H2 Management: Logistiek samenvatting

Transcriptie

1 H2 Management: Logistiek samenvatting Week 1 Introductie Logistiek KOOP Hoofdstuk 1: t/m blz. 50, Hoofdstuk 3.1 helemaal, Hoofdstuk 3.2, pagina 104 onderaan t/m 109 bovenaan + hoofdstuk 3.3 Hoofdstuk 1 Logistiek in vogelvlucht Onderwerp les 1: Wat is logistiek? Logistiek management Supply chain management Het zo beheersen van de goederen- en daarmee verbonden informatiestromen dat tegen optimale kosten aan de wensen van de afnemers kan worden voldaan. Een principe waarbij d.m.v. het verbeteren van processen en samenwerking met leveranciers en afnemers een betere functionaliteit van het deelnemende bedrijf in de keten ontstaat. Nederlandse overheid & bedrijfsleven hebben handen ineen geslagen en een Topinstituut voor de logistiek opgericht, waarbij studies een actueel overzicht van trends op logistiek terrein weergeven. Wereldwijde ontwikkelingen bieden het Nederlandse bedrijfsleven, samen met kennisinstituten, kansen om de sterke positie in logistiek en supply chains verder te verbeteren. Het succes van iedere onderneming valt met de effectiviteit en efficiency van logistiek. Hierbij is innovatie van groot belang. In Nederland is de concurrentiepositie duidelijke verslechterd door het gebrek aan innovatiekracht. Het logistieke proces is de afgelopen jaren steeds ingewikkelder en internationaler geworden, maar door in te zetten op het besturen, beheersen en ontwerpen van dynamische en soms virtuele logistieke ketens en netwerken (ketenregie- en configuratieactiviteiten), kun je in Europa een unieke positie in Europa meenemen. Leerdoel: student kent de geschiedenis van het vakgebied logistiek Logistiek is ontstaan vanuit de militaire wereld, vanuit de eerste wereldoorlog. Het op tijd aanwezig zijn van drinken, eten en munitie aan het front was van doorslaggevend belang voor een overwinning. Hierbij ging het vooral om doeltreffendheid of effectiviteit! In combinatie met efficiency en de recessie rond 1930 werd het bedrijfsleven (ongewild) betrokken bij logistieke processen vanuit het leger. Een uitgebreide formulering + het doel van logistiek: Defenitie + doel van logistiek: Logistiek omvat de organisatie, de planning, de besturing en de uitvoering van de goederenstroom vanaf de ontwikkeling en inkoop via productie en distributie naar de eindafnemer, inclusief de retourstromen. Het doel is om tegen lage kosten en kapitaalgebruik te voldoen aan de behoeften van de markt, teneinde een langdurige relatie met de klant op te bouwen.! Customer service moet omhoog, maar de kosten moeten omlaag. Tegenwoordig valt logistiek niet meer weg te denken uit de westerse maatschappij en is er steeds meer sprake van verbreding van de logistieke functie. Rond de 40/50 jaar geleden is logistiek als vakgebied ontwikkeld. Dit heeft als gevolg dat de grenzen tussen functionele gebieden in organisaties aan het vervagen zijn. Zie tabel 1.1 op blz. 27 voor een duidelijk overzicht over het ontwikkelingspad van de logistiek. Logistieke methoden zijn niet alleen voor fysieke goederen te gebruiken, ook dienstverleners en non-profitorganisaties kunnen er hun voordeel mee doen.! Naast fiestenmakers ook ziekenhuizen en verzekeringspolissen etc. maken gebruik van logistiek Logistiek is een vakgebied dat op geheel eigen wijze naar organisaties kijkt. Uitgangspunt daarbij is het primaire proces: de goederenstroom. Direct aan de goederenstroom zitten gegevensstromen en deze zijn weer te herleiden tot geldstromen. 1

