Jaarverslag 2009 JAARVERSLAG HISTORISCH OPENLUCHTMUSEUM EINDHOVEN. Adres: Boutenslaan 161B

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 Adres: Boutenslaan 161B Postadres: Boutenslaan 161B, 5644 TV Eindhovem Internet: Colofon: Uitgave: April 2010 Opmaak: Angela van de Loo Onder voorbehoud van druk- en zetfouten 3

2 Voorwoord Met de kennis van nu. Deze uitdrukking is de afgelopen maanden in politiek en bestuurlijk Nederland dikwijls aangehaald. Ook bij het HOME gebeurt van alles. Personeel en bestuur staan midden in de samenleving. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, op lokaal en landelijk niveau, beïnvloeden het dagelijks werk. De financieel-economische crisis in de wereld gaat evenmin aan Nederland, Eindhoven en het HOME voorbij. Daar moeten we ons toe verhouden. Dat betekent dat met de kennis van nu eerdere analyses en besluiten in een ander daglicht komen te staan. Daar is niets mis mee. Voortschrijdend inzicht is een gegeven. Wat echter niet kan, is achter die uitdrukking dekking zoeken. Sommige dingen konden we niet weten of redelijkerwijs voorzien. Maar dat ontslaat bestuurders niet van hun verantwoordelijkheid. Als zaken anders lopen dan verwacht, uitkomsten per slot van rekening afwijken van eerdere analyses en ramingen, dan dienen bestuurders daar niet alleen passende, verstandige oplossingen voor te bedenken, maar ook op transparante wijze verantwoording over af te leggen. Het jaarverslag van het HOME laat zien dat 2009 een moeilijk jaar is geweest. Bezoekersaantallen zijn enigszins teruggelopen. Mensen hebben tijdens hun bezoek veel minder besteed. De omzet is onmiskenbaar achtergebleven bij wat we hadden voorzien in de begroting. Over een langere periode bekeken, is het beeld rooskleuriger. Van een neerwaartse trend blijkt geen sprake. Maar met de kennis van nu is de omzetverwachting die we vorig jaar in de begroting hadden neergelegd te ambitieus gebleken. In financieel opzicht heeft het HOME geen goed jaar gedraaid. De knopen zijn geteld. Oorzaken en redenen van tegenvallende resultaten zijn geïnventariseerd. Die analyse vindt zijn weg naar een verstandige begroting voor Bovendien is helder op welke specifieke punten het professionaliseringsproces dat het HOME sinds enkele jaren doorloopt, moet worden versneld. Er is nog flink wat werk aan de winkel. Het goede nieuws is dat personeel en bestuur elkaar in deze opgave goed verstaan. De kracht van het HOME als een unieke culturele erfgoedinstelling in Eindhoven en als organisatie heeft in 2009 bovendien van diverse kanten erkenning gekregen. Veel evenementen waren succesvol. Uit evaluaties blijkt dat bezoekers het HOME en de mensen die er werken hogelijk waarderen. We scoorden goed in de media. Het Europese project livearch werd afgerond en zette het HOME internationaal op de kaart. Dicht bij huis is die erkenning er ook. Dat geldt niet alleen voor de commissie die het cultuurbeleid van de gemeente Eindhoven heeft doorgelicht. Ook ambtelijk en bestuurlijk heeft de gemeente Eindhoven in 2009 duidelijk gemaakt dat het HOME substantieel bijdraagt aan de culturele identiteit van de stad. Een financieel slecht jaar maakt niet dat we bij de pakken neerzitten. Personeel en bestuur van het HOME kiezen voor de daad. En we verwachten met de kennis van nu over 2010 betere resultaten te laten zien. Hans Moors Bestuursvoorzitter Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven 4

3 Inhoudsopgave Voorwoord 4 Inleiding 7 1. Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven Algemeen Missie en Doelstelling Organisatie Samenstelling bestuur Financiering Doelgroepen en bezoekersaantallen Deelname overlegstructuren Overleg met overige partijen Educatie Doelstelling Aanbod Ontwikkelingen in Activiteiten en samenwerkingsverbanden Personeel Bezoekers en resultaten in Klanttevredenheid in Arrangementen Doelstelling Aanbod Ontwikkelingen in Activiteiten en samenwerkingsverbanden Personeel Bezoekers en resultaten in Recreatie Doelstelling Aanbod Ontwikkelingen in Activiteiten en samenwerkingsverbanden Personeel Bezoekers en resultaten in Klanttevredenheid in Herberg Den Bonten Os Doelstelling Aanbod Ontwikkelingen in Personeel Resultaat in Klanttevredenheid in

4 6 Museumwinkel Doelstelling Aanbod Ontwikkelingen in Personeel Resultaat in Klanttevredenheid in Museale zaken Doelstelling Activiteiten in Ontwikkelingen in Samenwerkingsverbanden in Personeel Resultaat in Marketing, communicatie & sales Doelstelling Activiteiten in Ontwikkelingen in Samenwerkingsverbanden in Personeel Resultaat in Facilitaire Dienst Doelstelling Activiteiten in Ontwikkelingen in Samenwerkingsverbanden in Personeel Projecten LiveARCH Nieuwbouw Publieks- en personeelsvoorziening Eindhovens Trots 35 Bijlagen Bijlage I: Bijlage II: Bijlage III: Bijlage IV: Organogram Publicaties Rapport Geschiedenis Online Prijs Verslag Week van de Geschiedenis 6

