Functionele Agrobiodiversiteit. Inleiding inspiratiedag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Functionele Agrobiodiversiteit. Inleiding inspiratiedag"

Transcriptie

1 Functionele Agrobiodiversiteit Inleiding inspiratiedag

2 Initiatiefnemers? AGNABIO kernteam Karen Katrien AGNABIO Structureel overleg tussen LNE en LV mbt Agrarisch natuurbeheer en agrobiodiversiteit Karolien Bert Eva Walter Katleen

3 FAB? Agrobiodiversiteit = alle vormen van biodiversiteit gerelateerd aan landbouw en voorkomend in agro-ecosystemen (EC 2009): Gedomesticeerde agrobiodiversiteit of genetische variatie binnen cultuurgewassen en landbouwhuisdieren Wilde agrobiodiversiteit of wilde fauna en flora

4 FAB? Wilde agrobiodiversiteit verder op te delen in: Functionele (FAB): levert positieve bijdrage aan landbouwproductie en maatschappij Neutrale: noch een significant positieve, noch een significant negatieve impact op landbouwproductie Competitieve: negatief effect op de landbouwproductie (bv. waardplanten voor plagen, onkruiden, wild (wildschade),...)

5 FAB? Functionele Agrobiodiversiteit = die elementen van biodiversiteit op perceelsniveau of landschapsschaal, die diensten aanbieden ter ondersteuning van duurzame landbouwproductie en die voordelen bieden voor de regionale en globale omgeving & de maatschappij (ELN-FAB, European Learning Network on Functional Agrobiodiversity)

6 FAB? (ELN-FAB)

7 FAB? (ELN-FAB, gebaseerd op Millenium Ecosystem Assessment 2005)

8 FAB is geen synoniem voor Duurzame landbouw Biologische landbouw Omgevingsvriendelijke landbouw Multifunctionele landbouw Maar kan er zeker een element van zijn

9 FAB is misschien ook Een kans om de vergroening functioneel en productief in te vullen? Een schakel tussen het (EU) landbouw- en biodiversiteitsbeleid Een tool om economische haalbaarheid met duurzame teelttechnieken te verenigen? Een essentieel onderdeel van agro-ecologische bedrijfsvoering? Moeilijk in hapklare recepten te gieten

10 De sterkte van FAB? Het erkennen van biodiversiteit als sleutelelement van landbouwproductie kan leiden tot opties voor landbouwers om hun productiesystemen robuuster te maken en minder afhankelijk van externe inputs (ELN-FAB)

11 FAQ over FAB Valt aandacht voor FAB te rijmen met landbouwkundige productiviteit? (Hoe) kun je als landbouwer gebruik maken van de diensten geleverd door FAB? Hoe meet je de meerwaarde van FAB? En hoe weet je of een maatregel FAB-stimulerend werkt? Hoe kun je aan FAB werken? Is FAB altijd en overal relevant of in te passen? En welke FAB dan? Moeten we daar eigenlijk wakker van liggen? Moeten we zelf maatregelen nemen of volstaan de aanwezige landschapselementen?

12 Waar naartoe met deze inspiratiedag? We willen De juiste vragen stellen Ervaringen en ideeën samenbrengen Zoeken naar meerwaarde van en kansen voor FAB Een netwerk uitbouwen en zichtbaar maken Vraag en aanbod linken

13 Wat kun je (niet) verwachten? Wel: engagement om mensen met mensen in contact te brengen, om een vraag met een aanbod of kans te verbinden Niet: dat we na deze dag plots veel middelen hebben om grootse dingen te doen rond FAB Hoe ver kunnen we daarmee gaan? Wat gaan we doen in 2015? Hoe zal dat concreet vorm krijgen? => Zal ook door jullie bepaald worden!