2 Logistieke deeltrajecten Een organisatie wordt vaak beschouwt als een black box: goederen in de organisatie worden verwerkt tot meer waardevollere goederen (fysieke stroom). Hierbij wordt alleen gekeken naar de invoer en uitvoer van het proces. Details worden achterwege gelaten. Stapsgewijs kan een organisatie nu verder worden ontleed in subsystemen: eenheden in het systeem die op zichzelf kunnen worden beschouwd zonder het overzicht op het totaal te verliezen. Deze ontleding noemt men ook wel inzoomen op het systeem. Daarbij is het gemakkelijk om de totale goederenstroom onder te verdelen in twee trajecten: 1. Traject material management =omvat het geheel van activiteiten dat wordt ontplooid om de grondstoffen- en halffabricatenstromen en de daarmee gepaard gaande gegevensstromen zo efficiënt mogelijk naar en door het productieproces te voeren, alsmede de werkzaamheden die worden verricht om een zo efficiënt mogelijke benutting van het productieapparaat te bewerkstelligen.! Alles rondom het management van materiaal om eindproducten te maken. 2. Traject physical distribution management = houdt zich bezig met de goederenstromen en de ermee verbonden gegevensstromen die beginnen aan einde van het productieproces en eindigen bij consument.! Eindproduct is er al, dan gaat het richting voorraad en vervoer naar de klant Business logistics = verzamelnaam voor alle activiteiten die worden uitgevoerd om de ingaande en uitgaande goederenstromen te beheersen (= bedrijfslogistiek, logistiek management, etc.). Material en physical management verder uitgewerkt: Material management/productielogistiek Subsystemen 1. Inkoop, aanvoerlogistiek, verwerving 2. Voorraadbeheer grondstoffen, hulpmaterialen, halffabricaten 3. Productieplanning en besturing van uitvoering van die plannen 4. Materials handling Fysieke distributie/distributielogistiek Subsystemen 1. Voorraadbeheer gereed product 2. Problematiek rond en binnen magazijnen en depots 3. Transport 2

3 Doordat de ontwikkeling op het gebied van milieu steeds belangrijker worden, dwingt dit om aandacht te schenken aan het hergebruiken van producten. Wanneer er retourstromen komen van gebruikte producten/verpakkingsmaterialen terug naar het primaire proces, heet dit reverce logistics. Leerdoel: student kent de vier logistieke deeltrajecten van de logistiek Zoals in het plaatje hierboven ook al is te zien zijn er 4 logistieke deeltrajecten: 1. Inkoop/aanvoerlogistiek (H2) 2. Productielogistiek (H3) 3. Distributielogistiek (H3) 4. Reverse logistiek (H2) Leerdoel: student kan logistiek plaatsen in meerdere omgevingen Orderdoorlooptijd verschilt per organisatie en groeit naarmate de klant meer specifieke aanpassingen aan het product wenst. Daarnaast is er een grens aan de leveringscapaciteit, gezien de beperkte middelen die voorhanden zijn. Verschil tussen handelsondernemingen en productieondernemingen: Handels- / distributieondernemingen Laat een product voor wat het is Form, fit en function ondergaan geen wijzigingen Divergente stromen = Uit één enkele grondstof worden veel eindproducten gemaakt. Voorbeeld is melk: worden o.a. boter, yoghurt, vla, toetjes, melkpoeder etc. van gemaakt. Productieondernemingen Wijzigingen in producten maken Form, fit en function ondergaan veel wijzigingen Convergente goederenstroom = Producten bestaan uit veel onderdelen Voorbeelden zijn booreiland, gereedschapswerktuigen en gebouwen. Bij productieondernemingen is een uitgebreide planning onmisbaar! Hierbij is het leveren van producten just in time erg handig. Daarmee wordt bedoeld dat producten pas geleverd worden, als dat echt nodig is. Lange tijd was men namelijk geneigd om de bezettingsgraad van kapitaalintensieve machines te maximaliseren (goedkoper). Echter, dat leverde problemen met de tussenvoorraden op. Deze werden heel groot en dat kostte veel meer rente, ruimte en risico. 3