5 Inleiding 2009 was een bewogen en dynamisch jaar. Dat is inherent aan de omgeving; het HOME is een bijzondere organisatie, waar bevlogen en betrokken medewerkers werken aan een uniek product; het zichtbaar, beleefbaar en begrijpbaar maken van het leven van onze Eindhovense voorouders in de prehistorie en de middeleeuwen. Externe omgevingsfactoren speelden in 2009 een belangrijke rol. Zo had ook HOME te maken met de gevolgen van de economische crisis, welke organisatie niet. HOME zag met name terugval in de bestedingen per bezoeker en terugval in de groepsarrangementen, welke traditioneel merendeels door het bedrijfsleven worden geboekt. Dit heeft geleid tot een flinke afname van de omzet, bij min of meer gelijkblijvende bezoekersaantallen. Voor 2010 is de uitdaging dan ook zowel de bestedingen als de bezoekersaantallen te laten groeien en de kosten te blijven beheersen. Het antwoord op die uitdaging is divers; HOME zet afgelopen jaren al in op een breed en kwalitatief aanbod, gericht op verschillende doelgroepen. Zo organiseert HOME onder andere spraakmakende evenementen voor de recreant en toerist, educatieve programma s voor de scholen uit Eindhoven en omgeving en leerzame doe-activiteiten voor families gedurende weekenden en vakanties. Dit zijn activiteiten die door de bezoekers goed worden gewaardeerd. HOME zet zwaar in op marketing en communicatie, met name in samenwerking met Genneper Parken, en ook samenwerkingsverbanden met lokale, regionale, nationale en internationale partners worden door HOME geïnitieerd en uitgewerkt. Zo is er in 2009 samengewerkt met stichting De Negende van Eindhoven en met de Archeologische Dienst Eindhoven aan een evenement in het kader van Eindhoven 777 jaar stadsrechten. Ook was HOME gastheer voor een internationaal Textielforum en livearch, een Europees project wat zich richt op de bekendheid van Europese Archeologische Openluchtmusea, was onderdeel van de activiteiten. In dit verslag leest u er uitgebreid over. Het antwoord op bovengenoemde uitdaging zal niet beperkt blijven tot het verder doorontwikkelen en vernieuwen van het bestaand aanbod en het vermarkten ervan. HOME heeft ambities die verder reiken en die aansluiten bij de ambities van de stad, zoals verwoord in de nota Cultuur Totaal. De nota Cultuur Totaal en het advies van de Commissie Post wat hier op volgde was een andere belangrijke externe omgevingsfactor. Voor HOME als organisatie een positief advies, waar we erg blij mee zijn. De Commissie Post beoordeelt HOME als een professionele organisatie met een authentiek, hoogwaardig aanbod. HOME weet een groot en gevarieerd publiek te bereiken en weet op een aansprekende en laagdrempelige manier in te spelen op het positioneren van de stad in historisch perspectief. Mooie woorden en ook hier een uitdaging: de Commissie vraagt zich af of HOME de samenwerking met partners in de gemeente niet kan aanwakkeren. Deze vraag sluit naadloos aan op de toekomstvisie van HOME, waarvan nu de contouren zichtbaar zijn en die in 2010 verder uitgewerkt zal worden. We blijven als organisatie dus in beweging en we zien nog altijd een mooie toekomst voor de geschiedenis van HOME en van Eindhoven. Dorine Prinsen Directeur 7

6 1. Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven (HOME) 1.1 Algemeen Stichting Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven is eind 1982 opgericht met als doel een nederzetting van landbouwers uit de Kempische ijzertijd ( jaar voor Chr.) te reconstrueren. In april 2002 is het middeleeuws gedeelte geopend met een boerenhoeve en het stadje Endehoven ( jaar na Chr.) Het prehistorische dorpje, de boerenhoeve en het middeleeuws stadje geven een goed beeld van nederzettingen in die tijden. Bewoners in nagemaakte historische kleding maken het tot een levend museum waardoor de bezoeker kan beleven hoe het leven van zijn voorouders in die tijd is geweest. Het HOME is gelegen in Genneper Parken. Natuur en milieu, cultuurhistorie, sport, recreatie en educatie vormen de ingrediënten van de toeristisch recreatieve voorzieningen in dit gebied. Genneper Parken bestaat uit een landschappelijk park met attractieve elementen zoals MEC, Tongelreep, IJssportcentrum, Indoorsportcentrum, Ecologische boerderij en het HOME. Het HOME participeert vanaf 1996 in Genneper Parken. 1.2 Missie en Doelstelling Missie In het meerjarenplan is de volgende missie vastgesteld: Een unieke cultuur-historische beleving bieden voor iedereen Doelstellingen meerjarenplan De volgende doelstellingen zijn bepaald in het meerjarenplan: Het HOME is in 2010 een kleinschalig, kwalitatief hoogstaand en professioneel aangestuurd cultuur historisch museum. Gericht op een breed publiek met zowel educatieve als, op ontwikkeling gerichte, recreatieve programma s, steeds gekenmerkt door interactiviteit: de bezoeker ervaart de (im)materiële cultuur van de ijzertijd en de middeleeuwen van de regio Eindhoven en beleeft de historie, waarbij nadruk ligt op de contrasten en parallellen tussen de lowtech maatschappij van ijzertijd en middeleeuwen en de hightech samenleving van nu! Het HOME is bij uitstek de plaats waar men kennis kan maken met het levensverhaal van de stad Eindhoven en haar directe omgeving. Hierbij wil het museum ook een podium zijn voor andere cultuurhistorische instellingen. Het HOME kan en wil een brug slaan tussen deze instellingen die enorm veel kennis herbergen en het publiek. De functie van het zichtbaar en beleefbaar maken van de cultuurhistorie van Eindhoven en omgeving heeft bovendien een belangrijke uitstraling voor Genneper Parken. Het HOME zal zich in dit geheel als een actieve en dynamische partner op stellen. Het HOME is een museum met kwaliteit, grote bekendheid en uitstraling door haar samenwerkingsverbanden op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau. Haar aantrekkingskracht vormt grote waarde voor zowel experimentele archeologie, educatie, recreatie en daarmee voor het toerisme voor Eindhoven en de wijde omgeving. Op basis van een professionele organisatie ontstaat een goede balans tussen haar sociaal-culturele functie en een zakelijke exploitatie. 8

