De Ethiek van Nalatenschapswerving

Transcriptie

1 De Ethiek van Nalatenschapswerving Wils(on)bekwaamheid & Code Nalaten SPREKERS: Henk Geertsema en Theo Hesen Datum: 24Jan2019 MODERATOR: Gerrianne Hazewinkel

2 HOE VOLG JE DIT WEBINAR? 2 Onze collega s van de service desk helpen je graag: Tim van Groenewoud

3 SPELREGELS 3 Duur: uur Vragen: stel ze via de chat-functie Opname: komt na afloop beschikbaar Enquête: ontvang je direct na afloop; vul deze ajb in!

4 Opbouw Webinar 4 Agenda Introductie Experts Ontwikkelingen in Nalatenschappen + Poll 1 Wat is Wils(on)bekwaamheid Achtergrond Code Nalaten Hoe onderzoek je Wilsbekwaamheid Aandachtspunten voor Fondsenwervers Rode vlaggen Wilsonbekwaamheid + Poll 2 Afsluiting + Enquete Vragen graag tijdens webinar, via de chat functie

5 WIE ZIJN WIJ? Expert Theo Hesen Moderator Gerrianne Hazewinkel 5 Expert Henk Geertsema De webinars worden mogelijk gemaakt door een team van vrijwilligers van Nederland Filantropieland. Speciale dank gaat uit naar:

6 INTRODUCTIE HENK 6 CENTRUM GEOPEND 15 september 2016

7 ROLLEN VAN ONS CENTRUM 7 Centrum voor Wilsbekwaamheidsvragen Vakgroep Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Amsterdam UMC, locatie VUmc 1.Voorlichting 2.Consultatie 3.Onderwijs 4.Onderzoek

8 8

9 Ontwikkelingen in nalatenschappen Gestage groei in aantallen en waarde, onroerend goed en aandelen Voor veel goede doelen steeds groter aandeel in inkomsten Steeds meer sectoren bv. kunst en cultuur, universiteiten etc. Persoonlijke wervingsmethoden, nationale campagnes Vergrijzing en baby boomers.

10 POLL 1 10 Poll hoeveel wordt er - per jaar - in NL gegeven via Nalatenschappen? Minder dan 150 Miljoen EUR Tussen Miljoen EUR Tussen Miljoen EUR Meer dan 350 Miljoen EUR

11 11 Wat is Wilsbekwaamheid? Het vermogen om de eigen belangen redelijk te waarderen met betrekking tot de beslissing die aan de orde is NB: niet de uitkomst van het besluit (goed of niet), maar de wijze waarop de beslissing genomen wordt

12 12 Wils(on)bekwaamheid autonomie bescherming

13 13 Grisso & Appelbaum (1998) Determination of incompetence represents one of the most profound infringements of a citizen s rights. Fetherstonhaugh et al. (2013) Being central to decision making means I am still here!

14 voorbeeld 14 Mijnheer Jansen: een wilsbekwaam besluit? Weduwnaar, 78 jaar, beginnende dementie In huwelijk getreden met huishoudster, 39 jaar, buitenlandse afkomst Zoon: wilsbekwaam besluit?

15 15 Mijnheer Jansen: een wilsbekwaam besluit? Hoe onderzoek je wilsbekwaamheid? Kwestie van emotionele waarde Indringend om toestemming te vragen als clinicus en dit als cliënt te ondergaan ØNiet elke vraag naar wilsbekwaamheid, gaat ook over wilsbekwaamheid

16 Achtergrond Code Nalaten 2012 naar Engels voorbeeld / Nieuwe ontwikkelingen in werving en nieuwe inzichten / Nieuwe deelnemers / Erkenningsstelsel Goede Doelen / Brede commissie en brede consultatie / Nieuwe code: scherper en breder / Commissie Normstelling

17 17 Criteria beslisvaardigheid KNMG & stappenplan notariële dienstverlening: Kenbaar maken van keuze Begrijpen van relevante informatie Beseffen en waarderen van de betekenis van de informatievoor de eigen situatie Logisch redeneren en betrekken van de informatie in het overwegen van opties

18 Uitgangspunt 18 Wilsbekwaamheid wordt verondersteld, wilsonbekwaamheid moet aangetoond worden.

19 Enkele ziektebeelden 19 Dementie Beroerte Delier Hersentumor Infectie centrale zenuwstelsel Epilepsie Multiple Sclerose Psychotische stoornissen Angst Depressie

