Samenvatting Aardrijkskunde Module 1 Hoofdstuk 1, 2, 3

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Module 1 Hoofdstuk 1, 2, 3 Samenvatting door een scholier 1832 woorden 8 september ,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs H1 Regionaal beeld: beeld dat mensen v.e gebied hebben de indruk (perceptie) die mensen hebben v.d ligging en grootte v.e gebied en v.d kenmerkende eigenschappen. Elk regionaal beeld komt tot stand op basis van twee soorten informatie. Objectieve informatie: Controleerbare info, berust op cijfers en feiten. Door met een geografische bril naar een gebied te kijken geografisch beeld. Hierbij let je op: - de ligging, op wereldbol, klimaatzone - ruimtelijke kenmerken van het landschap, bv bevolking - samenhang tussen de kenmerken Subjectieve informatie: Info gebonden aan personen. Info die met een bepaald doel wordt gegeven of vanuit een bepaalde opvatting. De zenders van info zijn personen, bedrijven of instellingen die bepaalde belangen nastreven en gekleurde info geven. De ontvanger van info voegt deze samen tot een mentaal beeld v.e gebied. Kaarten kunnen objectieve informatie geven. De mate waarin het regionale beeld overeen komt met de werkelijkheid verschilt per persoon. Dit wordt veroorzaakt door 2 soorten informatiefilters: 1. Externe filters buiten het individu - kan sprake zijn v.e filter buiten het individu dat informatie over een gebied naar de ontvanger selectief doorlaat (media) 2. Een persoonsgebonden filter - filter in het individu zelf. Een persoon kan informatie die hij ontvangt vergelijken met het beeld dat hij al heeft van een gebied. Past de nieuwe info in het beeld opgeslagen, anders genegeerd of aangepast. (leeftijd, inkomen, opleiding spelen grote rol). Primaire informatie: uit eigen waarnemingen Secundaire informatie: informatie van andere Dus uit een combinatie v. mentale en geografische beelden vorm je een regionaal beeld. Stereotype= een algemene karakterisering van een groep gebieden (of mensen). - Berusten op zowel juiste als op onjuiste beelden en kunnen positief en negatief zijn. - Zijn moeilijk te veranderen. Pagina 1 van 5

2 Imago= een beeld dat hoort bij één bepaald gebied - als een mentaal beeld van een gebied sterk en uitgesproken is. - Kan zowel positief als negatief zijn. - Vaak invloed op de ontwikkeling van een gebied. Ruimtelijk gedrag: omvat alle dingen die mensen doen en waar ze ruimte voor nodig hebben. Het gaat om allerlei activiteiten: wonen, werken, verkeer, recreatie enz. Bij de inrichting van ruimte spelen 3 factoren een rol: - De wensen van mensen: Hangt af van het soort mens bv. Jongeren ouderen. Staan lage kosten voorop of een mooie plek - Het regionale beeld dat mensen al van een gebied hebben: Als mensen van het ene gebied een beter regionaal beeld hebben dan van een ander gebied, zullen ze eerder voor het gebied kiezen waar ze al een regionaal beeld van hebben. - Beperkingen die het ruimtelijke gedrag beïnvloeden: Bv: * Regels en wetten; woonvergunning * Waarden en normen; waar je je zelf beter voelt qua status. * Discriminatie; wetten die bepaalde groepen beperken in het gebruik van voorzieningen in gebieden Twee voorbeelden van gevaar: o Bevolking van Nepal weet dat de gletsjers gevaarlijk zijn maar ze blijven er wonen. o Buitenlanders hebben een vreemd beeld van Nederland - het ligt onder het zeeniveau, maar toch blijven ze er rustig wonen. Nederlanders zelf hebben een heel ander beeld, ze hebben vertrouwen in de kennis van onze ingenieurs. Mensen - neiging om het gevaar van natuurrampen te negeren of minimaliseren. Mentaal beeld - niet overeen met inschatting v.d situatie zoals die zich voor zou kunnen doen. Bij inschatting van natuurrampen spelen 2 factoren een rol: - de frequentie van het voorkomen van natuurrampen: Als een natuurramp minder vaak voorkomt - minder maatregelen. Mensen die langer in een gebied wonen - minder bang dan mensen die er net wonen. Mensen denken vaak dat het gevaar zich op andere plekken voordoet. Negeren gevaren voor hun eigen regio. - Het kennis- en ontwikkelingsniveau van de mensen: samenlevingen met hoog kennisniveau vertrouwen vaak op de maatregelen die ze genomen hebben (heeft niet altijd invloed op het gedrag) H2 Doelen bij het aanbieden van een bepaald beeld van een gebied: - Beïnvloeding van nieuwsberichten. Nieuws kan je op verschillende manieren weergeven: objectief, subjectief, zakelijk, ''smakelijk" - Richten op een verkoopboodschap op economisch en commercieel terrein. Zender probeert bv nieuwe bedrijven, toeristen, bewoners te trekken. (zo kan het gemeentebestuur het imago van de stad verbeteren om meer bedrijven aan te trekken). - Politieke doelen komen veel voor. Zender heeft dan een verkoopboodschap op politiek terrein. Overheid wil bv een draagvlak vinden voor besluiten die grote gevolgen hebben voor de bevolking. Bv aanleg van spoorlijn, luchthaven, metro. Pagina 2 van 5