7 Uitgangspunten jaarplan In het jaarplan 2009 is gesproken over de volgende uitgangspunten: 1. Aandacht voor een gezonde zakelijke exploitatie in combinatie met de sociaal/maatschappelijke functie: Opbrengst uit activiteiten museum van ,- in 2008 naar ,- in 2009; Verhoging van de bezoekersaantallen van in 2008 naar in 2009; Verhoging van de gemiddelde besteding per bezoeker van 11,98 in 2008 naar 12,52 in 2009; 2. Aandacht voor kwaliteit en duurzaamheid: Professionalisering door middel van het structureren van de organisatie en processen; Verhoging van de klanttevredenheid; Groot onderhoud van gebouwen en terrein (2008/2009) en nieuwbouw personeels- en publieksvoorziening (2008/2009); 3. Aandacht voor de rol van HOME als partner binnen lokale, nationale en internationale samenwerkingsverbanden 1.3 Organisatie In 2009 waren er 39 medewerkers in dienst bij HOME. Zij vormden tezamen 30 FTE s. Ook heeft HOME gebruik gemaakt van 20 oproepkrachten. Naast deze betaalde krachten werkt HOME met vrijwilligers. In 2009 waren er 110 actief. Zij zijn werkzaam in de werkgroepen smeden, textiel, voedsel en leer. Ook zijn er vrijwilligers werkzaam binnen de facilitaire dienst en op het kledingatelier. In bijlage I is een organogram te vinden. 1.4 Samenstelling bestuur HOME wordt aangestuurd door het bestuur van de Stichting. Dit bestuur heeft haar dagelijkse, operationele taken gedelegeerd aan de directeur. In 2009 bestond het bestuur uit: Dhr. J.A. Moors, Voorzitter Dhr. H. Wieringa, Penningmeester tot 16 oktober 2009 Dhr. R.A. van Vugt, Penningmeester met ingang van 16 oktober 2009 Mw. M.S. Adang, Secretaris tot 8 juli 2009 Mw. E.M. van der Kallen, Bestuurslid en met ingang van 8 juli 2009 Secretaris Mw. Y.J.M. Botden, Bestuurslid 1.5 Financiering HOME heeft geen winstoogmerk. HOME ontving in 2009 diverse subsidies, waaronder de grootste van de gemeente Eindhoven. Aan deze subsidie is een subsidiebeschikking verbonden. De subsidiebeschikking over het jaar 2009 is afgegeven voor de volgende, taakstellende, activiteiten: Educatie - het aanbieden van educatieve programma s aan het onderwijs van Eindhoven en omgeving - het verzorgen van een aanbod educatief programma Recreatie - het aanbieden van educatief getinte recreatieve programma s - het uitvoeren van activiteiten in het kader van experimentele archeologie - het organiseren van grote aansprekende evenementen De verhouding eigen inkomsten/subsidie bedroeg in 2009: 44%/56%. 9

8 1.6 Doelgroepen en bezoekersaantallen Het HOME onderscheidt binnen haar bezoekers verschillende doelgroepen: Educatieve bezoekers, waaronder ook deelnemers aan arrangementen Recreatieve bezoekers, waaronder ook evenementenbezoekers Hieronder een globaal overzicht van de ontwikkeling van de bezoekers gedurende de afgelopen jaren. Zie voor een meer specifieke toelichting de betreffende hoofdstukken. Bezoekersaantallen Recreatie Evenementen Educatie TOTAAL Deelname overlegstructuren Klankbordgroep Genneper Parken Het HOME neemt zitting in de Klankbordgroep Genneper Parken, welke eenmaal per twee maanden bijeenkomt. In deze Klankbordgroep worden door belanghebbenden ontwikkelingen in en rondom Genneper Parken besproken. De Klankbordgroep voorziet het College van B & W van de gemeente Eindhoven gevraagd en ongevraagd van advies omtrent ontwikkelingen met betrekking tot Genneper Parken. Afstemmingsoverleg en Marketingoverleg Genneper Parken Tussen de directeuren van het MEC, Genneper Parken en HOME vindt er eenmaal per kwartaal een afstemmingsoverleg plaats. Tijdens dit overleg worden de ontwikkelingen, knelpunten en kansen vanuit de accommodaties en Genneper Parken besproken. Naast dit overleg bestaat er ook een marketingoverleg Genneper Parken; eenmaal per zes weken vergaderen de marketing medewerkers van de diverse accommodaties over marketing en communicatie activiteiten. Cultuur Totaal Ook heeft de directie van HOME gedurende 2009 deelgenomen aan de diverse overlegmomenten die door de gemeente Eindhoven zijn georganiseerd in het kader van de nota Cultuur Totaal. Historisch bedrijf Met regelmaat is er overleg tussen de directies van het historisch bedrijf in Eindhoven, zoals het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, de Archeologische Dienst Eindhoven, De Negende, etc. Dit zijn (nog) geen gestructureerde overleggen. 1.8 Overleg met overige partijen Naast bovengenoemde overlegmomenten is er ook contact met de volgende partijen: Partners in Genneper Parken, zoals de Ecologische Boerderij Stichting Citydynamiek Eindhoven Museum Kempenland Henri van Abbestichting Lichtjesroute Eindhoven Regio-VVV Zuidoost-Brabant Vereniging van Experimentele Archeologie 10

