7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "7.1. Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld. Nederlands. 1. Wat is Autisme?"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 2301 woorden 3 februari keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is Autisme? Er bestaat eigenlijk geen goede uitleg van autisme Volgens het woordenboek is het 'een toestand van volledig opgaan in fantasie, dagdromen, waarin de verbindingen met de buitenwereld zijn verbroken'. Aan veel mensen merk je niet goed of ze autisme hebben omdat er zoveel kenmerken bijhoren. Dat is de reden waarom autisme vaak pas na jaren als 'diagnose' wordt gesteld. Het woord autisme wordt afgeleid van het woord autos, wat zelf betekend. Autisme komt voor bij twintig op de tienduizend kinderen. Naar verhouding komt autisme bij jongens drie maal zoveel voor als bij meisjes. De Amerikaanse Leo Kanner publiceerde in 1943 een inmiddels klassiek geworden artikel. Hij had het over 11 kinderen met opvallende gedragskenmerken. De kinderen maakten geen oogcontact, ze hadden een gestoorde taalontwikkeling en bleken geobsedeerd te zijn door vase volgordes en gewoonten. Want als er geen volgorde in zat konden ze al in paniek raken. Deze kenmerken staan nu bekend als de kenmerken van autisme. Mensen met autisme hebben verschillende moeilijkheden met: -Zingeving en verbeelding -De sociale omgang van mensen onderling (zoals vriendschappen en emoties) -Bij de ontwikkeling van non-verbale communicatie en verbale communicatie. Autisme valt onder pervasieve ontwikkelingsstoornis,dat betekent dat het niet te genezen is. Ze moeten met hun beperkingen leren omgaan. 10 van de mensen hebben een autistische stoornis. En 60% van de autisten heeft een I.Q onder de 50 (Dat betekent dat ze ook een verstandelijk beperking hebben) 20% van de autisten zijn normaal begaafd maar vaak op sociaal gebied ernstig gehandicapt. Van de buitenkant kun je niet zien dat ze deze handicap hebben. Je kunt het merken aan hun vreemde gedrag. 2. Zingeving en verbeelding Even een voorbeeldje om het makkelijk uitteleggen: Pagina 1 van 7

2 Stel er zijn 10 gewone kinderen en 10 autistische kinderen. Ze moeten allemaal 10 willekeurige woorden onthouden. De normale kinderen zullen er ongeveer 4 onthouden en de autistische ook. Maar wanneer de woorden bijvoorbeeld allemaal met fruit te maken hebben zoals: appel, peer, banaan, enz. dan zullen de gewone kinderen automatisch een link naar fruit leggen en kunnen meer woorden onthouden. Bij autisten maakt dat niks uit ze kunnen de link naar fruit niet leggen, dus zullen ook niet meer of minder woorden kunnen onthouden. Ze vinden het moeilijk om de betekenis achter sociaal gedrag (emoties) te vinden. 3. Wat is de oorzaak van autisme? Autisme wordt veroorzaakt door een aandoening in de hersenen. Het is een neuro-psychiatrische stoornis. Deze term betekent dat het een hersenaandoening is die leidt tot stoornissen in het gedrag. Bij autisten komt de informatie wel goed binnen, maar wordt het op een andere manier verwerkt dan bij gezonde mensen. Autisme is dus geen kinderpsychose of kinderschizofrenie en moet dus ook anders behandeld worden. En het ligt al helemaal niet aan de opvoeding van de ouders! (zoals vroeger wel eens werd gedacht) 4. Maar wanneer ontdek je dat een kind Autisme heeft? Autisme komt pas aan het licht naar de 30ste levensmaand. Je merkt dan dat je kind toch anders is dan andere kinderen. Normale kleine kinderen leren meestal om eerst papa en mama te zeggen. Maar een Autist zegt dat niet. Die zegt bijvoorbeeld: auto of vliegtuig. Het is dan net of het kind zich meer interesseert in auto's en vliegtuigen dan zijn ouders. Daarom kunnen Autisten zich later in een onderwerp verdiepen en helemaal door dat onderwerp worden overgenomen. Een Autist denkt dan aan niets anders meer; het zogenaamde "kleven". Dit kan voor de ouders niet zo leuk zijn. Je hebt Autisten die zoveel van een onderwerp weten dat ze een universitaire opleiding gaan volgen. Deze Autisten noemen we ook wel hoogbegaafde Autisten. Dit is een bekend verhaal, maar helaas zijn verreweg de meeste Autisten juist zwakbegaafd. 5. De sociale omgang van mensen onderling -Autisten zijn niet bewust van het bestaan van gevoelens van een ander. -Autisten zoeken geen troost of zoeken het op een abnormale manier -Autisten hebben geen of abnormaal spel gedrag Veel mensen denken dat autisten in zichzelf gekeerd zijn, niet gek want het wordt vaak zo uitgelegd en het staat ook zo in het woordenboek. Het is voor mensen met autisme mogelijk om eenzaam te zijn, maar wel van iemand te houden. Pagina 2 van 7

