Uitbreiding en vroegtijdige hernieuwing van een vleeskippenbedrijf. Niet-technische samenvatting MER

Transcriptie

1 Uitbreiding en vroegtijdige hernieuwing van een vleeskippenbedrijf MER Niet-technische samenvatting MER farmer bvba Wouters LV Industrieweg 114H Heggestraat Wondelgem 2310 Rijkevorsel farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 1

2 1 Niet-technische samenvatting 1.1 Het project Inleiding Aan de Heggestraat 5 te 2310 Rijkevorsel is het kippenbedrijf van Wouters LV gevestigd. Het bedrijf beschikt over twee niet ammoniakemissie-arme stallen van elk slachtkuikens. Tijdens dit MER wordt een uitbreiding aangevraagd van de bestaande stallen tot elk een totaal van slachtkuikens en de bouw van twee nieuwe stallen waarin telkens slachtkuikens zullen gehuisvest worden. De twee nieuwe stallen zullen voorzien worden van het ammoniakemissiearm stalsysteem P-6.4., nl. de warmtewisselaar met luchtmengsysteem voor droging strooisellaag. Het hoofddoel van de inrichting is de uitbreiding in dierplaatsen. Daarnaast worden ook een aantal andere rubrieken gewijzigd, uitgebreid of toegevoegd (o.a. opvang spoelwater, opslag petroleum, grondwaterwinning zie ook hoofdstuk 3.2). Er wordt ook een vroegtijdige hernieuwing van de milieuvergunning aangevraagd. Vlarem stelt dat de aanvraag tot het hernieuwen van een milieuvergunning moet gebeuren tussen 18 en 12 maanden voor de vervaldatum van de huidige milieuvergunning. Er geldt evenwel een afwijking voor oudere vergunningen (is hier niet het geval) en in het geval van belangrijke wijzigingen. In de praktijk geldt hierbij als criterium de omvang van de geplande investering, o.a. een wezenlijke uitbreiding van de gebouwen of de plaatsing van een volledig nieuwe productielijn. In voorliggend geval betreft het een wezenlijke uitbreiding van de bedrijfsinfrastructuur. Om de uitbreiding van de huidige vergunningstoestand mogelijk te maken zijn er vanaf 2008 verschillende opties. De capaciteit van een bedrijf kan uitgebreid worden door het aankopen van de zogenaamde Nutriëntenemissierechten (kortweg NER s), en dit mits annulering van 25 % van de aangekochte rechten. Deze annulering van 25 % van de NER s kan voorkomen worden indien men die 25 % verwerkt. Een tweede optie bestaat erin om uit te breiden na bewezen mestverwerking. Als een bedrijf in het jaar X aan haar mestverwerkingsplicht heeft voldaan en daarenboven 25 % van de netto aanvraag heeft verwerkt met bedrijfseigen mest, dan kan in het jaar (X + 1) een aanvraag van de NER s ingediend worden en moet er, ten laatste, in het jaar (X + 3) 125 % van de aanvraag (de aanvraag + 25 % van de aanvraag) verwerkt worden. De uitbreiding in zal gebeuren via een uitbreiding mits bewezen mestverwerking. Alle kippenmest wordt op het bedrijf gedroogd en afgevoerd naar een composteringsinstallatie, waar het verder verwerkt wordt tot compost. In het MER zullen twee situaties besproken worden. De eerste situatie omvat de huidig vergunde situatie, de tweede situatie omvat de gewenste situatie met slachtkuikens. De te verwachten impact van het project wordt dan afgeleid door de evaluatie te maken tussen de huidige en gewenste situatie van de bedrijfssite De bedrijfsinfrastructuur In Tabel 1 wordt de infrastructuur weergegeven. Tabel 1 Infrastructuur van de inrichting huidige situatie gewenste situatie stal (1) slachtkuikens slachtkuikens stal (2) slachtkuikens slachtkuikens Stal (3) / slachtkuikens Stal (4) / slachtkuikens Elektriciteitscabine (5) 160 kva 160 KVA Kadaveropslagplaats (6) kadaverkoeling (4 ton) tussen stal 1 en 2 kadaverkoeling (4 ton) tussen stal 1 en 2 kadaverkoeling (4 ton) tussen stal 3 en 4 Voedersilo (7) 3 x 35 ton tussen stal 1 en 2 4 x 35 ton tussen stal 1 en 2 Opvang kuiswater,... (8) 2 x citerne van 5 m³ 4 x citerne van 5 m³ Buffersilo (9) 2 tussen stal 1 en 2 2 tussen stal 1 en tussen stal 3 en 4 Menger (10) tussen stal 1 en 2 tussen stal 1 en 2 farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 2

3 huidige situatie gewenste situatie Grondwaterwinning (11) m³/j en 20 m³/dag m³/j en 40 m³/dag Petroleumtank (12) l 2 x l Noodstroomgenerator (13) 160 kw 160 kw Warmtewisselaar (14) / 2 x agro clima unit Regenwateropvangciterne / 2 citernes van 20 m³ Momenteel worden de slachtkuikens gehouden in twee stallen op een strooiselvloer. De huidige twee stallen hebben momenteel een bezetting van elk slachtkuikens. Naar de toekomst toe wordt dit uitgebreid naar elk Er zullen in de toekomst twee stallen bijkomen waar eveneens in elke stal slachtkuikens zullen zitten. Het gebruikte systeem in de nieuwe stallen zal een ammoniakemissiearm stalsysteem P-6.4. zijn. De nieuw te bouwen stallen zullen dus uitgerust zijn met een warmtewisselaar met luchtmengsysteem voor het drogen van de strooisellaag. Alle stallen zijn voorzien van 10 ventilatoren in de nok van het dak en 8 noodventilatoren aan de achterzijde. De ventilatoren van de nieuwe stallen zullen aangesloten worden op de warmtewisselaar. Kadavers worden opgeslagen in een kadaverkoeling van 4 ton. Ongeveer tweemaal per opzet komt Rendac langs om kadavers op te halen en vervolgens te verwerken. In de toekomst zal voor een tweede kadaverkoeling gezorgd worden. Na iedere ronde wordt de mest uit de pluimveestallen geborsteld en opgeschept. Deze mest wordt direct afgevoerd en extern verwerkt door Compofert. Dit komt momenteel overeen met zo n 37 transporten per jaar. In de gewenste situatie zal dit transport stijgen tot 74 transporten. Na het verwijderen van de mest worden de stallen gereinigd met water, het spoelwater wordt afgeleid naar de citernes. Momenteel is het bedrijf vergund voor de opslag van 2 x 5 m³ spoelwater. De beide citernes die instaan voor de opvang van dit kuiswater van slachtkippen worden echter niet langer ingedeeld onder rubriek 28 van het Vlarem aangezien dit zeer weinig mestresten bevat. Tussen de twee nieuwe stallen zullen eveneens twee citernes worden geplaatst voor de opvang van spoelwater. Er zijn 3 silo s van elk 35 ton aanwezig, waar het voeder in opgeslagen wordt. Aan de hand van twee buffersilo s wordt de menger gevoed. Naar de toekomst toe zullen er 4 silo s van 35 ton aanwezig zijn en 4 buffersilo s aanwezig zijn. Op het bedrijf is een petroleumtank van liter aanwezig als aanvoer van de branders. In de toekomst zal er een gelijkaardige extra tank voorzien worden. De inrichting beschikt over een grondwaterwinning van m³/j (20 m³/dag) en bevindt zich op een diepte van 152 m. Deze zal worden uitgebreid tot m³/j (40 m³/dag). Dit grondwater wordt gebruikt als drinkwater voor de dieren en voor de reiniging van de stallen. Regenwater wordt momenteel niet opgevangen en hergebruikt. Het hemelwater kan infiltreren in de bodem tussen de stallen (geen betonverharding). Naar de toekomst toe zullen er twee regenwateropvangciterne voorzien worden en voor het overtollige water een infiltratiegracht van 2,5m op 100 m achteraan het perceel. Het water zal niet herbruikt worden omwille van hygiënische redenen (kans op ziektes) voor pluimvee. Rond het bedrijf is vorig jaar een groenscherm aangeplant. Aan de voorzijde is een weiland met vier hoogstammige bomen aangeplant. Rechts van stal 1 is er een gemengde haag met inheemse soorten en achteraan zijn er bosgoed en hoogstammige bomen geplaatst. Bij de uitbreiding zal dit groenscherm uitgebreid moeten worden. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 3