9 2. Educatie 2.1 Doelstelling 2009 De doelstellingen van de afdeling educatie haakten aan bij de doelstellingen van HOME: Verhogen bezoekersaantallen voor educatie van bezoekers in 2008 naar in 2009 De totale omzet educatie stijgt van ,- in 2008 naar ,- in Aanbod 2009 Het educatief aanbod voor 2009 is ongewijzigd gebleven. Na de introductie van een aantal nieuwe programma's in het voorgaande jaar was er nu tijd nodig om deze te consolideren. Veel vernieuwend aanbod stond dan ook niet in de plannen. Prehistorische programma s De prehistorische programma s voor groep 5 t/m 8 van de basisschool en de brugklas van het voortgezet onderwijs variëren van 2 tot 5 uur. Ieder programma begint met een rondleiding en vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag met hout hakken, graan malen, speerwerpen, kanovaren, etc. Expeditie Eversham Tijdens dit 2,5 uur durende programma, speciaal voor het voortgezet onderwijs, gaan leerlingen aan de slag met pannenkoeken bakken. Na de rondleiding door het museum gaan de leerlingen in groepjes aan het werk. Goedgelovig Geloof is door de eeuwen heen een belangrijk thema, zo ook in de middeleeuwen. In dit 2 uur durende programma ontdekken de leerlingen meer over de plaats van het geloof in het leven van een middeleeuwse ambachtsman. Ook gaan ze zelf aan de slag met een aantal activiteiten die direct met religie te maken hebben. Boerenleven Leerlingen ontdekken hoe het leven van een middeleeuws boerengezin eruit ziet en ervaren wat voor rol de seizoenen speelden in de middeleeuwen. De leerlingen gaan aan de slag met activiteiten die plaatsvonden in verschillende seizoenen. Hoe woonde het gezin, wat aten ze, hoe deed de boer zijn werk? Meester en Gezel Hoe werd je in de middeleeuwen een ambachtsman? Daarvoor moest je in de leer bij een meester. Zelf werd je dan gezel. Dat betekende lange dagen hard werken, maar uiteindelijk beheerste je dan wel een vak. De leerlingen stappen in de rol van gezel en de meester vertelt hen vooraf over het leven in de stad. Boerenmarkt Tijdens de Boerenmarkt draait het om het feodale stelsel, huisnijverheid en jaarmarkten in de middeleeuwen. De leerlingen kruipen in de huid van een boer, die schapen en bijen houdt. Ze maken kennis met huisnijverheid en verhandelen hun waar op de markt. Meerdaagse programma s HOME biedt leerlingen ook de mogelijkheid om te blijven slapen in de middeleeuwen of prehistorie. Ze ervaren dan het (over)leven in een andere tijd. Lesmateriaal Ter voorbereiding op een programma in het museum zijn er lesbrieven verkrijgbaar. Hierin staat informatie over het programma, achtergrondinformatie over de ijzertijd en middeleeuwen en lessuggesties. Daarnaast zijn er themaposters en infobladen die zelfstandig gebruikt kunnen worden en vaak één specifiek onderwerp behandelen. Deze zijn geschikt voor projectweken op school. 11

10 2.3 Ontwikkelingen in 2009 Kleuteraanbod Om de bezoekersaantallen te verhogen is gekeken naar uitbreiding van het basisaanbod. Er is aandacht besteed aan een programma- aanbod voor kleuters in de vorm van een pilot. Eén school heeft hier gebruik van gemaakt. Uit een gesprek met de begeleiding van de school kwam naar voren dat het programma positief werd ontvangen. Dit concept kan verder uitgewerkt en gebruikt worden. Maatwerk De maatwerkvragen die HOME afgelopen jaar gekregen heeft, hadden vaak te maken met een thema. Wonen en kleding waren beide thema s waarbij een aanpassing in het standaard programma voldoende was om aan de vraag te voldoen. Bij andere maatwerkvragen ging het om de doelgroep die buiten de standaarddoelgroep viel. Een keer heeft een groep archeologiestudenten een speciaal programma gedaan. Een andere keer betrof het een groep gymnasiasten en meerdere keren ging het om groepen kinderen jonger dan 9 jaar. Er is gekeken naar de mogelijkheden om maatwerk beter in de markt te zetten. Er is een artikel op de website verschenen over de mogelijkheden met betrekking tot maatwerk. Ook is er aandacht aan besteed in de educatiebrochure voor Aanpassingen bestaande programma s De nieuwe middeleeuwse programma's ('Meester en Gezel', 'Goedgelovig' en 'Boerenleven') werden geëvalueerd en aangepast. Zo werd de te moeilijke activiteit spinnen vervangen door vilten. 2.4 Activiteiten en samenwerkingsverbanden In 2009 heeft de medewerkster educatie (externe contacten en productontwikkeling) afscheid genomen van HOME. De contacten met onder andere Erfgoed Brabant (Museumschatjes), KAZOU en docenten van scholen (docentendag) zijn vervolgens onderhouden door Marketing,Communicatie en Sales en de afdeling reserveringen. Museumschatjes Met het project Museumschatjes van Erfgoed Brabant kunnen Brabantse scholen gratis naar musea. De gemiste inkomsten worden vergoed door Erfgoed Brabant. In 2009 hebben 897 leerlingen HOME bezocht via het project Museumschatjes en dit was ook het maximum. Dit was het tweede jaar op rij dat Museumschatjes volgeboekt was. 2.5 Personeel Functie Groepsbegeleider Coördinator Aantal FTE 5,5 FTE van april tot nov. 1,0 FTE van nov. tot april 0,6 FTE 2.6 Bezoekers en resultaten in 2009 Bezoekersaantallen uur uur uur uur uur uur 124 Slaapgroepen TOTAAL