14 Inspireer ons. Inspireer elkaar. Advies Beleid Onderzoek Sector Praktijk

15 Functionele Agrobiodiversiteit We wensen jullie een inspirerende dag

Biodiversiteit in de landbouw. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's GRAVENHAGE. Geachte Voorzitter,

Biodiversiteit in de landbouw. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's GRAVENHAGE. Geachte Voorzitter, Directie Landbouw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's GRAVENHAGE uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DL. 2004/3446 12-11-2004 onderwerp doorkiesnummer bijlagen

Nadere informatie

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Onder biodiversiteit verstaan we de verscheidenheid van levende organismen en ecologische processen. In de landbouw

Nadere informatie

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen

Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen Biobedrijfsnetwerken Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding Vlaanderen 2013-2017 4 december 2014, studienamiddag Biolandbouw en voeding: een uitdaging voor elke onderzoeker! Gent Visie

Nadere informatie

Weerbare productiesystemen

Weerbare productiesystemen Weerbare productiesystemen Van theorie naar praktijk 26 november 2014, Wijnand Sukkel Produceren we voedsel in een ecosysteem of in een fabriek? Beheren? of beheersen? Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting,

Nadere informatie

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015 De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit

Nadere informatie

Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december Flevolandbouw

Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december Flevolandbouw Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december 2018 - Flevolandbouw Introductie FAC Coöperatie Flevolands Agrarisch Collectief U.A. (FAC) Visie Opgericht in 2015 door 6 ANV s, invulling samen met LTO Noord

Nadere informatie

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Weerbaarheid door diversiteit Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting, afnemende genetische (gewas) diversiteit in tijd en ruimte Uitsluiten van niet productieve

Nadere informatie

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen?

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Symposium Ecosysteemdiensten 4/02/2019 AGROFORESTRY IN TIEN MINUTEN? Productiviteit CLAAS.co.in Voedselzekerheid Voedselprijzen Mankracht

Nadere informatie

KRATOS. Raad op maat. aanbod voor landbouwers

KRATOS. Raad op maat. aanbod voor landbouwers KRATOS Raad op maat aanbod voor landbouwers Vragen over natuur op uw bedrijf? Het is een open deur intrappen dat landbouw en natuur sterk met elkaar verbonden zijn. Als land- of tuinbouwer komt u er ongetwijfeld

Nadere informatie

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf.

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Gewasbescherming en FAB: Functionele Agro Biodiversiteit: Conflicterend of aanvullend? Gewasbescherming en FAB: De akkerrand als oplossing?

Nadere informatie

Provincie Vlaams Brabant

Provincie Vlaams Brabant 156 Provincie Vlaams Brabant OPEN RUIMTE Open ruimte is de zuurstof van onze ruimte. Het is dus een kostbaar goed, dat we moeten beschermen. Voor de Visienota Ruimte betekent dit dat we de verdere inname

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met verkleinglazen"

Nadere informatie

Conferentie Boeren bedrijven biodiversiteit

Conferentie Boeren bedrijven biodiversiteit Conferentie Boeren bedrijven biodiversiteit Biodiversiteit in de landbouw Het gebruik van biodiversiteit in de landbouw neemt meer en meer toe. Het biedt nieuwe kansen voor boeren en tuinders. Slim benutten

Nadere informatie

Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten

Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten Luc De Meester Lab. Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie KULeuven Laboratorium Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie Biodiversiteit: : en

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

AGROBIODIVERSITEIT, VANDAAG EN MORGEN

AGROBIODIVERSITEIT, VANDAAG EN MORGEN TERUGBLIK Symposium 30 november 2015 AGROBIODIVERSITEIT, VANDAAG EN MORGEN Landbouwers in Vlaanderen ondersteunen en benutten sinds jaar en dag verschillende ecosystemen. Daarbij groeit het inzicht in

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Communicatie en social media

Communicatie en social media Communicatie en social media #dvgd #diversiteit @cgn_wageningen www.wur.nl/cgn Ppt s Resultaten van de dag Nieuwsberichten en nieuwsbrief Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Rol en Ambities

Nadere informatie

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut

Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Inhoud presentatie Het Louis Bolk Instituut Wat gaat er allemaal wel/niet goed Herontwerp van het systeem Conceptueel

Nadere informatie

UNITING THE ORGANIC WORLD

UNITING THE ORGANIC WORLD International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit

Nadere informatie

Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011

Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Deze dijkendag werd georganiseerd door de Provinciale Landbouwkamer Oost Vlaanderen en Stichting Landschapsbeheer Zeeland in het kader van het project

Nadere informatie

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw Regionaal Landschap Groene Corridor vzw Geen drempels voor Agrarisch natuurbeheer Wat is RLGC? Gït Geïntegreerde projecten Doelstellingen cursus Waarom dit initiatief? Wat willen we bereiken? Uitgangssituatie

Nadere informatie

FAB: VOORBEELDEN UIT PRAKTIJK, BELEID EN ONDERZOEK

FAB: VOORBEELDEN UIT PRAKTIJK, BELEID EN ONDERZOEK FAB: VOORBEELDEN UIT PRAKTIJK, BELEID EN ONDERZOEK Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Verslag workshops 4.11.2014 INHOUD 1 inspiratiedag FAB verslag van het Namiddaggedeelte: workshops...

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Genenbanken: Cool en Kool

Genenbanken: Cool en Kool Genenbanken: Cool en Kool Saet&Cruyt museum 4 april 2009 Noor Bas Curator collectie koolgewassen CGN Inhoud presentatie Genenbanken: waarom en hoe wordt agrobiodiversiteit bewaard korte impressie CGN Kool:

Nadere informatie

Agroforestry in Vlaanderen

Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen 2 en 5 september 2014 - Inspiratiedagen www.agroforestryvlaanderen.be Agroforestry: wat is het? Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige

Nadere informatie

Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees

Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit Nationale Bijenstrategie 2017-2023 Bed & Breakfast for Bees Waarom een Nationale Bijenstrategie? Bestuivers: bijen, zweefvliegen, kevers, dag- en nachtvlinders

Nadere informatie

Landschapsbeheer met landbouwers

Landschapsbeheer met landbouwers Landschapsbeheer met landbouwers Inspiratiedag Beheerlijke bermen, RLM Eeklo, 15 juni 2016 Vande Ryse Luc Provincie Oost-Vlaanderen, dienst Landbouw en Platteland Stimuli voor landschapsbeheer dienst Landbouw

Nadere informatie

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport 2014-2018: ecosysteemassessment voor Vlaanderen NARA-T Toestand & trend van

Nadere informatie

Platform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie

Platform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie Een initiatief IUCN-Nederland en VNO-NCW met deelname van: Bedrijfsleven Shell, FrieslandCampina, DSM Recron, IDH Initiatief Duurzame Handel LTO Nederland Natuur- en milieuorganisaties Natuurmonumenten,

Nadere informatie

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA Europees Landbouwfonds DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA www.flevoland.nl/pop3 voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland POP3 in het kort: POP3 is het derde Europese subsidieprogramma

Nadere informatie

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn

Nadere informatie

BOEREN BOUWEN AAN HET LANDSCHAP Streven naar kwaliteitsvol agrarisch landschap

BOEREN BOUWEN AAN HET LANDSCHAP Streven naar kwaliteitsvol agrarisch landschap Samenwerking Voor Agrarisch Landschap context beheer van oeverzones constructie van de maaier SVAL en doelstellingen Project naar aangepast oeverbeheer ideeën en participatie Vande Ryse Luc Samenwerken

Nadere informatie

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010 Biodiversiteit visie Boerenbond Symposium biodiversiteit 4 november 2010 1 Landbouw en biodiversiteit Domesticatie leidde tot 1000den variëteiten en soorten Heel wat biodiversiteit is er omwille van landbouw

Nadere informatie

Kringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015

Kringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015 Kringlooptoets Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken 24 juni 2015 Kringloop- WIJZER of TOETS? 2 Kringloopwijzer Gewassen Bodem Vee Mest Mest 3 Kringlooptoets Gewassen

Nadere informatie

Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in de praktijk Een sfeerimpressie

Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in de praktijk Een sfeerimpressie Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) in de praktijk Een sfeerimpressie Evelien Verbij 15 november 2018 Voor goed weidevogelbeheer is openheid van het landschap en een droge bodem van groot belang.