3 Voor autisten is het moeilijk om een normaal sociaal leven te begrijpen, omdat er geen vast patroon in zit. Dus ze hebben structuur nodig anders word het te ingewikkeld. Als dat niet zo is voelen ze zich gelijk onveilig en weten ze niet wat ze moeten doen. Alle spullen in het huis moeten op de zelfde plaats blijven liggen en in alles moet structuur zitten. Ook wanneer je eet naar bed gaat en naar school gaat. Je kunt best wel nieuwe dingen doen maar je moet ze goed voorbereiden. 6. Communicatie Autisten nemen alles wat je zegt letterlijk. bijvoorbeeld als iemand tegen een autistisch kind zegt wat is er aan de had zul je ze al vlug naar hun handen zien kijken. een ander Autistisch jongetje wilde perse elke avond zijn fiets binnen zetten. Pas weken later begrepen zijn ouders waarom, hun zoon had hen ooit horen zeggen de nacht gaat vallen. Met beeldspraak hebben ze veel moeite bijvoorbeeld met: spreekwoorden en gezegden. Als je zegt Je loopt zo sloom als een slak zullen ze er niks van begrijpen. Meestal is hun een non-verbale communicatie abnormaal. Bij het voorstellen geven ze bijvoorbeeld geen hand uit zich zelf omdat ze niet begrijpen dat het er bij hoort. Ze doen het wel als je het ze aan leert en blijft zeggen dat het zo hoort, ze begrijpen het dan nog niet maar het wordt aangeleerd gedrag. Er zijn dingen die erg opvallen bij hoe ze praten bijvoorbeeld: hoe hard ze praten, hoe snel ze praten, weinig toon, vragende toon. Ook herhalen sommige autisten vaak wat anderen zeggen, dat noemen ze: echolalie of ook wel papagaaientaal. Eigenlijk is dit niet een echt kenmerk van autisten, maar het komt wel vaker bij autisten voor. (60%van de autisten heeft hier last van) Wat ook opvalt is dat als ze jij zeggen ik bedoelen. bijvoorbeeld: een meisje ziet dat er een nieuw kind bij haar in de klas zit. Ze zegt: Ik heet Anna en kijkt het meisje vragend aan. Wat ze eigenlijk wil vragen is: Hoe heet jij? Wanneer het meisje geen antwoord geeft blijft ze herhalen dat ze Anna heet. Een autist vertelde dat hij niet praatte voor zijn 12e. Hij kon het wel, maar begreep het nut van praten niet. 7. Wat is belangrijk bij het begeleiden van autisten Elke autist voelt zich het prettigst bij de zelfde dag invulling zodat ze weten wat er komen gaat en wat ze kunnen verwachten. Ze houden niet van verrassingen, dus ook niet van cadeau s je kan ze wel een cadeau geven maar pak het dan in,in doorzichtig cadeau papier of pak het samen met ze in dan weten ze wat er komen gaat Een dag moet bij autisten overzichtelijk zijn. Pagina 3 van 7

