Meerjarenbegroting Schooljaar 2018/2019

Transcriptie

1 Meerjarenbegroting Schooljaar 2018/2019 (kalenderjaar 2019) Samenwerkingsverband PO0001 Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs Berséba

2 2

3 Inhoudsopgave 1. ALGEMEEN VOORWOORD GEVOLGDE PROCEDURE ACTUELE ONTWIKKELINGEN IN DE BEGROTING BASIS VAN DE KENGETALLEN LEERLINGEN BAO, SBO EN SO OPBOUW BEKOSTIGING RISICO S PERSONELE INZET EXTERNE KOSTEN ONTWIKKELING NIEUW BELEID OPBOUW RESERVES KOSTEN LEERLINGEN MET VASTGESTELDE HANDICAP (CLUSTER 3) VASTSTELLING LEERLINGEN OP HET SO GRENSVERKEER SO CLUSTER LEERLINGEN OP HET BAO AMBULANTE BEGELEIDING REGIOBUDGETTEN RUIMTE REGIONAAL BELEID BEKOSTIGING ZWARE ONDERSTEUNING SO GEDRAG GRENSVERKEER SO GEDRAG BEKOSTIGING SBO GRENSVERKEER SBO PERSONELE INZET REGIONAAL BOVENSCHOOLS HET LOKET OVERIGE KOSTEN REGIONAAL BOVENSCHOOLS ONDERSTEUNINGSBUDGETTEN EN ARRANGEMENTEN BASISSCHOLEN BASISONDERSTEUNING ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN GEHANDICAPTE LEERLINGEN (CLUSTER 3) ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN HOOGBEGAAFDHEID FINANCIERING BREDE DIENST AMBULANTE BEGELEIDING VERREKENING BASISBEKOSTIGING BIJ TUSSENTIJDSE INSTROOM ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN VANWEGE CRISISSITUATIES ONTWIKKELING VERGOEDING BASISONDERSTEUNING IN MEERJARIG PERSPECTIEF TOELICHTING INVLOED KENGETALLEN OP DE ONTWIKKELING VERGOEDING BASISONDERSTEUNING VERANTWOORDING (ONDERSTEUNINGS)MIDDELEN DOOR DE BASISSCHOLEN FINANCIËLE BIJLAGEN TOTAAL BEGROTING PER SCHOOLJAAR EN KALENDERJAAR REGIO NOORDOOST BOVENSCHOOLS REGIO MIDDEN BOVENSCHOOLS REGIO RANDSTAD BOVENSCHOOLS REGIO ZEELAND BOVENSCHOOLS SBO OVERDRACHTEN ONDERSTEUNINGSBUDGETTEN 2018/2019 BASISSCHOLEN REGIO NOORDOOST

4 5.8 ONDERSTEUNINGSBUDGETTEN 2018/2019 BASISSCHOLEN REGIO MIDDEN ONDERSTEUNINGSBUDGETTEN 2018/2019 BASISSCHOLEN REGIO RANDSTAD ONDERSTEUNINGSBUDGETTEN 2018/2019 BASISSCHOLEN REGIO ZEELAND

5 1. Algemeen 1.1 Voorwoord Deze taakstellende meerjarenbegroting voor het schooljaar 2018/2019 is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs (voor primair en speciaal onderwijs), hierna te noemen Berséba. Conform artikel 4 van haar statuten heeft onze vereniging ten doel: a. het vormen en in stand houden van een landelijk samenwerkingsverband in de zin van artikel 18a lid 15 van de Wet op het Primair Onderwijs binnen het reformatorisch primair en speciaal onderwijs; b. het realiseren van een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen basisscholen en in samenwerking met speciale scholen voor basisonderwijs en scholen voor speciaal onderwijs; c. het realiseren dat leerlingen op scholen van het samenwerkingsverband een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken; d. een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs te realiseren voor alle leerlingen die extra ondersteuning behoeven. Deze begroting is opgesteld om onder andere te voorzien in de wijze van verdelen en toewijzen van de ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen van de leden (statuten: artikel 4 lid 2a), daarbij rekening houdend met de geldmiddelen die daarvoor ter beschikking komen vanuit het Rijk. Uitgangspunt zijn de grondslagen van de bekostiging van het samenwerkingsverband PO, zoals neergelegd in de Wet Passend Onderwijs. De taakstellende begroting is gebaseerd op het vastgestelde meerjarenbeleid, recente BRON-gegevens van de scholen, kengetallen grensverkeer, beschikbare kijkglazen die het ministerie van OCW verstrekt, en verrijkt met verkregen voortschrijdend inzicht. Voorts is deze begroting of zijn delen daarvan afgestemd met de eigen organisatie en met de directies van de onder ons samenwerkingsverband vallende S(B)O-scholen. Onze bede is dat de HEERE de ons door de overheid geboden (geld-)middelen wil zegenen voor de ondersteuning van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte op de scholen van ons samenwerkingsverband Ridderkerk, april 2018 De raad van bestuur van Berséba, G.R. van Leeuwen MES 5