Nadere informatie

Uitdagingen voor beheerders van het platteland. Erwin Wauters

Uitdagingen voor beheerders van het platteland. Erwin Wauters Uitdagingen voor beheerders van het platteland Erwin Wauters Met welke stelling bent u het meest eens? Het grootste probleem op het platteland... Stemronde Geopend 1.... is de inname van landbouwgrond

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij

Nadere informatie

planten voor planten en plantengemeenschappen

planten voor planten en plantengemeenschappen Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale

Nadere informatie

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 Presentaties Floris van Arkel (projectleider FPG) Ontwikkeling biodiversiteit groene ruimte Belang voor leden FPG Context: mechanismen en barrières?

Nadere informatie

Ruimtelijke ontwikkelingen en de Flora- en faunawet

Ruimtelijke ontwikkelingen en de Flora- en faunawet Ruimtelijke ontwikkelingen en de Flora- en faunawet Inleiding Praktisch overal in Nederland komen beschermde soorten flora en fauna voor. Bekende voorbeelden zijn de aanwezigheid van rugstreeppadden op

Nadere informatie

Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel

Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel Voor wie doet u het eigenlijk allemaal? Veel ondernemers werken met passie aan hun product of dienst. Dan komt het weleens voor dat ondernemers

Nadere informatie

De herziening van het Europese landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011

De herziening van het Europese landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011 De herziening van het se landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011 BirdLife International in het kort Een wereldwijd partnerschap van non-gouvernementele

Nadere informatie

Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet

Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet Moderne biotechnologie, kans of bedreiging voor een duurzame landbouw? Peter Besseling Frank Tillie Jan van Vliet Informatie- en KennisCentrum Landbouw 1 Informatie- en KennisCentrum Landbouw/Ede, oktober

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

Agroforestry in Vlaanderen

Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen Voordelen Ervaringen in gematigde streken Agroforestry in Frankrijk: een gevorderde case Potentieel en obstakels voor Vlaanderen Agroforestry: What

Nadere informatie

Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten

Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten Participatie en integratie: leeftijdsvriendelijke gemeenten Cijfers en feiten 1.924.472 65 plussers in België (17,4 % v.d. totale bevolking) In Vlaanderen: 1.100.194 65 plussers Aantal 100 plussers in

Nadere informatie

EU Programma s GLB

EU Programma s GLB EU Programma s 2014-2020 GLB 2014-2020 Carlo Vromans Programma Ontwikkeling GLB tot 2014 GLB 1 e pijler: inkomenssteun met maatschappelijke verplichtingen GLB 2 e pijler: plattelandsontwikkelingenprogramma

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

NL Greenlabel. Hessenpoort, Natuurlijk!

NL Greenlabel. Hessenpoort, Natuurlijk! NL Greenlabel Hessenpoort, Natuurlijk! Inhoud Initiatief groep; Hessenpoort Natuurlijk! (Initiatiefgroep Hessenpoort Natuurlijk!) Meerwaarde van Groen voor Bedrijventerrein (NL Greenlabel) Huidige ontwikkelingen

Nadere informatie

VISIEDOCUMENT. Wijziging van de discipline Fauna en Flora naar de discipline Biodiversiteit in project- en planmilieueffectrapportages

VISIEDOCUMENT. Wijziging van de discipline Fauna en Flora naar de discipline Biodiversiteit in project- en planmilieueffectrapportages Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL Tel: 02/553.80.79 e-mail: mer@vlaanderen.be

Nadere informatie

Bedrijfsadviesyssteem KRATOS. Raad op maat. Toeren voor Boeren Veetournee 30 mei Maxime Bolle Departement Landbouw en Visserij

Bedrijfsadviesyssteem KRATOS. Raad op maat. Toeren voor Boeren Veetournee 30 mei Maxime Bolle Departement Landbouw en Visserij Bedrijfsadviesyssteem KRATOS Raad op maat Toeren voor Boeren Veetournee 30 mei 2018 Maxime Bolle Departement Landbouw en Visserij Inhoud I. KRATOS? II. Adviesthema s III.Procedure 2 I. KRATOS? Landbouwer

Nadere informatie

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden Jan Willem Erisman 10 oktober 2016 Stikstof (nutriënten) hebben goede en Te weinig slechte kanten Te veel Voor 1 kg zuivere stikstof is 135

Nadere informatie

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 Introductie Wat is CE? Hoe vaart zetten achter de transitie? Whole School Approach en Het

Nadere informatie

Wat is natuurinclusieve landbouw?

