Het medezeggenschapsreglement mag het aantal aaneengesloten zittingsperiodes in de MR niet beperken. UITSPRAAK

Transcriptie

1 Het medezeggenschapsreglement mag het aantal aaneengesloten zittingsperiodes in de MR niet beperken. in het geding tussen: UITSPRAAK de medezeggenschapsraad van A, gevestigd te G, H en J, verzoeker, hierna te noemen de MR gemachtigde: de heer mr. A. Joosten en het College van Bestuur van B, gevestigd te K, verweerder, hierna te noemen het bevoegd gezag 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift van 26 juli 2016 heeft de MR een interpretatiegeschil aan de Commissie voorgelegd over de vraag of de Wet medezeggenschap op scholen (Wms) toestaat dat de verkiesbaarheid van MR leden in tijd wordt beperkt in het medezeggenschapsreglement. Aldus is sprake van een interpretatiegeschil over (in samenhang genomen) artikel 3 lid 3 en 9 en artikel 24 lid 1 aanhef en onder d Wms. Verweerder heeft op 12 september 2016 een verweerschrift ingediend. De mondelinge behandeling van het geschil vond plaats op 26 september 2016 te Utrecht. Namens de MR verscheen ter zitting mevrouw C, vicevoorzitter van de MR, bijgestaan door de gemachtigde. Het bevoegd gezag werd ter zitting vertegenwoordigd door de heer D, secretaris College van Bestuur, bijgestaan door de heer E, extern juridisch adviseur. 2. FEITEN B maakt samen met vier andere onderwijsstichtingen deel uit van F. A is een school voor voortgezet onderwijs met drie locaties: G (circa leerlingen), H (circa leerlingen) en J (circa 600 leerlingen). In de periode is er binnen de scholen van F een nieuw medezeggenschapsreglement besproken en, met uitzondering van A, vastgesteld. In oktober 2015 heeft de MR van A aan de directie van A een voorstel tot actualisering van zijn medezeggenschapsreglement voorgelegd. De directie heeft zich na bestudering van het voorstel op het standpunt gesteld dat er in het nieuwe reglement ook een bepaling zou moeten worden opgenomen over de limitering van het aantal aaneengesloten zittingsperiodes van MR leden. De directie heeft dit in november 2015 met het bevoegd gezag besproken. Daarop heeft het bevoegd gezag de MR een tekstvoorstel gestuurd, met het verzoek aan de MR om daarop te reageren. Artikel 5 van het door het bevoegd gezag voorgelegde tekstvoorstel luidt als volgt: / uitspraak d.d. 31 oktober 2016 pagina 1 van 5

2 1. Een lid van de MR heeft zitting voor een periode van vier jaar. 2. Een lid van de MR treedt na zijn zittingsperiode af en kan zich maximaal één maal herkiesbaar stellen. Landelijke Commissie voor Artikel 5 van het huidige medezeggenschapsreglement luidt als volgt: 1. Een lid van de raad heeft zitting voor een periode van drie jaren. 2. Een lid van de raad treedt na zijn zittingsperiode af en is, behoudens het gestelde in het volgende lid, terstond herkiesbaar. 3. Een lid van de raad kan ten hoogste drie maal achtereen gekozen worden en kan ten hoogste negen jaren onafgebroken deel uitmaken van de raad. Na een onderbreking van minimaal een jaar is betrokkene weer herkiesbaar. Partijen hebben hierover tot medio 2016 overleg gevoerd. Dit heeft niet geleid tot overeenstemming. 3. STANDPUNTEN VAN PARTIJEN De MR stelt dat het belang van het onderhavige geschil erin is gelegen dat, mocht het bevoegd gezag vasthouden aan zijn standpunt, de vreemde situatie kan ontstaan dat sommige huidige leden van de MR eigenlijk niet meer in de MR horen te zitten of dat gegeven adviezen en verleende instemmingen achteraf ongeldig blijken te zijn. De MR stelt voorts dat het passief kiesrecht een klassiek grondrecht is. Beperking daarvan kan uitsluitend bij formele wet. De Wms kent, anders dan de Wet op de ondernemingsraden, geen bepaling die het mogelijk maakt de verkiesbaarheid van MR leden in het reglement te beperken. De wetsgeschiedenis zegt hier ook niets over. Als de wetgever de mogelijkheid van een beperking van de verkiesbaarheid/zittingsduur beoogd zou hebben, dan had hij daarvoor in de wet een grondslag moeten bieden. Nu dat niet het geval is, is beperking van de verkiesbaarheid niet toegestaan. Dat raakt zowel het voorstel van het bevoegd gezag als het huidige reglement. De term zittingsduur in artikel 24 lid 1 onder d Wms ziet slechts op de duur van de periode dat een lid van de MR zitting heeft na verkiezingen. De term ziet niet op een beperking van de verkiesbaarheid en impliceert dat evenmin, aldus de MR. Het bevoegd gezag onderschrijft hetgeen de MR heeft aangevoerd ten aanzien van het belang van het onderhavige geschil. Het bevoegd gezag stelt voorts dat, juist omdat de Wms niets zegt over een maximale aaneengesloten zittingsduur, men hierin in vrijheid enigszins sturend kan handelen. De wet stelt wel impliciet dat iedereen uit de kring van ouders, personeel en leerlingen zich kandidaat moet kunnen stellen. Maar de limitering van het aantal aaneengesloten zittingstermijnen maakt op dat uitgangspunt geen inbreuk. Het is belangrijk dat er binnen de MR voldoende continuïteit is in kennis en ervaring. Net zo belangrijk is het dat er regelmatig nieuwe leden (met mogelijk andere inzichten) aantreden. Dit bevordert zowel de kwaliteit als het democratisch gehalte van de medezeggenschap. En dat is geheel in lijn met de geest van de Wms, aldus het bevoegd gezag / uitspraak d.d. 31 oktober 2016 pagina 2 van 5