6 1.2 Gevolgde procedure Op grond van het lange termijnbeleid van Berséba heeft er voor het schooljaar 2018/2019 een volledige update plaatsgevonden van de meerjarenbegroting. Deze meerjarenbegroting is op basis van de leerlingaantallen op teldatum en voor SBO en SO tevens op basis van peildatum bijgesteld. In de begroting zijn de meest actuele bekostigingsbedragen verwerkt. Dit resulteert in een taakstellende begroting voor het schooljaar 2018/2019. In deze taakstellende begroting zijn de te verwachten ontwikkelingen voor de komende jaren doorgerekend en bijgesteld op basis van de actuele gegevens. De concept-begroting is besproken met het managementteam (MT) in meerdere MT-vergaderingen, met de auditcommissie uit de raad van toezicht en met de medezeggenschapsraad en is vervolgens door het bestuur vastgesteld. In de huidige financiële uitgangspunten wordt onderscheid gemaakt tussen landelijke en regionale solidariteit. In meerjarenperspectief zal in de loop van het schooljaar 2018/2019 onderzocht worden wat de inhoudelijke en financiële relevantie is om dit uitgangspunt al dan niet aan te passen. De onderzoekspunten liggen dan op het thema financiële verantwoordelijkheid versus solidariteit. Door het grote aantal betrokken besturen liggen de onderscheiden visies op dit thema uit elkaar. Het beleid van Berséba is er op gericht om met maximale betrokkenheid van de aangesloten besturen een breed draagvlak voor het gevoerde beleid te realiseren. De vraagstelling ten aanzien van de financiële verantwoordelijkheid en solidariteit speelt tussen de scholen in een regio onderling en ook tussen de onderscheiden regio s waarin de aangesloten scholen zijn onderverdeeld. Er zal onderzoek plaatsvinden op de volgende thema s: Financiering ambulante begeleiding Ondersteuningsbekostiging SBO en gedragsarrangementen Herbezinning overdracht middelen basisondersteuning in het schoolmodel Overige beleidskosten 1.3 Actuele ontwikkelingen in de begroting Door diverse overheidsmaatregelen en voortschrijdend inzicht hebben enkele structurele aanpassingen in de begroting plaatsgevonden. Het totaalaantal leerlingen op de basisscholen binnen het samenwerkingsverband laat in 2017 een lichte daling zien van 88 leerlingen ten opzichte van Vorig jaar was de daling 39 leerlingen. Er worden door het Ministerie van OCW aanvullende middelen aan het samenwerkingsverband ter beschikking gesteld voor het ontwikkelen van beleid ten aanzien van hoogbegaafdheid. Deze vormen een niet-geoormerkt onderdeel van de normbekostiging. De verplichte herbesteding bij de externe ambulante diensten is nagenoeg afgebouwd. Er is sprake van groei van het aantal grensverkeerleerlingen dat aan het samenwerkingsverband wordt toegerekend. Dat betreft leerlingen afkomstig van onze scholen, die echter niet op een eigen SO- of SBOschool ingeschreven (kunnen) worden. Er vinden in het schooljaar 2018/2019 extra bestedingen plaats, die ten laste komen van de reserve. Deze reserve ligt ultimo 2017 hoger dan de vastgestelde gewenste buffer. De extra financiële ruimte is volledig in de begroting van het schooljaar 2018/2019 opgenomen, om zo de overdracht aan de basisscholen te verhogen. Hiernaast wordt op het budget zware ondersteuning van Berséba in 2018/2019 nog een vereveningskorting toegepast van 60%. Deze vereveningskorting is een gevolg van de financiële afspraken die bij de start van Passend Onderwijs op 1 augustus 2014 zijn gemaakt. Naar verwachting loopt deze korting in 2019/2020 terug naar 30%. Het schooljaar daaropvolgend wordt deze korting beëindigd. 1.4 Basis van de kengetallen leerlingen BAO, SBO en SO Voor deze begroting is uitgegaan van de leerlingentellingen per , zoals die door het Ministerie beschikbaar zijn gesteld op grond van de BRON-registratie van december In de begroting wordt rekening gehouden met een stabiel aantal leerlingen op de basisscholen. De fluctuaties voor het gehele samenwerkingsverband zijn minimaal. Jaarlijks zullen de overdrachten aan de scholen opnieuw berekend worden op basis van het werkelijke leerlingenaantal. 6

7 1.5 Opbouw bekostiging De kern van de bekostigingssystematiek kent vier elementen: 1. Basisbekostiging: Alle scholen, ook de SO-scholen, krijgen de basisbekostiging bestaande uit bedragen per school en per leerling. Dit is de bekostiging die scholen rechtstreeks van de Rijksoverheid ontvangen voor het geven van onderwijs. 2. Budget voor lichte ondersteuning: Elk samenwerkingsverband krijgt een aanvullend budget voor lichte ondersteuning. Dat zijn de middelen die vóór 1 augustus 2014 onder de noemer Weer Samen Naar School (WSNS) werden verstrekt. Deze vergoeding wordt doorbetaald aan de basisscholen op basis van een vast bedrag per school en aanvullend een bedrag per leerling. 3. Normbudget voor zware ondersteuning : Elk samenwerkingsverband krijgt een normbudget voor leerlingen met een zware ondersteuningsvraag. Dit budget wordt gebaseerd op een bedrag per leerling voor het totaalaantal leerlingen in het primair onderwijs. Het samenwerkingsverband beschrijft in het ondersteuningsplan, hoe zij de extra ondersteuning voor de leerlingen in haar regio s realiseert en hoe de middelen worden verdeeld. 4. Ondersteuningsbekostiging: Uit het normbudget wordt per leerling, voor wie een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) is afgeven en die een S(B)O school bezoekt, een bedrag overgeheveld naar de betreffende S(B)O-school: de ondersteuningsbekostiging. De hoogte van dit bedrag is gebaseerd op ondersteuningsbehoefte van de leerling. De financieringsvorm van het SO en SBO is afwijkend. Onder hoofdstuk 3 wordt dat nader toegelicht. 1.6 Risico s Een onderdeel van professioneel financieel beleid is de risicobeheersing. Er kan worden geconstateerd, dat de financiële risico s voor het schooljaar 2018/2019 beperkt zijn, omdat gerekend is met de reeds bekende leerlingaantallen op SBO en SO, incl. grensverkeer, op peildatum In de regio s Midden en Randstad is per een toename te zien van het aantal leerlingen op het SBO en SO. Dit heeft tot gevolg dat de overdrachten aan de basisscholen in die regio s onder druk zijn komen te staan. Daardoor kan de vanuit de vorige begroting verwachte verhoging van het bedrag per leerling in deze regio s niet worden geëffectueerd. Verder is er sprake van de volgende risico s, die niet volledig te elimineren zijn. Risico Personele verplichtingen Werkgeversrisico s Niet-plaatsbare leerlingen/thuiszitters Wettelijke Aansprakelijkheid Extra kosten ambulante begeleiding Uitputting beschikbare budget extra arrangementen cluster 3 Aanpassing vereveningsproces Effect / maatregel Voor de aangegane verplichtingen zijn de kosten berekend op basis van inschaling, huidige premielast en geraamde overige kosten. Hiermee is het risico beperkt. Door het voeren van adequaat personeelsbeleid worden de risico s maximaal teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau. In principe dient elke (aangemelde) leerling op een school geplaatst te worden. Elke regio beschikt over een knelpuntenbudget om (indien nodig) interventies te kunnen plegen voor leerlingen die niet plaatsbaar lijken te zijn of voor dreigende thuiszitters. Hiervoor is geen verzekering afgesloten. In de loop van een schooljaar kan de behoefte voor AB toe- of afnemen terwijl met de AB-diensten langlopende capaciteitsafspraken zijn gemaakt. Het streven is ook daarin te werken met een flexibele schil. Voor deze arrangementen is landelijk een budget gereserveerd. Bij een toenemend aantal toegekende arrangementen kan er in de loop van een schooljaar een overbesteding plaatsvinden. Door een algemene maatregel van bestuur kan de overheid de vereveningssystematiek aanpassen. Dit kan leiden tot minder inkomsten voor het samenwerkingsverband. Het is scholen bekend dat het risico van deze aanpassing bestaat en dat de geprognosticeerde overdracht in de meerjarenbegroting in werkelijkheid anders kan zijn. 7