Wat is natuurinclusieve landbouw? Wat is natuurinclusieve landbouw? Jan Willem Erisman 's-hertogenbosch, 3 april 2018 Louis Bolk instituut Natuurinclusief: denken, ontwerpen en doen J.P. Thysse Waar wij wonen RV www.louisbolk.org Consumentenprijs

Nadere informatie

GLB na 2020 Pijler II

GLB na 2020 Pijler II GLB na 2020 Pijler II Door Belinda Cloet Departement Landbouw en Visserij, Coördinator Pijler II PDPO na 2020? inhoud: Algemeen EU-kader + timing Vlaams kader + timing SWOT thema Platteland Wat is GLB?

Nadere informatie

Bijeenkomst groenblauwe leefomgeving donderdag 1 maart 2018 Samenvatting opgehaalde inbreng

Bijeenkomst groenblauwe leefomgeving donderdag 1 maart 2018 Samenvatting opgehaalde inbreng Bijeenkomst groenblauwe leefomgeving donderdag 1 maart 2018 Samenvatting opgehaalde inbreng Inleiding De provincie Zuid-Holland werkt samen met haar partners aan het opstellen van een nieuwe visie op de

Nadere informatie

STRATEGIE VOOR. ERC s zijn opgericht voor iedereen die graag een bijdrage wil en kan leveren aan het herstel van het ecosysteem.

STRATEGIE VOOR. ERC s zijn opgericht voor iedereen die graag een bijdrage wil en kan leveren aan het herstel van het ecosysteem. STRATEGIE VOOR 2019 ERC s zijn opgericht voor iedereen die graag een bijdrage wil en kan leveren aan het herstel van het ecosysteem. DE VISIE VAN ECOSYSTEM RESTORATION CAMPS IS: Wij streven naar een aarde

Nadere informatie

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten Opzet van de presentatie Beleidscontext Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het? Wiebe TIE bestaat uit: Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention

Nadere informatie

BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN

BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN Jan Staes, Universiteit Antwerpen We weten nu dat bodems in feite unieke ecosystemen zijn. Gevormd door processen die lopen over honderden jaren. Maar in recente

Nadere informatie

Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting

Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting Opzet van de presentatie Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat

Nadere informatie

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Wil je bijdragen aan een betere sociale en ecologische wereld? Wil je ook weten waar je steun naar toe gaat? Waarvoor die gebruikt

Nadere informatie

Fauna-akkers: een meerwaarde voor bijen

Fauna-akkers: een meerwaarde voor bijen 2 de West-Vlaamse bijensymposium 22/10/2011 Fauna-akkers: een meerwaarde voor bijen Dit initiatief kadert binnen een overkoepelend project Draagvlakverbreding Landbouw & Milieu van de Vlaamse Overheid.

Nadere informatie

2012 MVO Jaarverslag

2012 MVO Jaarverslag 2012 MVO Jaarverslag MVO-beleid Tomingroep Als mensontwikkelbedrijf werkt Tomingroep aan duurzaamheid in de volle breedte. Wij willen op een maatschappelijk verantwoorde wijze zaken doen in samenwerking

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Agrobiodiversiteit: kansen en knelpunten op het terrein

Agrobiodiversiteit: kansen en knelpunten op het terrein Agrobiodiversiteit: kansen en knelpunten op het terrein Katrien Janssen, Vlaamse overheid, departement Landbouw en Visserij Inhoud Agrobiodiversiteit en agrarisch natuurbeheer: wat doet de overheid? Beleidsdomein

Nadere informatie

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

Openbare raadpleging in het kader van de "fitness check" van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn)

Openbare raadpleging in het kader van de fitness check van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn) Openbare raadpleging in het kader van de "fitness check" van de EU-natuurwetgeving (vogel- en habitatrichtlijn) Over u Uw naam of de naam van uw organisatie: Geen censuur op natuur! Mogen wij uw bijdrage