4 Daarom moet je ze voorbereiden op nieuwe situaties. Omdat ze gesproken taal vaak niet begrijpen of verkeerd opvatten, kun je met plaatjes en foto s werken dat kan ze helpen om iets beter te begrijpen. Om een dag overzichtelijk te maken word er vaak gewerkt met een pictobord à dat is een prikbord waar plaatjes aan hangen van wat ze die dag gaan doen in de juiste volgorde. Voor sommige hangen er foto s aan omdat ze die beter begrijpen,voor anderen weervoorwerpen of gewoon pictogrammen. Dit is de soort pictogram die we bedoelen: In de begeleiding van deze mensen is het belangrijk dat je rustig en duidelijk over komt. Niet onverwachtse dingen gaat doen. Geen harde geluiden maken daar schikken ze van. Geluiden komen bij autisten anders over dan dat ze bij ons overkomen. Ze zijn steeds bang omdat elke dag nieuw voor ze is omdat er elke dag iets nieuws gebeurt, waar ze zich niet op kunnen voorbereiden. Ze willen dus graag veiligheid en die halen ze vaak uit de vaste patronen van de dag en uit de mensen die hun begeleiden,gerust stellen en veiligheid bieden. 8. Motoriek Vaak zijn Autisten overbeweeglijk en impulsief. Urenlang met je hoofd draaien en fladderen met je handen dat houden Autisten lang vol. Dit noemen zo ook wel hetzelfde ritueel gedrag, het herhalen van woorden van mensen of bewegingen. Sommige Autisten hebben last van het papegaai effect. Een voorbeeldje van dit effect is: De moeder zegt: "Ga je mee de stad in?" De Autist zegt dan: "Ga je mee de stad in?" De gebeurt op precies dezelfde intonatie. Het is dan erg vreemd en vooral niet leuk voor degene die praat. 9. Opvoeding en begeleiding Biedt een leefsituatie aan die een niveau lager ligt dan het niveau van het verstandelijk functioneren, zodat ze het emotioneel en sociaal aankunnen. Het is van groot belang dat je niet te veel straffen uitdeelt en juist wel veel beloningen geeft. Het opbouwen van contact is van heel groot belang. Je moet wel accepteren dat er nooit een echt goed contact zal ontstaan, maar wel een vertrouwdheid of aanhankelijkheid. Ga op zoek te gaan naar andere communicatiemiddelen Probeer zo weinig mogelijk veranderingen in het leven van de autist aan te brengen. Veel dingen moeten aangeleerd worden. Je moet starten met maximale bescherming en specifieke opvoeding en begeleiding, pas daarna kan je aan integratie gaan denken. Praktische adviezen en suggesties: Pagina 4 van 7

5 Eindeloos vragen van autistische mensen is bijna altijd een gevolg van onduidelijkheden en angsten. Probeer die te begrijpen en vervolgens goed te reageren. Gebruik eenvoudige, concrete taal. Autisten nemen taal vaak letterlijk. Als het via mondeling contact moeilijk is om een autist iets duidelijk te maken is het soms handig om bij een uitleg foto s of tekeningen te gebruiken. De nabijheid van mensen, aanraking en contactbereidheid moet je voorzichtig opbouwen. Bij het aanleren van vaardigheden is het verstandig om voorwerpen die het kind uit de concentratie kunnen brengen weg te halen. Leg in de opvoeding en begeleiding vooral nadruk op praktische vaardigheden, zoals aan- en uitkleden, tafeldekken, afwassen, stofzuigen en praktische sociale vaardigheden. Probeer je voor de autist voorspelbaar te gedragen. Straffen en corrigeren leiden vaak tot stress. Blijf niet te lang boos, want dat kan tot spanningen en angst leiden. Je moet de tijd voorspelbaar maken. (structuur) Zorg voor een goede afwisseling van activiteiten en rust. 10. Wat is het Asperger syndroom? In het algemeen heeft het Asperger syndroom (AS) gemeen met autisme dat er een speciaal type van communicatiegebrek en sociale ongerijmdheid is. Mensen met het Asperger syndroom hebben een betere communicatie en taalgebruik en passen zich beter aan hun omgeving. Ook binnen de groep AS'ers zijn veel variaties. Sommigen laten extreem moeilijk gedrag zien, anderen niet en zijn eenvoudig te sturen. Sommigen hebben leerproblemen en doen het slecht op school en anderen halen academische of universitaire diploma s. Asperger mensen hebben vaak interesse voor 1 speciaal iets. Zij kunnen daar dan ook over blijven vertellen ook als de ander er geen interesse voor heeft of toont. Asperger mensen ervaren prikkels door ogen, oren of voelen anders, overweldigender. Zo sterk zelfs dat ze er door in paniek kunnen raken. Een kriebelende trui kan onoverkomelijk zijn. Aan de andere kant kan pijn bv. als niet hinderlijk ervaren worden. De Asperger individu wil graag gewoon zijn en leert sociale routines aan. Hij lijkt nu gewoon maar heeft hard moeten werken om te bereiken wat de ander als vanzelf al had, en valt soms snel terug in oude patronen. Dat lukt alleen met hard werken en motivatie. Niet ieder Asperger individu kan bijna normaal gedrag aanleren. Soms wordt onaangepast gedrag door de gemeenschap toch als normaal gezien, zoals het rechttrekken van je ondergoed in gezelschap. Dat doet iedereen toch wel eens. 11. wat zijn de kenmerken? 1. wakke sociale interacties 2. Beperkt gebied van interesses 3. Slechte concentratie 4. Slechte coördinatie van de bewegingen 5. Moeilijkheden op school 6. Emotionele kwetsbaarheid Pagina 5 van 7

