SAMENVATTING. Instemmingsgeschil VO - artikel 12 onder b WMS (vaststelling of wijziging van de samenstelling van de formatie)

Transcriptie

1 SAMENVATTING Instemmingsgeschil VO - artikel 12 onder b WMS (vaststelling of wijziging van de samenstelling van de formatie) De PMR erkent dat de financiële situatie van de school dermate ernstig is dat formatiereductie noodzakelijk is, maar stemde niet in met het meerjarenformatieplan omdat zij het niet terecht achtte dat het begrotingstekort grotendeels wordt afgewenteld op het personeel. Het bevoegd gezag ontvangt bekostiging voor 1 fte onderwijzend personeel per 17,14 leerlingen maar er is bij het formatieplan uitgegaan van 1 fte per 20 leerlingen. Het bevoegd gezag en de PMR zijn het erover eens dat de ratio in de loop der jaren afgebouwd moet worden. Wat partijen nog verdeeld houdt, is onder welke omstandigheden de afbouw wel kan plaatsvinden en onder welke omstandigheden dit niet het geval kan zijn. Het bevoegd gezag wil de ratio bijstellen zodra er financiële ruimte is. Met die toezegging neemt de PMR geen genoegen. Dit is naar het oordeel van de Commissie niet terecht omdat gebleken is dat het bevoegd gezag in 2009 al gebruik heeft gemaakt van de financiële ruimte om extra formatie in te zetten. Dat er mogelijk verschil van mening kan ontstaan over de vraag of er nu wel of geen financiële ruimte is om de ratio af te bouwen, is naar het oordeel van de Commissie geen reden voor de PMR om nu en in algemene zin niet in te stemmen met het voorstel over de afbouw van de ratio. Daarover kan advies ingewonnen worden bij een onafhankelijk financieel deskundige. De PMR heeft niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgestelde formatieplan kunnen komen in het geding tussen: UITSPRAAK het College van Bestuur van A te B, verzoeker, hierna te noemen het bevoegd gezag gemachtigde: mr. J. Zevenberg en de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad van C, verweerster, hierna te noemen de PMR gemachtigde: mr. J.J. Pinkster 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift met bijlage van 24 juli 2009, ingekomen op 27 juli 2009 en aangevuld op 30 oktober 2009, 21 januari en 5 februari 2010 heeft het bevoegd gezag een instemmingsgeschil aan de Commissie Pagina 1 van 5

2 voorgelegd met betrekking tot het door het bevoegd gezag aan de PMR ter instemming voorgelegde meerjarenformatieplan In verband met een gepland overleg tussen partijen in september 2009, is het geschil op verzoek van partijen enige tijd aangehouden. Nadat partijen de Commissie hadden bericht dat geen oplossing in der minne was bereikt, is de procedure voor de Commissie vervolgd. De PMR heeft een verweerschrift met bijlagen ingediend, ingekomen op 30 november 2009 en aangevuld op 8 februari De mondelinge behandeling zou plaatsvinden op 17 december 2009, maar door onvoorziene omstandigheden was dit niet mogelijk. Daarop is de zitting uitgesteld en heeft de mondelinge behandeling plaatsgevonden op 10 februari Het bevoegd gezag werd vertegenwoordigd door D, voorzitter College van Bestuur, vergezeld van E, bestuursadviseur P&O en F, controller, daartoe bijgestaan door zijn gemachtigde. De PMR werd vertegenwoordigd door G, voorzitter MR, en H, lid MR en werd bijgestaan door haar gemachtigde. De inhoud van voornoemde stukken geldt als hier herhaald en ingelast. 