UITSPRAAK. de medezeggenschapsraad van obs A, te G, verzoeker, hierna te noemen de MR gemachtigde: de heer mr. W.D. Berkhout

Transcriptie

1 De opheffing van (een deel van) de school is zó ingrijpend dat het bevoegd gezag de MR daar in een zo vroeg mogelijk stadium bij moet betrekken. Dat is ten onrechte niet gebeurd. in het geding tussen: UITSPRAAK de medezeggenschapsraad van obs A, te G, verzoeker, hierna te noemen de MR gemachtigde: de heer mr. W.D. Berkhout en het bestuur van de Stichting C, gevestigd te G, verweerder, hierna te noemen het bevoegd gezag gemachtigde: de heer mr. R. Bloemers 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift van 27 maart 2017, diezelfde dag ingekomen, heeft de MR een adviesgeschil aan de Commissie voorgelegd met betrekking tot het besluit van het bevoegd gezag van 14 februari 2017 tot sluiting van obs A, locatie B, per 1 augustus Voorts heeft de MR de Commissie verzocht om het bevoegd gezag de verplichting op te leggen de voorbereiding van de uitvoering van het besluit van 14 februari 2017 op te schorten tot 1 januari Verweerder heeft een verweerschrift met bijlagen ingediend, ingekomen op 9 mei De mondelinge behandeling van het geschil vond plaats op 31 mei 2017 te Utrecht. De MR werd ter zitting vertegenwoordigd door mevrouw de voorzitter van de MR, bijgestaan door de adviseur van de oudergeleding van de MR en de gemachtigde en diens collega, juridisch medewerker. Het bevoegd gezag werd vertegenwoordigd door mevrouw D, bestuurder Stichting C, bijgestaan door de gemachtigde. 2. FEITEN De Stichting C is sinds 1 januari 2009 verantwoordelijk voor het primair openbaar onderwijs in de gemeenten E en F. Door samenvoeging in 2009 is een organisatie ontstaan met ongeveer 220 personeelsleden en leerlingen. Het bestuur heeft zeven units ingericht met per unit een aantal scholen onder aansturing van een unit-directeur en een of meer unit-coördinatoren. Een van deze scholen is obs A. Deze school had naast de hoofdvestiging te G nog twee nevenvestigingen in andere plaatsen, te weten de locatie H en de locatie B. Per 1 augustus 2016 is de locatie H opgeheven in verband met de daling van het leerlingenaantal. A heeft een MR, bestaande uit vier leden, waarbij het medezeggenschaps-reglement MR-en Openbaar Onderwijs / uitspraak d.d. 5 juli 2017 pagina 1 van 5

2 F, vastgesteld in augustus 2008, bepaalt dat namens de locatie B één personeelslid en één ouder zitting in de MR hebben. De locatie B kende door de jaren heen een leerlingenaantal dat schommelde rond de dertig. Op de teldatum 1 oktober 2016 telde de locatie B 21 leerlingen. Kort hierna vertrokken nog twee leerlingen en kwam het aantal leerlingen op 19. Hierop heeft het bevoegd gezag op 26 oktober 2016 een informatiebijeenkomst belegd voor alle ouders van de leerlingen van de locatie B. Op 16 november 2016 heeft het bevoegd gezag het voorgenomen besluit tot sluiting van obs A, nevenvestiging B, voor advies aan de MR voorgelegd. Op 14 december 2016 heeft hierover overleg plaatsgevonden tussen het bevoegd gezag en de MR. Op 9 februari 2017 heeft de MR een negatief advies uitgebracht. Op 14 februari 2017 heeft het bevoegd gezag de MR bericht dat het advies van de MR geen aanleiding geeft om het voorgenomen besluit te wijzigen. Hierop heeft de MR op 27 maart 2017 het adviesgeschil aan de Commissie voorgelegd. 