Doel, inhoud en steekproefomvang

Transcriptie

1 Resultaten van de woonsurvey 18 april 19 Kristof Heylen & Lieve Vanderstraeten Doel, inhoud en steekproefomvang 2 1

2 Doel, inhoud & steekproefomvang Steekproefomvang Ongeveer 3. observaties verspreid over Vlaams grondgebied Rijksregister als steekproefkader => enkel domiciliewoningen Doel en inhoud Woonindicatoren monitoren en analyseren naar achtergrondkenmerken Aantal specifieke woonthema s onderzoeken (1) kenmerken van woning en woonomgeving, (2) motieven voor eigenwoningbezit, (3) kenmerken van private huur/woningverwerving, en (4) attitudes i.v.m. Slim wonen en leven Representativiteit Toepassing van een weegfactor 3 Kenmerken woning en woonomgeving 4 2

3 Kenmerken woning en woonomgeving Opmars (aandeel) meergezinswoningen (totaal ) Figuur: Aandeel meergezinswoningen naar achtergrondkenmerken, Vlaanderen, & 18 Kenmerken woning en woonomgeving Aandeel aangepaste/toegankelijke woningen 16, 14, 12,, 8, 6, 4, 2,, 9 Stijging 13 Status quo ± Figuur: Aandeel aangepaste woningen in Vlaanderen in, 13 &

4 Kenmerken woning en woonomgeving Woonomgeving: toegankelijkheid van voorzieningen Uitrustingsgraad van de steden en gemeenten bepaalt toegankelijkheid 9 Grote steden Regionale steden Kleine steden Andere gemeenten Figuur: Toegankelijkheid van voorzieningen naar graad van verstedelijking, Vlaanderen, 18 7 Kwaliteit & energiezuinigheid 8 4

5 Kwaliteit Kwaliteit: de kwaliteit van het Vlaams woningpatrimonium is verbeterd Vochtprobleem aan woning Gebreken aan dak Geen wasgelegenheid, toilet of stromend water Geen CV Gebrek aan ruimte Figuur: Aandeel woningen met bepaalde kwaliteitsgebreken in Vlaanderen, 13 en 18 9 Kwaliteit: de fysische staat slechte of zeer slechte staat matige staat goede staat Figuur: Aandeel woningen in goede staat, in matige staat en in slechte staat in Vlaaderen in 13 en 18

6 Kwaliteit Kwaliteit: de kwaliteit van het Vlaams woningpatrimonium is verbeterd Vochtprobleem aan woning Gebreken aan dak Geen wasgelegenheid, toilet of stromend water Geen CV Gebrek aan ruimte Figuur: Aandeel woningen met een gebrek in Vlaaderen in 13 en Kwaliteit: comfort van de woningen 9 geen klein comfort klein comfort middelmatig comfort of beter Figuur: Aandeel woningen met middelmatig, klein en geen klein comfort in Vlaaderen van 1981 tot

7 Kwaliteit Kwaliteit: de kwaliteit van het Vlaams woningpatrimonium is verbeterd Vochtprobleem aan woning Gebreken aan dak Geen wasgelegenheid, toilet of stromend water Geen CV Gebrek aan ruimte Figuur: Aandeel woningen met een gebrek in Vlaaderen in 13 en Energiezuinigheid Kwaliteit: de energiezuinigheid van het Vlaams woningpatrimonium is verbeterd hernieuwbare energiebronnen isolerend glas dakisolatie muurisolatie vloerisolatie Figuur: Energiezuinigheid van de Vlaamse woningen in 13 en

8 Wat met de kwetsbare huishoudensprofielen van de Vlaamse woningmarkt? 1 Kwaliteit Kwestbare huishoudensprofielen? Blijven achterop Vlaams gemiddelde 18 Private huurder Sociale huurder Eenoudergezin Ziek of 1ste arbeidsongeschikt inkomensquintiel Figuur: Aandeel woningen met een vochtprobleem 16 8

9 Kwaliteit Kwestbare huishoudensprofielen? Blijven achterop Vlaams gemiddelde 18 Private huurder Sociale huurder Eenoudergezin Ziek of eerste arbeidsongeschikt inkomensquintiel Figuur: Aandeel woningen van slechte tot zeer slechte staat 17 Kwaliteit Kwestbare huishoudensprofielen? Schommelen rond gemiddelde Private huurder Sociale huurder Eenoudergezin Ziek of arbeidsongeschikt Figuur: Aandeel woningen van middelmatig comfort of beter eerste inkomensquintiel 18 Vlaams gemiddelde 18 9