2. DE FEITEN A is een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs met vijf vestigingen die samen gymnasium, atheneum, havo, vmbo en praktijkonderwijs aanbieden. De school staat open voor leerlingen van elke levensovertuiging en maakt samen met K en L deel uit van O. De drie onderwijsinstellingen van O staan elk onder het gezag van een afzonderlijke stichting. De leden van het College van Bestuur van elke stichting en O, vormen een personele unie. Er is geen bovenbestuurlijke medezeggenschap ingericht. In verband met financiële problemen heeft het bevoegd gezag begin 2009 een plan van aanpak opgesteld waarin wordt beschreven welke maatregelen worden voorgesteld om de financiële problematiek aan te pakken. Dit plan is samen met de begroting van 2009 en het (aangepaste) meerjarenformatieplan op 17 februari 2009 aan de PMR voorgelegd met het verzoek te adviseren over de begroting en in te stemmen met het formatieplan. In het formatieplan is een structurele reductie van de formatie met 27 fte opgenomen. Op 2 mei 2009 heeft de PMR naar aanleiding van de begroting van 2009 negatief geadviseerd en aangegeven niet in te stemmen met het meerjaren formatieplan. Daarop heeft het bevoegd gezag de PMR op 26 juni 2009 laten weten dat de adviezen gemotiveerd worden afgewezen en dat om zwaarwegende redenen en in het belang van de continuïteit van A met de uitvoering van het formatieplan wordt verdergegaan. Nadien, ook nadat het instemminggeschil was ingediend, hebben partijen nog verschillende malen overleg gevoerd over het formatieplan. Tijdens het laatste overleg van 22 januari 2010 spitste de verdeeldheid tussen partijen zich toe op de ratio die wordt gehanteerd om de verhouding tussen het aantal personeelsleden en leerlingen te bepalen en daarmee de formatie te berekenen. Het ministerie van OCW gebruikt de ratio s om te komen tot de bekostiging van de verschillende onderwijssoorten. Voor praktijkonderwijs en leerwegondersteuning heeft het ministerie van OCW de ratio vastgesteld op 1: 8,9, voor vmbo basis en kader op 17,2, voor vmbo theoretisch (vmbo-t), havo en vwo (T/H/V) in scholengemeenschappen op 1: 17,14 en voor T/H/V in categorale scholen op 1: 20 (1 fte onderwijzend personeel op 20 leerlingen). A hanteert sinds het schooljaar 2007/2008 de ratio s die door het ministerie van OCW zijn vastgesteld met dien verstande dat het bevoegd gezag voor het vaststellen van het aantal formatieplaatsen (fte) bij T/H/V aansluiting heeft gezocht bij de ratio die wordt gebruikt voor de categorale scholen, namelijk 1: 20, terwijl A een scholengemeenschap is waarvoor de ratio van OCW 1:17,14 is. Pagina 2 van 5

3 Op basis van de bespreking op 22 januari 2010 is door de daar aanwezige PMR-leden en het bevoegd gezag een voorstel geformuleerd. Als de overige PMR-leden zich daarin zouden kunnen vinden zou dat tot instemming met het formatieplan leiden. Dat bleek niet het geval te zijn en de PMR heeft het bevoegd gezag laten weten dat zij zich niet kon verenigen met het voorstel. 3. HET STANDPUNT VAN HET BEVOEGD GEZAG Eind 2008 werd duidelijk dat A kampte met een verlies op de exploitatie, een liquiditeitstekort en een weerstandsvermogen ver beneden niveau. Deze problemen zijn bij de fusie met K en L tot O op 1 april 2007 niet onderkend maar zijn zichtbaar geworden bij de integratie van de financiële systemen. Gezien de ernstige financiële situatie zag het bevoegd gezag zich genoodzaakt om maatregelen te treffen. Bij het in kaart brengen van de problemen bleek dat er sprake was van een structurele formatie die niet alleen was gebaseerd op structurele inkomsten maar tevens op incidentele middelen en die deels zelfs ongedekt was. In 2008/2009 waren 211 fte ingezet, terwijl op basis van de afgesproken ratio s de beschikbare formatieruimte slechts 183,5 fte was. Deze formatie kan aangevuld worden als er incidenteel