11 Omzet Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December TOTAAL Verklaring Zowel qua omzet als bezoekersaantallen zijn de cijfers gedaald en zijn de doelstellingen niet gehaald. Mogelijk debet aan deze onvoorziene daling van de cijfers, is een telefoonstoring in de eerste drie maanden van het jaar. Tegelijkertijd waren er problemen met de bezetting op het secretariaat zodat potentiële klanten HOME niet konden bereiken. Deze knelpunten zijn inmiddels opgelost. Er is aandacht besteed aan de kwaliteit van de groepsprogramma s, zijn bestaande programma s geëvalueerd en waar nodig verbeterd. In 2010 zullen de contacten met externe partijen en samenwerkingspartners verder verbeterd worden. 2.7 Klanttevredenheid in 2009 Resultaten enquêtes Er is een enquête gehouden onder de scholen die HOME in 2009 bezocht hebben. De respons is aan de lage kant gebleken (20 scholen), waardoor de resultaten niet volledig representatief zijn. Toch geven de antwoorden een indicatie over de tevredenheid onder scholen. In 2010 wordt een nulmeting vastgesteld. Aan scholen is gevraagd waarom ze voor HOME gekozen hebben. Het vaakst werd aangegeven dat een bezoek aan HOME aansluit bij de lesstof in het algemeen en de actieve rol die de leerlingen hebben in het museum. Bij overig werd ook als reden genoemd, dat ze ons al jaren bezoeken, dat het interessant is voor de kinderen en dat het een leuk kamp is. Aansluiten op lesstof algemeen 21 % 21% 0% 0% 21% Actieve rol leerlingen 21 % Aansluiten op lesstof middeleeuwen 11 % Project prehistorie 11 % 5% Project algemeen 5 % 5% 5% 21% Project middeleeuwen 5 % Schoolreisje/excursie 5 % 11% 11% Inhoud programma 0% Aansluiten op lesstof prehistorie 0% Overig 21 % 13

12 De verschillende aspecten bij HOME werden als volgt beoordeeld: Boekingsproces Begeleiding Slecht 0% Onvoldoende 0% Matig 0% Matig 0% Voldoende 29% Voldoende 7% Goed 57% Goed 40% Uitstekend 14% Uitstekend 53% Ontvangst Faciliteiten Onvoldoende 0% Onvoldoende 0% Matig 0% Matig 0% Voldoende 13% Voldoende 13% Goed 67% Goed 60% Uitstekend 20% Uitstekend 27% Programma Prijs/kwaliteit Onvoldoende 0% Onvoldoende 0% Matig 0% Matig 0% Voldoende 7% Voldoende 14% Goed 36% Goed 57% Uitstekend 57% Uitstekend 29% Enkele reacties: De leerlingen hebben zich prima vermaakt en er veel van opgestoken. Leuke en betaalbare manier om kinderen iets te leren en actief bezig te zijn. De kinderen vonden de morgen erg geslaagd en hebben zich prima geamuseerd. 14

13 3. Arrangementen 3.1 Doelstelling 2009 De doelstellingen voor de arrangementen waren in 2009 als volgt: Van bezoekers in 2008 naar bezoekers in Omzet van ,- in 2008 verhogen naar ,- in Aanbod 2009 Het HOME heeft gedurende 2009 zeven groepsprogramma s aangeboden, ieder met een eigen karakter en geschikt voor verschillende doelgroepen en groepsgroottes. Pottenkijkers & Pannenlikkers Tijdens dit groepsprogramma proeft men de geschiedenis. De deelnemers gaan aan de slag met brood bakken, vis stoven, kaas kruiden en hazelnootpasta maken, dit alles op authentieke wijze. Vervolgens maakt de herbergier de maaltijd compleet met andere middeleeuwse gerechten en kunnen de deelnemers na het harde werken genieten van een zelfbereide maaltijd. Gockers ende vermaekers Deze groepsactiviteit staat in het teken van gokken in de middeleeuwen. Nadat de deelnemers het startkapitaal hebben ontvangen in de vorm van een buideltje met munten worden er diverse middeleeuwse spellen gespeeld, waaronder: De Venijnige Vier, Dreidel, Bikkelen en Bluffen. Het programma is inclusief een drankje en een rondleiding door het museum. De koekenbakkers van Eversham Het doel van dit arrangement is om zo goed mogelijk pannenkoeken te bakken. Om de pannenkoeken te kunnen bakken, moeten de volgende activiteiten uitgevoerd worden: touw slaan, vuur slaan, hout hakken, graan malen, pennen slaan, ei-toe-eigenen, koeken bakken en zout bemachtigen. In Vuur en Vlam Speciaal voor de kleinere groepen en teams heeft het HOME dit programma ontwikkeld dat in het teken staat van vuur en middeleeuwse ambachten. Het maken van de benodigdheden voor een tondeldoos staat centraal in dit programma, waarmee zelf op traditionele wijze het vuur gestart kan worden. De deelnemers nemen de gemaakte voorwerpen mee naar huis in een tondeldoosje, zodat ze het vuur als aandenken mee kunnen nemen. Workshop Oerbrood bakken Met deze workshop nemen de deelnemers een kijkje in de keuken van het leven in de ijzertijd ( v. Chr.). Ze doorlopen alle stappen die komen kijken bij het brood bakken. Zo wordt het vuur op authentieke wijze gemaakt en wordt er gekneed, gemalen, geleemd, gehakt en gestookt. Met een rijke variatie aan vullingen en vormen zullen de broden in de op hout gestookte oven worden gebakken. Workshop IJzer smeden Onder deskundige begeleiding van de smid worden de deelnemers in staat gesteld zelf eens de hamer te heffen en dit unieke ambacht in middeleeuwse omgeving uit te voeren. Naast een korte introductie en demonstratie door de smid zal de workshop grotendeels bestaan uit het smeden zelf. Met het lederen schort voor en met de hamer in de hand bewerken de deelnemers het gloeiende ijzer op het aambeeld. Workshop Pottenbakken In de middeleeuwse pottenbakkerij wordt een eigen drink-of eetkom, naar prehistorisch of middeleeuwse model, geboetseerd. Er wordt geen gebruik gemaakt van draaischijven, maar de kommetjes worden met de hand gevormd. Daarnaast wordt er tijd gereserveerd voor de versiering van de producten. 15