4 Logistiek in een handels- / distributieomgeving Brengen geen of enkele wijzigingen aan in de fysieke vorm van het product. Taak om op de juiste tijd en juiste plaats te zorgen voor de distributie van een product. Uitgangspunt daarbij is de wens van de klant. Dingen waarover nagedacht moet worden zijn: " Artikelgroepen " Landelijke of regionale bevoorradingspunten " Transport in eigen beheer of uitbesteden " Inrichting van winkel, schapindeling en het vulproces. Logistiek in dienstverlening Je hebt productiemiddelen, klanten (met steeds meer eisen) en natuurlijk risico s. Echter, hoe voldoe je nu aan de vraag van de klant? Logistiek in de dienstverlening heeft daarbij te maken met: " Organisatie " Planning " Besturing " Resultaat Hoofdstuk 3 Logistiek raamwerk Onderwerp les 1: Het logistiek concept Leerdoel: student heeft kennis van het (integraal) logistiek concept Het ontwerp van de gewenste inrichting van de logistieke functie in een organisatie. Hierin wordt beschreven hoe de goederen-, geld- en gegevensstromen op elkaar worden afgestemd. Het ontwikkelen van het logistiek concept heeft drie functies: 1. De ontwikkeling van een daadwerkelijk integrale visie op de besturing van de goederenstroom 2. Het bieden van een raamwerk voor een gecoördineerd actieplan 3. Het creëren van een sterk logistiek bewustzijn binnen het gehele bedrijf In het logistieke concept wordt onderscheid gemaakt tussen externe doelstellingen (waarom?) en interne doelstellingen (hoe?). De kosten moet omlaag en tegelijkertijd moet de klantenservice omhoog. Daarbij wordt eerst gekeken naar de logistieke doelstellingen. Denk hierbij aan de theorie van Porter en aan die van Treacy en Wiersema. Voor alle 4 de deelgebieden, genoemd op de vorige pagina geldt hetzelfde stappenplan z.o.z. 4

5 Vier elementen van een integraal logistiek concept: Keuze grondvorm Keuze besturingssysteem Keuze informatiesysteem Keuze personele organisatie = Fysieke kenmerken van faciliteiten die direct van invloed zijn op bewerken, verplaatsen en opslaan van goederen! De inrichting, waar zet ik mijn magazijnen neer, hoeveel vrachtwagens heb ik nodig. = Wijze waarop primaire processen worden aangestuurd en bewaakt, beheersing.! Welke route laat ik de chauffeurs rijden etc. = Logistieke beheersing is niet mogelijk zonder informatiesysteem. = Zaken rondom het realiseren van een effectieve coördinatie tussen logistiek en andere functies in een organisatie.! Welke mensen zet ik waar en wanneer in? Logistieke performance de mate waarin externe en interne doelstellingen worden gerealiseerd. Het organiseren van de logistiek bestaat uit verschillende beslissingen. Consistentie tussen de afzonderlijke beslissingen is cruciaal Iedere afzonderlijke beslissing heeft een eigen doelstelling. Daarnaast worden bij beslissing twee en drie logistieke prestatieindicatoren ingebouwd. De doel van logistiek is om de doorlooptijd te verkorten, de leveringsbetrouwbaarheid te verbeteren, de flexibiliteit te verhogen en de integrale kosten te verlagen! Daarbij beïnvloedt de leveringsbetrouwbaarheid de tevredenheid van de klant het meest direct. Hierbij wordt er alles aan gedaan op suboptimalisatie te voorkomen. Dit houdt in dat iedereen van elkaar moet weten wat die doet. Je kunt als groep nog wel heel hard je best doet, maar als er niet met anderen wordt overlegd, wordt het totaalplaatje niets. Het werk moet wel op elkaar aansluiten. 5