additionele middelen beschikbaar zijn. Dat was in 2008 niet mogelijk maar heeft in 2009 geleid tot een extra formatie van 13,22 fte. Jaarlijks zal bekeken worden of die ruimte er is. Voor zover de financiële positie van A dat mogelijk maakt, streeft het bevoegd gezag er naar om de ratio gefaseerd te verlagen naar een ratio van 1:17,25. Gezien de huidige zorgelijke financiële positie kan het bevoegd gezag het zich echter niet veroorloven om het streven om te zetten in een harde toezegging. Dat zou onverantwoord zijn en het op orde brengen van de financiële situatie in gevaar brengen. 4. HET STANDPUNT VAN DE PMR Kern van het verweer is dat de PMR zich niet kan verenigen met de voorgenomen structurele reductie van 27 fte s. De PMR erkent dat ingrijpen in de formatie vanwege de huidige financiële situatie vereist is, maar vindt het niet terecht dat het gehele begrotingstekort volledig wordt afgewenteld op het personeel. Temeer niet omdat een deel van de rijksbijdrage die A ontvangt voor de bekostiging van de formatie wordt aangewend om andere zaken te bekostigen. Immers uit de financiële beschikkingen van de staatssecretaris van OCW blijkt dat voor het vaststellen van de bekostiging van het personeel voor vmbo-t, havo en vwo is uitgegaan van de ratio 17,14. Uitgaande van een leerlingenaantal van 1700 scheelt dit 14 fte (1700 : 20 = 85 en 1700 : 17,14 = 99 (afgegrond)). Inmiddels is gebleken dat het niet realistisch is om vast te houden aan een structurele reductie van 27 fte maar volstaan kan worden met een structurele reductie van ongeveer 10 fte (in 2009 was er ruimte voor 13,22 en nog eens 4,2 extra fte s). Tijdens het overleg van 22 januari 2010 is een uiterste poging gedaan om er uit te komen en heeft de PMR het bevoegd gezag laten weten dat zij zich kan verenigen met het voorstel met dien verstande dat de PMR er van uit wil gaan dat er wordt afgebouwd tenzij het duidelijk is dat de financiële situatie het niet toelaat. Omdat het bevoegd gezag als uitgangspunt een ratio van 20 hanteert en die alleen wil aanpassen als daar financiële ruimte voor is, heeft de PMR niet ingestemd met het meerjaren formatieplan 2009/2012. Met het voorstel dat er ligt, voorziet de PMR dat er jaarlijks verschil van mening zal ontstaan over de vraag of er al dan niet financiële ruimte is om de ratio af te bouwen. Pagina 3 van 5

4 5. OORDEEL VAN DE COMMISSIE De bevoegdheid van de Commissie en de ontvankelijkheid van het verzoek Op grond van artikel 31 aanhef en onder a WMS is de Commissie bevoegd van het geschil kennis te nemen indien het bevoegd gezag ten aanzien van een te nemen besluit dat ingevolge artikel 12 WMS dan wel het geldende medezeggenschapsreglement instemming behoeft, de vereiste instemming niet heeft verworven en het bevoegd gezag zijn voorstel wenst te handhaven. Het voorgenomen besluit tot de vaststelling van het (meerjaren) formatieplan 2009/2012 valt naar het oordeel van de Commissie onder de aangelegenheid vaststelling of wijziging van de samenstelling van de formatie als genoemd in artikel 12 onder b WMS en artikel 29 onder b van het medezeggenschapsreglement, waarvoor de PMR instemmingsrecht heeft. Het bevoegd gezag heeft de vereiste instemming van de PMR niet verworven en wenst zijn voorstel te handhaven. Het bevoegd gezag heeft het geschil binnen de in artikel 32 lid1 WMS gestelde termijn bij de Commissie ingediend. Derhalve oordeelt de Commissie zich bevoegd van het geschil kennis te nemen. Aan de Commissie zijn geen omstandigheden gebleken die aan ontvankelijkverklaring van het verzoek in de weg staan. Het toetsingskader Op grond