Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen Ervaringen van een arts in een multiculturele wijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen Ervaringen van een arts in een multiculturele wijk"

Transcriptie

1 Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen Ervaringen van een arts in een multiculturele wijk Vreemd en ziek zijn in onze welvaartstaat

2 Dimensies van diversiteit Etniciteit Culturele identiteit Klasse Levensfase Talent/handicap Religie Sekse Seksuele oriëntatie beroep

3 Etnische en culturele diversiteit in de medische praktijk Diversiteit van patiënten Interculturele communicatie Specifieke problemen met migranten Frequente ziektebeelden, aanpassingspathologie Culturele competentie Pentalfa

4 Het Belgisch migratielandschap (1) Aandeel buitenlanders : 9,76% of personen (2011) Ongelijke verdeling : Brussel 33% Wallonie 9,5 % Vlaanderen 6,4% Drie voornaamste niet-eunationaliteiten : Marokkanen (81.943), Turken (39.551) en Congolezen (18.056)

5 Het Belgisch migratielandschap (2) Bijzondere categorie : asielaanvragers ( personen in Eurostat) : voornamelijk uit Afghanistan(12,4%) Guinee(8,4%), Rusland (6,8%),Congo (6,2%)en Kosovo (4,5%) niet-begeleide minderjarigen : Afghanistan (31,7%), Guinee (18,6%) en Irak (6,6%) Illegalen : geen gegevens

6 Brussel :een jonge bevolking Bevolkingspiramide Brussels Gewest en België, 2011 Bron: FOD Economie, ADSEI, Rijksregister

7 Een stad van immigranten Verdeling van de geboorten naar nationaliteit van de moeder (huidige en oorspronkelijke), Brussel, 2010 Nationaliteit Brusselse bevolking, 2012 Bron: Rijksregister Bron: Statistische geboorteformulieren

8 Een kwetsbare bevolking Aandeel van de bevolking met een inkomen onder de armoederisicogrens per gewest, inkomens 2010

9 Armoederisicogrens en het bedrag van maandelijkse uitkeringen Armoederisicogrens (EU-Silc 2010) voor alleenstaande : 1000 Koppel met 2 kinderen 2101 Leefloon (OCMW 2012) voor alleenstaande: 801,34 Koppel met 2 kinderen: 1068,34

10 2 Interculturele communicatie Verbale communicatie : taal Non-verbale communicatie 1 Diversiteit 2 Interculturele communicatie 3 Specifieke problemen met migranten 4 Ziektebeelden 5 Culturele competentie

11 Pentalfa

12 Beinvloedende factoren Perceptie Tijd- en ruimtebeleving Denkpatronen Vooronderstellingen

13 3 Specifieke problemen met migranten die de interactie beinvloeden Als patiënt: Taalbarrières Administratieve problemen Socio-economische problemen Traumatisch verleden Geen kennis van ons gezondheidszorgsysteem Andere kijk op ziekte en gezondheid: traditionele genezers/kruiden Culturele/religieuze verschillen: Ramadan Als hulpverlener : Geen info over voorgeschiedenis Negatieve houding van hulpverlener: Positief racisme: arme migranten Negatief racisme: ze weten niet beter Financieel voordeel: laten terugkomen/ steeds andere medicatie

14 Klachtenpatroon Presenteren van klachten: Onverklaarbaar volgens westerse normen Zeer fysisch Veel gebruik van metaforen Theatraal Geen therapie helpt Eis voor technische onderzoeken Moeilijk uiten van psychische problemen Minder oog voor preventie

15 Preventie : onmogelijke boodschap? Screening op borstkanker (grote variatie van 10% tot 50%), cervixkanker (24,6 % bij Turkse 36,5% bij Marokkaanse en 73,5 % bij Belgische vrouwen)..lage opkomst Positief :vaccinaties bij baby s en kinderen : > 95% dekkingsgraad) Werken op lange termijn: vraagt geduld en politieke wil Kleine lokale initiatieven blijven noodzakelijk

16 Marokkaanse vrouw 45 jaar Hoofdpijn sinds laatste bevalling in 2002 Milde bloeddrukverhoging sinds 2003 Functionele maagklachten sinds 2007 Pijn in de lage rug sinds 2010 Pijn in de linker arm sinds 2011 Dorsale rugpijn : patiënte vraagt borstreductie.. Alle onderzoeken normaal behalve BD 15/9 Diagnose :?