4 1.1.3 Exploitatiecyclus In zowel de huidige als gewenste situatie zal de exploitatiecyclus in grote lijnen gelijk blijven. Er zullen enkel meer kippen gehouden worden. Binnen het bedrijf wordt gewerkt met een 6 weken systeem. De slachtkuikens komen binnen als ééndagskuikens en verlaten het bedrijf op een leeftijd van 6 weken. De stallen worden vervolgens gereinigd waardoor er een leegstand van ongeveer 1 week is. Per ronde mag er gerekend worden op een sterfte van 2 à 3 %. De reiniging omvat het verwijderen van de vaste mest die direct wordt afgevoerd naar Compofert. Hierna worden de stallen gekuist met water en ontsmettingsproducten. 1.2 Beschrijving van het studiegebied (referentietoestand) De locatie van het bedrijf, gelegen aan de Heggestraat 5 te Rijkevorsel, wordt getoond op een uittreksel van de topografische kaart van België (Bijlage 1) en van de stratenatlas van België. De gebouwen van het bedrijf zijn gelegen op de kadastrale percelen 2 de afdeling, sectie F, 94E. De twee nieuw te bouwen stallen worden voorzien naast de twee reeds aanwezige stallen, met eenzelfde oriëntatie. Luchtfoto s van het perceel zijn terug te vinden in Bijlage 4. Rekening houdend met het gewestplan bevindt het bedrijf zich volledig in agrarisch gebied. De voornaamste gewestplanbestemmingen in de omgeving van het bedrijf (afstanden bepaald ten opzichte van de stallen in de gewenste situatie) worden weergegeven in Tabel 63. Tabel 2 Bestemmingen volgens het gewestplan in de omgeving van het bedrijf (binnen 1 km) kleinste afstand (m) windrichting woongebied met landelijk karakter 590 ZW agrarisch gebied 0 / / ZW landschappelijk waardevolle gebieden 500 Z ambachtelijke bedrijven en KMO s 400 / 860 W / O Natuurgebied 510 Z Ontginningsgebied 350 Z Het dichtstbijzijnde BPA, De Aalscholvers, bevindt zich op zowat m ten zuiden van de inrichting. Voorliggend project is dan ook niet gelegen in een BPA en wordt hierdoor ook niet beïnvloed. De omliggende gemeenten/steden zijn respectievelijk Brecht (op 400 m W) en Malle (op 3 km Z). In het studiegebied te Rijkevorsel hebben de quartaire zandafzettingen een dikte van ongeveer 6 m. De tertiaire afzetting, die onmiddellijk onder het quartair dek ter hoogte van het bedrijf wordt aangetroffen, is de Formatie van de Kempen. Hieronder bevindt zich de Formatie van Merksplas. Een uittreksel uit de quartaire bodemkaart van België wordt weergegeven in Bijlage 15. Het bedrijf bevindt zich in de Kempen, en dit op een natte licht zandleembodem met duidelijke ijzer en/of humus B horizont (w- Peg). De omgeving van het bedrijf wordt eveneens gekenmerkt door zandbodems of lemige zandbodems. De grondwaterkwetsbaarheidskaart geeft de risicograad aan van verontreiniging van het grondwater in de bovenste watervoerende laag door stoffen die vanop de bodem de grond indringen. De grondwaterkwetsbaarheidskaart van de regio rondom het bedrijf omschrijft deze zone als zeer kwetsbaar / weinig kwetsbaar (code Ca1/Cc). farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 4

5 Het bedrijf beschikt over een eigen grondwaterwinning. Deze winning is vergund voor m³/j (20 m³/dag) en bevindt zich op een diepte van 152 m (Zanden van Berchem en/of Voort aquifersysteem). Deze grondwaterwinning wordt binnen de milieuvergunningsaanvraag uitgebreid tot m³/j (40 m³/dag). Binnen een straal van één kilometer rondom de bedrijfsterreinen zijn er 9 andere vergunde grondwaterwinningen aanwezig (Bijlage 16). Hiervan pompen nog drie andere winningen eveneens uit het Zanden van Berchem en/of Voort aquifersysteem. Hydrogeografisch situeert het studiegebied zich in het bekken Maasbekken, in het deelbekken Mark. De dichtstbijgelegen waterloop betreft een niet-geklasseerde waterloop, die op 240 m van het bedrijf loopt. Op zo n 520 m ten westen van het bedrijf loopt deze rivier in de Zalmmierloop (3 de categorie). Alle waterlopen hebben viskwaliteit als kwaliteitsdoelstelling. In Bijlage 6 worden de waterlopen t.o.v. het bedrijf weergegeven. Het dichtstbijgelegen VMM-meetpunt, nr , bevindt zich op 1,3 km van het bedrijf. Dit is eveneens ook een MAP-meetpunt. In 2011 werd hier de Prati-index bepaald, en deze wees op een matige verontreiniging. Verder weg liggen nog een aantal VMM-meetpunten (Bijlage 6), maar door de grote afstand of de stroomopwaartse richting, zijn deze niet relevant voor het bedrijf. Het dichtsbijgelgen habitatrichtlijngebied is gelegen op ongeveer 1 km ten zuidwesten van het bedrijf. Het betreft Het Blak, Kievitsheide, Ekstergoor en nabijgelegen Kamsalamanderhabitats (Bijlage 18). Op zowat 1,6 km ten noorden bevindt zich een ander habitatrichtlijngebied, Heesbossen, Vallei van Marke en Merkske en Ringven met valleigronden langs de Heerlese Loop. Binnen een straal van 5 km is geen vogelrichtlijngebied gelegen, alsook geen Ramsargebied. Op 500 m ten Z van het bedrijf is het VEN-gebied de Kempense kleiputten (Bijlage 19) gelegen, wat opgedeeld is in grote eenheden natuur (een zogenaamd gen-gebied). Op 510 m ten Z van het bedrijf is een natuurgebied gelegen. Volgens het gewestplan is binnen een straal van 1 km geen bosgebied gelegen. Op m van de inrichting is het natuurreservaat MLI Sint-Lenaerts gelegen. Het bedrijf is gelegen in het traditionele landschap Land van Brecht (code , Antrop et al., 2002). Dit gebied wordt gekenmerkt door een nagenoeg vlakke topografie en blokvormige patronen van vegetatiemassa s en open ruimten van sterk wisselende omvang. Het vlakke landschap bestaat uit grote compartimenten zoals wijdse zichten in landbouwzones gekenmerkt door grote blokvormige percelen, uitgestrekte natuurgebieden op droge zandgronden (heide en bos vooral in het westelijk deel) en talrijke waterplassen. Bijlage 7 toont de relictzones en ankerplaatsen in de omgeving van het bedrijf. Het dichtstbijgelegen onderdeel van de landschapsatlas is gelegen op 500 m ten ZW van het bedrijf en betreft de relictzone Kleiontginningsbebied Klein Veerle, St-Lenaarts en St.-Jozef. Ten ZO vindt men op 1,2 km de relictzone Open Akker Rijkevorsel en domein ter Looi. In NO-richting bevinden zich de relictzones Domein De Hees op 1,2 km en Gammel en Achtel op 1,3 km. In oostelijke richting is er tevens een lijnrelict, Oude weg Hoogstraten-Oostmalle op zo n 950 m. In de ruimere omgeving zijn er nog enkele lijnrelicten en relictzones te vinden. 1.3 Beschrijving van de milieu-effecten In de onderstaande paragrafen wordt voor al de beschouwde disciplines een beknopt overzicht weergegeven van de voornaamste effecten. Voor meer achtergrondinformatie bij deze synthese wordt verwezen naar het desbetreffende disciplinehoofdstukken Discipline lucht Geur Volgens de afstandsregels moet de inrichting in de gewenste situatie op minimaal 300 m van gevoelig gebied (d.i. woonuitbreidingsgebied, natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat, gebied voor farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 5