8 De organisatie zal de komende jaren geconfronteerd kunnen worden met ontwikkelingen die momenteel niet te voorzien zijn. De huidige wetgeving kan bijgestuurd worden door middel van Algemene Maatregelen van Bestuur (AMVB). Dergelijke ingrepen zorgen telkens nog voor bijstellingen van het beleid en de financiële verantwoordelijkheden. In samenspraak met de regiomanagers worden de risico s één keer per jaar geëvalueerd en risicobeperkende maatregelen genomen. Na deze evaluatie vindt in de auditcommissie zo nodig een bijstelling plaats van het risicoprofiel. Daarbij worden in elk geval de volgende risico s nader geanalyseerd en gewogen: 1. Verantwoording van de kwaliteit van het ondersteuningsproces van de aangesloten basisscholen en de mogelijkheden tot interventie vanuit ons samenwerkingsverband. 2. Witte vlekken in het ondersteuningsaanbod van de gezamenlijke onderwijsinstellingen. 3. Personele risico s als gevolg van het werkgeverschap van de raad van bestuur, regiomanagers en ondersteunende functies. 4. Verplichtingen uit hoofde van het grensverkeer van leerlingen vanuit de achterban die op SBO- en SOscholen buiten het samenwerkingsverband worden geplaatst. 5. Ontwikkeling van de leerlingaantallen op het SBO. 6. Ontwikkeling van de leerlingaantallen op het SO. 7. Omvang van de benodigde financiële reserves van het samenwerkingsverband. 8. Financiële verplichtingen met betrekking tot de realisatie van brede ambulante diensten door de 5 aanwezige expertisecentra. 9. Prijsaanpassingen bij de definitieve vaststelling van de budgetten en aanpassingen als gevolg van mogelijke budgettaire taakstellingen van het Ministerie van OCW. 10. Aanpassing van de kortingspercentages van de vereveningskorting tijdens de overgangsregeling. De raad van bestuur ziet het als zijn taak om de te voorziene risico s in kaart te brengen en deze gezamenlijk met de regiomanagers via adequaat risicomanagement te beheersen. 1.7 Personele inzet De kosten van de landelijke organisatie betreffen met name kosten voor de raad van toezicht, de raad van bestuur, administratie en regio-overstijgende kosten voor kwaliteitszorg en beleidsontwikkeling. De raad van het bestuur heeft een dienstverband van 0,6 fte. Daarnaast wordt er personeel ingezet voor centraal secretariaat en beleidsondersteuning. Rekening houdend met de van toepassing zijnde inschaling en werktijdfactor zijn de personele kosten en overige lasten voor het schooljaar 2018/2019 als volgt begroot: Personele kosten en overige lasten Raad van bestuur Raad van toezicht Externe advisering Licentie Kindkans / ParnasSys Licentie Parnassys WMK en MijnSchoolplan Secretariaat Beleidsontwikkeling Uitbesteding administratie / lidmaatschschap VGS Scholing en congressen Ondersteuningsplanraad Accountantscontrole Externe kosten ontwikkeling nieuw beleid Overige organisatiekosten Totaal

9 1.8 Externe kosten ontwikkeling nieuw beleid In de begroting is een reservering opgenomen voor het schooljaar 2018/2019 van (voor de jaren daarna ) voor de ontwikkeling van een aantal speerpunten, bestaande uit: - Onderwijszorgarrangementen In toenemende mate zijn onderwijszorgarrangementen nodig om onderwijs voor leerlingen mogelijk te maken. Scholen vinden het lastig om op een professionele manier het gesprek met gemeenten te voeren. Berséba wil door de inzet van experts scholen hierin ondersteunen. - Professionalisering De professionalisering van de intern begeleiders en de ondersteuningsteams vraagt blijvend de aandacht. Ervaren wordt dat passend onderwijs een ander perspectief op ondersteuning vraagt dan voorheen. Berséba wil de intern begeleiders en ondersteuningsteams hierin verder professionaliseren. - Projecten voor realisatie dekkend netwerk Berséba heeft de opdracht om witte vlekken in het ondersteuningsaanbod zo veel mogelijk binnen het samenwerkingsverband in te vullen. Het realiseren van invulling van de witte vlekken vraagt inzet van expertise en menskracht. Voor het opstarten van specifieke projecten wil Berséba projectsubsidie beschikbaar stellen. Voor het verkrijgen van deze subsidie is een protocol opgesteld. - Gedragsspecialisten In toenemende mate wordt ervaren, dat gedrag van leerlingen een complicerende factor is binnen scholen om tegemoet te komen aan de ondersteuningsbehoefte van (groepen) leerlingen. Berséba wil scholen stimuleren om leerkrachten op te leiden tot gedragsspecialisten, die de expertise en vaardigheid hebben om leerkrachten binnen de school te ondersteunen om met problematisch gedrag om te gaan. - Vernieuwend onderwijs Op onze scholen wordt door de teamleden hard gewerkt om zo goed mogelijk af te stemmen op de ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Het leerstofjaarklassensysteem is in de achterliggende jaren tot het uiterste opgerekt. Een volgende stap in passend onderwijs lijkt te zijn om de inrichting en de organisatie van het onderwijs te vernieuwen. Berséba wil scholen ondersteunen, die de mogelijkheden hiervan willen onderzoeken. 1.9 Opbouw reserves Het samenwerkingsverband beschikte bij de oprichting niet over reserves. Door overschotten in de jaren 2014 t/m 2016 is er een eigen vermogen opgebouwd als buffer voor onvoorziene kosten. Na de evaluatie van het risicoprofiel is de noodzakelijk geachte buffer vastgesteld op Hetgeen meer aan buffer aanwezig is, is in de meerjarenbegroting opgenomen als extra bestedingsruimte. Als gevolg daarvan laat de meerjarenbegroting een tekort zien, dat gefinancierd wordt uit het surplus aan eigen vermogen. 9