17 Enkele tips Investeer in een goede vertrouwensrelatie en toon betrokkenheid en inzet Probeer als hulpverlener de klachten te interpreteren ( somatisch-psychologisch-sociaal-existentieel): le corps parle Leg met beelden uit dat (chronishe)stress kan leiden tot chronische problemen

18 Referentiekaders en taalgebruik Artsen: vertrouwde en aangeleerde proces van biomedische diagnosestelling Patiënten: eigenaardige verwoording van hun klachten en specifieke zorgen rond impact op de familie. Uiteenlopende culturele variaties in het beschrijven van symptomen Personalistische visie : ziekte als straf of wraak Verklaringsmodellen

19 Zeynep : van Turkije naar België 1978 : gehuwd, 2 dochters 1981 : schoonmaakster in UZ 1987 : man werkloos

20 Zeynep (2) : mijn maag brandt, mijn buik zwelt, ik zie zwart voor mijn ogen, ik heb geen eetlust meer, ik ben misselijk : Ik heb een prop in mijn keel, ik kan niet slikken, ik heb een droge tong en een vieze smaak in de mond, ik heb geen kracht meer en nu begint mijn hoofd ook te draaien

21 Niet-westerse Westerse cultuur Metafoor taalgebruik rationeel taalgebruik Overdracht van de realiteit in beelden Overdracht van de realiteit in woorden Verbonden met een groep Arts beslist Individualistische invalshoek Informed consent

22 4 Frequente ziektebeelden Diabetes Hypertensie Scabies Ferriprieve anemie Vit D deficiëntie Depressie ( gesomatiseerd ) Oesofagitis 1 Diversiteit 2 Interculturele communicatie 3 Specifieke problemen met migranten 4 Ziektebeelden 5 Culturele competentie

23 Niet te missen diagnosen TB ( pulmonair, nier, Pott ) CO- intoxicatie + aandacht voor huisvesting Malaria ( Centraal Afrika ) SOA Myocardinfarkt Gemaskeerde impotentie: zwakke benen, rugpijn.. Epilepsie behandeld als bovennatuurlijke ziekte

24 Specifieke situaties Rouwverwerking na overlijden, na doodgeboren kind. Hyperventilatie aangebracht als hoofdpijn eisende patiënten: Oost-Europa, Marokko gevoel te gaan sterven Lichaamsbeeld : verstoord na bvb ongeval Ziektewinst = overlevingsstrategie Attestenwinkel: kan je dit niet schrijven?

25 Ethan, een Afghaanse man met koude benen : koud gevoel in beide benen sinds 1 jaar Anamnese : in 2000 lichaam als ijs bij reis in dak van trein naar Bulgarije. Naar België in 2OO8, 3 kinderen Asielaanvraag afgewezen, in beroep nog niet erkend K.O. : normaal, schotwonden arm en schouder re Biologie: normaal enkel VIT D deficiëntie Behandeling met D-cure: geen beterschap Consult Neuroloog: normaal. Diagnose : restless legs? : Hoofdpijn en slaapstoornis

26 Vreemdelingen zonder wettig verblijf Aanpassingspathologie : Post-traumatische stressstoornis ( geen eenduidige symptomatologie, geen cultureel antwoord) Depressie ( dikwijls gesomatiseerd ) Psychosomatische klachten :angstaanvallen, hyperventilatie, maagklachten. Geen opleiding of geen erkenning van diploma : nog minder kansen op de arbeidsmarkt

27 5 Evolutie naar culturele competentie Multicultural approach kennis Cross-cultural approach vaardigheden Cultural awareness Cultural sensitivity Kripalani 2006 professioneel gedrag Pentalfa

28 Medisch-technische aspekten Kennis van de epidemiologie en klinische manifestatie van ziekte in verschillende etnische groepen (cfr diabetes bij Noord-Afrikanen) Kennis van de verschillende effecten van behandeling in verschillende etnische groepen (cfr Hypertensie bij West- Afrikanen)

29 Persoonlijke aspecten bij patiënt Kennis van de context waarin mensen leven (cultureel, sociaal, historisch) Zich bewust zijn van de wijze waarop de culturele herkomst van de patiënt diens ideeën over gezondheid, gezondheidszorg, referentiekader, evidentie van normen en waarden kan beïnvloeden ( cfr Turkse vrouw met maagpijn)

30 Persoonlijke aspekten bij hulpverlener Zich bewust zijn van eigen ideeën over gezondheid en gezondheidszorg, eigen referentiekader en evidentie van eigen normen en waarden (bvb westers beeld van depressie) Zich bewust zijn van eigen vooroordelen en de neiging tot stereotyperen (mal-partoutsyndroom) Zich bewust zijn van persoonlijke en professionele onzekerheid Flexibel en creatief kunnen inspelen op nieuwe situaties Informatie kunnen overbrengen (zelf of via ICB s)

31 Aspekten in relatie tot de maatschappij en het gezondheidssysteem Kennis van wettelijke regels en juridische procedures met betrekking tot de zorg aan een diverse patiëntengroep beleidsaanbevelingen gezondheidszorg allochtonen