6 verblijfsrecreatie, woongebied ander dan woongebied met landelijk karakter en bosreservaten) gelegen zijn. Het meest nabijgelegen gevoelig gebied, het woonuitbreidingsgebied, wordt aangetroffen op ongeveer m ten oosten van de stallen. Er wordt dan ook voldaan aan de afstandsregels zowel in de huidige situatie als in de gewenste situatie (geen effect). Op basis van het staltype, de diersoort en het aantal dieren kan een geuremissie bepaald worden. Voor voorliggend inrichting zal deze geuremissie in de huidige situatie ou E /s bedragen. Naar de toekomst toe zal de emissie toenemen tot ou E /s. Met behulp van IFDM kan een geurverspreidingsmodel opgemaakt worden. Omdat voorliggend bedrijf zich in een bronnencluster bevindt, dienen ook 14 bedrijven uit de omgeving mee opgenomen te worden in het model. Tabel 3 toont het aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende gewestplanbestemmingen. Tabel 3 Aantal woningen dat zich in de verschillende geurconcentratiezones bevindt omschrijving effectclassificatie huidige situatie gewenste situatie verschil woongebied > 3 ou E/m³ negatief effect woongebied met landelijk karakter 3 5 ou E/m³ matig negatief effect > 5 ou E/m³ negatief effect overige gewestplanbestemmingen 3 5 ou E/m³ gering negatief effect ou E/m³ matig negatief effect > 10 ou E/m³ negatief effect Er bevinden zich zowel in de huidige als in de gewenste situatie geen gehinderde woningen in woongebied. Het aantal gehinderden in de zone woongebied met landelijk karakter zal hetzelfde blijven in de gewenste situatie ten opzichte van de huidige, er komen dus geen gehinderden bij in deze zone. Voor de overige gewestplanbestemmingen zal 1 bijkomende woning een negatief effect ondervinden. Dit zal een woning zijn die een verschuiving van effectzone zal ondergaan: van matig negatief naar negatief effect. De ervaring leert evenwel dat de effectieve geurconcentratietoename ter hoogte van deze bijkomende negatief gehinderden meestal minimaal is (van net onder tot net boven de grenswaarde), maar dat de invloed van een uitbreiding veel belangrijker is ter hoogte van de woningen in de directe omgeving van het bedrijf zelf. Daarom is het zinvol om bijkomend een detailonderzoek ter hoogte van de negatief gehinderde woningen weergegeven worden, en dit om te onderzoeken of er al dan niet een belangrijke hindertoename te verwachten is. Bij de woongebieden en woongebieden met landelijk karakter wordt de geurconcentratie bepaald door een uitmiddeling te maken over de zones die negatief gehinderd worden, en dit in de slechtste situatie. Voor de overige gewestplanbestemmingen wordt gekeken ter hoogte van de woningen die een negatief effect zullen ondervinden, evenals de negatief gehinderde woningen in de onmiddellijke omgeving (straal van 300 m) van de inrichting. In Tabel 65 worden de geurconcentraties ter hoogte van deze gebieden/woningen weergegeven. Tabel 4 Gedetailleerd geuronderzoek ter hoogte van de zones en woningen met negatieve effecten geurconcentratie huidig geurconcentratie gewenst verschil woongebied met landelijk karakter WLK1 16,8 ou E/m³ 16,8 ou E/m³ binnen straal 300 m ,6 ou E/m³ 5,2 ou E/m³ + 1,6 3,7 ou E/m³ 5,2 ou E/m³ + 1,5 4,5 ou E/m³ 5,7 ou E/m³ + 1,2 farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 6

7 Stof Op basis van het stalsysteem en het aantal dieren per stal, kan een stofemissie voor de inrichting bepaald worden. In de huidige situatie bedraagt de PM 10 -stofemissie kg per jaar en de PM 2,5 -emissie 328 kg per jaar. Naar de toekomst toe wordt dit respectievelijk kg per jaar (PM 10 ) en 704 kg per jaar (PM 2,5 ). De maximale stofconcentratie die door de inrichting geëmitteerd wordt in de huidige situatie 4,80 µg/m³ (PM 10 ) en 0,85 µg/m³ (PM 2,5 ) bedraagt. In de gewenste situatie zullen de maxima toenemen tot 6,90 µg/m³ (PM 10 ) en 1,23 µg/m³ (PM 2,5 ). Naar de toekomst toe zal de norm van 40 µg/m³ niet overschreden worden. Wel zal er een toename in het aantal gering negatief gehinderden zijn voor PM 10. Dit komt door het groter dierenaantal wat een grotere stofproductie met zich meebrengt. Deze effecten zullen heel gering zijn waardoor geen milderende maatregelen noodzakelijk zijn. Tijdens het vullen van het droogvoer wordt via een persleiding onder druk in de voedersilo s geblazen. Om overdruk in de silo te vermijden is er een uitlaatopening voorzien om een teveel aan statische luchtdruk in de silo te laten ontsnappen naar de buitenlucht. Via de uitlaatopening kunnen stofdeeltjes in de omgevingslucht terecht komen. Het vullen neemt normaliter maximaal 1 uur in beslag. Het gaat hier dus om een tijdelijke stofbron. De uitbater verplicht het gebruik van een stofzak bij het vullen van de voedersilo s. Hierdoor zal praktisch geen stof vrijgesteld worden. Er zal dan ook geen of slechts een verwaarloosbaar effect zijn voor het vullen van de voedersilo s. Andere mogelijke bronnen van stofemissie op voorliggend bedrijf zijn het transport en het uitmesten en droogborstelen van de stallen. Deze emissies zijn eveneens zeer moeilijk kwantitatief in te schatten, maar zullen beperkt zijn in vergelijking met de stofemissie uit de stallucht Verzuring en vermesting De totale ammoniakemissie van de inrichting wordt berekend door vermenigvuldiging van het aantal dieren met de emissiefactor behorend bij de betreffende diercategorie en het huisvestingsysteem. De jaarlijkse ammoniakemissie bedraagt in de huidige situatie kg/j. In de toekomst neemt dit toe tot kg per jaar. Op basis van de ammoniakemissies, wordt via modelleringen een depositie (zowel verzurende als vermestende depositie) op de omringende BWK-elementen bekomen. Dit wordt verder uitgewerkt in de discipline fauna en flora. Specifiek zal hierbij gekeken worden naar de verzurings- en vermestingskwetsbare vegetaties. De kritische lasten van deze verzurings- en vermestingskwetsbare vegetatietypes worden vergeleken met de berekende ammoniakdeposities. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 7

8 1.3.2 Discipline bodem Bodemverontreiniging en -onderzoek door opslag risicostoffen Op de inrichting is een petroleumtank van l en een dieseltank van l aanwezig in de huidige situatie. In de gewenste situatie zal de dieseltank verwijderd worden, de bestaande petroleumtank van l zal blijven en er zal een bijkomende petroleumtank van eveneens l bijkomen. De tanks zijn dubbelwandig en bovengronds. Bovendien zijn er op de inrichting geen bodemonderzoeksplichtige rubrieken aanwezig, waardoor dan ook nog geen bodemonderzoek uitgevoerd werd. Strikt genomen kan hierbij dan ook geen uitspraak gedaan worden inzake bodemkwaliteit Effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting De mest wordt volledig afgevoerd naar een composteringsbedrijf te Kallo, waar het verder verwerkt wordt tot compost. De hoeveelheid mest wordt beperkt door een goede voederconversie. Na iedere ronde worden de stallen droog geborsteld en nadien nat gereinigd met de hogedruk reiniger (alle situaties). Het spoelwater wordt opgevangen in citernes en bevat zeer weinig mestresten. Het wordt uitgereden op het land. De inrichting beschikt in de huidig vergunde situatie over 2 citernes van elk 5 m³ voor de opvang van spoelwater. Naar de toekomst toe zal er met de bouw van de nieuwe stallen twee extra citernes voor de opvang van spoelwater voorzien worden van eveneens 5 m³. Aangezien de droge mest eerst uit de stallen wordt verwijderd met behulp van borstels en daarna de stallen nat worden gereinigd met de hogedrukreiniger, bevat dit spoelwater zeer weinig mestresten. Dit spoelwater is niet langer vergunningsplichtig als mestopslag aangezien er een zeer minieme hoeveelheid mest in aanwezig is, waardoor via deze weg geen contaminatie van de bodem mogelijk is. De vloer van de stallen bestaat uit een betonplaat, waardoor bodemverontreiniging zoveel mogelijk vermeden wordt. Het is ook een droge mest (bijna korrelvorm) die daar aanwezig is, waardoor geen afspoeling van natte resten kan optreden. Er zijn dan ook bijna geen potentiële bronnen van bodemverontreiniging op de inrichting aanwezig. Rekening houdende met de aanwezigheid van mest in de stallen bestaat er steeds een potentieel risico op verspreiding van mest naar de omgeving. De stallen op het bedrijfsterrein dienen zodanig geconstrueerd te zijn dat er geen inspoeling naar het grondwater of afspoeling van mestdeeltjes naar het oppervlaktewater of de openbare riolering mogelijk is. Door het rein houden van de verharde oppervlakken op de inrichting wordt voorkomen dat het afspoelingswater (na regenval) bevuild wordt met mestresten. De gedroogde mest wordt niet opgeslagen op de inrichting maar wordt na iedere ronde meteen afgevoerd naar een composteringsbedrijf, waardoor geen contact met regenwater zal optreden. Om te onderzoeken of er bepaalde vermestende invloeden van de inrichting waar te nemen zijn, kunnen peilbuismetingen een indicatie geven. Volgens Vlarem II Artikel dienen op inrichtingen met mengmest, waarin meer dan stuks gevogelte kunnen gehouden worden, op kosten van de exploitant, waarnemingsbuizen (peilputten) op oordeelkundige wijze voor grondwateronderzoek geplaatst te worden. Er zijn op de inrichting geen peilbuizen aanwezig. Doordat evenwel geen mengmest van kippen aanwezig is op de inrichting (maar vaste mest), dienen er echter geen peilbuizen geplaatst te worden. Hierdoor kan geen uitspraak gemaakt worden over een al dan niet vermestend effect op het grondwater Discipline water Grondwater Er worden twee nieuwe stallen voorzien. Hiervoor zijn geen graafwerkzaamheden noodzakelijk, tenzij het egaliseren van de bovenlaag. De vloerbedekking (beton) van de nieuwe gebouwen wordt rechtstreeks op de geëgaliseerde bodem gestort. Er zijn dan ook geen diepe grondwerkzaamheden noodzakelijk, waardoor geen bronbemaling vereist zal zijn. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 8