3. STANDPUNTEN VAN PARTIJEN De MR stelt dat het bevoegd gezag de procedure om tot sluiting van de locatie B te komen, onzorgvuldig en onjuist heeft gevoerd. Daarbij heeft het bevoegd gezag ook niet inhoudelijk gereageerd op de kanttekeningen van de MR. Daarom heeft het bevoegd gezag bij het niet volgen van het advies van de MR niet in redelijkheid tot zijn besluit kunnen komen. De MR voert daartoe aan dat er onvoldoende onderwijskundige redenen zijn die tot een sluiting nopen. Immers, ook kleine scholen kunnen uitstekend onderwijs bieden. Voorts is het besluit tot sluiting niet gebaseerd op een deugdelijk onderzoek naar de noodzaak van sluiting. Over de procedure stelt de MR dat er geen overleg geweest is in de periode na het voorgenomen besluit van 16 november Weliswaar heeft nog op 14 december 2016 een overleg tussen de MR en het bevoegd gezag plaatsgevonden, maar in dit overleg is alleen de periode voorafgaand aan het voorgenomen besluit van 16 november 2016 besproken. De MR is na het negatieve advies ook niet in de gelegenheid gesteld om nader overleg met het bevoegd gezag te voeren, waarmee het bevoegd gezag heeft gehandeld in strijd met artikel 17 aanhef en onder d Wms. Hiernaast is er geen regeling op hoofdlijnen van de gevolgen van de sluiting. De locatie B is de enige schoollocatie in het dorp en het is belangrijk dat er onderwijs wordt gegeven in de nabije omgeving. Naast de leefbaarheid van het dorp, acht de MR het van belang dat er geen (financiële) noodzaak tot sluiting is. De kwaliteit van het onderwijs is evenmin in het geding. Het feit dat de personeelsleden in de MR positief en de ouder-leden in de MR negatief adviseren, doet niet af aan het inhoudelijke advies dat de MR als geheel aan de stichting C gaf. De personeelsleden in de MR hebben zich steeds herkend in de kanttekeningen die de MR heeft gemaakt bij het voorgenomen besluit, aldus de MR. Het bevoegd gezag stelt dat hij de juiste procedure heeft gevolgd teneinde tot zijn definitieve besluit van 14 februari 2017 te komen en voorts dat hij in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen. Tot de teldatum van 1 oktober 2016 was instandhouding van de locatie B geen vraagstuk, maar een feit. Het aantal leerlingen lag op de teldatum echter onder de 23 en dat is de ondergrens voor / uitspraak d.d. 5 juli 2017 pagina 2 van 5

3 het bevoegd gezag voor wat betreft instandhouding van al haar scholen. Dit gegeven is bekend bij ouders en betrokkenen. Door de informatiebijeenkomst van 26 oktober 2016 is alles in een stroomversnelling gekomen. Het bevoegd gezag heeft geprobeerd transparant te zijn. Mede gebaseerd op de eerdere ervaringen in verband met de sluiting van H was de inschatting dat de MR en bevoegd gezag ook in verband met A dezelfde taal spraken en dat een verdere onderbouwing van de sluiting dan in de reeds vóór 14 februari 2017 gewisselde stukken daarom niet nodig was. Achteraf bezien had het bevoegd gezag eerst in contact moeten treden met de MR. De argumenten van de MR zijn wel door het bevoegd gezag gewogen, maar het gros daarvan ziet niet op een onderbouwde weerlegging van de motivering van het voorgenomen besluit. Het bevoegd gezag heeft de MR na het negatieve advies inderdaad niet in de gelegenheid gesteld om nader overleg met het bevoegd gezag te voeren. De argumenten waren reeds gewisseld. Het was gezien het tijdstip van het besluit beter om niet nog langer te wachten met duidelijkheid. Er is inderdaad geen regeling opgesteld over de gevolgen van de sluiting, omdat het bevoegd gezag samen met de MR een dergelijke regeling van inhoud wilde voorzien. Het is overigens geen verplichting om een dergelijke regeling tegelijk met de adviesaanvraag over de sluiting over te leggen. Het verdwijnen van de laatste school in een dorp heeft per saldo weinig effect op de leefbaarheid van een dorp. Dit blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Tot slot stelt het bevoegd gezag dat er veel energie is gestopt in het trachten de school levend te houden, maar dat de instroom van de school opdroogt en er geen groeipotentieel is. 