32 Tot slot Elk individu is belangrijker dan zijn cultuur Blijf bewust van de invloed van het verschil Veralgemeen niet La différence crée le sens Pierre Bourdieu

Onbekend.onbegrepen? Diversiteit in de chronische zorg. Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen

Onbekend.onbegrepen? Diversiteit in de chronische zorg. Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen Onbekend.onbegrepen? Diversiteit in de chronische zorg Louis Ferrant WGC Medikuregem - Universiteit Antwerpen Diversiteit : een overzicht Caleidoscopia spel : 10 min Filmfragment : een mug in mijn oor

Nadere informatie

CULTURELE DIVERSITEIT IN DE HEDENDAAGSE HULPVERLENING. Louis Ferrant Huisartsgeneeskunde - Universiteit Antwerpen

CULTURELE DIVERSITEIT IN DE HEDENDAAGSE HULPVERLENING. Louis Ferrant Huisartsgeneeskunde - Universiteit Antwerpen CULTURELE DIVERSITEIT IN DE HEDENDAAGSE HULPVERLENING Louis Ferrant Huisartsgeneeskunde - Universiteit Antwerpen Etnische diversiteit in de medische praktijk Diversiteit van patiënten Culturele verschillen

Nadere informatie

Socio-culturele minderheden en gezondheidszorg

Socio-culturele minderheden en gezondheidszorg De zin van het verschil Culturele diversiteit in de praktijk Louis Ferrant Huisartsgeneeskunde - Universiteit Antwerpen Socio-culturele minderheden en gezondheidszorg Persoonsgebonden faktoren Structurele

Nadere informatie

CULTUURSENSITIVITEIT IN DE KANKERZORG. Door Naziha Maher, projectcoördinator diversiteit

CULTUURSENSITIVITEIT IN DE KANKERZORG. Door Naziha Maher, projectcoördinator diversiteit CULTUURSENSITIVITEIT IN DE KANKERZORG Door Naziha Maher, projectcoördinator diversiteit 27 mei 2016 MIJN CULTUUR IS DE JOUWE NIET, MAAR DAAROM NIET MINDER WAARD!! ZORGVERLENING IS CULTUREEL GEKLEURD Model

Nadere informatie

limburg.be Hoe communiceren met patienten van allochtone origine

limburg.be Hoe communiceren met patienten van allochtone origine Hoe communiceren met patienten van allochtone origine Inhoud Het migratielandschap Specifieke problemen met migranten die de interactie beinvloeden Gebruik v/d gezondheidszorg Klachtenpatroon Frequente

Nadere informatie

Accroissement démographique, multiculturalité, dualisation sociale: les enjeux bruxellois

Accroissement démographique, multiculturalité, dualisation sociale: les enjeux bruxellois OBSERVATOIRE DE LA SANTÉET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL www.observatbru.be Accroissement démographique, multiculturalité, dualisation sociale: les enjeux bruxellois

Nadere informatie

Welzijnsbarometer 2015

Welzijnsbarometer 2015 OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL "Cultuur aan de macht" de sociale rol van cultuur en kunst 26 november 2015 Welzijnsbarometer 2015 Marion

Nadere informatie

Artsen en zorg voor vluchtelingen

Artsen en zorg voor vluchtelingen Artsen en zorg voor vluchtelingen Den Haag, 1 december 2016 Evert Bloemen, arts (e.bloemen@pharos.nl) Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen 1 Aan de orde komen 1. Cijfers en migratie 2. Asielprocedure

Nadere informatie

Kan men ook psychisch ziek worden in andere culturen?

Kan men ook psychisch ziek worden in andere culturen? Kan men ook psychisch ziek worden in andere culturen? Inhoud Probleemstelling Cultuur een eng of een ruim begrip? (Psychisch) ziek zijn. Culturele invloeden op psychisch ziek zijn. Invloeden op het verpleegkundig

Nadere informatie

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Zohra Chbaral 1

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Zohra Chbaral 1 Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen Zohra Chbaral 1 Vooreerst bedanken we de interculturele bemiddelaars, de coördinatoren interculturele bemiddeling die ons de gegevens

Nadere informatie

Kinderarmoede in het Brussels Gewest

Kinderarmoede in het Brussels Gewest OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Senaat hoorzitting 11 mei 2015 Kinderarmoede in het Brussels Gewest www.observatbru.be DIMENSIES VAN ARMOEDE

Nadere informatie

Diverse school, diverse kansen

Diverse school, diverse kansen Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.