3 Kan ook gaan om uitoefening van politieke macht. Je regionale beeld is nooit volledig. Mensen selecteren (on)bewust informatie (belangrijk: relevante info onderscheiden van niet-relevante info). De een uit tijdschriften of tv en de ander uit de atlas. Uit die informatiestroom wordt meestal onbewust informatie opgepikt die het beste in jouw regionaal beeld past. Vaak wordt de waarneming bepaald door vooroordelen die men in een gebied heeft en de geografische kennis die je al hebt. Belangrijk bij het verkrijgen van een juist regionaal beeld is het vermogen tot selecteren. Dit hangt af van de geografische kennis die je hebt van(ecologische, economische, sociale) processen die in een gebied een rol kunnen spelen. Regiopromotie: reclame maken voor een gebied met als doel nieuwe bewoners en investeerders aan te trekken. Manipuleren: met bepaalde technieken een regionaal beeld aanbieden om een bepaald doel te realiseren. Vaak wordt er bepaalde informatie weggelaten, verstopt of overdreven. Informatie wordt niet altijd met opzet weggelaten. Soms is er te weinig kennis of is men niet op de hoogte van belangrijke verschijnselen in een gebied. Met kaarten en grafieken kan je manipuleren. De kaartprojectie is van invloed - technieken om de aardbol op een plat vlak te tekenen. De techniek bepaald de ligging van een gebied op de kaart en ook de vorm en de oppervlakte ervan. Het beeld van een regio kan dus per gebied verschillen. Soorten kaarten: - Oppervlakgetrouwe kaarten: kaarten waarbij de oppervlakte van gebieden goed word weergegeven. Kan ten koste gaan van de vorm, hoeken en richtingen(peter s projectie) - Hoekgetrouwe kaarten: kaarten waarbij de hoeken en richtingen correct worden weergegeven. Voor het uitzetten van kompaskoersen. Weergave van opp. en afstand is wel minder goed en kunnen dus minder goed met elkaar vergeleken worden. - Afstandgetrouwe kaarten: kaarten waarbij vanuit een of enkele punten de afstanden in de onderlinge juiste verhoudingen worden weergegeven. Handig bij reisafstanden. Elke kaart is opgebouwd uit verschillende kaartelementen(lijnen, symbolen, kleuren). De keuze hiervan kan het beeld van een gebied beïnvloeden. bijv: - Door grenzen duidelijk te maken kan een land benadrukken dat bepaalde gebieden erbij horen. Zo kan het beeld ontstaan dat het land groter is als in werkelijkheid. - De vorm een grootte van symbolen: Voor plaatsen worden stippen gebruikt, door die groter of kleiner te maken ontstaat een andere indruk. Ook bij grafieken of staafgrafieken, d.m.v de waarden van de x en de y as en de breedte daarvan. - Met pijlen op kaarten stromingen en bewegingen naar omvang en richting aangegeven. Dikte variëren beeld over de omvang kan worden beïnvloed. - Kaartkleuren: Men laat zich snel beïnvloeden door kleuren, doordat groen, natuur lijkt maar op een hoogtekaart natuurlijk niet. Kleuren kunnen ook gevaar aangeven. - De keuze van de klassen en klassengrenzen beïnvloed sterk het kaartbeeld. Je kunt door klassen groter of kleiner te maken een ander beeld laten ontstaan. City marketing = een veel voorkomende vorm van manipuleren van een regionaal beeld. Het gaat hierbij om alle activiteiten die tot doel hebben het imago van een stad te verbeteren. Pagina 3 van 5