6 12. Oorzaken en gevolgen; Veel aandacht gaat uit naar de vroege ontwikkeling in de hersenen. In de eerste maanden van de zwangerschap worden de verbindingen gemaakt in de hersenen. Misschien dat hier iets fout is gegaan. Een precieze oorzaak is nog steeds niet bekend. Het gevolg van deze stoornis is een informatieverwerkingsstoornis. Communicatieve en informatieve vaardigheden kunnen ernstig verstoord zijn waardoor het een forse handicap kan zijn, een probleem voor de medemens omdat je het van de buitenkant niet kunt zien. 13. Medicatie: Autisme is niet te behandelen met medicijnen. Als de overgevoeligheid voor prikkels te groot is, kan gedacht worden aan psychofarmaca als Haldol of Dispiperon. Dit laatste middel kan ook bijdragen aan een goede nachtrust. Orap kan het contact tijdelijk verbeteren, maar ook onrust geven. Antidepressiva kunnen soms de gedrevenheid wat verminderen. Sommige autisten krijgen ambulante begeleiding in een GGZ-instelling voor advies en steun. 14. Diagnose en behandeling Het aspergersyndroom is een kinderpsychiatrische diagnose die nog niet is vast te stellen aan de hand van exacte gegevens. De diagnose wordt gesteld aan de hand van systematisch verkregen gegevens van ouders, leerkrachten en bevindingen uit onderzoek van diverse deskundigen uit de medische en psychologische beroepsgroep. Doorgaans wordt de diagnose door een arts gesteld en vind er, vooral ook als er medicatie wordt voorgeschreven, een lichamelijk onderzoek plaats. Er is geen behandeling bekent die het aspergersyndroom doet verdwijnen. De behandeling bestaat net als bij de meeste kinderpsychiatrische aandoeningen, uit een combinatie van voorlichting, medicatie, opvoedingsondersteuning, begeleiding op school en psychotherapie in de vorm van gedragstherapie en/of sociale vaardigheidtraining. Medicatie wordt gegeven om de bijkomende problemen zoals angst, depressie of agressie te verminderen. Soms wordt het medicijn Ritalin voorgeschreven om de aandacht en de concentratie te verbeteren. 15. Interview: Dit is een interview op een school voor autistische kinderen. 16. Afsluiting Ik vond het erg leuk om dit verslag te maken want het onderwerp interesseerde me wel. Ik heb wel veel geleerd over dit ontwerp want voor dat ik aan dit werkstuk begon wist ik er nog niks over. Pagina 6 van 7

7 Ik heb alle informatie van het internet gehaald. Het was wel moeilijk om goede informatie te vinden wat heel veel aandoeningen vallen onder autisme. Pagina 7 van 7

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen.