Nadere informatie

Geestelijke gezondheid van de Brusselaars: cijfers in context

Geestelijke gezondheid van de Brusselaars: cijfers in context OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES Geestelijke gezondheid van de Brusselaars: cijfers in context 05/04/2019 Elise Mendes da Costa & Olivier

Nadere informatie

«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES

«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES «WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES Brussel wordt gekenmerkt door een grote concentratie van armoede in de dichtbevolkte buurten van de arme sikkel in het centrum van de stad, met name

Nadere informatie

De vluchtelingencrisis. Een fact-check van 9 clichés

De vluchtelingencrisis. Een fact-check van 9 clichés De vluchtelingencrisis Een fact-check van 9 clichés Er zijn wereldwijd nooit meer vluchtelingen dan vandaag Klopt? / Klopt niet? Er zijn wereldwijd nooit meer vluchtelingen dan vandaag One year ago, UNHCR

Nadere informatie

Percepties van jongeren over politieoptreden: ethnic profiling in België?

Percepties van jongeren over politieoptreden: ethnic profiling in België? Percepties van jongeren over politieoptreden: ethnic profiling in België? dr. Antoinette Verhage Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht Universiteit Gent VANASSCHE, N., VERHAGE, A., (2015),

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen 1.1. Aantal inschrijvingen van asielzoekers voor 2015

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. inschrijvingen van asielzoekers per type aanvraag

Nadere informatie

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid INBURGERINGSPROGRAMMA Trajectbegeleider: TB Nederlands als Tweede Taal: NT2 Maatschappelijke Oriëntatie: MO Toekomstplannen

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. inschrijvingen van asielzoekers per type aanvraag

Nadere informatie

Het lichaam in beeld

Het lichaam in beeld Het lichaam in beeld migranten/vluchtelingen met lichamelijke klachten in de psychiatrie Koos Bartels Zulfiye Cam 15 maart 2016 Programma Kennismaking Theoretische achtergronden Casus Zwarte Zee Gespreksoefening

Nadere informatie

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2016 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2016 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Aandeel mannen en vrouwen, maart 2016

Aandeel mannen en vrouwen, maart 2016 Aandeel mannen en vrouwen, maart 2016 29% 71% mannen vrouwen Bron: Fedasil, bewerking: AgII Aandeel mannen en vrouwen, maart 2016 Aandeel mannen en vrouwen voor verschillende nationaliteiten van de opgevangen

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2016 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2016 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. inschrijvingen van asielzoekers per type aanvraag

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2014 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2014 1. Inkomende aanvragen 1.1. inschrijvingen van asielzoekers voor 2014 Maand

Nadere informatie

Interculturele Communicatie & Interculturele Competentie

Interculturele Communicatie & Interculturele Competentie Interculturele Communicatie & Interculturele Competentie Kaveh Bouteh Senior trainer en adviseur bij PHAROS Adviseur interculturalisatie en diversiteitmanagement K.bouteh@pharos.nl Doelstelling: Hoe bereiken

Nadere informatie

BRUSSELS ARMOEDERAPPORT 2015 Welzijnsbarometer: samenvatting

BRUSSELS ARMOEDERAPPORT 2015 Welzijnsbarometer: samenvatting BRUSSELS ARMOEDERAPPORT 2015 Welzijnsbarometer: samenvatting De Welzijnsbarometer verzamelt jaarlijks een reeks indicatoren die verschillende aspecten van armoede in het Brussels Gewest belichten. De sociaaleconomische

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. inschrijvingen van asielzoekers per type aanvraag

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. inschrijvingen van asielzoekers per type aanvraag

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELAANVRAGEN ASIELAANVRAGEN Maandelijkse statistieken voor het jaar 2015 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2015 925 815 921 884 1.354 1.886 2.630 Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

20 oktober NRC psa. Marjolein Van Duijl

20 oktober NRC psa. Marjolein Van Duijl Systemische aanpak bij gezinnen met gevarieerde culturele achtergrond Anna de Voogt klinisch psycholoog-psychotherapeut, Amsterdam 20 oktober NRC psa. Marjolein Van Duijl Van Duijl zegt dat mensen soms

Nadere informatie

Inhoud. 0 Etnische diversiteit in de medische praktijk: een introductie. Casuïstiek. herkomst voor zorgverlening door artsen... 8

Inhoud. 0 Etnische diversiteit in de medische praktijk: een introductie. Casuïstiek. herkomst voor zorgverlening door artsen... 8 XI 0 Etnische diversiteit in de medische praktijk: een introductie 0.1 Inleiding............................................................................. 2 0.2 Mensen van allochtone herkomst in Nederland......................................

Nadere informatie

Profiel van de asielzoekers in opvang op 31 december 2015

Profiel van de asielzoekers in opvang op 31 december 2015 Monitoring asielinstroom Profiel van de asielzoekers in opvang op 31 december 2015 Nota in het kader van de coördinatieopdracht monitoring asielinstroom van het Agentschap Integratie en Inburgering Publicatiedatum:

Nadere informatie

Inloopteams hebben als taak ouders te ondersteunen bij de opvoeding van hun jonge kinderen via een laagdrempelig en preventief activiteitenaanbod.