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE Op grond van artikel 31 lid 1 jo. artikel 34 Wms is de Commissie bevoegd van het geschil kennis te nemen indien het bevoegd gezag een besluit neemt waarbij hij het advies van de MR, vereist ingevolge artikel 11 Wms dan wel ingevolge het medezeggenschapsreglement, niet of niet geheel volgt en de MR daarover een adviesgeschil aan de Commissie voorlegt. Op grond van artikel 11 aanhef en onder c Wms, dat, voor zover van toepassing voor dit geschil, gelijkluidend is aan artikel 22 aanhef en onder b medezeggenschapsreglement, heeft de MR adviesrecht ten aanzien de beëindiging van de werkzaamheden van de school, per 1 augustus Het bevoegd gezag heeft de MR op 16 november 2016 verzocht te adviseren over de voorgenomen opheffing van A, locatie B, per 1 augustus Op 9 februari 2017 heeft de MR negatief advies uitgebracht. Hierna heeft het bevoegd gezag op 14 februari 2017 meegedeeld in afwijking van het advies te besluiten de locatie B op te heffen per 1 augustus Het geschil is binnen de termijn van artikel 34 lid 2 Wms ingediend. Op grond van het bovenstaande is de Commissie bevoegd om van het geschil kennis te nemen en is de MR ontvankelijk in zijn verzoek. Het toetsingskader / uitspraak d.d. 5 juli 2017 pagina 3 van 5

4 Op grond van artikel 34 lid 5 Wms dient de Commissie te beoordelen of het bevoegd gezag bij het niet volgen van het advies van de MR bij afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot zijn voorstel (te lezen als: besluit) heeft kunnen komen. Vervolgens dient de Commissie ingevolge artikel 34 lid 6 eerste volzin Wms uit te spreken of het betrokken besluit al dan niet in stand kan blijven. Voorts dient de Commissie te oordelen over het verzoek van de MR op grond van artikel 34 lid 6 onder b Wms om het bevoegd gezag de verplichting op te leggen tot nalaten om handelingen te verrichten ter uitvoering van het besluit. Het geschil Op 26 oktober 2016 heeft het bevoegd gezag een informatiebijeenkomst gehouden voor de ouders van obs A, locatie B. De bestuurder heeft ter zitting van de Commissie, niet weersproken door de MR, aangegeven dat tijdens deze bijeenkomst door haar is gezegd dat zij het voorgenomen besluit had om de school te sluiten. Dit voornemen heeft de bestuurder nog eens herhaald in haar brief van 10 november 2016 aan de ouders/verzorgers van de leerlingen van de nevenvestiging B, waarbij is aangegeven dat aan de MR een positief advies over de voorgenomen sluiting zou worden gevraagd. Artikel 17 aanhef en onder a Wms bepaalt dat het bevoegd gezag er zorg voor draagt dat advies aan de MR wordt gevraagd op een zodanig tijdstip dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn op de besluitvorming. Door zijn voornemen tot opheffing van de nevenlocatie al te delen met de ouders van de school voordat hierover overleg met de MR was opgestart, heeft het bevoegd gezag gehandeld in strijd met artikel 17 aanhef en onder a Wms. De opheffing van (een deel van) de school is zó ingrijpend dat het op de weg van het bevoegd gezag lag om de MR daar in een zo vroeg mogelijk stadium bij te betrekken. Dat is niet gebeurd. Voorts heeft het bevoegd gezag verzuimd om, nadat de MR negatief over de voorgenomen sluiting van de nevenvestiging had geadviseerd, de MR in de gelegenheid