9 De inrichting beschikt over een grondwaterwinning. Deze vergunning bedraagt m³/j (20 m³/dag). Omdat deze vergunning na de uitbreiding ontoereikend zal zijn, wordt er een uitbreiding van de winning van m³/j (40 m³/dag) aangevraagd, en dit vlakbij de inrichting. De winning pompt water vanuit de Zanden van Berchem en/of Voort, en dit vanop een diepte van 152 m. Er wordt momenteel geen regenwater opgevangen. In de toekomst zullen twee regenwateropvangciternes voorzien worden en een infiltratiegracht. De stallen worden droog geborsteld waarna ze met de hogedrukreiniger nat gereinigd worden. Hiervoor wordt grondwater gebruikt omwille van hygiënische redenen (gevoeligheid voor ziektes bij pluimvee) en de kleine hoeveelheid waarbij de kost te groot is om een zuivering te plaatsen op het regenwater. Verder wordt er ook grondwater gebruikt als drinkwater voor dieren. Op basis van de LNE-cijfers blijkt dat het gemiddeld drinkwaterverbruik 72 l per mestkuiken en per jaar bedraagt. Wordt hierbij gekeken naar de vergunde dieraantallen, dan bedraagt het drinkwaterverbruik voor de vleeskippen respectievelijk m³/j (huidig) en m³/j (gewenst). Worden de BBT-cijfers geraadpleegd, dan zien we dat de maximale cijfers voor de huidige situatie m³/j en voor de gewenste situatie m³/j zijn. Er wordt een uitbreiding gevraagd tot m³/j wat lager ligt dan de maximale BBT-cijfers. Toch gezien het feit dat grondwater wordt aangewend voor laagwaardige toepassingen (voor reiniging), is er sprake van een negatief effect. Hierbij dient wel vermeld dat de keuze van grondwater als kuiswater gemaakt wordt omwille van gevoeligheid voor ziektes bij pluimvee en dat er weinig gebruikt wordt aangezien er eerst droog geborsteld wordt. Om de uitbreiding mogelijk te maken, zullen twee nieuwe stallen bijgebouwd worden. Er zal dus een stuk bijkomen waar het regenwater niet meer zomaar in de bodem kan infiltreren. Het regenwater dat in de gewenste situatie op de gebouwen valt, zal opgevangen worden in twee citernes en afgeleid worden naar een infiltratiegracht. Water dat op de overige verharde delen terechtkomt, stroomt af naar omliggende velden en waterlopen. De inrichting is gelegen op niet overstromingsgevoelige en niet-infiltratiegevoelige bodem. Er wordt voldaan aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwateropvang. Volgens Vlarem II Artikel dienen op inrichtingen met mengmest, waarin meer dan stuks gevogelte kunnen gehouden worden, op kosten van de exploitant, waarnemingsbuizen (peilputten) op oordeelkundige wijze voor grondwateronderzoek geplaatst te worden. Zo kan nagegaan worden of de inrichting een vermestende invloed heeft op het grondwater. Er zijn geen peilbuizen aanwezig. Aangezien er geen mengmest vanwege pluimvee aanwezig is op de inrichting dienen geen peilbuizen geplaatst te worden. Hierdoor kan geen uitspraak gedaan worden over eventuele verontreinigingen vanwege de inrichting Oppervlaktewater Het dichtstbijgelegen VMM-meetpunt, nr , bevindt zich op zowat 1,3 km van de inrichting. In 2011 werd hier de Prati-index bepaald, en deze wees op een matige verontreiniging. Dit punt is omwille van de grote afstand geen referentie voor de inrichting. Tevens wordt er (praktisch) geen bedrijfsafvalwater geproduceerd. Er wordt namelijk droog geborsteld waarna er met de hoge druk gereinigd wordt. Dit spoelwater wordt opgevangen in citernes en bevat bovendien zeer weinig mestresten. Het regenwater in de toekomst wordt opgevangen in citernes en het overtollige spoelt af naar een infiltratiegracht. Bij de inrichting zelf is geen woning aanwezig, waardoor de inrichting niet mee opgenomen is in het zoneringsplan dat opgesteld werd voor de gemeente Rijkevorsel. Verder weg liggen nog een aantal VMM-meetpunten (Bijlage 6), maar door de grote afstand of de stroomopwaartse richting, zijn deze niet relevant voor de inrichting. Het dichtstbijgelegen MAP-meetpunt (Bijlage 6), nr , is op 1,3 km ten NO van de inrichting gelegen. Op basis van de beschikbare gegevens vanuit het MAP-meetpuntennetwerk kan er dan ook niks verteld worden over een mogelijke verontreiniging vanwege het bedrijf. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 9

10 1.3.4 Discipline fauna en flora Direct ecotoopverlies Er worden twee nieuwe stallen voorzien. Waar deze voorzien zijn, bevindt zich momenteel een akker op zandige bodem (minder waardevol). Omdat dit minder waardevolle vegetaties zijn, wordt door de uitbreiding geen of een verwaarloosbaar effect verwacht inzake direct ecotoopverlies Verzurende depositie Significante verzuringseffecten ten gevolge van de inrichting kunnen optreden indien in de onmiddellijke omgeving objecten voorkomen die kwetsbaar zijn voor verzuring en indien de inrichting in kwestie een aanzienlijke bijdrage levert aan de totale verzurende belasting. Wordt specifiek gekeken naar de speciale beschermingszones (habitatrichtlijngebied), dan blijkt dat er door de uitbreiding een toename van de verzurende depositie op de specifieke habitattypes waar te nemen is, maar de maximale verzurende depositie veroorzaakt door de inrichting blijft steeds kleiner dan 3 %. Hierdoor is dan ook geen of een verwaarloosbaar effect te verwachten. Dit is bovendien steeds de maximale verzurende depositie die bepaald werd. Uit de IFDM-output blijkt dat de verzurende bijdrage tot de kritische last toeneemt naar de toekomst toe, maar dat voor het merendeel van de elementen geen negatieve effecten zullen optreden. Enkel ter hoogte van gemengd loofhout (die licht gevoelig is voor verzuring) en een bomenrij met dominantie van Fijnspar (licht gevoelig voor verzuring) zal er een siginificant negatief effect optreden. Het gemengd loofhout is evenwel direct tegen het bedrijf gelegen (afstand van 45 m tot de contour) en de bomenrij met dominantie van Fijnspar is slechts op 110 m afstand tot de contour gelegen. Bovendien kan er nogmaals op gewezen worden dat voor ieder element de maximale verzurende depositie bepaald werd Vermestende depositie Net zoals bij de verzurende effecten, kan hier ook aangehaald worden dat de vermestingskwetsbare elementen binnen een straal van 2 km rondom het bedrijf de belangrijkste aandachtsgebieden zijn. Ook hier is er door de uitbreiding een toename van de vermestende depositie op de specifieke habitattypes waar te nemen, maar de maximale vermestende depositie veroorzaakt door de inrichting blijft steeds kleiner dan 3 %. Hierdoor is dan ook geen of een verwaarloosbaar effect te verwachten. Hou hierbij eveneens in gedachten dat de maximale vermestende depositie bepaald werd. Voor de vermestende depositie kunnen dezelfde algemene tendensen teruggevonden worden als bij verzurende depositie, met dit verschil dat de bijdrage tot de KL steeds iets hoger zal liggen dan bij de verzurende depositie. Ook hier blijkt dat er bijna overal een toename van de bijdrage tot de KL zal optreden door de uitbreiding. Een significant negatief effect zal opnieuw optreden ter hoogte van een eutrofe plas, gemengd loofhout, gemengd naaldhout, een bomenrij met dominantie van Fijnspar, een naaldhoutaanplant zonder ondergroei en Fijnspar. De eutrofe plas, het gemengd loofhout en het gemengd naaldhout bevinden zich evenwel zeer dicht bij het bedrijf (45 m van contour. De overige eenheden bevinden zich op een afstand van 11 0m 275 m wat ook nog redelijk dichtbij het bedrijf is. Er dient hier ook op gewezen te worden dat voor ieder element de maximale vermestende depositie bepaald werd Verdroging De verdrogende invloed van de inrichting op natuurwaarden in de omgeving van de inrichting werd reeds kort aangehaald bij de discipline water. Het verdrogingseffect kan beoordeeld worden op basis van een kwetsbaarheidsbenadering. Er bestaat een verdrogingskwetsbaarheidskaart voor Vlaanderen die werd opgesteld op basis van de gevoeligheid en de waardering van een ecotoop. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 10