4 Sociale groep: Mensen met persoonlijke contacten, dezelfde ervaring, zelfde informatie bronnen, mensen die iets gemeen hebben Collectief mentaal beeld: mentaal beeld van een bepaalde sociale groep - bestaat meestal uit een karakteristiek die positief, negatief of neutraal kunnen zijn. Voorbeelden van gemeenschappelijke kenmerken: - sociaal-culturele achtergrond (bv: taal, geschiedenis, godsdienst, nationaliteit) - economische omstandigheden (inkomen, soort beroep, opleiding) - recreatiegedrag (vakantieland, soort vakantie-activiteit) - woongebied (dorp, stadswijk, streek, provincie, land, continent) Er zijn zenders van de eigen sociale groep (interne zenders) en zenders van andere sociale groepen (externe zenders). Zenders kunnen positieve en negatieve info geven. H3 Bij het geografische beeld let je op de volgende zaken: - Ligging van een gebied (op de wereldbol, in klimaatzone, in economisch blok enz). - Ruimtelijke kenmerken van het landschap, de bevolking, de economie. - Relaties binnen het gebied en met andere gebieden. - De samenhang tussen de kenmerken. Deze 4 onderdelen zijn onderverdeeld in een 10-puntenplan. Dit is een hulpmiddel voor het systematisch verzamelen en ordenen van informatie over een gebied. Er zijn 3 fasen: Verkenning: 1e fase waarin je precies aangeeft waar je het 10-puntenplan voor gaat gebruiken. Welke vraag moet je beantwoorden of welk probleem moet je oplossen- Er zijn 3 manieren: 1. Het samenstellen van een compleet geografisch beeld over alle kenmerken van het gebied gegevens verzamelen en door dan in volgorde de punten af te werken bouw je een geografisch beeld op. 2. Gebieden vergelijken - Het kan gaan om een compleet regionaal beeld of een aantal specifieke punten. 3. Regionale beelden controleren - Met het 10-puntenplan kun je een regionaal beeld (dat bv door de media is gemaakt) controleren. Analyse: 2e fase waarin je gegevens verzamelt d.m.v en op een dusdanige manier ordent dat je de hoofdvraag uit de verkenningsfase kunt beantwoorden. Reflectie: 3e fase waarin je een antwoord geeft op de hoofdvraag en waarin je terugkijkt waarop je met het 10-puntenplan hebt gewerkt. Ook kritisch kijken naar het gevonden resultaat. Daarvoor zijn de volgende richtvragen belangrijk: o Heeft het samenstellen van het geografische beeld nieuwe informatie opgegeven- Is je regionale beeld completer gewordeno Was je regionale beeld in overeenstemming met de werkelijkheid- Was het meer gebaseerd op een mentaal beeld of op een geografisch beeldo Kun je nog andere infobronnen gebruiken om de gevonden gegevens aan te vullen of controleren- Op welke manieren zou je het beeld van het gebied ten behoeve van een bepaald doel kunnen manipuleren- Regio = gebied dat op basis van een of meerdere verschijnsel(en) is te onderscheiden van andere gebieden. Iedere regio heeft als kenmerken: - Een oppervlak met een bepaalde omvang Pagina 4 van 5

5 - Grenzen op basis van een bepaald criterium die het gebied afbakenen - Een locatie ergens in de wereld - Een ordening in een hierarchie Iedere regio - hierbij onderdeel v.e grotere regio en kan zelf weer onderverdeeld worden in deelregio s. 3 typen regio s (afhankelijk van 2e punt): o Formele regio: Een gebied dat wordt afgebakend op basis van hetzelfde verschijnsel dat overal in het gebied voorkomt (kan gaan om een natuurlijk(grondwaterstand) of cultureel(taal) verschijnsel) o Functionele regio: Een gebied dat wordt afgebakend op basis van een samenhang van relaties en interacties. VB: stad - omliggend gebied waar uit omliggende kernen dagelijks forenzen naar de stad gaan om te werken. Stad en de kernen = de functionele regio; stad = knooppunt (nodus) van de relaties; centrumgebied van de relaties = de nodale regio. o Perceptuele regio: Een gebied dat wordt afgebakend op basis van overeenkomsten in het beeld dat men van een regio heeft - dat volgens individuen en groepen een geheel is - collectief regionaal beeld. Pagina 5 van 5