10 2. Kosten leerlingen met vastgestelde handicap (cluster 3) 2.1 Vaststelling De ondersteuningskosten voor leerlingen bij wie sprake is van cluster 3-problematiek (lichamelijke handicap, langdurig ziek of zeer moeilijk lerend) worden op landelijk niveau gefinancierd. Er zijn landelijke criteria vastgesteld, op basis waarvan de regionale loketten bepalen welke vorm van extra ondersteuning een leerling nodig heeft. Het loket kan een toelaatbaarheidsverklaring afgeven, waarmee de leerling op het speciaal onderwijs geplaatst kan worden. Het loket kan ook een extra ondersteuningsarrangement toekennen, waarmee een leerling op de (speciale) basisschool geholpen kan worden. 2.2 Leerlingen op het SO Binnen het samenwerkingsverband zijn vijf scholen voor SO cluster 3. Van deze vijf scholen zijn er twee met een nevenvestigingen (Ochten en Sliedrecht). De ondersteuningszwaarte van de leerlingen op deze scholen is verschillend. Het loket bepaalt bij het afgeven van een toelaatbaarheidsverklaring of sprake is van ondersteuningszwaarte in categorie 1, 2 of 3. De kosten voor deze leerlingen worden door DUO in mindering gebracht op de bekostiging van het samenwerkingsverband. De SO-scholen ontvangen de benodigde middelen voor ondersteuning aan deze leerlingen rechtstreeks van DUO in hun lumpsumbekostiging. Het Ministerie hanteert voor de verschillende categorieën vaste bedragen per leerling. De hoogte van deze bedragen zijn door het samenwerkingsverband niet te beïnvloeden. 2.3 Grensverkeer SO cluster 3 Naast de leerlingen, geplaatst op de eigen SO-instellingen, dient er rekening gehouden te worden met het feit, dat er ook leerlingen vanuit de eigen achterban om bepaalde redenen niet op een van de 5 reformatorische SO-scholen geplaatst kunnen worden. De oorzaak daarvan kan een keuze zijn van de ouders voor een school dichter in de buurt, maar kan ook liggen in het ontbreken van de benodigde expertise voor een specifieke ondersteuningsvraag op de eigen SO-instelling. In dergelijke situaties geeft Berséba wel een toelaatbaarheidsverklaring af. Met deze verklaring kunnen de ouders hun kind aanmelden bij de school van hun keuze. De financiële consequentie daarvan is voor ons samenwerkingsverband gelijk. De (nietreformatorische) SO-instelling ontvangt rechtstreeks van de Rijksoverheid de basis- en ondersteuningsbekostiging. De ondersteuningsbekostiging komt echter wel ten laste van ons samenwerkingsverband. Deze wordt door de Rijksoverheid in mindering gebracht op de bekostiging van ons samenwerkingsverband op basis van de 1 oktober-telling. De verwachting is dat de kosten van het SO cluster 3 de komende jaren nog verder zullen stijgen. Dit zal deels voortkomen uit een groei van het aantal leerlingen op de SO-instellingen die bij ons samenwerkingsverband zijn aangesloten, deels uit de kosten voor het toenemend grensverkeer en deels door toename van het aantal leerlingen in de hoogste bekostigingscategorie. Als er sprake is van groei van het aantal leerlingen in het SO tussen 1 oktober en 2 februari van een schooljaar, dan ontvangen de SO-scholen geen bekostiging voor deze leerlingen van de Rijksoverheid. Berséba vergoedt dan zelf de basis- en ondersteuningsbekostiging aan de SO-scholen, ook als leerlingen uitstromen naar een niet-reformatorische SO-school. Berséba neemt zelf het initiatief om de groeibekostiging over te maken naar de SO-scholen. Op basis van afgegeven toelaatbaarheidsverklaringen door Berséba ontstaat in de loop van de tijd inzicht in hoeveel leerlingen van Berséba naar het SO buiten Berséba zullen gaan. Per bedroeg het aantal 59 leerlingen tegenover 43 leerlingen per Het aantal leerlingen voor wie een overdracht wegens grensverkeer betaald moet worden, neemt nog steeds toe. Het is op dit moment moeilijk in te schatten om welke aantallen het op lange termijn gaat. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting is voorzichtigheidshalve uitgegaan van een geraamde stijging van 12 leerlingen per jaar voor zowel SO cluster 3 als SO Gedrag. 2.4 Leerlingen op het BAO Naast doorverwijzing naar het SO bestaat voor leerlingen met ondersteuningsbehoeften op het terrein van cluster 3 ook de mogelijkheid om op de basisschool te blijven met een extra ondersteuningsarrangement. Dit arrangement omvat een aanvullende financiële vergoeding en beschikbaarstelling van expertise. Op basis van de kengetallen van de voorgaande jaren en de actuele ontwikkelingen zal er jaarlijks naar verwachting 10

11 voor circa aan arrangementen worden toegekend. Door het loket kunnen arrangementen van verschillende zwaarte worden toegekend. Hiervoor zijn criteria opgesteld. 2.5 Ambulante begeleiding Ieder regio heeft een brede ambulante dienst. De medewerkers van deze dienst ondersteunen leerkrachten in het basisonderwijs in het omgaan met leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Niet altijd is bij de eigen ambulante dienst voldoende expertise aanwezig om de volle breedte van ambulante begeleiding te kunnen bieden. Daarvoor is regelmatig zeer specialistische expertise nodig, waarvan de omvang en de kosten vooraf niet precies zijn vast te stellen. De brede ambulante diensten van Berséba maken hiervoor afspraken met externe ambulante diensten over de mogelijkheden voor het naar behoefte afnemen van de ondersteuning en de financiering daarvan. Op basis van een redelijke schatting en de ervaringen in het schooljaar 2018/2019 is daarvoor in de begroting gereserveerd. Daarnaast zijn er nog relatief lage bestedingsverplichtingen bij externe ambulante diensten. Dit is voor schooljaar 2018/2019 naar schatting een bedrag van