3 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE De ontvankelijkheid De MR en het bevoegd gezag verschillen van mening over het antwoord op de vraag of er in het medezeggenschapsreglement beperkingen mogen worden aangebracht in de verkiesbaarheid van MR leden. Aldus is sprake van een interpretatiegeschil over (in samenhang genomen) artikel 3 leden 3 en 9 en artikel 24 lid 1 aanhef en onder d Wms. Lid 3 van artikel 3 Wms bepaalt uit welke personen de MR van een school bestaat, lid 9 van dit artikel handelt over de wijze van kandidaatstelling. Artikel 24 Wms schrijft voor welke zaken het medezeggenschapsreglement in ieder geval dient te regelen; artikel 24 lid 1 onder d noemt in dat kader de zittingsduur van de leden van de MR. In lijn met de beschikking van de Ondernemingskamer van 13 juli 2015 (ECLI:NL:GHAMS:2015:2899) dient de Commissie te beoordelen of de MR in deze procedure voldoende concreet belang bij het verzoek aan de Commissie toekomt. De Commissie is van oordeel dat dit het geval is. Gelet op het feit dat niet alleen het reglementsvoorstel van het bevoegd gezag, maar ook het thans geldende medezeggenschapsreglement een beperking bevat ten aanzien van de verkiesbaarheid van MR leden, is het denkbaar dat het bevoegd gezag op korte termijn de legitimiteit van zittende MR leden dan wel de rechtsgeldigheid van gegeven adviezen of verleende instemmingen ter discussie zou kunnen stellen. Het bevoegd gezag heeft niet weersproken dat dit tot de mogelijkheden behoort. Aldus komt de MR voldoende belang toe bij het verzoek aan de Commissie en is het verzoek ontvankelijk. Het interpretatiegeschil De voor de beoordeling van dit geschil meest relevante artikelen luiden als volgt. Artikel 3 lid 3 Wms De medezeggenschapsraad van een school bestaat uit: a. leden die uit en door het personeel worden gekozen; en b. leden die worden gekozen: 1. uit en door de ouders, voor zover het betreft een basisschool of een speciale school voor basisonderwijs; 2. uit en door de ouders, dan wel deels uit en door de ouders en deels uit en door de leerlingen die de leeftijd van dertien jaar hebben bereikt, voor zover het betreft een school voor speciaal onderwijs, een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, dan wel een instelling voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs; 3. deels uit en door de ouders en deels uit en door de leerlingen, voor zover het betreft een school voor voortgezet onderwijs, een school voor voortgezet speciaal onderwijs of een door Onze Minister aangewezen inrichting voor voortgezet onderwijs. Artikel 3 lid 9 Wms Kandidaten voor de verkiezing van het deel van de medezeggenschapsraad dat uit en door het personeel wordt gekozen, kunnen worden gesteld door personeelsleden en door organisaties van / uitspraak d.d. 31 oktober 2016 pagina 3 van 5