Inloopteams hebben als taak ouders te ondersteunen bij de opvoeding van hun jonge kinderen via een laagdrempelig en preventief activiteitenaanbod. Inloopteams hebben als taak ouders te ondersteunen bij de opvoeding van hun jonge kinderen via een laagdrempelig en preventief activiteitenaanbod. Een inloopteam werkt doelgroepgericht. De gezinnen waar

Nadere informatie

WELKOM. Zehra Yildirim

WELKOM. Zehra Yildirim WELKOM Zehra Yildirim Kennismaking Mag ik vragen om recht te staan? De muziek gaat van start Loop door elkaar heen tot de muziek stopt Maak kennis met de persoon die het dichts bij je staat Ga over naar

Nadere informatie

Verbinden vanuit diversiteit

Verbinden vanuit diversiteit Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De

Nadere informatie

Gelijke gezondheidszorg voor iedereen?

Gelijke gezondheidszorg voor iedereen? Gelijke gezondheidszorg voor iedereen? Ongelijkheid in de Vlaamse gezondheidszorg Culturele barrières Prof. Monique Elseviers Universiteit Antwerpen Enkele Belgische cijfers Levensverwachting voor een

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2017 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2017 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2017 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2017 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2018 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2018 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2017 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2017 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2017 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2017 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Vluchtelingen: traject, statuut, sociale rechten..? in samenwerking met:

Vluchtelingen: traject, statuut, sociale rechten..? in samenwerking met: Vluchtelingen: traject, statuut, sociale rechten..? in samenwerking met: 1. Overzicht wettelijke verblijfsmotieven Burgers van de unie Gezinshereniging, gezinsvorming reguliere migratie Arbeid Studies

Nadere informatie

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding

Nadere informatie

GEKLEURDE ARMOEDE BEA VAN ROBAEYS

GEKLEURDE ARMOEDE BEA VAN ROBAEYS GEKLEURDE ARMOEDE BEA VAN ROBAEYS De opbouw van het verhaal Gekleurde armoede Een maatschappelijke uitdaging Leefwereld: het leven zoals het is Gekleurde armoede en hulpverlening Het perspectief van de

Nadere informatie

Armoedebarometer 2012

Armoedebarometer 2012 Armoedebarometer 2012 Jill Coene An Van Haarlem Danielle Dierckx In opdracht van Decenniumdoelen 2017 Armoede in cijfers Kinderen geboren in een kansarm gezin verdubbeld tot 8,6% op tien jaar tijd - Kwalijke

Nadere informatie

Interculturele communicatie

Interculturele communicatie Interculturele communicatie 11 november 2014 Andre van Houwelingen, Klinisch psycholoog, psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden 1 Programma Inleiding en kennismaking Wat is cultuur Wat is communicatie

Nadere informatie

Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid

Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid Algemene vergadering RWO -Oudenaarde 11 juni 2012 Inhoud Terminologie: ECM Enkele vragen Overzicht van de immigratie Aanwezigheid in regio Oudenaarde Enkele

Nadere informatie

11/10/2010. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES

11/10/2010. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn  OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES 11/10/2010 OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Armoede in Brussel Armoederapport 2010 Welzijnsbarometer Observatorium voor Gezondheid en Welzijn

Nadere informatie

Monitoring asiel: profiel asielzoekers in het opvangnetwerk van Fedasil op 31 maart 2016

Monitoring asiel: profiel asielzoekers in het opvangnetwerk van Fedasil op 31 maart 2016 Monitoring asiel: profiel asielzoekers in het opvangnetwerk van Fedasil op 31 maart 2016 Nota in het kader van de coördinatieopdracht monitoring asielinstroom van het Agentschap Integratie en Inburgering

Nadere informatie

Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg

Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg MODULE INLEIDING Vaak gebruikte begrippen zoals cultuur, etniciteit, nationaliteit, ras worden gedefinieerd Impact van cultuur op mentaal lijden wordt besproken Migratiedynamieken

Nadere informatie

HET THEMATISCH RAPPORT LE RAPPORT THÉMATIQUE

HET THEMATISCH RAPPORT LE RAPPORT THÉMATIQUE OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL HET THEMATISCH RAPPORT LE RAPPORT THÉMATIQUE Vrouwen, bestaansonzekerheid en armoede in het Brussels Gewest

Nadere informatie

Interculturele communicatie door de publiekswerker

Interculturele communicatie door de publiekswerker Interculturele communicatie door de publiekswerker kaders en modellen voor de analyse van de eigen praktijk Interact studiedag BKO/RAB/Lasso 15/06/2012 2 types modellen:gericht op Cultureel communicatieve