Nadere informatie

DUURZAAM WIJKCONTRACT MAALBEEK

DUURZAAM WIJKCONTRACT MAALBEEK Gemeente Elsene Brussels Hoofdstedelijk Gewest DUURZAAM WIJKCONTRACT MAALBEEK Projectoproep voor bewoners «Mijn Plant-aardige Wijk» 0% asfalt 100% groen vergroening van de wijk groen- blauw netwerk duurzame

Nadere informatie

Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit

Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit Waarom eigenlijk en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Bijeenkomst Goed Beezig Wanssum, 13 september 2018 Kennisimpuls

Nadere informatie

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij Overzicht IPM: vanwaar komt het? IPM: wat is dit? IPM: hoe toepassen

Nadere informatie

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES

module 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: Wat is ecologie? Wat is biodiversiteit? Wat is natuurbeheer? Boerennatuur op en rond het erf Wat is ecologie? Wat is ecologie? Wat is ecologie?

Nadere informatie

Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin?

Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin? Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin? Abts Mathias Departement Landbouw en Visserij Inhoudstafel * Inleiding: wat is duurzame landbouw? * Verplichtingen

Nadere informatie

Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn?

Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn? Hoe kunnen melkveehouders bewegen naar een beter dierenwelzijn? Jo Bijttebier 12/10/2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Landbouw & Maatschappij www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein

Nadere informatie

Visie van de agrarische natuurvereniging Landschap Noorderpark e.o

Visie van de agrarische natuurvereniging Landschap Noorderpark e.o Visie van de agrarische natuurvereniging Landschap Noorderpark e.o Doelstelling: Aan het agrarische natuurbeheer werken met de bewoners van de streek, met als doel, het beheer en de ontwikkeling van natuur,

Nadere informatie

AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER EN STARING ADVIES

AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER EN STARING ADVIES AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER EN STARING ADVIES De provincies willen waardevolle landbouwgebieden en natuurterreinen verder ontwikkelen. Staring Advies kan eigenaren van agrarische bedrijven en

Nadere informatie

Werken met een chronische aandoening

Werken met een chronische aandoening Werken met een chronische aandoening Een kwantitatief onderzoek naar de arbeidsparticipatie van werknemers met een chronische aandoening in opdracht van Fit for Work Jacoline van Leeuwen & Peter Mulder

Nadere informatie

Nationale Bijenstrategie

Nationale Bijenstrategie Nationale Bijenstrategie 22 januari 2018 Highlights Workshops Highlights Workshop 1 Beslissers & Bestuurders Samen is door de ondertekenende partners geconstateerd dat er heel veel initiatieven zijn aangemeld

Nadere informatie

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit

Nadere informatie

Ondergrondse opslag. Kansen en dilemma s

Ondergrondse opslag. Kansen en dilemma s Ondergrondse opslag Kansen en dilemma s Nut en noodzaak? 2 Historisch perspectief Aanname alles is optimaal geregeld, water volgt functie; Nu voldoende water door externe aanvoer; Weinig urgentie voor

Nadere informatie

Terugblik gebiedsbijeenkomst Berkel Almen-Borculo

Terugblik gebiedsbijeenkomst Berkel Almen-Borculo Terugblik gebiedsbijeenkomst Berkel Almen-Borculo Hoe leggen we samen de puzzel? Op 1 februari was de gebiedsbijeenkomst Berkel Almen-Borculo bij Camping De Heksenlaak in Barchem. Ruim 140 belangstellenden

Nadere informatie

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in

Nadere informatie

Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling

Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling 2007-2013 P. De Clercq Landbouw en Visserij 1 Europese context Gemeenschappelijk Landbouw Beleid 1 ste Pijler : Markt- en inkomensbeleid 2 de Pijler : Plattelandsontwikkeling

Nadere informatie

BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN

BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN VIA BELEIDSINSTRUMENTARIUM Dieter Mortelmans & Francis Turkelboom (INBO) Studiedag 'Gebiedsgerichte plattelandsontwikkeling' 18 december 2017, Hasselt. Doelstelling