4 personeel. Kandidaten voor de verkiezing van het deel van de medezeggenschapsraad dat uit en door de ouders of de leerlingen wordt gekozen, kunnen worden gesteld door ouders of leerlingen en door organisaties van ouders of leerlingen. Artikel 24 lid 1 aanhef en onder d Wms In het reglement wordt in ieder geval geregeld: de zittingsduur van de leden van de medezeggenschapsraad. De Commissie overweegt dat artikel 3 Wms expliciet voorschrijft uit welke personen de MR van een school bestaat en door wie zij gekozen worden: lid 3 van dit artikel bepaalt dat de MR bestaat uit leden die uit en door het personeel worden gekozen alsmede uit leden die uit en door de ouders dan wel uit en door de leerlingen worden gekozen. Artikel 3 lid 7 en 8 bevat beperkingen ten aanzien van de kring van personen die lid van de MR kunnen zijn: degenen die deel uitmaken van het bevoegd gezag en degenen die namens het bevoegd gezag overleggen met de MR, kunnen geen lid zijn van de medezeggenschapsraad. De wetgever heeft voorts in artikel 24 lid 1 Wms bepaald wat in ieder geval in het medezeggenschapsreglement geregeld moet worden, waaronder de zittingsduur van de leden van de MR (artikel 24 lid 1 aanhef en onder d Wms). De Commissie stelt vast dat de Wms ten aanzien van de kandidaatstelling als lid van de MR slechts één expliciete mogelijke reglementaire beperking noemt, die in artikel 24 lid 4 onder a juncto lid 5 is vastgelegd. Daarin is bepaald dat in het reglement kan worden geregeld dat leerlingen die kort gezegd tot een bijzondere school zijn toegelaten omdat er binnen redelijke afstand geen openbaar onderwijs kan worden genoten, alsmede hun ouders, slechts kandidaat kunnen worden gesteld voor de verkiezing tot lid van de medezeggenschapsraad, indien zij hebben verklaard de grondslag en de doelstellingen van de school te respecteren. De wetgever heeft dus uitdrukkelijk in de Wms aangegeven in welke gevallen een persoon van rechtswege niet tot lid van de MR gekozen kan worden en in welk geval het medezeggenschapsreglement kan bepalen dat een persoon niet of althans slechts onder bepaalde voorwaarden tot lid van de MR gekozen kan worden. Zou de wetgever, naast de bovengenoemde beperkingen, verdergaande beperkingen ten aanzien van een zo fundamentele aangelegenheid als het passief kiesrecht mogelijk hebben willen maken, dan had het in de rede gelegen dat de wetgever die mogelijkheid expliciet in de Wms had opgenomen. De wetgever heeft dat niet gedaan. Daaruit volgt naar het oordeel van de Commissie dat de Wms geen ruimte biedt voor een verdere beperking van het passief kiesrecht dan in de Wms is bepaald. De Commissie is voorts van oordeel dat het begrip zittingsduur in artikel 24 lid 1 onder d Wms, zowel grammaticaal gezien als vanwege het onderlinge verband van dit artikel met de overige bepalingen ten aanzien van het lidmaatschap van de MR, uitsluitend de termijn betreft waarvoor een lid na een verkiezing gekozen is en geen betrekking heeft op de verkiesbaarheid. De Commissie komt op grond van het voorgaande tot de conclusie dat een beperking van de verkiesbaarheid tot lid van de MR in het medezeggenschapsreglement, zoals door het bevoegd / uitspraak d.d. 31 oktober 2016 pagina 4 van 5

5 gezag voorgesteld en zoals opgenomen in het huidige medezeggenschapsreglement, in strijd is met de Wms. 5. BESLISSING Op grond van bovenstaande overwegingen oordeelt de Commissie dat de Wms geen ruimte biedt om in het medezeggenschapsreglement de verkiesbaarheid tot lid van de MR verder te beperken dan in de Wms is bepaald. Aldus gedaan te Utrecht op 31 oktober 2016 door prof. mr. I.P. Asscher Vonk, voorzitter, mr. W.J.J. Beurskens en prof. mr. D. Mentink, leden, in aanwezigheid van mr. J.J. van Beek, secretaris. prof. mr. I.P. Asscher Vonk voorzitter mr. J.J. van Beek secretaris Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 36 lid 3 Wms beroep open bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam. Het beroep wordt ingediend binnen een maand nadat het bevoegd gezag dan wel de MR van de uitspraak op de hoogte is gesteld. Op grond van artikel 36 lid 4 Wms kan het beroep uitsluitend worden ingesteld ter zake dat de Commissie een onjuiste toepassing heeft gegeven aan het bepaalde in de wet / uitspraak d.d. 31 oktober 2016 pagina 5 van 5