6 Onderwerp les 1: Het KOOP concept Leerdoel: student kent het concept Klantorderontkoppelpunt (KOOP) en kan het uitleggen, toepassen, herkennen etc. KOOP = het Klant Order Ontkoppel Punt Nederlands concept door Hoekstra & Romme. Het KlantOrderOntkoppelPunt is het punt dat aangeeft hoe ver (stroomopwaarts in een bedrijfskolom) een klantenorder doordringt in het productie- of distributieproces van de aanbieder van een product of dienst Het KOOP is het punt tot waar een klantenorder in de stroom binnendringt! Hoeveel invloed heeft een klant op het productieproces in een productiebedrijf. Het moment dat de consument en producent elkaar ontmoeten in het totstandkomingsprocent van een product/dienst, wordt het KOOP genoemd. Dit is het punt dat aangeeft hoever (stroomopwaarts in een bedrijfskolom) een klantenorder doordringt in het productie- of distributieproces van de aanbieder van een product of dienst. Stroomopwaarts = Gebeuren dingen meer aan de kant van de leveranciers Stroomafwaarts = Gebeuren dingen meer aan de kant van de consument Er zijn vijf KOOP: (op volgende pagina zijn deze schematisch weergegeven) Koop 1 Koop 2 Product en consument ontmoeten elkaar in de bedrijfskolom verkoop, dus in de winkel. De consument kan het maakproces niet meer beïnvloeden.! Consument koopt in de winkel > een blik soep in de supermarkt of TV in de mediamarkt Product en consument ontmoeten elkaar in de bedrijfskolom distributie. Kan iets kiezen uit een centrale voorraad. Consument kan maakproces ook niet meer beïnvloeden! Consument besteld iets bij een webshop > Bol.com, Zalando.com, Boohoo.com Koop 3 Product en consument ontmoeten elkaar in de bedrijfskolom productie, dus consument kan maakproces wél beïnvloeden. Assembleren op order = heel snel eindproduct in elkaar zetten, er is al voorgefabriceerd, hebt al halffabricaten. Consument kan kiezen uit opties en dit morgen al hebben! Nikeschoenen kan je veters en kleuren etc. bepalen, maar het bedrijf heeft al deze producten al op voorraad. Alles is al voor verwerkt. In paar uur kan het al op de post.! DELL computers kun je samenstellen, hoeveel geheugen, Videokaart etc. Koop 4 Product en consument ontmoeten elkaar in de bedrijfskolom inkoop, dus consument kan maakproces wél beïnvloeden. Maken op order = bedrijf heeft alle grondstoffen en onderdelen in huis en als men de order van de klant krijgt, dan wordt pas alles verzameld en het product van 0 af aan in elkaar gezet. Consument kan uit meerdere materialen etc. kiezen, duurt langer voordat het klaar is.! Dat je zelf dure meubels kunt kiezen, maar wel uit een catalogus komen. Koop 5 Product en consument ontmoeten elkaar in de bedrijfskolom nog voor de inkoop, dus consument kan maakproces wél beïnvloeden. Inkopen en maken op order Zijn unieke producten, moet nog ontworpen worden! Uniek huis/tuin onder architectuur, daarna pas worden stenen etc. ingekocht! Unieke trouwringen/jurken worden ontworpen en daarna pas materialen ingekocht. 6

7 Bovenin zie je logistiek proces in een bedrijfskolom. Dan begint links de leveranciers en rechts de consument. Het moment dat ze elkaar tegenkomen is het KOOP: Het goederenstroomtraject vóór KOOP is op planning gebaseerde activiteiten en wordt aangestuurd op basis van een prognose, vaak een voorspelling. Hierdoor loopt een bedrijf dus voorraadrisico. Het wat er fout kan gaan is dat er bijvoorbeeld voor KOOP3 heel veel halffabricaten producten in de voorraad liggen, die nooit worden verkocht Met producten die ná KOOP geproduceerd worden, worden de activiteiten meer klantgericht. De ondernemer loopt nog steeds risico, omdat er altijd dingen fout kunnen gaan, zoals miscommunicatie. de ondernemer geen risico.! Dat er mat leer is gebruikt in plaats van glanzend leer. Het is altijd even afwachten of de order precies aan de verwachtingen voldoet. Het KOOP heet niet voor niets een OntkoppelPunt: Het ontkoppelpunt ontkoppelt namelijk de op de klant gerichte activiteiten van de overige activiteiten. Op het punt waar product en klant aan elkaar worden gekoppeld veranderen de activiteiten van de producent drastisch: - Vóór het KOOP zijn de activiteiten niet klantgericht, op basis van planning - Na het KOOP zijn de activiteiten wel klantgericht 7