11 Rustverstoring Het dichtstbijgelegen habitatrichtlijngebied, Blak, Kievitsheide, Ekstergoor en nabijgelegen Kamsalamanderhabitats is op 1 km ten ZW van de inrichting gelegen (Bijlage 18). Op 500 m ten Z van het bedrijf is het VEN-gebied de Kempense kleiputten gelegen, wat opgedeeld is in grote eenheden natuur (een zogenaamd gen-gebied). Tussen de inrichting en dit gebied bevinden zich ontginningsgebieden, enkele zones milieubelastende industrie evenals de gewestweg N131 welke een continue geluidsbron is, waardoor de geluidswaarnemingen in dit gebied niet afkomstig zijn van het bedrijf. Verder bevindt zich op 1,6 km ten N van het bedrijf het habitatrichtlijngebied Heesbossen, Vallei van Marke en Merkske en Ringven met valleigronden langs de Heerlse loop. Tussen de inrichting en dit habitatrichtlijngebied bevindt zich evenwel een landbouwzone waardoor de geluidswaarneming in dit gebied veeleer van andere bedrijven afkomstig zal zijn dan van voorliggend bedrijf. Wordt gekeken naar de geluidskwetsbaarheidskaart dan kan vastgesteld worden dat de inrichting gelegen is in een zone die kwetsbaar is voor geluidsverstoring. Er wordt evenwel niet verwacht dat er significante rustverstoring voor avifauna ten gevolge van de bedrijfsactiviteiten zal optreden. Voor de inrichting zelf is het ook van belang dat de dieren zo weinig mogelijk gestoord worden waardoor geluid op de inrichting beperkt wordt. Tijdens de bouw van de stallen kan er wel tijdelijk rustverstoring optreden, maar dit is van voorbijgaande aard. Er is dus sprake van een tijdelijk negatief effect. Er wordt niet verwacht dat er rustverstoring voor (avi)fauna ten gevolge van de normale bedrijfsactiviteiten zal optreden Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Het landschap als relatiesysteem In voorliggend project zullen twee nieuwe stallen gebouwd worden. De nieuwe stallen komen evenwijdig naast de bestaande stallen te liggen, wat ervoor zorgt dat het bedrijf als een geordend geheel beschouwd kan worden. Bijlage 7 toont de relictzones, ankerplaatsen, puntrelicten, lijnrelicten en beschermingen in de omgeving van de inrichting. In de onmiddellijke omgeving van het bedrijf zijn geen dergelijke onderdelen van de landschapsatlas gelegen. Het bedrijf zal dan ook geen (bijkomend) effect uitoefenen op deze gebieden. Er zal aldus weinig verstoring van de landschappelijke erfgoedwaarde en/of de beschermde entiteiten optreden door de uitbreiding van het bedrijf. De inrichting is gelegen in het traditionele landschap Land van Brecht. In het kader van de versterking van de traditionele landschappen in Vlaanderen werden een aantal wenselijkheden voor de toekomstige ontwikkeling gedefinieerd (Antrop et al., 2002) voor dit traditionele landschap, namelijk: Conflicten tussen bewoning, infrastructuur en (bio)industrie kan gebufferd worden met groenschermen en concentratie van de elementen; Aanpak mestproblematiek Erfgoedaspecten In de ruime omgeving van de inrichting (binnen een straal van 1 km vanuit het bedrijfscentrum) bevinden zich geen gebouwen die op de lijst van bouwkundig erfgoed opgenomen zijn. Het dichtstbijgelegen gebouw (kerkhof met dodenhuisje) ligt op zo n m van de inrichting (Bijlage 8). Het project zal hierop geen enkele invloed uitoefenen. Om de uitbreiding mogelijk te maken zullen geen diepe graafwerkzaamheden noodzakelijk zijn. Het enige dat zal gebeuren is een egalisatie van de bodem, waarna de grondplaat hier rechtstreeks op gegoten zal worden. Hierdoor is de kans op het vinden van archeologisch waardevolle artefacten praktisch onbestaande. De meldingsplicht dient evenwel gerespecteerd te worden indien toch iets aangetroffen wordt. Het respecteren hiervan bij het vinden van archeologische vondsten wordt als voldoende maatregel beschouwd om het archeologisch patremonium te beschermen. Binnen de drie dagen moeten eventuele vondsten gemeld worden aan het Agentschap R-O Vlaanderen, Onroerend Erfgoed. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 11

12 Perceptieve aspecten Belangrijk is om ook na te gaan in welke mate de inrichting een invloed heeft en zal hebben op zijn omgeving. De impact van een landbouwinrichting (met loodsen, stallen, voedersilo s,...) op het landschap kan immers groot zijn. De locatie van de inrichting in zijn ruimere omgeving wordt geïllustreerd aan de hand van foto s. Rond het bedrijf is vorig jaar een groenscherm aangeplant. Aan de voorzijde is een weiland met zes hoogstammige bomen aangeplant. Rechts van stal 1 is er een gemengde haag met inheemse soorten en achteraan zijn er bosgoed en hoogstammige bomen geplaatst. Bij de uitbreiding zal dit groenscherm uitgebreid moeten worden. Dit zorgt reeds voor een betere integratie van de inrichting in het landschap. De bijlage geeft een aanduiding van de verschillende groene elementen die voorzien worden en die reeds aanwezig zijn. Omdat het groenscherm naar de toekomst verder aangeplant zal worden rond alle stallen, wordt dit geklasseerd als geen of een verwaarloosbaar effect Discipline geluid en trillingen De geluidsnormen waaraan getoetst dient te worden zijn afhankelijk van de ligging volgens het gewestplan. De inrichting is gelegen in agrarisch gebied, maar de woningen die het dichtst bij de inrichting gelegen zijn, bevinden zich in woongebied met landelijk karakter. De normen waaraan getoetst moet worden voor continu geluid zijn 45 db(a) voor overdag (periode tussen 7 en 19 u), 40 db(a) voor s avonds (periode tussen 19 en 22 u), en 35 db(a) voor s nachts (periode tussen 22 en 7 u). Hierbij kan een zekere achtergrondwaarde mee in rekening gebracht worden, zijnde 35 db(a) voor overdag, 30 db(a) voor s avonds en 25 db(a) voor s nachts. Voor incidenteel geluid is de norm gelijk aan de norm voor continu geluid + 15 db(a) (dag) en + 10 db(a) (avond en nacht). Een aantal bronnen op de inrichting kunnen verantwoordelijk zijn voor geluidshinder. Op voorliggend bedrijf zullen voornamelijk de ventilatoren (ook bij mestdrooginstallatie), het vullen van voedersilo s, het transport en de dieren geluid produceren. Het afvoeren van het pluimvee zal na iedere ronde gebeuren. Deze afvoer gebeurt praktisch altijd overdag en de vrachtwagen wordt steeds geladen/gelost aan de gebouwen zelf. De vrachtwagens rijden tot aan de stallen en worden daar op het verharde gedeelte geparkeerd. Er wordt steeds gevraagd om de motor van de vrachtwagen af te leggen, wat de lawaaihinder al sterk zal reduceren. De dieren zelf kunnen aanleiding geven tot lawaaihinder. Deze geluidsproductie is evenwel niet te kwantificeren. Lawaai van pluimvee in stallen is weinig frequent en komt enkel voor wanneer de dieren gestoord worden of bij gebrek aan voedsel. In de nabijheid van de inrichting worden geen lawaaierige activiteiten uitgevoerd zodat externe factoren zelden verantwoordelijk zullen zijn voor het storen van de dieren. Binnen de inrichting zelf worden de dieren door het personeel zo weinig mogelijk gestoord. Met uitzondering van het lossen en laden van de dieren kan er dan ook weinig lawaaihinder van de dieren zelf verwacht worden. Met betrekking tot transporten, is het niet mogelijk om de geluidsproductie te kwantificeren. Het aantal transporten (verkeershinder) zal bij de discipline mens (hoofdstuk 13.4) weergegeven worden. Op basis van literatuurcijfers kunnen een aantal bronnen wel gekwantificeerd worden: ventilatie: uit technische brochures van stalventilatoren blijkt dat het geluidsniveau in functie van het vermogen ongeveer 85 db(a) bedraagt. In de huidige situatie zijn er over de inrichting 20 ventilatoren aanwezig. Dit zal naar de toekomst toe toenemen tot zo n 40 ventilatoren. De ventilatoren draaien niet altijd op vol vermogen; vullen van de voedersilo s: de geluidsproductie is afkomstig van de voedercompressor op de vrachtwagen. Deze compressor blaast het voeder in de silo s. Normaliter bedraagt het geluidsniveau van deze compressoren ongeveer 111 db(a). De silo s zullen overdag gevuld worden, zodat hier getoetst kan worden aan de dagnorm; farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 12