te stellen om nader overleg met hem te voeren alvorens het besluit definitief te nemen. Dit levert strijd op met de verplichting van artikel 17 aanhef en onder d Wms. Dat de argumenten reeds tussen de MR en het bevoegd gezag gewisseld waren, doet niet af aan de in de wet opgenomen verplichting tot het bieden van de mogelijkheid tot nader overleg. Reeds op grond van de hiervoor genoemde gebreken in de besluitvorming zijn naar het oordeel van de Commissie de belangen van de MR dermate ernstig geschaad, dat reeds hierdoor het bevoegd gezag niet in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen. De Commissie voegt hieraan ten overvloede het volgende toe. Vast staat dat het leerlingenaantal van de nevenvestiging B al jaren schommelt rond de 30. Zoals het bevoegd gezag in zijn brief van 10 november 2016 heeft aangegeven, stopt de bekostiging van overheidswege van de nevenvestiging pas nadat het leerlingenaantal drie achtereenvolgende jaren onder de 23 is gebleven. Ter zitting heeft het bevoegd gezag, desgevraagd door de Commissie, gesteld dat het beleid is om bij daling van het leerlingenaantal van een nevenvestiging onder de 23 leerlingen over te gaan tot sluiting. Dit beleid is echter niet schriftelijk vastgelegd, waardoor het niet voldoet aan het daaraan te stellen kenbaarheidsvereiste voor belanghebbenden, waaronder de ouders, leerlingen en personeel van de school / uitspraak d.d. 5 juli 2017 pagina 4 van 5

5 Bij gebreke hiervan en mede in acht nemend dat het leerlingenaantal van de school door de jaren heen heeft geschommeld, valt naar het oordeel van de Commissie niet in te zien waarom bij de huidige daling van het leerlingenaantal onder de opheffingsnorm onmiddellijk tot sluiting van de school zou moeten worden besloten. Het ligt op de weg van het bevoegd gezag om tot vaststelling en schriftelijke vastlegging van beleid omtrent sluiting van scholen over te gaan en om daarvoor, met inachtneming van de medezeggenschapsbepalingen in wet en reglement, voldoende draagvlak te verwerven. Het geheel overziend, oordeelt de Commissie dat het bevoegd gezag bij het niet volgen van het advies van de MR bij afweging van de betrokken belangen, niet in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen en dat het besluit niet in stand kan blijven. Nu het besluit niet in stand kan blijven, is er geen aanleiding tot toewijzing van het verzoek om het bevoegd gezag te verplichten om handelingen na te laten ter uitvoering van het besluit of onderdelen daarvan. 5. BESLISSING Op grond van bovenstaande overwegingen oordeelt de Commissie dat het bevoegd gezag bij het niet volgen van het advies van de MR bij afweging van de betrokken belangen, niet in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen om de nevenvestiging B van obs A per 1 augustus 2017 te sluiten en dat dit besluit niet in stand kan blijven. Het verzoek om het bevoegd gezag te verplichten om handelingen na te laten ter uitvoering van het besluit of onderdelen daarvan wordt afgewezen. Vastgesteld te Utrecht op 5 juli 2017, door prof. mr. I.P. Asscher-Vonk, voorzitter, mr. W.J.J. Beurskens en prof. mr. D. Mentink, leden, in aanwezigheid van mr. J.A. Breunesse, secretaris. prof. mr. I.P. Asscher-Vonk voorzitter mr. J.A. Breunesse secretaris Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 36 lid 1 Wms beroep open bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam. Het beroep wordt ingediend bij verzoekschrift binnen een maand nadat het bevoegd gezag dan wel de MR van de uitspraak op de hoogte is gesteld / uitspraak d.d. 5 juli 2017 pagina 5 van 5