8 Handig stappenplan om er achter te komen op welke KOOP het gaat: Logistieke besturing Voorwaartse koppeling Terugkoppeling peilen bij klanten wat zij willen gaan gebruiken; vooraf meten wat er gaat komen. Voorwaartse koppeling is te vergelijken met de pushmethode. Materialen worden als het ware de keten ingeduwd. er is sprake van een beperkte voorraad en pas als de consument een product afneemt, komt de bevoorrading op gang. Het gaat hierbij om snel reageren. terugkoppeling wordt ook wel de pullmethode genoemd. De voorwaartse- en terugkoppeling kan op 2 manieren aangestuurd worden: Klassieke benadering Integrale benadering Elk voorraadpunt wordt apart aangestuurd in combinatie met het daarbij behorende productieproces. Alle voorraadpunten worden centraal aangestuurd. 8

9 Week 2 Voorraadbeheer Week 2 Soorten voorraad Perato + formule Camp Hoofdstuk 4.1 t/m 4.4 Hoofdstuk 3.6 Waarom hebben bedrijven voorraad? - Om in te dekken tegen onzekerheden aan de leverancierskant, supplykant.! Ik ben bang dat het niet snel genoeg geleverd wordt - Om zich in te dekken aan de afnemerskant, demandkant.! Normaal vraag hij 10 rode en nu vraag die 13 blauwe, maar ik wil hem nog wel steeds kunnen helpen Voorraadhoogte = hoeveelheid stuks die men in voorraad heeft; Voorraadverloop is afhankelijk van de voorraad en/of van het afnamepatroon. De student heeft kennis van het begrip soort voorraad en weet dat het voorraadverloop bij verschillende soorten producten heel verschillend kan zijn Voorraadverloop bij drie soorten producten: - Bier is seizoensgebonden, grote vraag in de zomer, zal dan ook meer voorraad zijn, omdat er ook meer gekocht wordt. - Koffie, brood, sigaretten is gemiddeld evenveel per jaar, mensen verbruiken iedere dag hetzelfde en gaan dus ook zelfde momenten koffie kopen. Dit zorgt voor een soort zaagtant in voorraadverloop. - Geschenkartikelen zie je een piek richting het einde van het jaar, vanwege de verkooppiek. Rond sinterklaas en kerst wordt de vraag naar geschenk artikelen groter, dus is de voorraad dan ook groter. Voorraden kunnen ingedeeld worden volgens verschillende gezichtspunten: 9

10 1. Voorraad naar traject Gaat over de plaats in de goederenstroom gerekend vanaf de bron tot de gebruiker; wordt gebruikt bij voorraadanalyses om te traceren waar de te hoge voorraadvorming zich voordoet.! Waar is / ligt of beweegt de voorraad? De plaats Het betreft de keten met vier schakels: leverancier, producent, groothandel en detailhandel. Onderscheid in: a. In bestelling b. In inspectie c. Grondstoffen (in magazijn) d. Inkoopdelen (in magazijn) e. Onderhanden werk (bewerking ondergaan) van belang om te weten of het product zich voor of na het KOOP bevindt, ivm het wel of geen order of klantenbestemming zijn. f. Gereed product (afgewerkt product) van belang om te weten of het product zich voor of na het KOOP bevindt, ivm het wel of geen order of klantenbestemming zijn. g. Pijplijnvoorraad betreft goederen die onderweg zijn tussen twee of meer schakels. h. Filiaalvoorraad heeft betrekking op goederen die wachten bij de detailhandel op een koper i. Retourgoederen goederen die teruggezonden zijn 2. Voorraad naar soort - Mét de indeling weet je nog waarom je hebt ingekocht / geproduceerd! bijvoorbeeld omdat er een oorlog dreigt of omdat de prijs sterk zal stijgen - en waar eventueel knelpunten zitten - Vaak is het nodig tot actie over te gaan:! incourante voorraad of restvoorraad moet je bijvoorbeeld afschrijven of nog snel zien te verkopen is van belang voor commerciële activiteiten. Bestaat uit: a. Strategische voorraad wordt aangelegd om grote veranderingen in de aanvoer op te vangen van die goederen die voor de voortzetting van het productieproces van belang zijn. b. Speculatie voorraden van essentiële grondstoffen en inkoopdelen die aangelegd worden omdat men bang is voor onverwachte en vrij hevige verstoringen in de inkoopprijzen.! Koopt bijvoorbeeld 200 meer in dan de normale 50. Als de prijs dan dadelijk omhoog gaat, heb ik het nog tegen de goedkope inkoopprijzen c. Buffervoorraad een hoeveelheid materiaal die wacht op verdere bewerking. d. Cyclusvoorraad voorraad neemt geleidelijk af en wordt periodiek weer aangevuld, wanneer orders worden ontvangen. e. Veiligheidsvoorraad vormt een buffer tegen onzekerheden in de vraag of in de aanvoer, gedurende de bevoorradingsdoorlooptijd. f. Seizoensvoorraad de voorraad die wordt opgebouwd om aan de vraag gedurende seizoensschommelingen te kunnen voldoen. 10