12 3. Regiobudgetten 3.1 Ruimte regionaal beleid De kosten voor de landelijke overhead en de ondersteuning van alle leerlingen met een cluster 3-indicatie komen voor landelijke (gezamenlijke) rekening. Het beschikbare resterende budget is toegerekend aan de vier regio s naar rato van het aantal leerlingen binnen de regio. De omvang van de regio s varieert sterk en is samengesteld op basis van de voedingsgebieden van de SO-instellingen. De kosten van de leerlingen op het SO Gedrag, de omvang van het SBO en de overige kosten voor de lichte en zware ondersteuning worden regionaal gedragen. Dit geeft binnen de regio s in afstemming tussen de S(B)O en BAO en de regiomanager ruimte voor het realiseren van een beperkt eigen beleid, waarvoor de betreffende regio financieel verantwoordelijk is. 3.2 Bekostiging zware ondersteuning SO Gedrag Binnen Berséba wordt er op twee manieren organisatorisch invulling gegeven aan het onderwijs voor leerlingen met zware ondersteuningsbehoefte op het gebied van gedrag: a. De SO-scholen in Zwolle, Barneveld en Gouda hebben een aparte voorziening voor SO gedrag. De leerlingen die op deze scholen staan ingeschreven, hebben bekostigingscategorie 1. Per leerling zal door DUO het door de overheid vastgestelde bedrag op de bekostiging van het samenwerkingsverband in mindering worden gebracht. b. In Werkendam, Sliedrecht, Barendrecht en Kapelle is deze voorziening geïntegreerd in het SBO. De financiering van leerlingen in deze voorzieningen is gelijk aan het niveau van bekostigingscategorie 1. Deze wijze van bekostiging wordt geregeld tussen Berséba en de betreffende SBO-scholen. Binnen Berséba wordt dit de SBO++-financiering genoemd. De omvang van de bedragen per leerling zijn door ons samenwerkingsverband niet te beïnvloeden. Door het vaststellen van toelatingscriteria en het verhogen van de basisondersteuning, is er wel invloed uit te oefenen op de groei van het aantal leerlingen in deze categorie. Een groeiend SO of SBO zet de omvang van de ondersteuningsmiddelen, die de basisscholen ontvangen, namelijk onder druk. 3.3 Grensverkeer SO Gedrag De verrekening van grensverkeer SO Gedrag is vergelijkbaar met de verrekening grensverkeer SO cluster 3. Zie hiervoor paragraaf Bekostiging SBO Het samenwerkingsverband dient zorg te dragen voor een adequate bekostiging voor de leerlingen die het SBO bezoeken. Het SBO ontvangt van DUO op basis van het T-1 principe (teldatum minus 1 jaar) een basisbekostiging van het aantal ingeschreven leerlingen. Daarnaast ontvangt het SBO op basis van het T-1 principe een ondersteuningsbekostiging voor 2% van het totaalaantal leerlingen in het primair onderwijs. Indien het SBO een deelname heeft van meer dan 2% van het aantal leerlingen op de vastgestelde peildatum, dan vergoedt het samenwerkingsverband voor het aantal leerlingen boven de 2% de basis- en ondersteuningsbekostiging. De overdracht aan de SBO-scholen kent de volgende onderdelen: 1. Basisbekostiging op basis van de landelijke gewogen gemiddelde leeftijd (GGL) voor de instroom na 1 oktober van een zeker jaar tot en met de peildatum van 1 februari van het jaar daaropvolgend. 2. Ondersteuningsbekostiging op basis van de landelijke GGL voor de deelname op de peildatum van 1 februari boven de genormeerde 2%. 3. Bekostiging voor Jonge Risico Kinderen (JRK) voor zover het aantal JRK-leerlingen boven de 5% van de SBO-populatie uitstijgt. 4. Binnen de SBO-scholen zijn leerlingen aanwezig met de behoefte aan een zwaarder ondersteuningsarrangement dan de standaard SBO-leerling. Berséba hanteert als uitgangspunt dat 25% van de leerlingen in het SBO deze extra ondersteuning nodig heeft. Voor deze leerlingen stelt Berséba een aanvullend bedrag beschikbaar. Dit wordt SBO+-bekostiging genoemd. 12

13 5. Voor leerlingen met een zware ondersteuningsbehoefte, die niet op het SO, maar op het SBO geplaatst worden ontvangt het SBO een aanvullende budget tot het niveau van de betreffende bekostigingscategorie. Dit wordt een SBO++-bekostiging genoemd. 3.5 Grensverkeer SBO Ook bij het SBO is sprake van grensverkeer. De facturering van grensverkeer vindt plaats tussen de samenwerkingsverbanden. Dit betreft zowel het instromend als het uitstromend grensverkeer. Binnen de loketten is een actueel overzicht van het grensverkeer beschikbaar. In november van elk jaar wordt het instromend grensverkeer gefactureerd aan de betreffende samenwerkingsverbanden. De inkomsten komen ten gunste van de regio. Voor uitstromend grensverkeer ontvangt ons samenwerkingsverband facturen van andere samenwerkingsverbanden. Voor leerlingen die vanaf 2 oktober t/m 31 juli van elk schooljaar in- of uitgestroomd zijn, wordt in het eerste jaar behalve de ondersteuningsbekostiging ook de basisbekostiging gefactureerd. 3.6 Personele inzet regionaal bovenschools Voor de uitvoering van het beleid van Berséba en de afstemming daarover in de regio, heeft elke regio een regiomanager. Daarnaast beschikt elke regio over een loket, waarvoor een zorgmakelaar werkzaamheden verricht. De zorgmakelaar wordt ondersteund door een secretaresse. Elke regio is vrij in de manier waarop hieraan invulling wordt gegeven. Bij de berekening van de te verwachten personele kosten is rekening gehouden met de inschaling conform de cao Primair Onderwijs en wettelijke verplichtingen met betrekking tot de sociale lasten en pensioenpremies. 3.7 Het loket Naast de zorgmakelaar participeren (externe) experts in het regionale loket. Het loket adviseert het samenwerkingsverband over de vaststelling van de toelaatbaarheid van leerlingen op het SBO of SO en beslist over de toekenning van extra ondersteuningsarrangementen op de scholen van Berséba. 3.8 Overige kosten regionaal bovenschools Overige regionale kosten betreffen hoofdzakelijk de financiering van netwerken en collectieve scholingen. Over de samenstelling van de bovenschoolse regionale begrotingen hebben de regiomanagers overleg gevoerd met de directienetwerken. 13