20 Enkele gedragssymptomen 20 Agitatie Euforie Apathie Ontremd gedrag Afwijkend motorisch gedrag ØNa een beroerte

21 Het kan je overkomen! 21

22 Maatschappelijke Ontwikkelingen Mensen worden steeds assertiever als het om geld gaat. Meer complexe familiesituaties, (vecht-)scheidingen, onterfde kinderen, stiefkinderen die mee willen delen, maar ook ouderwets aangetrouwde nichten/neven. Advocaten op no cure no pay basis. Pers die steeds kritischer goede doelen volgt.

23 Uitgangspunten Het recht van eenieder om vrij te beslissen wat er in het testament komt. De vrijheid om anderen van uw belang te overtuigen en zo een plek in het testament te krijgen. Voorkomen dat u overmatige druk uitoefent ( undue influence ). Juridische en publicitaire risico s beperken. Voorkomen dat u (de schijn wekt dat u) misbruik maakt van de wilsonbekwaamheid of kwetsbare positie van een ander.

24 Wat kunt u doen? Lees de Code Nalaten er op na. 2. Laat uw organisatie deze Code onderschrijven. 3. Verdiep u in de kenmerken van wilsonbekwaamheid. 4. Wees alert bij telefoongesprekken op signalen, in voorkomende gevallen beëindig op een vriendelijke manier het gesprek 5. Wordt u gebeld of belt u voor een afspraak: geef aan dat een derde altijd welkom is en wees duidelijk waar u voor komt. 6. Bevestig een afspraak altijd schriftelijk en geef daarin nog eens duidelijk aan waarvoor u komt en dat een derde altijd welkom is bij het gesprek. 7. Biedt voldoende mogelijkheid om de afspraak af te zeggen of het gesprek tussentijds te beëindigen.

25 Wat kunt u verder nog doen? Maak een gespreksverslag (ook van telefoongesprekken), meld daarin ook of en wat u eventueel opgevallen is qua wilsbekwaamheid (en berg dat verslag veilig op). 9. Bevestig schriftelijk wat u besproken hebt aan de deelnemer(s) van het gesprek. 10. Krijgt u een toezegging, vraag dan aan de toezegger om dat aan de persoonlijke omgeving bekend te maken. 11. Dus wees altijd alert op mogelijke andere belanghebbenden voor de nalatenschap. 12. In geval van gerede twijfel aan de wilsbekwaamheid, stel u terughoudend op. Bv. neem zelf geen initiatieven meer tot persoonlijke of telefoongesprekken

26 Wat gaat u niet doen? U stelt geen diagnose! 2. U vertelt uw gesprekspartner NIET dat u twijfelt aan de wilsbekwaamheid. 3. U gaat niet mee naar de notaris! In Nederland is de notaris degene die bepaalt of de testateur vrij beslist heeft in de bestemming van de nalatenschap. EN of hij/zij wilsbekwaam is om dat te doen en bij twijfel haalt hij/zij er een expert bij De notaris is de enige weg naar een rechtsgeldig testament. Dat ontslaat u niet van uw eigen verantwoordelijkheden.!

27 Rode vlaggen 27

28 POLL 2 28 Heb je in de praktijk van nalatenschap werving wel eens te maken gehad met mensen met kenmerken van wilsonbekwaamheid? Zo ja, wat heb je toen gedaan? Nee Ja Contact verbroken Ja Passief contact gehouden Ja Actief naar Notaris of Deskundige verwezen Ja Combinatie van deze opties

29 VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (2016) 29 Mensenrechten van mensen met beperking te bevorderen, te beschermen en te waarborgen Mensen met lichamelijke, zintuigelijke en verstandelijke beperkingen, psychische aandoeningen en chronischeziekten Ø Niet overnemen, maar ondersteunen: Ø Helpen beslissen!

30 Meer weten over (Code) Nalaten? Brede informatiebijeenkomst in april/mei 19 Vakpers; volg The Fundraiser en Vakblad Vakdag Fondsenwerving 28 maart 19

31 BEDANKT VOOR JE AANDACHT Vul je de enquête in? Dank je! Voor suggesties onderwerpen of vragen, mail onze programma manager webinars:

32 TOEGIFT.NL - een initiatief van samenwerkende erkende goede doelen 32