11 g. Restant partij voorraden van gerede producten die na afloop in de markt overblijven en niet meer volgens het normale patroon verkocht kunnen worden. h. Incourant grondstoffen of halffabricaten waarvan het onwaarschijnlijk is dat ze in toekomstige productieprocessen verbruikt kunnen worden. i. Afgekeurd voldoen niet aan eisen die gelden bij normaal gebruik; worden gerepareerd of vernietigd. 3. Theoretische voorraad Biedt houvast om de gegevens in administratieve zin vast te leggen in de computer. Je kunt veel met deze kennis. EJP-systeem is een groot overkoepelend systeem voor de hele organisatie. (inkoop, magazijn, verkoop, financiën etc.) informatiestromen over je hele organisatie! Kunt overal terugvinden wie er aanwezig zijn en welke producten er in het magazijn liggen en hoeveel. Onderscheid in: a. Bestelde voorraad goederen die wel al besteld zijn, maar nog niet geleverd. Waartegenover een bestelling bij een leverancier staat en die nog niet opgenomen zijn in de magazijnvoorraad. Kun je in systeem terugvinden bij een inkooporder. b. Beschikbare voorraad goederen waar, op dat moment, nog geen bestelling tegenover staat. Hoeveel ligt er in het magazijn wat nog niet is gereserveerd. c. Gereserveerde voorraad goederen waar een order van een klant tegenover staat. Kun je vinden in verkooporders aan de klant. Deze drie samen vormen de economische voorraad: d. Economische voorraad het bedrag waarover de onderneming een financieel risico loopt; formule economische voorraad = technische voorraad + voorinkopen voorverkopen.! Over de economische voorraad loop je al risico e. Technische/fysieke voorraad omvat werkelijke hoeveelheid in het magazijn aanwezige goederen. f. Effectieve voorraad omvat de som van de fysieke voorraad en de bestelde voorraad. g. Veiligheidsvoorraad de berekende voorraad die dient om het effect van afwijkingen tussen de voorspelde vraag en het werkelijke verbruik op te vangen. h. Eindvoorraad de voorraad waar de ondernemer uiteindelijk mee blijft zitten; ook wel risico incourant genoemd. 4. Normvoorraad bestelgrootte bestaat uit: a. Voorraadnorm d. Gemiddelde b. Minimum e. Maximale spreiding c. Maximum f. Vaste serie g. Veelvouden van h. Laagste kosten i. Maandverbruik 11