14 4. Ondersteuningsbudgetten en arrangementen basisscholen 4.1 Basisondersteuning Voor het realiseren van de basisondersteuning ontvangt elke basisschool een budget vanuit Berséba. De vergoeding kent een vast basisbedrag van per school, ongeacht de omvang van de school (= vaste voet). Deze vergoeding is toereikend voor de financiering van een IB-er of een andere gespecialiseerde functionaris op het gebied van leer- of gedragsproblematiek voor 1 dag per week. Daarnaast ontvangt elke school een bedrag per leerling, zodat in de overdracht aan de school rekening gehouden wordt met de omvang van de school. Elke regio heeft de ruimte voor het ontwikkelen van regionaal beleid. De kosten daarvan zijn van invloed op de hoogte van het bedrag per leerling. Dit betreft o.a.: - Regionale bovenschoolse inzet aan middelen voor onder andere aansturing, kwaliteitszorg, externe expertise, loket. - Aanvullende individuele ondersteuningsarrangementen, zoals bijvoorbeeld crisisarrangementen. - Regionale projecten, pilots en tussenvoorzieningen. Verder zijn de volgende ontwikkelingen van invloed op de hoogte van dit bedrag: - Deelnamepercentage van de Speciaal Basisonderwijs in de regio. Een hoger deelnamepercentage leidt tot minder financiële armslag voor de basisondersteuning; een lager percentage tot meer financiële armslag. - Omvang aantal leerlingen Speciaal Onderwijs. De ondersteuningsbekostiging voor deze leerlingen wordt in mindering gebracht op het landelijk budget voor zover het cluster 3 betreft en in mindering gebracht op het regionale budget voor de leerlingen cluster 4. Aangezien de inzet aan middelen op regionaal niveau kan verschillen, zal ook de gemiddelde overdracht per leerling aan de basisscholen afwijken. Daarnaast heeft de vaste voet per school tot gevolg, dat scholen met een lager aantal leerlingen (naar verhouding) een hogere vergoeding voor de realisatie van de basisondersteuning ontvangen. 4.2 Ondersteuningsarrangementen gehandicapte leerlingen (cluster 3) Basisscholen die plaats bieden aan een leerling met een cluster 3 -indicatie (lichamelijke handicap, langdurig ziek of zeer moeilijk lerend) ontvangen daarvoor een aanvullend arrangement. De toekenning daarvan vindt plaats door besluitvorming in het loket plaatsvinden. (Zie ook paragraaf 2.4.) De gereserveerde middelen worden per arrangement in geld aan de scholen ter beschikking gesteld voor het realiseren van aanvullende ondersteuning voor deze leerlingen. 4.3 Ondersteuningsarrangementen hoogbegaafdheid Er is gereserveerd voor arrangementen voor hoogbegaafde leerlingen. 4.4 Financiering brede dienst ambulante begeleiding In elke regio is er een brede vorm van ambulante begeleiding voor leerlingen op de basisscholen met leeren gedragsproblematiek. De ambulante begeleiding voor leerlingen met een lichamelijke of verstandelijk handicap is reeds onder paragraaf 2.5 genoemd. De ambulante begeleiding wordt primair door de brede ambulante dienst van de regio verleend. De ruimte bestaat om daar per regio invulling aan te geven, in overleg met de in de regio aangesloten scholen. Indien de SO-instelling zelf over onvoldoende expertise beschikt, moet deze extern worden ingekocht. In overleg met de regio in het samenwerkingsverband worden langlopende verplichtingen aangegaan voor de financiering van deze diensten. 4.5 Verrekening basisbekostiging bij tussentijdse instroom Met tussentijdse instroom bedoelen we de instroom van leerlingen in het SO of SBO vanaf 2 oktober in elke schooljaar. In oktober 2018 zullen de facturen voor de tussentijdse instroom over schooljaar worden verstuurd. 14