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

samen werken aan een lokale voedselstrategie

samen werken aan een lokale voedselstrategie samen werken aan een lokale voedselstrategie Waarom een voedselstrategie? Voedsel neemt een centrale plaats in binnen onze samenleving. Steeds meer mensen willen na jaren van vervreemding opnieuw bewust

Nadere informatie

ILVO en Ondernemen³. Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele. 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw

ILVO en Ondernemen³. Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele. 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw ILVO en Ondernemen³ Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw Beleidsdomein Landbouw en Visserij Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek

Nadere informatie

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Markt trends Vraag naar veilig en duurzaam geteeld voedsel Sterkere focus op voedselkwaliteit en gezonde

Nadere informatie

HANDLEIDING. Overzicht van de procedurele en inhoudelijke wijzigingen n.a.v. de omzetting van de Europese projectm.e.r.- richtlijn (2014/52/EU)

HANDLEIDING. Overzicht van de procedurele en inhoudelijke wijzigingen n.a.v. de omzetting van de Europese projectm.e.r.- richtlijn (2014/52/EU) Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL Tel: 02/553.80.79 e-mail: mer@vlaanderen.be

Nadere informatie

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Veilig werken Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Programma voor vandaag: Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Kahoot Oefentoets bodemgebruik Veilig werken & Duurzaam bodemgebruik? Veilig werken & Duurzaam

Nadere informatie

HET INITIATIEF AGNABIO. Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij Vlaamse overheid Beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie

HET INITIATIEF AGNABIO. Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij Vlaamse overheid Beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie HET INITIATIEF AGNABIO Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij Vlaamse overheid Beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie HET INITIATIEF AGNABIO VISIE, DOELSTELLINGEN EN ACTIES 2012 ONTWERP

Nadere informatie

Biodiversiteit en landschapszorg vraagt samenwerking. BIODIVA Project rond biodiversiteit en bedrijven in de provincie Antwerpen 31/05/2016

Biodiversiteit en landschapszorg vraagt samenwerking. BIODIVA Project rond biodiversiteit en bedrijven in de provincie Antwerpen 31/05/2016 BIODIVA Project rond biodiversiteit en bedrijven in de provincie Antwerpen Fotogroep ISO 400 Biodiversiteit en landschapszorg vraagt samenwerking 1 Wetgeving (provinciale taak: natuur verbinden) Natuurwetgeving

Nadere informatie

Nieuwe ronde, nieuwe kansen GLB-voorstellen voor na 2020

Nieuwe ronde, nieuwe kansen GLB-voorstellen voor na 2020 Nieuwe ronde, nieuwe kansen GLB-voorstellen voor na 2020 Workshop 4 symposium Vergroening Landbouw Flevoland Dronten, 7 januari 2016, Bert Smit Inhoud Grote lijn GLB Waar komt GLB vandaan? Hoe heeft GLB

Nadere informatie

LEADER MarkAante Kempen +: gekozen thema s ontwikkelingsplan

LEADER MarkAante Kempen +: gekozen thema s ontwikkelingsplan LEADER MarkAante Kempen +: gekozen thema s ontwikkelingsplan Thema 1:Landbouw- en natuureducatie D1: Inzetten op educatie die landbouw als belangrijke economische sector in de streek in de kijker zet,

Nadere informatie

Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015

Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015 Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015 Mission: Creating Responsible Business in society Vision: Sustainability Coach Values: Responsibility & Respect Ons Engagement geïntegreerd

Nadere informatie

Green Value via tijdelijk locatiebeheer

Green Value via tijdelijk locatiebeheer Green Value via tijdelijk locatiebeheer 2/4 Voorwoord De westerse economie draait voor het overgrote deel op fossiele grondstoffen. Deze bronnen zijn eindig en het gebruik ervan leidt tot opwarming van

Nadere informatie

Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk?

Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk? Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk? Conclusie Er zijn veel ontwikkelingen in het natuurbeleid sinds 2010 Er zijn aanpassingen doorgevoerd of noodzakelijk Natuurbeleid in

Nadere informatie