12 Deze begrippen helpen mee het moment van bestellen te bepalen of helpen mee de bestelgrootte te bepalen. De student weet welke (logistieke) kosten er verbonden zijn aan het (niet-) houden van voorraad Voorraadkosten = Voorraden leggen beslag op geldstromen in een onderneming. Onderscheid in: Bestelkosten kosten voor het bestellen en aanleveren van het product. Ook bij deze bestelcyclus is het mogelijk alles te vereenvoudigen en/of automatiseren (e-procurement).! transportkosten, inkoopkosten, Voorraadkosten kosten van rente, ruimte en risico. Verschil tussen preventieve kosten (voorkomen) en correctieve kosten (verbeteren).! Rentekosten Om leverancier te betalen ga je soms lenen. De rentekosten van deze lening zijn logistieke voorraadkosten, deze kosten horen tot de rentekosten van voorraad. Als je met eigen geld een leverancier betaald, dan kun je rente vragen, omdat dit als het waren misgelopen rente is, want anders had je het op de bank gezet.! Ruimtekosten zijn alle kosten die je hebt om een ruimte te hebben, in te richten, draaiende te houden en te verwarmen.! Risicokosten zijn bijvoorbeeld de verzekeringskosten, maar ook de kosten als er iets kapot valt of iets gestolen wordt. Neeverkoopkosten ook wel out-of-stock genoemd; kosten van het niet beschikbaar zijn van producten.! dat als je een klant teleurstelt. Je zou iets verkopen, maar je kunt het niet leveren. Of hij blijft komende tijd weg en loopt daardoor winst mis. Of je moet extra korting etc. geven om hem te vriend te houden, waardoor je ook winst misloopt. Servicegraad = 98% bij Plieger. Dit betekent dat 2 van de 100 of ook wel 1 op de 50 klanten worden teleurgesteld. Dit moet worden verbeterd, dat is erg veel. Bestelmethoden Je kunt te maken hebben met: s = vaste bestelfrequentie B = variabele bestelfrequentie Q = vaste bestelhoeveelheid S = variabele bestelhoeveelheid (moment) (moment) (aantal) (aantal) 12

13 Voor het beheersen van voorraden zijn er enige bestelmethoden ontwikkeld. Bij de meeste bestellingen zijn de kosten aanzienlijk. Tegen deze achtergrond zal er een optimale bestelgrootte moeten worden bepaald. De belangrijkste aspecten die men hierbij onderscheidt, zijn het bestelmoment en de bestelgrootte: Bijvoorbeeld BQ bestelmethode Veranderingen in levertijd of bestelkosten en zo kunnen leiden tot een andere bestelgrens of een ander Q-aantal (vb. de supermarkt die einde dag voor de dag erna opnieuw bestelt). Bijvoorbeeld SS bestelmethode Als op bepaald vast moment de economische voorraad kleiner is dan s dan actie. Kun je ook gebruiken als je veel kleine bestellingen bij een leverancier hebt. Je drukt dan de kosten (vb. kantines van sport-verenigingen die bij het bereiken van een kritische grens gaan bestellen). ss vast-variabel: de supermarkt die einde dag voor de dag erna opnieuw bestelt BQ variabel-vast: kantines van sport-verenigingen die bij het bereiken van een kritische grens gaan bestellen sq vast-vast: als Batavus iedere week 6000 fietsen aflevert zijn er ook 6000 zadels nodig BS variabel-variabel: bij sterk fluctuerende vraag, terwijl snelle lever- en doorlooptijden zijn gevraagd, bijvoorbeeld electronicawinkels 13

14 Formule van Camp Gaat over het vinden van de optimale bestelgrootte bij de leverancier, ofwel het berekenen van één punt waarop economisch de meest verantwoorde seriegroottes aangeschaft kunnen worden = EOQ Economic Order Quantity. Camp gaat daarbij wel van een paar zaken uit: " Afname per tijdeenheid is constant en bekend; " Levertijd is vast en prompt; " Geen neen-verkopen; " Bestelkosten per bestelling zijn constant en bekend; " Kosten van het op voorraadhouden van één product zijn constant en bekend. In formule: Waarbij: Q = bestelhoeveelheid per bestelling D = vraag naar product per jaar Cb = kosten per bestelling van een hoeveelheid in Q stuks Cv = voorraadkosten per stuk over een bepaalde periode 14

