Agroforestry in Vlaanderen

Transcriptie

1 Agroforestry in Vlaanderen 2 en 5 september Inspiratiedagen

2 Agroforestry: wat is het? Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige gewassen op eenzelfde perceel Agroforestry is het cultiveren van de bodem met een simultane of sequentiële associatie van bomen en gewassen of dieren voor het bekomen van producten en diensten die nuttig zijn voor de mens (Torquebiau, 2000)

3 Agroforestry: wat is het? Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(tijd) (Tallieu, 2011)

4 Agroforestry: wat is het? Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(ruimte) (Smith, 2010)

5 Agroforestry: wat is het?

6 Agroforestry: wat is het?

7 Agroforestry: wat is het niet? Korte Omloophout (KOH) Systemen waarbij gewas- en boomcomponent naast elkaar (maar niet samen) voorkomen

8 Wat heeft het te bieden? 1+1 > 2: aanwezigheid positieve interacties tussen bomen en gewassen als uitgangspunt (Verheyen, 2010)

9 Wat heeft het te bieden? Is de totale opbrengst van de bomen en gewassen in een agroforestrysysteem hoger dan de gecombineerde opbrengst van de gewassen in reincultuur? Is 1+1 > 2? Kwantificeren met Land Equivalent Ratio (LER): LER kan geïnterpreteerd worden als % land dat minder (LER > 1) of meer (LER < 1) nodig is bij agroforestrysystemen om eenzelfde opbrengst te realiseren als bij de samenstellende reinculturen

10 Wat heeft het te bieden? LER: een simulatie-oefening (Tallieu, 2011): Houtopbrengst Gewasopbrengst LER rotatie = 1.36

11 Wat heeft het te bieden? Talrijke studies vinden LER s > 1: agroforestrystemen lijken dus inderdaad productiever dan combinaties van reinculturen Naast positieve impact op productie wordt ook het verband gelegd met positieve impact op talrijke andere, belangrijke ecosysteemdiensten: Habitatdiensten: (functionele) biodiversiteit Regulerende diensten: Koolstofvastlegging en opslag Waterkwantiteit en kwaliteit (uitspoeling van nutriënten) Erosiecontrole Bestuiving Plaagcontrole Culturele diensten Recreatie

12 Waarom nu dit project? Huidige en toekomstige uitdagingen in de Vlaamse landbouw Socio-economische uitdagingen schokvastheid Ecologische uitdagingen Klimaat Milieukwaliteit (bodem, water en lucht) Biodiversiteit Bron: Vanderploeg Trade-offs geen evidentie om diverse uitdagingen in synergie aan te pakken én te rijmen met productiviteit

13 Agroforestry als opportuniteit? Hogere totale (biomassa) opbrengst? Realisatie van brede range aan ESD? Agroforestry Interessante lange termijn investering? Risicospreiding door diversificatie, verbreding en differentiatie? Projecthypothese: agroforestry kan tegemoet komen aan de maatschappelijke vraag naar efficiënte agro ecologische productiemethodes, de veerkracht van bedrijven positief beïnvloeden én rendabel zijn

14 Maar in de praktijk is de adoptie van en ervaring met agroforestry (in Vlaanderen) bijzonder beperkt Juridische en administratieve knelpunten Landbouwtechnische en bedrijfsorganisatorische onzekerheden Bedrijfseconomische onzekerheden Beperkte toepassing van agroforestry tot op heden Agroforestry is the ideal agricultural system, but no one is applying it

15 IWT project Agroforestry ( ) Doel: doorbraak op relatief korte termijn van haalbare, rendabele en effectieve agroforestrysystemen in Vlaanderen Participatief co-development traject met relevante stakeholders doorheen de hele keten (grondgebonden landbouwsector, maar ook andere schakels, van boomkwekerij tot hout- en biomassaverwerkende bedrijven) Kennisopbouwend onderzoek en praktijkervaring Effectieve kennisontsluiting en verspreiding

16 IWT project Agroforestry ( ) Projectaanpak? Drie grote luiken binnen dit project Kennisopbouw Opportuniteiten & drempels Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten Bedrijfsopportuniteiten Hoe staat agroforestry er voor (kennis, ervaring, areaal, diversiteit, beleid, attitude, )? Participatief traject Kennisverspreiding Interacties tussen boom, bodem, gewas en Begeleiding omgeving? Studiedagen, excursies, Gewasopbrengst, bodemkwaliteit, demo Co-development waterhuishouding, ziektes & Pers plagen, & media nuttige organismen, landschappelijke Website waarde? Consultatie Teelttechnische impact Gericht op landbouwers, beleid en Kosten-baten analyse voor typische bedrijven andere belanghebbenden

17 IWT project Agroforestry ( ) Projectaanpak? Drie grote luiken binnen dit project Kennisopbouw Opportuniteiten & drempels Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten Bedrijfsopportuniteiten Participatief traject Begeleiding Co-development Consultatie Advies over bv perceelsgeschiktheid, Kennisverspreiding boomsoorten- en gewaskeuze, inrichting, Studiedagen, onderhoud, excursies, kostprijs demo Pers Ondersteuning & media subsidieaanvraag Website Gericht Praktijktesten, op landbouwers, bevraging, beleid en andere focusgroepen belanghebbenden Controle op resultaten onderzoek Kenniscirkel

18 IWT project Agroforestry ( ) Projectaanpak? Drie grote luiken binnen dit project Kennisopbouw Opportuniteiten & drempels Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten Bedrijfsopportuniteiten Participatief traject Begeleiding Co-development Consultatie Kennisverspreiding Studiedagen, excursies, demo Pers & media Website Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden Focus op systemen relevant voor de Vlaamse landbouw Finaal: beslissingsondersteunend instrument (geschiktheid op regionaal & bedrijfsniveau)

19 Projectgroep Erwin Paul Bert Bert Lieve Pieter Victoria Kris Sander Tom Dirk Jan Bart Annemie Pieter

20 Consortium Erwin Paul Bert Bert Lieve Pieter Victoria Kris Sander Tom Dirk Jan Bart Annemie Pieter

21 We nodigen ook jou uit Erwin Paul Bert Bert Lieve Pieter Victoria Kris Sander Tom Dirk Jan Bart Annemie Pieter

22 Met welke motivatie je naar hier gekomen bent Of je met agroforestry plannen zit Of je reeds agroforestry percelen hebt en interesse hebt in opvolging, demonstratie, etc. Of je actief mee wenst na te denken over mogelijkheden, knelpunten en concrete vragen Of je jouw ervaring wenst te delen Of je met bepaalde vragen of bedenkingen zit We vernemen graag van jou 22

23 Hartelijk dank Nog vragen?