Macht. Weten waarvoor je staat. Regievoeren als sturingsvorm. Hans Licht. Doorzettingsmacht versus Creatiemacht. Sturingsparadigma creatiemacht

Transcriptie

1 Weten waarvoor je staat Regievoeren als sturingsvorm Hans Licht Macht Doorzettingsmacht versus regie 1

2 Traditioneel machtsbegrip Macht is het vermogen om een ander te dwingen tegen zijn of haar wil: doorzettingsmacht. Repressieve macht betekent beschikkingsrecht: je gaat erover (of niet) je hebt rechten Focus op bevoegdheden en verantwoordelijkheden Focus op afbakening Gebaseerd op wantrouwen 100 jaar overheidssturing: Max Weber - betrouwbare overheid 1. Eén bevelslijn (duidelijke structuur van bevoegdheden) 2. Functiescheiding (voorkomen machtsmisbruik) 3. Vastleggen van regels (gelijke behandeling) 4. Piramidale opbouw (linking pin) 5. Onpersoonlijke relaties Bureaucratie als ideaal planning & beheersing is een machtsstructuur: chef heeft eigen toko regie 2

3 Traditionele opvatting over regievoeren (sturing van samenwerking) Maatschappelijke opgave betekent vermogen om gezamenlijk te creëren: mensen kiezen zelf om mee te doen Focus op doelen Focus op belangen en energie Gebaseerd op goede relaties Participatie en Co-Creatie regie 3

4 Regievoeren zonder macht Gezamenlijke opgave Persoonlijke kracht Opdrachtgevend systeem i.p.v. één opdrachtgever of OG-ON model Het netwerk van belanghebbende stakeholders met formele en feitelijke sturingsbevoegdheden Stakeholders hebben belangen, invloed, persoonlijkheden en relaties Participatie en Co-Creatie regie 4

5 De context van deze tijd Rollen van de overheid & transitiedynamiek Netwerksamenleving Informatie revolutie Globalisering Flexibiliteit Veranderende machtsverhoudingen Manuel Castells, 1996 Participatie en Co-Creatie regie 5

6 Vier vormen van overheidssturing Sturen en stromen NSOB 17 Vanuit resultaten naar randvoorwaarden Dienstverlening, projecten en programma s Vanuit de overheid naar de samenleving Regelgeving en handhaving De presterende overheid New Public Management (NPM) Public Administration (PA) De rechtmatige overheid D De samenwerkende overheid Network Governance (NG) Societal Resilience (SR) De responsieve overheid in de actieve samenleving Programma s en regie op doelen Vanuit de samenleving naar de overheid Facilitering en regie op samenwerking NSOB 17 Sturen en stromen Vier vormen van overheidssturing Vanuit randvoorwaarden naar resultaten Perspectieven op overheidssturing Naar een ge(s)laagde strategie regie 6

7 Machtsoriëntatie overheid Doorzettingsmacht Vanuit resultaten naar randvoorwaarden Dienstverlening, projecten en programma s Vanuit de overheid naar de samenleving Regelgeving en handhaving De presterende overheid New Public Management (NPM) Public Administration (PA) De rechtmatige overheid D De samenwerkende overheid Network Governance (NG) Societal Resilience (SR) De responsieve overheid in de actieve samenleving Programma s en regie op doelen Vanuit de samenleving naar de overheid Facilitering en regie op samenwerking NSOB 17 Sturen en stromen Vier vormen van overheidssturing Vanuit randvoorwaarden naar resultaten De veranderopgave A A Project- en procesmanagement 1 e orde: Verbetering A B Project- en programmamanagement 2 e orde: Verandering A? Regie en facilitering 3 e orde: Transitie Jaap Boonstra: Leiderschap in verandering; Sioo/UvA Regievoeren zonder macht regie 7

8 Uitvoeringsactiviteiten onder aansturing van Programma-manager Programmatisch Creëren Langetermijn doelgerichtheid INSPANNINGEN visie JAAR 1 JAAR 2 JAAR N doelen Kortetermijn doelgerichtheid Voettekst: presentatietitel Programmatisch Creëren Varianten van programma-management volledig Sturen vanuit bevoegdheden 2 e NSOB kwadrant 3 e NSOB kwadrant Sturen op basis van regie Sturen met budget geen Budgetbeheer bij programma-manager volledig Personal leadership regie 8

9 Transitiedynamiek volgens DRIFT Het oude verdwijnt Optimalisatie Het nieuwe wordt ontwikkeld Systeemplaat interventieprogramma voor Transitie Circulaire Economie regie 9

10 Samenwerken doe je niet alleen Regisseren op doelen en/of samenwerking Wat betekent samenwerken? Samenwerking betekent verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en de anderen. Verantwoordelijkheid nemen betekent dat je bereid bent te knokken voor datgene waar je je verantwoordelijk voor voelt. Maar ook dat je bereid bent te geven en te nemen. Regievoeren zonder macht regie 10

11 Wat is het domein van de regie? D E A C B Opgave en samenwerking Netwerkregisseur F Vertegenwoordigers van partnerorganisatie De kring? De verzameling organisaties? De samenwerkingsvormen? H Werkbijeenkomsten G Opgavegericht werken De toekomst van organisaties regie 11

12 Opgavegericht werken Wat is een opgave? Een opgave is de realisatie van een plan of voornemen dat niet zo gemakkelijk is en dus expliciet aandacht nodig heeft Regievoeren zonder macht 8 mei 2017 Opgave of structuur/taken leidend regie 12

13 Het nieuwe werken Traditionele organisatie Een goede opgave (en visie) Drukt gewenste waarden en kwaliteiten uit Essenties, geen afbakening Geeft noodzaak aan Creëert energie en enthousiasme Zorgt voor commitment Participatie en Co-Creatie regie 13

14 Een beeld zegt meer dan 1000 woorden Participatie en Co-Creatie Beelden zijn belangrijk voor framing Regievoeren zonder macht 8 mei 2017 regie 14

15 Hoe voorkomt BOCE chaos? Waar bevindt de organisatieontwikkeling zich? Versterken opgavegericht werken - portfoliomanagement Experimenteren met krachtig samenwerken Ombouw verantwoordingslijnen Gooi oude schoenen niet weg voordat regie 15