13 laadklep vrachtwagen: de laadklep van de vrachtwagens maakt eveneens geluid, en hiervoor wordt een geluidsvermogen van 115 db(a) in rekening gebracht. Een toetsing van de continue bronnen, zijnde de ventilatoren, wordt gegeven in Tabel 66. Hierbij moet getoetst worden aan de richtwaarde voor een bestaande inrichting. In beide gevallen dient hierbij rekening gehouden te worden met de gewestplanbestemming. De toetsing dient te gebeuren t.o.v. een 200-metergrens rond de bedrijfspercelen, en ter hoogte van de dichtstbijzijnde (niet-bedrijfsgerelateerde) woning. De ventilatoren bevinden zich allemaal in de nok van de stallen. De afstand van hieruit tot de dichtstbijzijnde woning bedraagt ongeveer 250 m (deze afstand wordt gebruikt om een toetsing uit te voeren voor de continue bronnen ter hoogte van de dichtstbijzijnde woning). De voedersilo s en laadruimte bevindt zich aan de voorzijde van het bedrijf, en de afstand tot de dichtstbijzijnde woning van hieruit bedraagt ongeveer 250 m (deze afstand wordt gebruikt om een toetsing uit te voeren voor de incidentele bronnen). Uit deze tabel blijkt dat de score ter hoogte van de dichtstbijzijnde woning in de huidige situatie 1 bedraagt, wat betekent dat er een matig negatief effect heerst, waarbij onderzoek naar milderende maatregelen minder dwingend is. De uitbreiding zelf met 20 ventilatoren zal een waarde -1 hebben, wat betekent dat er matig negatieve bijkomende effecten zullen optreden. s nachts zal er in de gewenste situatie een waarde -3 zijn. Tabel 5 Toetsing continue bronnen (in voorliggend geval enkel ventilatoren) richtwaarde (RW) referentiewaarde oorspronkelijk omgevingsgeluid (L voor) geluidsvermogen continue bronnen (Lsp) geluidsvermogen continue bronnen + referentiewaarde (L na) L na-l voor Lsp t.o.v. RW HUIDIGE SITUATIE op 200 m van bedrijfsperceel dag 45 db(a) 35 db(a) 34,3 db(a) 37,7 db(a) + 2,7 db(a) < RW - 1 avond 40 db(a) 30 db(a) 34,3 db(a) 35,7 db(a) + 5,7 db(a) < RW - 1 nacht 35 db(a) 25 db(a) 32,1 db(a) 32,9 db(a) + 7,9 db(a) < RW - 1 bij dichtstbijzijnde woning dag 45 db(a) 35 db(a) 32,6 db(a) 37,0 db(a) + 2,0 db(a) < RW - 1 avond 40 db(a) 30 db(a) 32,6 db(a) 34,5 db(a) + 4,5 db(a) < RW - 1 nacht 35 db(a) 25 db(a) 30,4 db(a) 31,5 db(a) + 6,5 db(a) < RW - 1 richtwaarde (GW) referentiewaarde oorspronkelijk omgevingsgeluid (L voor) geluidsvermogen continue bronnen (Lsp) geluidsvermogen continue bronnen + referentiewaarde (L na) L na-l voor Lsp t.o.v. GW GEWENSTE SITUATIE op 200 m van bedrijfsperceel dag 40 db(a) 37,7 db(a) 34,3 db(a) 39,3 db(a) + 1,6 db(a) < RW -1 avond 35 db(a) 35,7 db(a) 34,3 db(a) 38,0 db(a) + 2,3 db(a) < RW -1 nacht 30 db(a) 32,9 db(a) 32,1 db(a) 35,5 db(a) + 2,6 db(a) > RW -3 bij dichtstbijzijnde woning dag 40 db(a) 37,0 db(a) 32,6 db(a) 38,4 db(a) + 1,4 db(a) < RW -1 avond 35 db(a) 34,5 db(a) 32,6 db(a) 36,7 db(a) + 2,2 db(a) < RW -1 nacht 30 db(a) 31,5 db(a) 30,4 db(a) 34,0 db(a) + 2,5 db(a) > RW -3 Het gaat hier om berekende waarden. Deze zullen een overschatting zijn van de werkelijke situatie. Eigen metingen op het bedrijf wijzen dit ook aan: de berekende waarden liggen immers allemaal hoger dan de eigen gemeten waarden. Op +/- 100 m van stal was de gemeten waarde 37 db(a). Er werd toen gemeten op een warme middag waarbij alle ventilatoren op volle toeren draaiden. We kunnen hier dus stellen dat de score -3 s nachts in de gewenste situatie een overschatting is en deze in werkelijkheid dus lager ligt en er geen sprake zal zijn van een zeer significant negatief effect. Bovendien zijn hier nog geen geluidsklachten gekend, waardoor het nu nog niet noodzakelijk is om bijkomende milderende maatregelen te voorzien. Voorts moet ook vermeld worden dat er steeds meer geïsoleerde compressors worden geïnstalleerd. score score Een toetsing van de incidentele bronnen wordt gegeven in Tabel 67. Hieruit blijkt dat de richtwaarde voor incidentele bronnen overschreden wordt gedurende de avond- en nachtperiode. Hier dient er dan ook rekening mee gehouden te worden dat het laden van dieren en het leveren van voeder overdag moet gebeuren. Er kan evenwel ook een kanttekening gemaakt worden, en dat is dat het hier een berekende situatie is, en dit voor de meest ongunstige situatie. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 13

14 Tabel 6 Toetsing incidentele bronnen richtwaarde (RW) geluidsvermogen incidentele bron - voedersilo geluidsvermogen incidentele bron - laadklep op 200 m van bedrijfsperceel dag 60 db(a) 52,1 db(a) 56,1 db(a) avond 50 db(a) 52,1 db(a) 56,1 db(a) nacht 45 db(a) 52,1 db(a) 56,1 db(a) bij dichtstbijzijnde woning dag avond 60 db(a) 50,4 db(a) 54,4 db(a) 50 db(a) 50,4 db(a) 54,4 db(a) nacht 45 db(a) 50,4 db(a) 54,4 db(a) Door de uitbreiding van het bedrijf zijn er op het vlak van geluidshinder weinig bijkomende effecten te verwachten. Tijdens de bouwwerkzaamheden zelf kan enige geluidshinder, die inherent is aan bouwwerkzaamheden, waarneembaar zijn in de directe bedrijfsomgeving. Tijdelijke geluidshinder kan dus verwacht worden, maar zal naar alle waarschijnlijkheid, rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde woning (zijnde 250 m van de stalcontouren) zeer beperkt zijn. Deze hinder valt evenwel niet te kwantificeren Discipline mens Navraag bij de gemeentelijke milieudienst leert dat er in het verleden geen klachten zijn opgetekend met betrekking tot de bedrijfsuitbating. Op de inrichting worden allerhande producten aan- en afgevoerd. Meestal gaat dit gebeuren met vrachtwagens. De gebruikte transportwegen worden aangeduid op Bijlage. De voornaamste route voor de transportbewegingen verloopt via de N131, Lenaartsesteenweg die via de Heggestraat en de Lasijns onmiddellijk bereikbaar is. De meest geschikte transportweg is deze die momenteel gebruikt wordt; het is tevens ook de enige mogelijke route. Indien voor deze route gekozen wordt zal er sprake zijn van een gering negatief effect. In de omgeving van de inrichting ook een fietsroute gelegen, maar deze weg wordt niet gebruikt door het vrachtverkeer. Hierop is dan ook geen effect te verwachten inzake transporthinder door de inrichting. De uitbreiding van de inrichting zal deze weg niet aantasten, maar de nodige maatregelen dienen getroffen te worden om de inrichting zo goed mogelijk te integreren in het landschap, waardoor de visuele hinder zo maximaal mogelijk beperkt wordt. Er is reeds een groenscherm aanwezig op het bedrijf. De nieuwe stallen zullen hierdoor ook geïntegreerd worden in het landschap. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 14