Nadere informatie

Algemeen rapport: vergelijk Postzones: Antwerpen Noord (2060), Antwerpen Kiel (2020), Antwerpen Linkeroever (2050), Borgerhout (2140)

Algemeen rapport: vergelijk Postzones: Antwerpen Noord (2060), Antwerpen Kiel (2020), Antwerpen Linkeroever (2050), Borgerhout (2140) Inhoud Algemeen rapport: vergelijk Postzones: Antwerpen Noord (2060), Antwerpen Kiel (2020), Antwerpen Linkeroever (2050), Borgerhout (2140) Dit rapport brengt de Postzones: Antwerpen Noord (2060), Antwerpen

Nadere informatie

UW OPVATTINGEN OVER UW DIABETES

UW OPVATTINGEN OVER UW DIABETES UW OPVATTINGEN OVER UW DIABETES Klachten Hieronder staat een lijst met klachten. U kunt in de eerste kolom aangeven door middel van een kruisje of u deze klachten heeft. Vervolgens vragen wij u of u vindt

Nadere informatie

Interculturele jeugd en opvoedhulp

Interculturele jeugd en opvoedhulp Interculturele jeugd en opvoedhulp Op zoek naar vertrouwen en doeltreffendheid Presentatie TriviumLindenhof 9/2012 1 Ary Scheffer. Mignon verlangend naar haar vaderland 1836 2 Cijfertjes Bij TriviumLindenhof

Nadere informatie

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele

Nadere informatie

Basisvorming. Wat is een vluchteling?

Basisvorming. Wat is een vluchteling? Basisvorming Wat is een vluchteling? Voorstellingsronde Stel je kort voor en vertel aan de groep hoe je zelf in contact bent gekomen met vluchtelingen VLUCHTELINGENWERK VLAANDEREN BASISVORMING - WAT IS

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Jaarlijkse statistieken 28-216 Dienst Vreemdelingenzaken : jaarlijkse statistieken asiel, 28-216 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag, 28-216 Jaar Eerste

Nadere informatie

Multiculturele aspecten van palliatieve zorg

Multiculturele aspecten van palliatieve zorg Multiculturele aspecten van palliatieve zorg Casuïstiek bespreking palliatieve zorg Buitenveld 18-11-2014 Marina van Gaans Verpleegkundig specialist longziekten/ palliatieve zorg Immigratie Nederland Nederland

Nadere informatie

KINDEREN ZONDER PAPIEREN: FEITEN EN RECHTEN

KINDEREN ZONDER PAPIEREN: FEITEN EN RECHTEN KINDEREN ZONDER PAPIEREN: FEITEN EN RECHTEN CHRISTIANE TIMMERMAN WOUTER VANDENHOLE DIRK VANHEULE (eds.) intersentia Antwerpen - Oxford INHOUD VOORWOORD v MINDERJARIGE VREEMDELINGEN ZONDER VERBLIJFSDOCUMEN-

Nadere informatie

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014)

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014) Dat onze samenleving steeds diverser wordt is een open deur intrappen. Opeenvolgende migratiestromen brachten mensen uit alle hoeken van de wereld naar Brussel: werknemers uit Italië, Spanje, Marokko,

Nadere informatie

Introductie cultuursensitief werken: een kwestie van kennis én houding

Introductie cultuursensitief werken: een kwestie van kennis én houding Introductie cultuursensitief werken: een kwestie van kennis én houding Cor Hoffer cultureel antropoloog en socioloog Info: www.corhoffer.nl 1 Onderwerpen: migratie cultuursensitief werken korte oefening

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Jaarlijkse statistieken 29-217 Dienst Vreemdelingenzaken : jaarlijkse statistieken asiel, 29-217 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag, 29-217 Jaar Eerste

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2016 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2016 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg

Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Marjan Mensinga trainer en adviseur bij Pharos en med. antropoloog/spv/poh GGZ Jennifer van den Broeke senior projectleider en adviseur bij Pharos

Nadere informatie

Bereiken van nieuwkomers via inburgeringcursussen. Dr. Rik Baeten Domus Medica

Bereiken van nieuwkomers via inburgeringcursussen. Dr. Rik Baeten Domus Medica Bereiken van nieuwkomers via inburgeringcursussen Dr. Rik Baeten Domus Medica Risicogroepen ondervaccinatie bron vaccinatiegraadstudies 2005-2008 Kinderen 18 tot 24 maanden Gezinnen met een moeder van

Nadere informatie

Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld

Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh

Nadere informatie

HOOFDSTUK 5. Verwerving en toekenning van de Belgische nationaliteit aan vreemdelingen

HOOFDSTUK 5. Verwerving en toekenning van de Belgische nationaliteit aan vreemdelingen HOOFDSTUK 5. Verwerving en toekenning van de Belgische nationaliteit aan vreemdelingen Het vorige hoofdstuk heeft aangetoond dat statistieken over de vreemde populatie geen volledig beeld geven van het