10 Energiezuinigheid Kwestbare huishoudensprofielen? Blijven achterop Vlaams gemiddelde 18 Figuur: Aandeel woningen met een hernieuwbare energiebron 19 Energiezuinigheid Kwestbare huishoudensprofielen? Schommelen rond gemiddelde Vlaams gemiddelde Private huurder Sociale huurder Eenoudergezin Ziek of arbeidsongeschikt eerste inkomensquintiel Figuur: Aandeel woningen met isolerend glas

11 Energiezuinigheid Kwestbare huishoudensprofielen? Blijven achterop, maar moeilijker in te schatten Vlaams gemiddelde 18 Private huurder Sociale huurder Eenoudergezin Ziek of eerste arbeidsongeschikt inkomensquintiel Figuur: Aandeel woningen met dakisolatie 21 Eigendomsstatuut 22 11

12 Eigendomsstatuut Het aandeel eigenaars is op peil gebleven 74,4 71,8, 71,6 18,,,4 19,3,6 6,8 6,7 7,3 1, 1,4 2, 1,7 WS SILC 9 GWO 13 WS 18 Eigenaar Private huurder Sociale huurder Gratis bewoner Figuur: Evolutie van eigendomsstatuut, tussen 13 en Eigendomsstatuut Aandeel eigenaars stijgt wel voor de hoogste inkomens WS GWO 13 WS Figuur: Evolutie van aandeel eigenaars, naar inkomensquintiel, tussen en

13 Eigendomsstatuut.. Evenals voor de middelste leeftijdsgroepen WS GWO 13 WS en ouder Figuur: Evolutie van aandeel eigenaars, naar leeftijdsgroep, tussen en 18 Eigendomsstatuut.. en bij de werkenden WS GWO 13 WS 18 Tewerkgesteld (Brug)pensioen Werkloos Ziek/arbeidsgeschikt Overige Figuur: Evolutie van eigendomsstatuut, naar activiteitsstatus, tussen en

14 Profiel van private huurders Hoog aandeel alleenstaanden 48 versus algemeen Relatief hoog aandeel jongeren (18-3 jaar) Toename van oudste groep sinds 13 Ook meer gepensioneerden in 18 Hogere inkomens zijn ondervertegenwoordigd 27 Profiel van private huurders Toename van ouderen en ouder WS GWO 13 WS 18 Figuur: Verdeling private huurders naar leeftijdsgroep, evolutie tussen en

15 Profiel van private huurders Daling van het aandeel hogere inkomens Inkomensquintiel WS GWO 13 WS 18 Figuur: Verdeling private huurders naar inkomensquintiel, evolutie tussen en Profiel van sociale huurders Helft behoort tot laagste inkomensquintiel Sterke oververtegenwoordiging van kwetsbare profielen Huishoudens met werkloze referentiepersoon (13) Met zieke/arbeidsongeschikte referentiepersoon () Eenoudergezinnen (16) Toename sinds 13 van alleenstaanden (2) en ouderen (33) Stijging van aandeel buitenlanders, zowel EU () als niet-eu nationaliteit (9) 1

16 Woningverwerving en vooruitzichten eigenaarbewoners 31 Woningverwerving Steeds minder gebouwd met eigen aannemer Vóór Schenkingsrechten verlaagd in 1 Bestaande woning gekocht Gebouwd met eigen aannemer Gebouwd via bouwpromotor Volledig verkregen via schenking Nieuwbouwwoning gekocht (btw betaald) Zelf gebouwd, zonder aannemer Volledig verkregen via erfenis Figuur: Wijze van woningverwerving, naar periode van verwerving, in 32 16

17 Woningverwerving Verkoop via immokantoor zit in de lift Vóór Particulier, via openbare verkoop of uit de hand Projectontwikkelaar Sociale koopmaatschappij Andere Particulier, via immobiliënkantoor of notaris Sociale huurmaatschappij Andere overheidsinstelling Figuur: Instantie van wie de bestaande woning is gekocht, naar periode van aankoop, in 33 Motieven voor eigenwoningbezit 98 wil eigenaar blijven, met volgende motieven: Omdat ik dan geen huur moet betalen want dat is weggesmeten geld Omdat een eigen woning een goede vorm van sparen is / omdat het een goede investering is voor de toekomst 87 4 De zekerheid hebben dat ik niet moet verhuizen als ik dat niet wil Mijn woning kunnen afwerken en inrichten zoals ik wil Omdat ik later graag een woning nalaat aan mijn kinderen Omdat het in mijn vrienden en familiekring de gewoonte is om eigenaar te zijn Omdat ik geen huurwoning kon/kan vinden die aan mijn wensen voldeed/voldoet (qua prijs, kwaliteit, grootte In grote mate In beperkte mate Niet van belang Figuur: Motieven voor eigenwoningbezit, voor eigenaar-bewoners,