van artikel 32 lid 3 WMS dient de Commissie in een bindende uitspraak te beoordelen of de PMR in redelijkheid tot het onthouden van instemming heeft kunnen komen of dat sprake is van bepaalde zwaarwegende omstandigheden die het voorstel van het bevoegd gezag rechtvaardigen. Het geschil Het bevoegd gezag en de PMR zijn het erover eens dat de financiële situatie van A zorgwekkend is en dat ingrijpen in de formatie noodzakelijk is. Zij verschillen van mening of een structurele formatiereductie van 27 fte noodzakelijk is. Er zijn verschillende pogingen gedaan om er samen uit te komen en partijen zijn daarin een heel eind gekomen. Zij zijn het erover eens dat de ratio voor dit jaar op 1 fte per 20 leerlingen (1:20) is vastgesteld. Verder zijn het bevoegd gezag en de PMR het erover eens dat de ratio in de loop der jaren afgebouwd moet worden. Wat partijen thans nog verdeeld houdt, is onder welke omstandigheden de afbouw wel kan plaatsvinden en onder welke omstandigheden dit niet het geval kan zijn. Hierover heeft het bevoegd gezag aangegeven dat zodra er financiële ruimte is om de ratio bij te stellen, dit ook zal gebeuren. De PMR meent dat de afbouw moet plaatsvinden tenzij de financiële situatie van dien aard is dat het niet verantwoord is om daaraan vast houden. De Commissie stelt vast dat in 2009 weliswaar de ratio niet is bijgesteld maar dat wel gebruik is gemaakt van de financiële ruimte om extra formatie in te zetten. Het gevolg hiervan was dat de formatie in 2009 niet met 27 fte maar met 10 fte is gereduceerd. In 2009 zijn financiële meevallers aldus ten gunste van de formatie ingezet. Alhoewel hiermee het aantal formatieplaatsen niet structureel is aangepast, is het bevoegd gezag zijn toezegging om de incidentele additionele bekostiging aan te wenden voor extra formatie nagekomen. Er is geen reden om aan te nemen dat het bevoegd gezag de toezegging om de ratio gefaseerd te verlagen geen gestand zal doen. Dat er mogelijk verschil van mening kan ontstaan over de vraag of er nu wel of geen financiële ruimte is die het mogelijk maakt om de ratio af te bouwen, is naar het oordeel van de Commissie geen reden voor de PMR om nu en in algemene zin niet in te stemmen met het voorstel over de afbouw van de ratio. Het lijkt aangewezen dat als partijen het niet eens Pagina 4 van 5

5 zijn over het al dan niet aanwezig zijn van voldoende financiële ruimte, zij zich voor een advies wenden tot een onafhankelijk financieel deskundige. De Commissie oordeelt dat de PMR onder deze omstandigheden niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgestelde formatieplan heeft kunnen komen. 6. UITSPRAAK Op grond van bovenstaande overwegingen oordeelt de Commissie: a. dat de PMR niet in redelijkheid tot het onthouden van instemming aan het voorgenomen meerjarenformatieplan heeft kunnen komen; b. dat het bevoegd gezag het voorstel mag omzetten in een definitief besluit. Aldus gedaan te Utrecht op 3 maart 2010 door prof. mr. I.P. Asscher-Vonk, voorzitter, mr. W.J.J. Beurskens en mr. J.M. Vrakking, leden, in aanwezigheid van mr. A.A. Veraart, secretaris. prof. mr. I.P. Asscher-Vonk voorzitter mr. A.A. Veraart secretaris Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 36 lid 3 WMS beroep open bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam. Het beroep wordt ingediend binnen een maand nadat het bevoegd gezag dan wel de MR van de uitspraak op de hoogte is gesteld. Op grond van artikel 36 lid 4 WMS kan het beroep uitsluitend worden ingesteld ter zake dat de Commissie een onjuiste toepassing heeft gegeven aan het bepaalde in de wet. Pagina 5 van 5