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Autisme Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Op andere mensen reageert hij niet. Zijn ouders dachten eerst

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE

AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE AUTISME BIJ KINDEREN PATIËNTENINFORMATIE Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Postbus 20062, 3502 LB Utrecht BEZOEKADRES: Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Tel: 030 28 23 303 Fax: 030 28 88 400 E mail:

Nadere informatie

7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling

7,3. Een stoornis in het contact met andere mensen. Een stoornis in communicatie en taalgebruik. Dwang naar regelmaat en herhaling Werkstuk door een scholier 1761 woorden 22 juni 2002 7,3 311 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is autisme? Bestaat er eigenlijk een adequate definitie van autisme? Volgens het woordenboek betreft het 'een

Nadere informatie

Symposium Autisme door Steven Degrieck OlmenEs 13 sept 2018

Symposium Autisme door Steven Degrieck OlmenEs 13 sept 2018 Symposium Autisme door Steven Degrieck OlmenEs 13 sept 2018 Steven Degrieck is verbonden aan het AUTISME CENTRAAL Expertisecentrum in België. Tijdens het symposium waren folders en boeken aanwezig, kijk

Nadere informatie

Ouderbrochure PDD-NOS

Ouderbrochure PDD-NOS 1 Ouderbrochure PDD-NOS Maandagmiddag vijf voor vier. Vanuit de keuken hoort ze een auto stoppen op straat. De deur wordt hard dichtgeslagen. Dan is het even stil. De achterdeur wordt opengetrokken en

Nadere informatie

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN Inhoud: - Zorgeloos op uitje -Wat is autisme? - Wat houd een uitje precies in? - 15 TIPS om uw uitje tot een succes te maken Marinka

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016

Omgaan met Autisme. Handout workshop 27 mei 2016 Omgaan met Autisme Handout workshop 27 mei 2016 Informatie 1. Medicatie Hoewel er geen medicijn is dat direct werkt op autisme zijn er wel diverse medicijnen die ene positief effect kunnen hebben op dat

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009 Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren

Nadere informatie

Cure + Care Solutions

Cure + Care Solutions Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd Sleutelwoord is structuur De school is een uitgelezen plaats om de leerling met het Syndroom van Asperger te leren omgaan met leeftijdgenoten. Goede begeleiding is dan van belang. Docent kunnen veel voor

Nadere informatie

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn

6,3. Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december keer beoordeeld. Zorg en welzijn Samenvatting door een scholier 1700 woorden 18 december 2011 6,3 16 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Pervasieve ontwikkelingsstoornis = aangeboren informatiestoornis ontstaan bij een aangeboren hersenafwijking.

Nadere informatie

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor

PDD-NOS is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified een Engelse naam voor Werkstuk door een scholier 1871 woorden 23 februari 2016 4,8 13 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Inleiding Hallo, In dit werkstuk laat ik zien wat Autisme is. Hoe je ermee kunt leven enzovoort. Ik hoop

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

Stoornissen in het autistisch spectrum

Stoornissen in het autistisch spectrum DC 14 Stoornissen in het autistisch spectrum 1 Inleiding Dit thema gaat over stoornissen in het autistisch spectrum, kortweg autisme Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het

Nadere informatie

Oké-formulier. Overdrachtsformulier voorschoolse voorziening- basisonderwijs in de gemeente Deventer

Oké-formulier. Overdrachtsformulier voorschoolse voorziening- basisonderwijs in de gemeente Deventer Oké-formulier Overdrachtsformulier voorschoolse voorziening- basisonderwijs in de gemeente Deventer In te vullen door de voorschoolse voorziening Gegevens voorschoolse voorziening Bezocht het kind een

Nadere informatie

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Autisme voor beginners. www.psysense.be

Autisme voor beginners. www.psysense.be Autisme voor beginners www.psysense.be Oorzaak? Autisme = handicap Stoornis in functioneren van de hersenen Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen!