Nadere informatie

Resultaten van de socioeconomische. Valérie Gilbert Virginie Vaes FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg

Resultaten van de socioeconomische. Valérie Gilbert Virginie Vaes FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Resultaten van de socioeconomische monitoring Valérie Gilbert Virginie Vaes FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ORIGINE EN MIGRATIEACHTERGROND CONCEPTEN 2 Origine Identificatie van personen

Nadere informatie

Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit

Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Permanente Vorming Actuele Filosofie 2007-2008 Seksualiteit, Globalisering en Ethiek Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Telidja Klaï Sensoa & Vrije Universiteit

Nadere informatie

Werken aan een wijk waar iedereen zich beter voelt

Werken aan een wijk waar iedereen zich beter voelt Werken aan een wijk waar iedereen zich beter voelt Dr Louis Ferrant WGC Medikuregem Universiteit Antwerpen Kuregem Enkele cijfers Totale bevolking Anderlecht : 116.332 (2015) Kuregem : 27.915 (+ 10-15

Nadere informatie

Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden

Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden Sophie Withaeckx & Shaireen Aftab RHEA Onderzoekscentrum Gender & Diversiteit (VUB) Ella vzw Kenniscentrum Gender & Etniciteit

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland

Nadere informatie

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Het is een gegeven: Voorzieningen in Welzijnsorganisaties krijgen een

Nadere informatie

Interculturele bemiddeling en kwaliteit van zorg Prof.dr.Theda Borde 1

Interculturele bemiddeling en kwaliteit van zorg Prof.dr.Theda Borde 1 Interculturele bemiddeling en kwaliteit van zorg Prof.dr.Theda Borde 1 Professor Borde bracht verslag uit van twee vergelijkende studies die ze in drie ziekenhuizen in Berlijn uitvoerde. De ene heeft betrekking

Nadere informatie

'De zorg voor de Marokkaanse psychische patient in Mechelen, de huidige stand van zaken.'

'De zorg voor de Marokkaanse psychische patient in Mechelen, de huidige stand van zaken.' 'De zorg voor de Marokkaanse psychische patient in Mechelen, de huidige stand van zaken.' Dr Abdellatif Riffi huisarts; Secretaris Vamos, ondervoorzitter SHARAF Lezinghouder Vub Geschiedenis vd migratie

Nadere informatie

demografische en sociale impact van migratie in Eeklo burgemeester Koen Loete eeklo stad van inwoners

demografische en sociale impact van migratie in Eeklo burgemeester Koen Loete eeklo stad van inwoners demografische en sociale impact van migratie in Eeklo burgemeester Koen Loete eeklo stad van 20.546 inwoners 1 Demografische impact van migratie in Eeklo evolutie aantal inwoners - evolutie aantal vreemdelingen

Nadere informatie

Gezondheidszorg asielzoekers en vluchtelingen in Kennemerland. Raadsleden informatieavond Veiligheidsregio Kennemerland Marjolein Somers Mei 2016

Gezondheidszorg asielzoekers en vluchtelingen in Kennemerland. Raadsleden informatieavond Veiligheidsregio Kennemerland Marjolein Somers Mei 2016 Gezondheidszorg asielzoekers en vluchtelingen in Kennemerland Raadsleden informatieavond Veiligheidsregio Kennemerland Marjolein Somers Mei 2016 Inhoud Presentatie Asielprocedure en opvang in Nederland

Nadere informatie

Van opvang naar samenleven Inspirerende beleidsverhalen en praktijken voor de lokale integratie van vluchtelingen

Van opvang naar samenleven Inspirerende beleidsverhalen en praktijken voor de lokale integratie van vluchtelingen Inspiratiedagen voor lokale besturen Van opvang naar samenleven Inspirerende beleidsverhalen en praktijken voor de lokale integratie van vluchtelingen Inleiding Wat brengen we? Situering vluchtelingen

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2018 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2018 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

Entercultureel. een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie

Entercultureel. een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie Entercultureel een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie Joke Simons (Lessius Mechelen) Gunilla de Graef (Lessius Mechelen: CIMIC) Marieke Vandersmissen (KHLeuven) Annemie

Nadere informatie

Cultuursensitiviteit Partners in de geboortezorg 13 mei 2014

Cultuursensitiviteit Partners in de geboortezorg 13 mei 2014 Cultuursensitiviteit Partners in de geboortezorg 13 mei 2014 Helena Kosec Pharos h.kosec@pharos.nl 1 Inhoud Migranten definities Gezondheid epidemiologische verschillen Gezondheid verschillen in zorggebruik