14 3.3 Ontwikkelingen in 2009 Maatwerk In 2009 zijn er veel aanvragen geweest voor maatwerkprogramma s. De meest voorkomende aanpassing betrof de duur van de programma s. Dat heeft HOME geïnspireerd een variant te bedenken op één van de programma s, die minder tijd in beslag nam. Dit heeft geresulteerd in een nieuw programma-aanbod, dat HOME in 2010 aan wil bieden. Dit programma bestaat uit een rondleiding met daarna een greep uit enkele activiteiten die in de andere programma s voorkomen en die voor volwassenen interessant zijn. Denk hierbij aan vuur maken, tin gieten en koek bakken. Dit is dus een kort programma met een los karakter wat ingezet kan worden en aansluit bij de vraag vanuit de markt. 3.4 Activiteiten en samenwerkingsverbanden Genneper Parken De programma s van het HOME kunnen gecombineerd worden met programma s van overige instanties van Genneper Parken. Hier is een arrangementenbrochure voor ontwikkeld. 3.5 Personeel De groepsbegeleiders worden naast de educatieve activiteiten ook ingezet om arrangementen te begeleiden. De capaciteit van de groepsbegeleiders is opgenomen onder het hoofdstuk educatie. Functie Medewerker Arrangementen Aantal FTE 0,1 FTE 3.6 Bezoekers en resultaten in 2009 De bezoekersaantallen van de arrangementen zijn bij de totale bezoekersaantallen opgenomen onder educatie Bezoekers arrangementen Omzet arrangementen Verklaring Het niet behalen van de bezoekersaantallen is te verklaren door de volgende factoren; 1) Geringe marketing en PR met betrekking tot arrangementen. In 2010 wordt hier een inhaalslag gemaakt door de extra capaciteit op de afdeling marketing, communicatie en sales. 2) Economische crisis, bedrijven bezuinigen snel op uitstapjes. Dit is ook gebleken uit de telefonische contacten die de afdeling marketing, communicatie en sales met de doelgroep heeft gehad. 16

15 4 Recreatie 4.1 Doelstelling 2009 De doelstellingen voor recreatie waren in 2009 als volgt: Van bezoekers ( regulier en evenementen) in 2008 naar bezoekers ( regulier en evenementen) in Omzet van ,- in 2008 naar ,- in 2009 Strategieën: Differentiatie in aanbod voor doelgroepen; doordeweeks gericht op de educatieve bezoeker, weekenden (zaterdag en zondag) en vakanties gericht op de recreatieve bezoeker. Vergroting aanbod weekenden en vakanties (Tijdgidsen, kinder-doe-activiteiten ook op zaterdag, winter kinder-doe, themaweken). Drie grote en drie kleine meerdaagse evenementen. Thema s in combinatie met kinder-doe-activiteiten en meer relatie leggen met Eindhovense/Kempische iconen. 4.2 Aanbod 2009 Kinder-doe-activiteiten en speurtocht Gedurende alle weekenden en schoolvakanties werden er reguliere kinder-doe-activiteiten aangeboden in de prehistorie en middeleeuwen, dit jaar voor het eerst ook op alle zaterdagen. Het basisaanbod werd daardoor op zaterdagen aantrekkelijker voor bezoekers. In de winter werd er een gratis kinder-doe-activiteit aangeboden. Op dagen dat er geen kinder-doe-activiteiten aangeboden werden, werd de speurtocht ingezet. Deze zorgde ervoor dat kinderen op een actieve manier het museum konden ontdekken. In periodes dat er meer individuele bezoekers met kinderen het museum hebben bezocht (bijv. in vakanties van regio Noord en Midden), is er een extra activiteit aan toegevoegd. Kinder-doe-weken In 2009 zijn er drie speciale themaweken geweest: 1) Carnavalsvakantie: VUURWERK(ers)! Een nieuw programma is geïntroduceerd: VUURWERK(ers)! Dit programma, inclusief een vuurspuwersshow is ontwikkeld in samenwerking met een student van de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming (CMV) aan de Fontys Hogeschool te Eindhoven. 2) Meivakantie: Anno 1009 In de meivakantie is een nieuw concept uitgeprobeerd om een week lang een evenement te organiseren: Anno Er werden geen kinderdoe-boekjes verkocht, maar er werden wel kinder-doe-activiteiten aangeboden. 3) Herfstvakantie: Heksenweek De herfstvakantie stond in het teken van heksen. Na een speurtocht door het museum werden de kinderen gewogen op een heksenwaag. Rondleiding Er is iedere dag een gratis rondleiding gegeven om uur. Presentatie/tentoonstelling Van januari t/m maart 2009 was er de audio-presentatie Ze komen uit het duister. In november t/m december was er de audio-presentatie Midwinter in de Vroonhoeve. 17