18 Vooruitzichten Helft wenst woning door te geven aan de kinderen, met duidelijk leeftijdseffect Totaal jaar 6 en ouder Nee, ik heb geen kind en plan er geen Nee, ik wens de woning niet door te geven Ja Nog niet beslist Figuur: Ben u van plan uw eigen woning door te geven aan uw kinderen, in, voor eigenaar-bewoners, naar leeftijdsgroep, 18 3 Vooruitzichten Jongeren kiezen meer voor schenking dan ouderen Totaal jaar 6 en ouder Schenking van de volledige eigendom Schenking met behoud van vruchtgebruik Erfenis Figuur: Voorkeur bij wijze van doorgeven woning, in, voor eigenaarbewoners, naar leeftijdsgroep,

19 Woonuitgaven en betaalbaarheid 37 Woonuitgaven Huurprijs op private huurmarkt kent lichte stijging, bovenop inflatie Euro/maand Stijging van circa 1, op jaarbasis voor eengezinswoningen 1 voor appartementen WS GWO 13 WS 18 Eengezinswoning Appartement Studio/kamer Figuur: Gemiddelde huurprijs ( /maand), private huurmarkt, naar woningtype, in prijzen van

20 Woonuitgaven Huurprijs stijgt bij elke inkomensgroep Euro/maand WS GWO 13 WS Figuur: Gemiddelde huurprijs ( /maand), private huurmarkt, naar inkomensquintiel, in prijzen van Woonuitgaven Huurprijs naar activiteitstatus kent trendbreuk Euro/maand WS GWO 13 WS 18 Tewerkgesteld (Brug)pensioen Werkloos Ziek/arbeidsongeschikt Figuur: Gemiddelde huurprijs ( /maand), private huurmarkt, naar activiteitsstatus, in prijzen van 18

21 Woonuitgaven Huurprijs kent status quo bij jongste groep Euro/maand 4 3 WS GWO 13 WS en ouder Figuur: Gemiddelde huurprijs ( /maand), private huurmarkt, naar leeftijdsklasse, in prijzen van Woonuitgaven Huurprijs sociale huurders kent status quo t.o.v. 13 WS GWO 13 WS 18 Eengezinswoning Appartement Totaal Tabel: Gemiddelde huurprijs ( /maand), sociale huursector, naar woningtype, in prijzen van 18, evolutie WS 18: Enkel SHM-woningen: 361 euro/maand VMSW: Huurprijs SHM-woningen eind 17: 6 euro/maand 42 21

22 Woonuitgaven Afbetaling eigenaar-bewoners stijgt licht Euro/maand Figuur: Bruto woonuitgaven, gemiddelden, in /maand, eigenaar-bewoners, naar periode van verwerving, Betaalbaarheid - woonquote Risico op betaalbaarheidsproblemen kent een status quo Eigenaar met hypotheek Private huur Sociale huur Totaal Figuur: Aandeel met woonquote boven, met bruto woonuitgaven, evolutie 44 22

23 Betaalbaarheid - woonquote Status quo betaalbaarheid ook bij totale woonuitgaven Eigenaar met hypotheek 1 2 Eigenaar zonder hypotheek Private huurder Sociale huurder Totaal Figuur: Aandeel met woonquote boven, met totale woonuitgaven, evolutie 4 Betaalbaarheid - woonquote Status quo ook volgens variabele woonquote-norm Eigenaar met hypotheek Eigenaar zonder hypotheek Private huurder Sociale huurder Totaal Figuur: Aandeel met woonquote boven variabele norm, met bruto woonuitgaven, evolutie 46 23

24 Betaalbaarheid - woonquote Betaalbaarheidsrisico beperkt bij hogere inkomens 9 Eigenaar met hypotheek ( norm) Eigenaar met hypotheek (variabele norm) Private huurder ( norm) Private huurder (variabele norm) Sociale huurder ( norm) Sociale huurder (variabele norm) Figuur: Aandeel met woonquote boven en variabele norm, naar inkomensquintiel 47 Betaalbaarheid - woonquote Betaalbaarheidsrisico eigenaar-bewoners is vaak tijdelijk norm variabele norm Figuur: Aandeel met woonquote boven en variabele norm, eigenaar-bewoners, naar periode van verwerving 48 24