Nadere informatie

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Dementie

Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen

Hersenstichting Nederland. Autismespectrumstoornissen Hersenstichting Nederland Autismespectrumstoornissen 1 Autismespectrumstoornissen Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis waarbij de informatieverwerking in de hersenen verstoord

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen

Autisme Spectrum Stoornissen www.incontexto.nl to nl Autisme Spectrum Stoornissen Drs. Nathalie van Kordelaar Nathalie van Kordelaar en Mirjam Zwaan Opbouw voorlichting Algemene kennis van autisme. Handelen in werksituaties. Alle

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Prikkelmijders+en+Prikkelzoekers+

Prikkelmijders+en+Prikkelzoekers+ Prikkelmijders+en+Prikkelzoekers+ Vandaag heb je kennis gemaakt met Daan en Sterre. Als Daan te veel prikkels krijgt dan sluit hij zich af. Hij krijgt op dat moment zoveel prikkels binnen dat hij even

Nadere informatie

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

Wanneer je teveel over iets nadenkt, loop je de kans dat je fouten gaat maken.

Wanneer je teveel over iets nadenkt, loop je de kans dat je fouten gaat maken. Wij gaan er gemakshalve vanuit dat leren bij iedereen hetzelfde gaat. Dat is niet waar. Scholen bieden over het algemeen de informatie auditief-linguïstisch aan (op het gehoor en talig). Informatie wordt

Nadere informatie

Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee?

Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee? Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee? Wie zijn wij? Samantha van Engeland & Marianne Stevens Even voorstellen... Maar dan net even anders... Knelpunten voor mensen met een licht verstandelijke

Nadere informatie

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag KANS OP SLAGEN Definitie van probleemgedrag Autisme en Probleemgedrag Steven Degrieck 14 juni 2012 Altijd een sociale definitie (normen; omgeving) Gevaar voor persoon zelf, gevaar voor omgeving of belemmert

Nadere informatie

Inhoud - Situaties. - Wat is de oorzaak van autisme? - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten in de klas)

Inhoud - Situaties. - Wat is de oorzaak van autisme? - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten in de klas) Inhoud - Situaties - Wat is autisme? - Wat is de oorzaak van autisme? - Boek het wonderbaarlijke voorval van de hond in de nacht - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten

Nadere informatie

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen

Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk

Nadere informatie

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over?

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Tegenwoordig heeft iedereen wel een etiketje! Hebben we dat niet allemaal een beetje? Als je niks hebt, is het precies al abnormaal! Mijn kind heeft (net)

Nadere informatie

Volledig mee eens. Volledig mee oneens. Enigszins mee oneens. Enigszins mee eens

Volledig mee eens. Volledig mee oneens. Enigszins mee oneens. Enigszins mee eens 1. Ik vind mezelf niet flexibel en/of heb het gevoel, dat met het klimmen der jaren mijn flexibiliteit afneemt. 2. Als dingen anders lopen dan ik had verwacht, vind ik dat geen enkel probleem. 3. Ik heb

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten. Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.

Nadere informatie

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19 Inhoud Uitgebreid Foreword 15 Voorwoord 17 deel 1 WAT IS HET? 19 1 Inleiding 21 De eerste onderzoekers 22 De opbouw van het boek 24 Aanleg of opvoeding 27 Diagnose of etiket 30 De kracht en de zwakte 32

Nadere informatie

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners

AUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener

Nadere informatie

Uitgeverij Schoolsupport

Uitgeverij Schoolsupport 11 Hoofdstuk 1 Over DCD Wat is DCD? DCD is een coordinatieontwikkelingsstoornis. Als je DCD hebt, heb je een probleem met coördinatie. Het is dan moeilijk voor je om op de juiste wijze bewegingen uit te

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD

Kinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu MCDD MCDD Wat is MCDD? MCDD is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben om met hun gevoelens om te gaan en moeite hebben met het onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid. Hoe wordt MCDD

Nadere informatie

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt.

Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Werkstuk door een scholier 2362 woorden 18 januari 2005 6,3 89 keer beoordeeld Vak Verzorging VOORWOORD Ik maak mijn werkstuk over autisme, omdat dat me wel een leuk onderwerp lijkt. Autisme is een ontwikkelingsstoornis,

Nadere informatie

Ik heb een postnatale/postpartum depressie

Ik heb een postnatale/postpartum depressie Ik heb een postnatale/postpartum depressie Ik kan nu volledig zeggen dat ik last heb van een postnatale/postpartum depressie. Dit durfde ik niet hardop te zeggen omdat mijn huisarts de eerste keer toen

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Asperger en werk. Een dynamisch duo

Asperger en werk. Een dynamisch duo Asperger en werk Een dynamisch duo Natalie van Berkel Module Onderzoeksvaardigheden Stoornis van Asperger Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste 2 van de volgende:

Nadere informatie

Bijlage 2 Competentieprofiel leerling

Bijlage 2 Competentieprofiel leerling Bijlage 2 Competentieprofiel leerling Naam leerling: Geboortedatum leerling: Kalenderleeftijd: Diagnose: School: Naam medewerker school: Functie medewerker school: Datum: Protocol overgang leerlingen met

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24)

Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Voor de domeinen cognitie, communicatie en psycho-emotioneel kan de checklijst voor Cognitie en Emotionele problemen na een

Nadere informatie

Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR

Autisme en de gevolgen Els Ronsse /   MDR Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af

Nadere informatie

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum

Nadere informatie

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN OMGAAN MET KINDERANGSTEN Brainstorm: Angsten bij kinderen An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragstherapeut www.depraatdoos.be Hannah, 3 jaar Anouk, 10 jaar BANG ZIJN IS OK! WAT IS ANGST? Is een normaal verschijnsel

Nadere informatie

Hoe krijg je meer zin? Oefening 3: Wat zijn jouw prikkels? 12

Hoe krijg je meer zin? Oefening 3: Wat zijn jouw prikkels? 12 Hoe krijg je meer zin? 09 - Oefening 3: Wat zijn jouw prikkels? 12 Meer zin. Denk jij ook dat zin in vrijen er spontaan hoort te zijn? Dat zin iets is dat zomaar uit het niets op komt borrelen? Geloof

Nadere informatie

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken.

Roepnaam : recente foto. Wilt u dit formulier volledig aan alle zijden invullen en waar nodig 0 zwart maken. Inschrijfformulier 2019. Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk PER POST sturen aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, 0180-430860 Roepnaam : recente foto Achternaam Straat Postcode

Nadere informatie

Vraag 3 Bekijk scène 1, scène 2 en scène 3 nogmaals en lees de tekst De ontdekking.

Vraag 3 Bekijk scène 1, scène 2 en scène 3 nogmaals en lees de tekst De ontdekking. Feedbackvragen Casus Doortje Vraag 1 Lees de tekst De ontdekking en bekijk scène 2 en scène 3 nogmaals. Beantwoord daarna de vraag. Nemen de moeder en vader van Doortje voldoende afstand tot Doortje? a.

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Pesten

Werkstuk Verzorging Pesten Werkstuk Verzorging Pesten Werkstuk door een scholier 1721 woorden 12 juni 2005 6,9 373 keer beoordeeld Vak Verzorging HOOFDSTUK 1 WAT IS PESTEN Pesten is iets heel anders dan plagen, plagen is bijvoorbeeld

Nadere informatie

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp 00 Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar Afdeling Spoedeisende Hulp U of een van uw naasten heeft een hersenschudding opgelopen door een ongeluk of plotselinge beweging van het hoofd. Dit wordt

Nadere informatie

Inschrijfformulier Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk,

Inschrijfformulier Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, Inschrijfformulier 2017. Wilt u dit formulier zo spoedig mogelijk terugzenden aan: Mevr. H. de Jong, Windmolen 101, 2986 TL Ridderkerk, 0180-430860 Roepnaam : recente foto Achternaam Straat Postcode en

Nadere informatie

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen

Nadere informatie

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar

Nadere informatie

Autisme in de klas JOLANDA VAN OOSTVEEN & LEN MARTIJN

Autisme in de klas JOLANDA VAN OOSTVEEN & LEN MARTIJN Autisme in de klas JOLANDA VAN OOSTVEEN & LEN MARTIJN Inleiding Doel Hoe zit het ook alweer Cognitieve theorieën Communicatie Gedrag Relaties en (seksuele)ontwikkeling Toekomst Jolanda Doel Begrip vergroten