15 Omzet- en winstbijdrage Succes van inspanningen afmeten aan omzetgegevens. Vaak blijkt dat er grote verschillen kunnen bestaan in de vraagen omzetsnelheid per product: de bekende 80/20-regel = Pareto-analyse. De ABC-analyse is gebaseerd op de Pareto-analyse: " A categorie kleine groep belangrijke items, bijvoorbeeld producten " B categorie tussengroep " C categorie grote groep items, bijvoorbeeld producten, in eerste instantie niet belangrijk LET OP! Niet verwarren met Activity Based Costing! Uitgangspunt Pareto/ABC: " Sommige zaken zijn belangrijker dan andere " Onderscheid tussen zaken die veel en andere die weinig invloed op de resultaten hebben " Een algemeen toepasbaar hulpmiddel een techniek die kan worden toegepast op zeer veel grootheden in zeer uiteenlopende situaties Door aandacht te besteden aan een klein aantal belangrijke factoren, kunnen met beperkte moeite grote verbeteringen worden gerealiseerd Voorbeelden van de Pareto-analyse: 20% van de artikelen zijn verantwoordelijk voor 80% van de omzet bij 20% van de leveranciers wordt voor 80% aan geldwaarde ingekocht 20% van mogelijk optredende fouten zijn verantwoordelijk voor 80% van de verstoringen in het productieproces 20% van de artikelen beslaan 80% van de voorraad 15

16 Week 3 Reverse logistics Les 3 Retourlogistiek: Omgekeerde logistieke stroom, klant terug naar eerdere schakel. Verschil met Green logistics: Reverse: retour logistiek Green: milieu logistiek Weten:Soms overlap, soms aparte termen Soorten retourstromen: Producent: Grondstoffen en halffabricaten (Retourstromen richting leverancier grondstoffen.) Slechte kwaliteit Onverkochte producten Distributeur & retailer (Knor # Jumbo) Product recalls: terughalen, artikelen is verkeerd, producten constateert problemen, alle producten mogen terug gestuurd worden naar producent! zalm (bacterie) B2B commerciële retouren: product proberen te verkopen (nieuw product) lukt het niet! terug naar distributeur kosteloos Voorraadwijzigingen: overhebben van producten! proberen terug te sturen naar leverancier. (na besluit andere voorraad) Functionele retouren: emballage, terug gaan naar producent. Consument B2C commerciële retouren: als ik het niet mooi vind mag ik het terug sturen binnen 14 dagen Garantiebepalingen: valt in garantie, mag het terug sturen. Service returns: valt BUITEN garantie, mag het wel terug sturen. End-of-use-retouren: gebruiksgemak is over technisch wel waarde! recyclen 16

17 End-of-life-retouren: op, dood, technische levensduur overstreden. Verschillende partijen bij retour logistiek: De laatste gebruiker: consument / bedrijf! geen invloed op, onzekere schakel! bierkratjes moeten ingezameld worden! brengen naar supermarkt De inzamelaar: supermarkt, neemt ze in. De sorteerder: sorteren op kleur. De verwerker: maken van glassplinters. De eindgebruiker = de fabrikant: Maakt er weer iets van. Reverse logistics is niet altijd toepasbaar! randvoorwaarden! Design for re-use en recycling: materialen moeten wel geschikt zijn voor hergebruik. Gebruik bij het ontwerp, grondstoffen die ontstaan uit hergebruik (er ontstaat zo een markt voor deze materialen). Infrastructuur nodig voor de herbewerking. Inzamelfrequentie en -capaciteit moet voldoende zijn (scheiding/sortering moet mogelijk zijn). Een afzetmarkt voor de her bewerkte producten is nodig Er moeten samenwerkingsverbanden tussen bedrijven / branches worden ontwikkeld. Downcycling: recyclen grondstof wordt minder waard, kwaliteit minder. Iedere x recycle minder waard. Cradle to cradle: grondstoffen houden zelfde waarde. Nadenken over dat grondstof zelfde waarde houd = door breken downcycling! Grondstof 1 op 1 eruit te trekken, opnieuw met grondstof nieuw product ontwikkelen. Kan alleen als grondstof onbewerkt laat. Houten tafel, kwaliteit garanderen voor ander product. Lakken! onmogelijk! Voorbeelden: Nike wil vanaf 2020 geen afval meer (re-use shoe)! Rubber wordt hergebruikt voor rubbergranulaat voor tennisbanen Unilever is op zoek naar een afbreekbare ijsverpakking 17