15 1.3.8 Samenvatting van de effecten Tabel 7 Samenvatting effecten deelaspect onderdeel effectbeoordeling LUCHT geur afstandsregels geen effect bronnencluster WOONGEBIED geen effect WOONGEBIED MET LANDELIJK KARAKTER negatief effect voor 10 woningen (beide situaties) matig negatief effect voor 8 woningen (beide situaties) OVERIG negatief effect voor 19 woningen (1 woning meer dan de huidige situatie) matig negatief effect voor 20woningen (7 woningen meer dan de huidige situatie) gering negatief effect voor 52 woningen (3 woningen minder dan de huidige situatie) stof BODEM bodemverontreiniging door opslag risicostoffen PM 10 (jaargemiddeld) PM 2,5 opslag bodemonderzoek gering negatief effect (16 bijkomende woningen) geen of verwaarloosbaar effect geen of verwaarloosbaar effect geen uitspraak mogelijk effecten op bodemprocessen door verzuring en vermesting mestafzet mestopslag verzurende en vermestende depositie geen beoordeling geen of verwaarloosbaar effect zie discipline fauna en flora bodemverstoring door aanleg verhardingen, graafwerkzaamheden WATER bronbemaling bodemverlies geen of verwaarloosbaar effect niet van toepassing daling grondwatertafel door grondwaterwinning verstoring omliggende grondwaterwinningen geen of verwaarloosbaar effect overmatig waterverbruik overmatig waterverbruik geen of verwaarloosbaar effect soort water negatief effect beperking infiltratiecapaciteit geen effect vermestende invloed peilputten geen uitspraak mogelijk lozing afvalwater FAUNA EN FLORA direct ecotoopverlies bedrijfsafvalwater permanent of tijdelijk geen effect geen effect verzurende depositie algemeen significant negatief effect habitatrichtlijngebied geen/verwaarloosbaar effect vermestende depositie algemeen significant negatief effect habitatrichtlijngebied geen/verwaarloosbaar effect verdroging door bemaling en/of grondwaterwinning geen/verwaarloosbaar effect farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 15

16 deelaspect onderdeel effectbeoordeling rustverstoring LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE het landschap als relatiesysteem erfgoedaspecten perceptieve aspecten GELUID EN TRILLINGEN geluidshinder MENS klachten inschatting van effecten veroorzaakt door aanwezigheid stallen (bedrijf) bouwkundig erfgoed archeologie inschatting effect groenscherm Continue bronnen Incidentele bronnen verwaarloosbaar effect, tijdelijk negatief effect geen effect geen effect geen effect geen effect matig negatief effect (overdag en s avonds) zeer significant negatief effect ( s nachts) matig negatief effect ( s nachts) momenteel geen effect transport verkeerssituatie tot eerste grote weg (autostrade, gewestweg,...) gering negatief effect 1.4 Milderende maatregelen Discipline lucht Het zeer frequent verwijderen van mest is een belangrijke manier om de geuremissies uit de stallen te beperken. Naarmate er meer mest accumuleert in het gebouw, zal de geuremissie vanuit het gebouw toenemen. Een manier om dit tegen te gaan bestaat er dus uit om de mest zo snel mogelijk uit de stal te verwijderen naar een afzonderlijke opslagplaats. De frequentie en de grondigheid van de mestverwijdering zullen de mate waarin de geuremissie gereduceerd wordt sterk beïnvloeden. Om de emissie van ammoniak naar de lucht te beperken worden ammoniakemissiearme stalsystemen toegepast (terug te vinden in de Ministrieel besluit tot wijziging van bijlage I van het ministrieel besluit van 19 maart 2004 houdende vaststelling van de lijst van ammoniakemissiearme stalsystemen Ministerieel besluit van Belgische Staatsblad ). Hierbij blijft een goede bedrijfsvoering echter nog steeds van essentieel belang. Het emissiearme karakter van de stallen wordt o.a. bepaald door het vertragen van de eiwit-ammoniakemissie door het drogen van mest of het verlagen van de temperatuur van de mest, en anderzijds het vertragen van de ammoniakvrijzetting door het snel verwijderen van mest uit de stal naar een afgesloten ruimte. Op de inrichting wordt bij de nieuwbouwstallen gebruik gemaakt van het ammoniakemissiearme stalsysteem P-6.4., zijnde warmtewisselaar. Ook al is er geen eenduidig algemeen geldende relatie tussen geur- en ammoniakemissie bij veestallen en mest, toch blijkt uit de praktijk dat door het implementeren van ammoniakreducerende maatregelen in veel gevallen ook een reductie van geur kan worden bekomen. In de nieuwe stal zal de mest reeds voor een deel in de stallen zelf gedroogd worden. Op de inrichting wordt reeds gebruik gemaakt van meerfasig voeder. Door het voeder zoveel mogelijk te gaan aanpassen aan de voedingsbehoefte van de dieren, zal ook de voederconversie optimaal gaan gebeuren, waardoor er een efficiënter N-gebruik zal zijn en er een reductie in de uitscheiding van stikstof en geurcomponenten zal optreden. Deze voeders zijn beter afgestemd op de specifieke behoefte van het dier in die bepaalde periode. Het toepassen van precisievoeding wordt ook als Best Beschikbare Techniek beschouwd. Hier kunnen dan ook geen bijkomende maatregelen voorgesteld worden, want de inrichting maakt hiervan reeds gebruik. Momenteel is er reeds gekoelde kadaveropslag aanwezig. Naar de toekomst toe blijft dit zo. Hierdoor wordt de geuremissie vanwege kadaveropslag beperkt. Inzake stofemissie is er sprake van een gering negatief effect voor 16 bijkomende woningen. De groenschermen aanwezig rond het bedrijf zullen een groot deel van het stof reeds opvangen. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 16

17 1.4.2 Discipline bodem Alle noodzakelijke maatregelen zijn getroffen om de risico s op bodemverontreiniging tot een absoluut minimum te beperken; er wordt eerst droog gereinigd en nadien een natte reiniging waarin weinig mestresten aanwezig zijn, waardoor geen contaminatie te verwachten is; de ondergrond is gebetonneerd. Indien calamiteiten optreden die een impact kunnen hebben op de bodem, dienen zo snel mogelijk de nodige acties ondernomen te worden om de verontreiniging weg te nemen. Dit wordt evenwel niet verwacht, want het mestproduct betreft een gedroogde kippenmest die niet in contact komt met regenwater Discipline water Op de inrichting zijn er een aantal maatregelen genomen of zullen er een aantal maatregelen getroffen worden om de verstoring van de waterhuishouding tot een minimum te beperken: het hemelwater kan vrij infiltreren op de onverharde stukken van het bedrijfsterrein; de inrichting tracht het drinkwaterverbruik van de dieren te rationaliseren door het gebruik van drinknippels, anti-morscups en beperkte watertoevoer; de stallen worden droog geborsteld waarna ze met de hogedrukreiniger worden afgespoten. Hierbij wordt zeer weinig water verbruikt. Volgende tips kunnen ook belangrijk zijn voor een duurzaam watergebruik op bedrijfsniveau: herstel lekken zo snel mogelijk en laat het water niet onnodig lopen; gebruik goede drinkbakken, -nippels en dergelijke. Vermijd mors- en lekverliezen,... Deze maatregelen van goede praktijk worden ook op de inrichting zo veel mogelijk toegepast. Het gebruik van grondwater dient beperkt te blijven en het gebruik van grondwater zou enkel toegelaten mogen worden voor drinkwater- en voedselvoorziening en andere doeleinden waarvoor grondwater met een betrouwbare kwaliteit nodig is uit het oogpunt van volks- en dierengezondheid. Er dient op gewezen te worden dat het kwaliteitsvolle grondwater zo min mogelijk gebruikt mag worden voor andere toepassingen waar geen kwaliteitsvol water noodzakelijk is (vb. reinigingswater,...). Dit is hier nog niet het geval. Grondwater wordt immers ook gebruikt om de stallen te kuisen. Dit is echter een minieme hoeveelheid per jaar en de exploitant gebruikt hiervoor grondwater omwille van de hygiënische reden en de daarmee gepaard gaande gevoeligheid voor ziekten bij pluimvee en omdat de kost om regenwater te zuiveren voor die gebruikte hoeveelheid immers heel hoog ligt Discipline fauna en flora Hierbij moet voornamelijk gedacht worden aan maatregelen die verhinderen dat ammoniak uit de stallen in de omgevingslucht vrijgesteld wordt. In de huidige situatie wordt er reeds zo een maatregel toegepast. In de stallen wordt er nl., vóór iedere ronde, een laag houtkrullen van 5 à 10 cm dikte aangebracht, die de mest van de dieren opvangt gedurende het zes weken durende opkweekproces. Hierna wordt de mest uit de stallen verwijderd door middel van droge borsteling en onmiddellijk afgevoerd naar de mestverwerking. De houtkrullen zorgen er voor dat de mest sneller droogt, waardoor deze minder ammoniak vrijstelt. In de gewenste situatie zullen de nieuwe stallen met een ammoniakemissiearm stalsysteem uitgerust worden; nl. het systeem P-6.4 (warmtewisselaar). De wisselaar zorgt ervoor dat warme ventilatielucht vanuit de stal verse lucht opwarmt. De opgewarmde verse ventilatielucht wordt midden bovenin de stal in twee richtingen uitgeblazen. Vervolgens wordt de lucht door circulatieventilatoren vermengd met warme lucht bovenin de stal en naar beide staluiteinden gestuwd. Via de topgevelwanden wordt de lucht terug over de strooisellaag naar het midden van de stal geleid. Door het mengen van de stallucht met de warme lucht wordt een gelijkmatige temperatuur in de gehele stal bereikt. Hierdoor wordt de strooisellaag en de mest gedroogd, wat de ammoniakemissie reduceert. Voor een traditionele stal kan een ammoniakemissie van 0,08 kg/d.j in rekening farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 17