Nadere informatie

Dansen zonder SDN beperkingen

Dansen zonder SDN beperkingen Dansen zonder SDN beperkingen Lesboek korte impressie achtergrondinformatie Stichting Danssport op maat Schrijvers Emmely Lefèvre & Stefan Nijmeijer Mensen met een verstandelijke beperking Waar denk je

Nadere informatie

Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen. Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen. Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven Vrouwen met ASS, bijzondere vrouwen Annelies Spek Klinisch psycholoog / senior onderzoeker GGZ Eindhoven Structuur Inleiding (prevalentie, DSM 5) ASS bij jongens/meisjes ASS bij mannen/vrouwen Levensgebieden

Nadere informatie

Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro

Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Actief in Noord en

Nadere informatie

Schizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie

Schizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie ggz voor doven & slechthorenden Schizofrenie Leven in een andere wereld Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie Herkent u dit? Denkt u wel eens dingen te zien

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking S.N. Kuik (2014, ongepubliceerd) Inleiding Het in Gesprek gaan met iemand met een LVB vergt nogal wat van Gespreksvoerders.

Nadere informatie

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek Informatiebrochure 2 Omgaan met de ziekte kanker gaat gepaard met extra stress. Zorgen over de diagnose, de operatie, de bijwerkingen van de behandeling,

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Licht verstandelijke beperking. Praktische tips voor herkennen. voor professionals

Licht verstandelijke beperking. Praktische tips voor herkennen. voor professionals Licht verstandelijke beperking Praktische tips voor herkennen voor professionals Begrijp je wat ik bedoel? Kinderen en jongeren zijn er bij gebaat wanneer vroegtijdig wordt herkend of er sprake is van

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Stemmen horen bij kinderen

Kinderneurologie.eu.  Stemmen horen bij kinderen Stemmen horen bij kinderen Wat houdt stemmen horen in? Met stemmen horen wordt bedoeld dat kinderen in hun hoofd een vreemde stem of meerdere vreemde stemmen horen die geluid maken of iets zeggen. Hoe

Nadere informatie

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan.

Voor dat ik ga proberen uit te leggen wat autisme is, geeft ik eerst een paar voorbeelden van de impact daarvan. AUTENTIEK Oudeveen 63 3905WD Veenendaal 0318-522629 / 06-44028983 contact@autentiek.nl www.autentiek.nl NL64 RABO 0180556061 Autisme: een leven lang anders Wanneer we spreken over autisme en (geloofs)opvoeding,

Nadere informatie

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke

Nadere informatie

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs naam leerling: leeftijd (jaar) geslacht groep: datum: jongen meisje ingevuld door: Taakgericht gedrag 1 Afleidbaarheid: externe prikkels De leerling blijft

Nadere informatie

Intake cliënt Datum :

Intake cliënt Datum : Intake cliënt Datum Achternaam Voorletter(s) en roepnaam Geboortedatum Woonsituatie Bij ouders Bij familie Gescheiden, wie heeft er gezag? Uit huis, nl. Anders, nl. Heeft u huisdieren? Zo ja, welke? Ouders/Verzorgers

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland Ontwikkelingsstoornisssen Autisme Spectrum Stoornis (ASS) GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke

Nadere informatie

De cliënt vult dit eventueel samen met de jobcoach in Maak er werk van

De cliënt vult dit eventueel samen met de jobcoach in Maak er werk van Wat? Voor wie? Soort tool? Hoe gebruiken? Bron? Dit document peilt naar de moeilijkheden die de cliënt ervaart op vlak van sociale interactie en communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en de

Nadere informatie

Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro

Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Is actief in Noord

Nadere informatie

Spreekbeurt Biologie Hoogbegaafdheid

Spreekbeurt Biologie Hoogbegaafdheid Spreekbeurt Biologie Hoogbegaafdheid Spreekbeurt door M. 2703 woorden 25 januari 2015 6,8 11 keer beoordeeld Vak Biologie Hoogbegaafdheid is een bijzondere gave die niet iedereen heeft. Stel dat we 100

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

Bipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN

Bipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN Bipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN Er zijn altijd situaties die ons erg boos, blij of verdrietig maken: emotionele pieken en dalen horen bij het leven. Maar het kan voorkomen dat u last heeft van

Nadere informatie