16 Evenementen 1) Ambachten, kijk en doe mee!; 12 & 13 april Een evenement met presentaties van de werkgroepen waaraan bezoekers konden deelnemen. 2) Anno 1009; 26, 27, 28, 29 april & 1,2,3,4 mei In 2009 is gekozen voor een vernieuwde opzet van de Vikingmarkt;. Anno 1009 was een vroeg middeleeuws evenement van acht dagen. 3) Ridders & Jonkvrouwen; 17 t/m 20 juli Een middeleeuws evenement waarbij ridders en jonkvrouwen centraal stonden. Bezoekers konden ringsteken, sieraden ontwerpen en zich uitdossen als ridders en jonkvrouwen. Bovendien waren er wapendemonstraties en workshops zwaardvechten. 4) De Verborgen Geschiedenis; 29 augustus (van 19:30 tot 00:00 uur) De tweede editie van dit avondevenement voor volwassenen. De avond leverde bijna drie keer zo veel bezoekers op dan in ) Eindhoven 777; 27 september Dit evenement is opgezet in samenwerking met Archeologische Dienst Eindhoven (Dhr. N. Arts) en Stichting De 9 e van Eindhoven. Het HOME bood alle Eindhovenaren de mogelijkheid om één dag terug te gaan naar het jaar 1232, het jaar dat Eindhoven stadsrechten kreeg. 150 Eindhovenaren konden zich bekwamen in één van de middeleeuwse ambachten. Door middel van een stoomcursus middeleeuwen voor beginners en een workshop in een specifiek ambacht, hebben uiteindelijk 80 Eindhovenaren meegewerkt aan dit evenement en hebben zij aan andere Eindhovenaren, die als bezoeker kwamen, het leven laten zien van de Eindhovenaar uit het jaar ) Romeinen, Kelten en Germanen; 17 & 18 oktober. Tijdens de landelijke week van de geschiedenis stond het thema oorlog en vrede centraal. HOME heeft hier invulling aan gegeven door tijdens het evenement Romeinen, Kelten en Germanen de conflicten tussen deze culturen te belichten. 7) Middeleeuwse Kerstmarkt: 20 t/m 23 december. De middeleeuwse Kerstmarkt maakte deel uit van Eindhoven Winterstad. In samenwerking met City Dynamiek Eindhoven werd er vervoer tussen beide evenementen georganiseerd en waren er kortingsacties. Workshops- en weekenden De workshops en weekenden waarop individuele bezoekers zich konden inschrijven, zijn niet allemaal doorgegaan. Er is uitsluitend PR gemaakt via onze website en dat is te weinig gebleken om bekendheid te geven aan dit aanbod. Van de vier aangeboden weekenden is er één doorgegaan. Van de vier smeedworkshops zijn er drie doorgegaan. De (nieuwe) viltworkshop is ook doorgegaan. Kinderfeestjes Nieuw dit jaar was dat kinderfeestjes op vrijdagmiddagen werden aangeboden. In 2009 is daar 39 keer gebruik van gemaakt. Daarnaast kregen kinderfeestjes op zaterdag een andere invulling. Deze waren niet op voorhand te reserveren, maar de kinderen konden zonder problemen meedoen aan de kinder-doe-activiteiten. Wel was er de mogelijkheid op internet geboden om zich aan te melden, zodat er een cadeautje voor de jarige klaar zou liggen. Daar hebben 29 kinderfeestjes gebruik van gemaakt. 18

17 Thema-activiteiten Proef de prehistorie Een evenement waar bezoekers 15 verschillende prehistorische gerechtjes konden proeven en zelf konden meehelpen met de bereiding. Ruilhandelspel Een kinder-doe activiteit in de vorm van een spel met vrijwillige acteurs waarin kinderen door middel van ruilhandel een beeld kregen over allerlei facetten van de prehistorie. Deze activiteit is ontwikkeld in samenwerking met een student van de opleiding Cultureel Maatschappelijke Vorming (CMV) aan de Fontys Hogeschool te Eindhoven. Museumdag (gratis) Eerste keer dat HOME het museum gratis heeft opengesteld tijdens de museumdag. Dit trok1767 bezoekers. 4.3 Ontwikkelingen Tijdgidsen In 2009 is begonnen met de conceptontwikkeling voor Tijdgidsen. De Tijdgidsen moeten een aanvulling op het recreatief aanbod gaan vormen. De tijdgidsen zijn de 'bewoners' van het prehistorische dorp Eversham en middeleeuwse stadje Endehoven. Iedere Tijdgids 'bewoont' één van de gebouwen en vertegenwoordigt een generatie van de familie Everhart. Deze familielijn begint in de prehistorie en eindigt bij de renaissance. In ieder gebouw vertelt de Tijdgids iets over zijn generatie en zijn of haar rol in de ontstaansgeschiedenis van Eindhoven, maar ook de universele/tijdloze thema's als religie, status, vrije tijd & arbeid, politiek, geld, sex en oorlog zullen in de presentatie aan bod komen. Het concept Tijdgidsen wordt, dankzij een additionele subsidie, in 2010 verder ontwikkeld en ingezet. 4.4 Samenwerkingsverbanden Levende Geschiedenis (extern) Diverse binnen- en buitenlandse re-enactmentgroepen, entertainers, ambachtslieden en handelaren zijn ingezet tijdens de evenementen. Naast de evenementen hebben acht verschillende re-enactmentgroepen hun kampement opgeslagen of één van de huizen bewoond. In totaal zijn er naast de evenementen 43 dagen geweest dat er re-enactors op het HOME bezig waren. Zij hebben daarmee aanvullend aanbod gecreëerd. De wapentrainingen van de re-enactmentgroep Teuxandrii moeten hierbij zeker vermeld worden daar ze twee maal per maand voor publiek trainden op de Arena. Eindhoven 777 Dit evenement is opgezet in samenwerking met Archeologische Dienst Eindhoven (Dhr. N. Arts) en Stichting De 9 e van Eindhoven. TFM Project Temporum Florarium Modernem is een samenwerkingsverband met onder andere Stichting de 9 e, bibliotheek Eindhoven en de Archeologische Dienst Eindhoven. Realisatie van het TFM in Project Keihard & Steengoed Een samenwerkingsverband met museum Kempenland naar aanleiding van de tentoonstelling Uit Brabantse bodem. Hiermee konden scholen en kinderen een programma volgen in beide musea. Project Tijdgidsen (pilot) Onder andere in samenwerking met de Archeologische Dienst Eindhoven (Dhr. N. Arts), Archeo Service (Dhr. M. van Son), ROC Tilburg, Eindhoven en Den Bosch; opleiding Artiest, Centrum voor de Kunsten Eindhoven, Brabants Centrum voor Amateurtheater en het Zuidelijk toneel. 19