15 Basisscholen waarvan tussentijds leerlingen in het SBO of SO zijn geplaatst, dienen de basisbekostiging, die zij op grond van de 1 oktober-telling ontvangen, aan Berséba over te dragen. Deze regeling sluit aan bij de afspraken die gelden bij het verrekenen van grensverkeer. Ook dan wordt de basisbekostiging bij instroom na 1 oktober volledig in rekening gebracht. De basisbekostiging zal niet in rekening worden gebracht, als via de basisschool een toelaatbaarheidsverklaring wordt aangevraagd voor een leerling afkomstig uit een voorschoolse situatie. De basisbekostiging wordt ook niet in rekening gebracht als een leerling binnen 9 maanden na plaatsing op de basisschool naar het SBO of SO gaat. De structureel sterk verwijzende basisschool (op basis van het 4-jarig gemiddelde) krijgt bijzondere aandacht van het samenwerkingsverband met betrekking tot het verwijzingsbeleid. De regiomanager zal deze school daarop bevragen en acties stimuleren om bij te sturen. 4.6 Ondersteuningsarrangementen vanwege crisissituaties Helaas komen er ook crisissituaties voor op scholen. Het gevaar bestaat dat een leerling dan thuis komt te zitten. Berséba wil dit zo veel mogelijk voorkomen. Het loket kan dan besluiten om een crisisarrangement in te zetten. Ook SBO- of SO-scholen kunnen een beroep doen op een dergelijk crisisarrangement. Het kenmerk van een crisisarrangement is dat het kortdurend is om tot een passende oplossing voor de leerling te komen. 4.7 Ontwikkeling vergoeding basisondersteuning in meerjarig perspectief Het samenwerkingsverband heeft -op basis van het meetmoment een positief herverdeeleffect als gevolg van de geïntroduceerde normbudgettering van de zware ondersteuning. In beginjaren heeft dit een hoge vereveningskorting tot gevolg. Na verloop van tijd stijgt het budget. Daartegenover dient ook wel rekening gehouden te worden met een toename van het aantal leerlingen op het SO en de kosten van het grensverkeer. Deze verwachte kostenstijging is ook in de begroting opgenomen, zie onderdeel 3.3 De regio s Noordoost en Zeeland hebben op basis van de kengetallen per hoge inkomsten uit de leerling gebonden financiering. Deze vergoedingen zijn vanaf in de normbekostiging opgenomen. Daardoor neemt het totaal van de vergoeding voor de zware ondersteuning in die regio s nauwelijks toe terwijl de kosten wegens grensverkeer naar verwachting nog stijgen. In de regio Zeeland is er pas na het meetmoment van een SO Gedrag van start gegaan, waarvan de kosten bij de vaststelling van de vereveningskorting niet mee genomen worden. De regio s Midden en Randstad ondervinden nadelige gevolgen van de interne verevening. Daardoor valt de overdracht per leerling in deze regio s lager uit dan in de regio s Noordoost en Zeeland. Voortschrijdend inzicht laat zien, dat het niet aantoonbaar is, dat de ondersteuningsbehoeften van leerlingen/scholen in de regio s Midden en Randstad minder is dan in de regio s Noordoost en Zeeland. Dit heeft geleid tot het besluit om vanuit de reserves van het samenwerkingsverband een aanvullend bedrag van 10 per leerling voor de scholen in de regio s Midden en Randstad beschikbaar te stellen. Dit betreft vooralsnog een besluit dat betrekking heeft op de schooljaren 2017/2018 en 2018/2019. Hiermee zijn de regionale verschillen in de overdrachten op basis het schoolmodel in beperkte mate verminderd. Het totaal aan middelen dat aan de basisscholen wordt verstrekt voor het realiseren van de basisondersteuning vertoont een stijgende lijn. In het eerste jaar Passend Onderwijs met de bekostiging voor de lichte en zware ondersteuningsmiddelen (schooljaar 2015/2016) bedroeg de overdracht op basis van het schoolmodel Voor het schooljaar 2018/2019 is deze berekend op Bij een deel van de scholen wordt op basis van eerder gemaakte afspraken een bedrag ingehouden voor lichte ABarrangementen of voor de bijdrage aan een gezamenlijke onderzoekspot. De inhouding bedraagt Tevens wordt in de beschikking van het schooljaar 2018/2019 de indexering van het schooljaar 2016/2017 opgenomen. Dit betreft een bedrag van , dat eind 2017 beschikbaar is gekomen. De daadwerkelijke uitbetaling voor het schooljaar 2018/2019 komt daarmee uit op De ontwikkeling van de overdrachten per leerling is als volgt: 15

16 Regio 2015/ / / /2019 Prognose 2019/2020 Prognose 2020/2021 Noordoost 151,93 176,39 204,26 200,02 182, (prognose was 201,00) Midden 79,80 107,52 115,53 116,31 127, (prognose was 130,00) Randstad 70,65 107,99 133,07 123,76 121, (prognose was 143,00) Zeeland 128,27 135,57 149,19 141,54 (prognose was 139,00) 126, De hoge overdracht in 2018/2019 is mogelijk wegens de besteding van de reserve. In 2019/2020 komen er extra middelen beschikbaar door de afbouw van de verevingskorting waardoor ook in 2020/2021 een verdere stijging van de overdrachten mogelijk is. De daadwerkelijke overdrachten 2019/2020 zullen ook mede afhankelijk zijn van het aantal TLV s dat in de komende tijd zal worden afgegeven. Voor het geheel van de begroting incl. overdrachten is gerekend met de actuele bekostigingsgegevens, met een hogere besteding uit de reserve. De bijstelling van de overdracht is per regio als volgt toe te lichten: Noordoost: Er is rekening gehouden met een de kosten van een nevenvestiging te Urk waardoor de kosten voor de zware ondersteuning toenemen. Het aantal leerlingen op het SBO is daarentegen gedaald. Dat resulteert per saldo in een geringe verlaging van de overdracht aan de beasisscholen. Midden: Het aantal leerlingen op het SO Gedrag is de achterliggende jaren sterk gestegen: in drie jaar een toename van 38 leerlingen, tegenover slechts 25 leerlingen minder op het SBO. Het betreft totaal 13 leerlingen meer, maar de ondersteuningsbekostiging op het SO is het dubbele t.o.v. het SBO. Ofwel meer leerlingen en ook meer leerlingen met een zwaardere ondersteuningsvraag en daardoor een hogere bekostiging voor het SO en SBO. Randstad: Het aantal leerlingen op het SBO / SO gedrag is met totaal 25 leerlingen gestegen. Op het SBO neemt het aantal leerlingen met de hogere bekostiging (gelijkwaardig aan SO) ook jaarlijks toe. Als gevolg van hogere overdrachten naar het SBO is bedrag dat op basis van het schoolmodel te verdelen is, afgenomen. Zeeland: In de prognose was reeds een daling van de overdrachten voorzien. Ondanks toegenomen kosten voor het verlenen van de ambulante begeleiding is de daling van de overdrachten aan de scholen per leerling minder dan was verwacht. 4.8 Toelichting invloed kengetallen op de ontwikkeling vergoeding basisondersteuning Zoals onder 4.7 per regio kort toegelicht is, zijn in de achteriggende jaren de aantallen leerlingen met een zwaardere ondersteuningsvraag gestegen. Hierdoor is het totaal van de overdrachten aan de speciale voorzieningen gestegen. Voor een nadere toelichting op de aantallen leerlingen met de onderscheiden arrangementen in het meerjarig perspectief wordt naar het jaarverslag 2017 verwezen. De overdrachten aan SO/SBO liggen in 2018/2019 met ruim 30% hoger dan in het schooljaar 2015/2016 tegenover een prijsbijstelling van de normbekostiging van 5%. Daar staat tegenover dat de vereveningkorting voor de zware ondersteuning van 100% in 2015/2016 is afgebouwd naar 60% in 2018/2019, waardoor het totaal beschikbare bedrag voor de overdrachten aan de basisscholen aanmerkelijk is toegenomen (zie 4.7). 4.9 Verantwoording (ondersteunings)middelen door de basisscholen Door Berséba wordt circa 40% van de middelen op basis van het eenvoudige schoolmodel overgedragen aan de basisscholen. De basisscholen ontvangen deze middelen voor het realiseren van de basisondersteuning en zijn volledig autonoom om dit op basis van hun schoolondersteuningsprofiel daadwerkelijk te realiseren. Vanuit Berséba vindt geen oormerking plaats. Wel vraagt Berséba na afloop van elk kalenderjaar van elke school een overzicht van de bestedingen van de ondersteuningsmiddelen en de ondersteuningsbekostiging, die een integraal onderdeel uitmaken van de lumpsumbekostiging. Deze verantwoordingslijn maakt voor de 16