25 Betaalbaarheid resterend inkomen Budgetmethode: status quo voor huurders, positieve evolutie voor eigenaars Eigenaar met hypotheek 7 1 Eigenaar zonder hypotheek Private huurder Sociale huurder Totaal Figuur: Aandeel met resterend inkomen onder budgetnorm, met bruto woonuitgaven 49 Betaalbaarheid resterend inkomen Impact van sociale huur duidelijk bij laagste inkomens Inkomensquintiel Eigenaars met hypotheek 18 Private huurders 18 Sociale huurders Figuur: Aandeel met resterend inkomen onder budgetnorm, naar inkomensquintiel, 18

26 Betaalbaarheid resterend inkomen Aandeel met RI < budgetnorm ligt boven voor aantal kwetsbare groepen op huurmarkt: HH met werkloze referentiepersoon (privaat/sociaal) HH met zieke/arbeidsongeschikte referentiepersoon (privaat) Eenoudergezinnen op private en sociale huurmarkt Jongste groep op sociale huurmarkt (18-34 jaar) HH met referentiepersoon met niet-eu nationaliteit (privaat/sociaal) 1 Kenmerken van private huur 2 26

27 Private huur Helft van de private huurders wenst eigenaar te worden Ja Nee Figuur: Wilt u ooit eigenaar worden?, in, private huurders Wens varieert met inkomen (18) circa in quintielen 1 en 2 64 in quintiel 4 74 in quintiel 3 Private huur Zelfde motieven om eigenaar te worden van belang als bij de eigenaars Omdat een eigen woning een goede vorm van sparen is / omdat het een goede investering is voor de toekomst 1 Omdat ik dan geen huur moet betalen want dat is weggesmeten geld Mijn woning kunnen afwerken en inrichten zoals ik wil De zekerheid hebben dat ik niet moet verhuizen als ik dat niet wil 7 18 Omdat ik later graag een woning nalaat aan mijn kinderen Omdat ik geen huurwoning kan vinden die aan mijn wensen voldoet (qua prijs, kwaliteit, grootte woning) 17 8 Omdat het in mijn vrienden en familiekring de gewoonte is om eigenaar te zijn In grote mate In beperkte mate Niet van belang Figuur: Redenen om eigenaar te worden, in, private huurders 4 27

28 Private huur Vooral financiële redenen voor degenen die wensen huurder te blijven Omdat ik niet genoeg middelen heb om eigenaar te worden Bij een huurwoning hoef ik me geen zorgen te maken over grote onderhoudswerken en 4 Omdat ik me niet wil vasthangen aan een afbetaling Omdat de maandelijkse uitgaven lager zijn dan bij een lening Ik wil altijd gemakkelijk kunnen verhuizen, een huurwoning geeft me deze vrijheid In grote mate In beperkte mate Niet van belang Figuur: Redenen om huurder te willen blijven, in, private huurders Private huur Huurwaarborg blijft zware last voor 27 van de private huurders Zeer zware last Zware last Min of meer een zware last Een lichte laste Absoluut geen probleem Figuur: In welke mate vormde de betaling huurwaarborg een last?, in, private huurders 6 28

29 Conclusies n methodologie De kwaliteit van de woningen gaat erop vooruit De eigenaarsmarkt doet het beter dan de huurmarkt. In de centrumsteden verbeterde de kwaliteit van de woningen opmerkelijk. Woningen van kwetsbare huishoudens blijven achterop Het gebruik van hernieuwbare energie is sterk gestegen, maar dan vooral op de eigenaarsmarkt Het isoleren van woningen zette zich door. Kwetsbare huishoudens blijven achterop. 7 Conclusies methodologie Aandeel eigenaars blijft gelijk Neemt wel toe bij hoogste inkomens, werkenden en middelste leeftijdsgroepen Huurprijzen Beperkt gestegen bovenop inflatie Prijsstijging minst uitgesproken voor de meest kwetsbare groepen Betaalbaarheid Status quo op vlak van woonquote in elke deelmarkt 1 op 2 private huurders met woonquote > Betaalbaarheidsrisico voor eigenaars met hypotheek is vaak tijdelijk Budgetmethode: status quo voor huurders, positieve trend voor eigenaars Kwetsbare groepen op de huurmarkt: hoog onder de RI-norm Huurwaarborg blijft last voor kwart van huurders 8 29

30 Rapport op website Steunpunt Wonen Boek verschijnt binnenkort 9