Nadere informatie

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS

Algemene Directie Dienst Vreemdelingenzaken ASIELZOEKERS ASIELZOEKERS Maandelijkse statistieken voor het 2016 Dienst Vreemdelingenzaken : maandelijkse statistieken asiel 2016 1. Inkomende aanvragen Tabel 1. Aantal asielzoekers 1 per type aanvraag en per maand

Nadere informatie

De oorzaken van deze lage tewerkstellingsgraad situeren zich zowel aan de aanbod- als aan de vraagzijde:

De oorzaken van deze lage tewerkstellingsgraad situeren zich zowel aan de aanbod- als aan de vraagzijde: 12 13 tewerkstelling Etnisch-culturele minderheden vertegenwoordigen slechts 3,69% van de Aalsterse bevolking. Toch behoort 9,3% van alle Aalsterse werklozen tot deze doelgroep. De evolutie op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

armoedebarometer De interfederale Sociale Zekerheid Federale Overheidsdienst DE STAATSSECRETARIS VOOR MAATSCHAPPELIJKE

armoedebarometer De interfederale Sociale Zekerheid Federale Overheidsdienst DE STAATSSECRETARIS VOOR MAATSCHAPPELIJKE DE STAATSSECRETARIS VOOR MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE EN ARMOEDEBESTRIJDING LE SECRETAIRE D ÉTAT À L INTÉGRATION SOCIALE ET À LA LUTTE CONTRE LA PAUVRETÉ Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid ALGEMENE

Nadere informatie

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-

Nadere informatie

Entercultureel. werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject

Entercultureel. werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject Entercultureel werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject Joke Simons (Lessius Mechelen) Marieke Vandersmissen (KHLeuven) Annemie Merckx (KaHo SL) Gunilla De

Nadere informatie

Studiepopulatie. Gezondheidsenquête, België, 1997.

Studiepopulatie. Gezondheidsenquête, België, 1997. In deze paragraaf worden een aantal kenmerken van de steekproef besproken. Het gaat om de volgende socio-demografische karakteristieken : verblijfplaats : per regio en per provincie; geslacht en leeftijd;

Nadere informatie

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,

Nadere informatie

Rubric Internationale competenties feb link

Rubric Internationale competenties feb link Competenties Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Kennis Kennis van eigen cultuur Kennis van verbale en nonverbale verschillen van andere culturen en gewoontes Heeft basiskennis van eigen cultuur. Heeft basiskennis

Nadere informatie

Juridische ondersteuning

Juridische ondersteuning Juridische ondersteuning http://www.kruispuntmi.be/thema/vreemdelingenrecht-internationaalprivaatrecht/arbeidskaarten-beroepskaart http://www.kruispuntmi.be/thema/vreemdelingenrecht-internationaalprivaatrecht/arbeidskaarten-beroepskaart/heb-je-recht-om-te-werken

Nadere informatie

FACT & Islam JAMAL MEKDADI, FATIMA BENDIBOUNE & FOUAD KOUNTICH, GGZ INGEEST F-ACT CONGRES, 17 SEPTEMBER 2015

FACT & Islam JAMAL MEKDADI, FATIMA BENDIBOUNE & FOUAD KOUNTICH, GGZ INGEEST F-ACT CONGRES, 17 SEPTEMBER 2015 FACT & Islam JAMAL MEKDADI, FATIMA BENDIBOUNE & FOUAD KOUNTICH, GGZ INGEEST F-ACT CONGRES, 17 SEPTEMBER 2015 inhoud Korte voorstelronde Vooraf: er is gelegenheid later iets op papier of via mail vragen

Nadere informatie

Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts. Rob van Valderen Antonissen, huisarts

Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts. Rob van Valderen Antonissen, huisarts Pluis / niet-pluis? Veilig hulpverlenen vanuit het perspectief van de huisarts Rob van Valderen Antonissen, huisarts Wie ben ik? Echtgenoot en vader van 3 kinderen 10 jaar arts 6 jaar huisarts Sinds 2013

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - II

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. MIGRATIE EN DE MULTICULTURELE SAMENLEVING kaarten 1 en 2 Spreiding allochtonen in Den Haag kaart 1 kaart 2 uit Indonesië totaal

Nadere informatie

G E M E E N T E L I J K E F I C H E S M I N D E R H E D E N editie 2009

G E M E E N T E L I J K E F I C H E S M I N D E R H E D E N editie 2009 Gemeente Halen Welkom op de startpagina van de lijke fiches minderheden! De lijke fiches minderheden bevatten een basisdatafiche, een fiche, enkele detailfiches en een fiche met demografische gegevens

Nadere informatie

Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu

Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu DieGem consortium Begin 2011 waren er in het Vlaamse Gewest meer dan 400.000 mensen ingeschreven met een vreemde nationaliteit. Het aantal

Nadere informatie