18 gebracht worden. Het emissiecijfer van een stal uitgerust met het systeem P-6.4 is op 0,021 kg/d.j vastgesteld volgens de Nederlandse RAV-lijst (zie ook volgens de lijst met ammoniakemissiearme stalsystemen (laatst bijgewerkt 31/05/2011 en gepubliceerd in het B.S. op 08/07/2011) bedraagt dit emissiecijfer 0,045 kg/d.j. In de berekening werd rekening gehouden met het Nederlandse cijfer 0,021 kg/d.j, gezien dat het meest recente emissiecijfer is. Dit is aldus een reductie van 74 % door het toepassen van P-6.4. De uitbreiding zorgt voor een toename van de verzurende en vermestende deposities. Om deze deposities te evalueren, werd de maximale depositie op de diverse BWK-elementen bepaald. Uit de modelleringen blijkt dat de kritische last van enkele elementen overschreden wordt. Dit betreffen elementen die onmiddellijk langs het bedrijfsterrein gelegen zijn en verklaart dus ook de hoge depositie. Dit is immers ook een zone waar de resultaten die met IFDM bekomen worden niet representatief zijn. Er is geen sprake van significant negatieve effecten t.h.v. richtlijngebieden. Een belangrijke alternatieve mogelijkheid om de ammoniakemissie te reduceren in voorliggend project en aldus de verzurende en vermestende deposities ter hoogte van kwetsbare BWK-elementen te reduceren, is de aanwezigheid van landschapselementen zoals windsingels. Deze vormen een fysiek obstakel voor de verspreiding van stoffen en deeltjes in de atmosfeer. Het effect wordt voornamelijk bepaald door twee elkaar tegenwerkende processen: verhoogde depositie en snelheidsdemping. Het is nog niet mogelijk om aan te geven hoeveel extra depositie van de emissies uit een stal zal optreden als gevolg van de aanwezigheid van een windsingel. Resultaten laten echter wel zien dat een windsingel op korte afstand van een stal de ongewenste verspreiding van ammoniak maar ook van andere agrarische emissies zoals fijn stof tegengaat en dat bomen in de windsingel een deel van de stikstof opnemen vanuit de lucht (van Dijk et al., 2005). Oosterbaan et al. (2006) geven aan dat landschapselementen bestaande uit bomen en struiken in vergelijking tot lage vegetaties goede invangers zijn van zowel fijn stof als ammoniak, en dat hun invangcapaciteit zowel door de structuur van het element als de soortensamenstelling bepaald wordt. Efficiënte windschermen zouden al snel m breed moeten zijn. Het directe effect van groene elementen op de concentratie is lokaal, en treedt op in een gebied achter het element ter grootte van maal de hoogte. Rond de inrichting is momenteel reeds een groenscherm aangeplant. Deze zal naar de toekomst toe verder uitgroeien. Precieze gegevens over de hoeveelheid ammoniak die gevangen wordt door de windsingels (gevormd door een groenscherm), is niet gekend. Modelleringen van de emissiepluim wijzen wel uit dat een windsingel een positieve invloed heeft. Dit kan voor een bedrijf niet precies in rekening gebracht worden, maar het groenscherm zal dus een reducerend effect hebben op de emissie alsook de depositie. Daarbij zijn de bijdragen die vermeld worden inzake verzuring en vermesting maximale waarden. Er worden dan ook geen verdere te nemen maatregelen voorgesteld om de ammoniakemissie en de depositie te reduceren Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Er is reeds een groenscherm aanwezig op het bedrijf. Na het voltooien van de werken zal de exploitant het groenscherm verder uitbreiden. De nieuw te bouwen stallen zullen dus omringd zijn met groenelementen. Hierdoor is en zal de inrichting zo optimaal mogelijk geïntegreerd zijn in het landschap en dienen er geen verder te nemen maatregelen voorgesteld te worden Discipline geluid en trillingen Er bestaat geen geschreven plan van aanpak om de geluidsemissie van de inrichting tot een minimum te beperken. Om de geluidsoverlast voor omwonenden zoveel mogelijk te vermijden heeft de exploitant momenteel al een aantal maatregelen getroffen: het vullen van de voedersilo s vindt overdag plaats; aan de chauffeurs wordt gevraagd om de motor af te leggen tijdens stilstand; het laden van de dieren gebeurt zo veel mogelijk overdag. Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat de incidentele bronnen (laden en lossen van dieren en compressor voeder) overdag gebeurd. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 18

19 In de huidige situatie zien we dat er een matig negatief effect (-1) is ter hoogte van de dichtstbijgelegen woning. Dit blijft in de gewenste situatie zo, enkel voor s nachts gaan we een waarde -3 verkrijgen. Dit is een zeer significant negatieve situatie waarbij onderzoek naar milderende maatregelen noodzakelijk is. Zoals eerder aangegeven blijkt dat deze berekende waarden een overschatting zijn van de werkelijkheid (eigen metingen op het bedrijf tonen dit ook aan) en dus de score -3 in werkelijkheid lager zal liggen. Daarom gaan we hier in eerste instantie geen bijkomende maatregel voorzien. Bovendien zijn er hier nog geen geluidsklachten gekend. Er worden inzake geluid en trillingen dan ook geen verder te nemen maatregelen voorgesteld Discipline mens Momenteel is er een transportroute die gebruikt wordt om allerhande producten aan en af te voeren. Deze verloopt via de Heggestraat en de Lasijns naar de gewestweg N131. Deze wordt ook gebruikt door de verschillende zones in de omgeving van de inrichting. Deze route passeert mogelijks een woongebied met landelijk karakter dat voor een deel langs die gewestweg gelegen is. Voor deze route heerst er een gering negatief effect. Er is voor het bedrijf geen andere mogelijkheid voor transportroute. farmer bvba M11WOUT1_Niet-technische samenvatting MER pagina 19

20 Bijlage 1 Topografische kaart Legende contour bedrijf Cirkel straal 1 km Schaal 1: N farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

21 Bijlage 4 Luchtfoto inrichting Legende Perceel waarop het bedrijf gelegen is N farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

22 Bijlage 6 Waterlopen en VMM-meetpunten in de omgeving van het bedrijf # # Legende # cirkel met straal van 1 km MAP-meetpunt VMM-meetpunt bevaarbaar (categorie 0) 1ste categorie (onbevaarbaar) 2de categorie (onbevaarbaar) 3de categorie (onbevaarbaar) niet geklasseerd Schaal 1: N farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

23 Bijlage 7 Landschapsatlas L3 R5 R4 A1 R3 Legende # relictzone lijnrelict puntrelict ankerplaats bescherming L2 L1 N R2 R1 farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

24 Legende bij Bijlage 7 Landschapsatlas Onderdeel Nr. Omschrijving Afstand tot bedrijf Relictzone R1 Kleiontginningsgebied Klein Veerle, St m Lenaarts en St.-Jozef R2 Open Akker Rijkevorsel en domein ter Looi 1200 m R3 Gammel en Achtel 1300 m R4 Domein De Hees 1200 m Ankerplaats A1 Domein De Hees 1200 m Lijnrelict L1 Oude weg Hoogstraten Oostmalle 950 m L2 Straatgehucht Kloot 2000 m L3 Oude weg Antwerpen Hoogstraten 2200 m

25 Bijlage 8 Bouwkundig erfgoed Legende &V bouwkundig erfgoed contour bedrijf &V &V &V &V &V &V &V&V &V &V&V &&V &V&V Schaal 1: N &V&V &V&V &V&V&V &V &V &V farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

26 Bijlage 15 Quartaire bodemkaart Aanduiding ligging bedrijf N farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

27 Bijlage 16 Grondwaterwinningen # 9 # 3 4 # 8 # 5 # 1 # # 10 7 # 2 # 6 Legende # Vergunde grondwaterwinningen contour bedrijf Schaal 1: N farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

28 Habitatrichtlijngebied: 'Heesbossen, Vallei van Marke en Merkse en Ringven met valleigronden langs de Heerlese Loop' Bijlage 18 Ligging speciale beschermingszones Legende cirkel met straal van 1 km rond bedrijf contour bedrijf Habitatrichtlijngebied Schaal 1: N Habitatrichtlijngebied: 'Het Blak, Kievitsheide, Ekstergoor en nabijgelegen Kamsalamanderhabitats' farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be

29 Bijlage 19 VEN-gebieden Legende aanduiding ligging bedrijf N VEN-gebied: 'De Kempense Kleiputten' farmer bvba Industrieweg 114H 9032 Wondelgem Tel.: Fax: info@farmer.be