17 scholen inzichtelijk welke middelen beschikbaar zijn voor de realisatie van passend onderwijs en welke kosten er met de realisatie gemoeid zijn. Uit deze overzichten blijkt dat nagenoeg elke school meer besteedt aan passend onderwijs dan er aan (traceerbare) middelen beschikbaar zijn gesteld. Dat is te verklaren uit het feit dat het geven van passend onderwijs volledig geïntegreerd is in het totale onderwijsaanbod. Zonder nader onderzoek op dit punt uit te kunnen voeren kan gesteld worden dat de beleefde werkdruk als gevolg van passend onderwijs is toegenomen. Een lastig te beantwoorden vraag is of dit het gevolg is van de veranderde wetgeving, van de toegenomen planlast ten opzichte van de periode voor de invoering of van een hoger ambitieniveau of dat dit een gevolg is van de verdichtingsproblematiek in de gezinnen waaruit de leerlingen afkomstig zijn. Inmiddels is er op grond van een akkoord en de vastgestelde bekostigingsbesluiten vanaf het schooljaar 2018/2019 aanmerkelijk meer geld beschikbaar gekomen voor de versterking van de teams op de basisscholen waardoor de werkdruk verminderd kan worden. De extra gelden die beschikbaar zijn gesteld, bedragen 155 per leerling. Voor de Berséba-scholen gaat dit om een bedrag van circa 6 mln, een equivalent van circa 150 fulltime banen in het reformatorisch primair onderwijs. Als de sector deze middelen daadwerkelijk weet in te zetten voor de vermindering van de werkdruk, dan is er vanaf 2021 een verdubbeling van dit budget te verwachten. Tevens blijkt het reformatorisch primair onderwijs over een sterk bovengemiddelde omvang aan eigen vermogen te beschikken. Ten opzichte van het gemiddelde in de gehele sector ligt het percentage weerstandsvermogen gemiddeld genomen circa 24% hoger. Het landelijk gemiddelde voor het weerstandsvermogen bedraagt 16%. Het gemiddelde van ruim 100 Berséba-besturen waaronder 176 scholen vallen, komt uit op 40%. Kortom, het is voor veel scholen mogelijk om extra te investeren in goed onderwijs. Vanaf 2018 komen er aanzienlijk meer middelen beschikbaar. Verreweg de meeste besturen beschikken over meer dan voldoende reserves en naar verwachting komt er over drie jaar een volgende fase met extra budetten. Een punt van zorg is of er voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar is om alle vacatures die te verwachten zijn, daadwerkelijk in te vullen. 17

18 5. Financiële bijlagen 5.1 Totaal begroting per schooljaar en kalenderjaar schooljaar schooljaar schooljaar schooljaar kalenderjaar kalanderjaar kalanderjaar kalanderjaar 2018/ / / / Kengetallen leerlingen Aantal leerlingen Regio Noordoost 19,80% Regio Midden 28,23% Regio Randstad 37,96% Regio Zeeland 14,01% ,00% op basis van schooljaar 2017/2018 en 2018/2019, vaststelling april 2017 op basis van schooljaar 2018/2019 en 2019/20120 vaststelling april 2018 BAO SBO SO SO Verdeling regio budgetten Baten Normbekostiging Overige Rente inkomsten Kosten voor landelijk beleid Personele inzet Overige overheadskosten, beheer, bestuur en beleidsontwikkeling Arrangementen BAO cluster 3, knelpunten, AWBZ en HBG Ambulante begeleiding cluster SO deelname (incl. grensverkeer) Groeiregeling Regio budget Regio Noordoost Regio Midden Regio Randstad Regio Zeeland Budget voor regionale inzet Aan verschillen door afrondingen in de SBO 2 % toerekeningen (in eindversie wegpoetsen) Regio kosten Noordoost SO 4 kosten op teldatum incl. grensverkeer SBO overdrachten op basis van peildatum en arrangementen Personele inzet op basis van aanstellingen Overig beleid bovenschools Ambulante begeleiding gedrag Onderzoeksarrangemmenten Kosten grensverkeer SBO en SO gedrag (tussentijdse uitstroom) Reservering budget voor individuele zorgarrangementen Overdracht op basis van schoolmodel Regio kosten Midden SO 4 kosten op teldatum incl. grensverkeer SBO overdrachten op basis van peildatum en arrangementen Personele inzet op basis van aanstellingen Overig beleid bovenschools Ambulante begeleiding gedrag Kosten grensverkeer SBO en SO gedrag (tussentijdse uitstroom) Reservering budget voor individuele zorgarrangementen Overdracht op basis van schoolmodel Regio kosten Randstad SO 4 kosten op teldatum incl. grensverkeer SBO overdrachten op basis van peildatum en arrangementen Personele inzet op basis van aanstellingen Overig beleid bovenschools Ambulante begeleiding gedrag Kosten grensverkeer SBO en SO gedrag (tussentijdse uitstroom) Reservering budget voor individuele zorgarrangementen Overdracht op basis van schoolmodel Regio kosten Zeeland SO 4 kosten op teldatum incl. grensverkeer SBO overdrachten op basis van peildatum en arrangementen Personele inzet op basis van aanstellingen Overig beleid bovenschools Ambulante begeleiding gedrag Onderzoeksarrangemmenten Kosten grensverkeer SBO en SO gedrag (tussentijdse uitstroom) Reservering budget voor individuele zorgarrangementen JRK arrangementen Overdracht op basis van schoolmodel Totaal uitgaven regio budgetten Resulaat, financiering uit reserve www. poraad.nl