18 4.5 Personeel Kinder-doe-begeleiders Dit jaar is de uitbetaling van de kinder-doe-begeleiders uitbesteed aan een pay-rolling bedrijf. Dit bracht de nodige tijdsinvestering met zich mee. Het voordeel hiervan was dat het voor de afdeling recreatie veel inzichtelijker werd wat de loonkosten van de begeleiders waren en dat het mogelijk werd om de kinder-doe-begeleiders flexibel in te zetten. Stagiaires Leerlingen van diverse scholen en opleidingen hebben voor een snuffelstage een aantal dagen meegelopen met de kinder-doe-activiteiten. Een derdejaars student Culturele Maatschappelijk Vorming aan de Fontys Hogeschool te Eindhoven heeft een heel schooljaar ( 08/ 09) stage gelopen bij de afdeling recreatie. Drie MBO studenten ROC opleiding artiest hebben drie maanden meegedraaid in de Pilot Tijdgidsen. Opleidingsdag personeel en vrijwilligers De HOME-regels zijn geïntroduceerd: gedragscodes voor medewerkers met een publiekstaak. Het doel van deze gedragsregels is dat het personeel beter in staat is om de bezoekers goed te informeren wat de kwaliteit van het museum ten goede komt. Tevens is er aandacht besteed aan ambachten door middel van workshops. Functie Aantal FTE Coördinator recreatie 0,6 Coördinator evenementen en LG 0,8 Medewerker recreatie 0,6 Acht kinder-doe-begeleiders (oproepkrachten) 1643 uur totaal 4.6 Bezoekers en resultaten Algemene bezoekersaantallen 2008 Doelstelling in 2009 Gerealiseerd in 2009 Evenementen Regulier TOTAAL AANTAL RECREATIEVE BEZOEKERS SOORT BEZOEKERS Volwassenen Kinderen CJP Gratis bezoekers Bezoeken jaarkaarthouders Overig (bijvoorbeeld arrangementen, levende geschiedenis) Kinder-doe-kaarten en speurtochten KINDER-DOE-KAARTEN 2008 (indien van toepassing) 2009 Carnavalsvakantie: VUURWERK(ers)! Meivakantie: Anno (ingekapseld in het evenement) Herfstvakantie: Heksenweek (100 gratis deelnemers) Zomervakantie Overig TOTAAL KINDER-DOE TOTAAL SPEURTOCHTEN

19 Bezoekersaantallen kinderfeestjes In 2009 waren er 186 feestjes van gemiddeld 12 kinderen Bezoekers kinderfeestjes Bezoekersaantallen evenementen EVENEMENT Aantal 2008 (indien van toepassing) Doelstelling Gerealiseerd in 2009 dagen in 2009 Ambachten, kijk en (1 dag) doe mee! Anno (Oude Vikingmarkt drie dagen) Ridders & (1 dag) jonkvrouwen Verborgen 0, geschiedenis Eindhoven n.v.t (incl. workshops) Romeinen Kelten & ( 1 dag) Germanen Middeleeuwse (3 dagen) Kerstmarkt TOTAAL 21, Omzet Weekenden/workshops Kinder-doe-kaarten Kinderfeestjes Niet bekend Evenementen (entree) Recreatie algemeen (entree) Verklaring De doelstelling van (2008) naar (2009) bezoekers is niet gehaald (zie ook overzichten hierboven) net als de doelstelling om de omzet te verhogen naar De streefwaarden zijn te ambitieus gebleken; met name de terugval in het zakelijk segment heeft ertoe geleid dat ook de bestedingen zijn achtergebleven ten opzichte van de doelstellingen. 4.7 Klanttevredenheid Algemeen Uit een niet-representatieve steekproef blijkt dat recreatieve bezoekers HOME in zijn algemeenheid met een 8,2 waarderen op een schaal van 1 tot 10. Voor 56 % van de bezoekers voldoet HOME aan de verwachtingen en voor 24 % van de bezoekers heeft HOME zelfs de verwachtingen overtroffen. 4% 16% 24% Verwachtingen overtroffen 24 % Voldaan aan de verwachtingen 56 % Teleurgesteld 4 % 56% Geen verwachtingen 16 % 21

20 Enkele reacties: Heel interessant. Zeker voor herhaling vatbaar! Lekkere gerechten geproefd. Kookboekje te koop in de winkel? Leuk educatief museum, vooral voor mensen die met kinderen op stap zijn en zeker als het weer mee zit zoals vandaag. Personeel uitzonderlijk vriendelijk en voorkomend. Zeer bereid informatie te geven en zelfs persoonlijke aandacht. Evenementen Bij alle evenementen is een relatie gelegd met Eindhovense/Kempische iconen en was er sprake van interactie en participatie met de bezoeker. Uit een niet-representatieve steekproef onder bezoekers van enkele evenementen ( Erotiek in de middeleeuwen, Eindhoven 777, Romeinen, Kelten en Germanen en de Middeleeuwse Kerstmarkt ) kwamen de volgende resultaten: Kaartverkoop/kassa Programma aanbod Onvoldoende 1% Onvoldoende 0% Matig 5% Matig 0% Voldoende 65% Voldoende 33% Uitstekend 29% Uitstekend 67% Gastheren/dames Overig entertainment Onvoldoende 0% Onvoldoende 0% Matig 1% Matig 2% Voldoende 22% Voldoende 36% Uitstekend 77% Uitstekend 61% Horeca Sfeer Onvoldoende 0% Onvoldoende 0% Matig 11% Matig 0% Voldoende 54% Voldoende 19% Uitstekend 35% Uitstekend 81% Museumwinkel Medewerkers Onvoldoende 1% Onvoldoende 0% Matig 1% Matig 0% Voldoende 70% Voldoende 23% Uitstekend 28% Uitstekend 77% Enkele reacties: Ga zo door. Onze kinderen hebben genoten en veel geleerd. Erg leuke ochtend gehad. Enthousiasme spat eraf. Complimenten! Een superleuke interessante dag. Het verveelt hier nooit! 22

21 5 Herberg Den Bonten Os 5.1 Doelstelling 2009 De doelstelling voor de herberg was in 2009 als volgt: Van ,- omzet in 2008 ( 2,33 per bezoeker) naar ,- omzet in 2009 ( 2,50 per bezoeker). 5.2 Aanbod 2009 Menu Het aanbod van de herberg bestaat uit warme en koude dranken, alcoholisch en niet-alcoholisch en diverse kleine gerechten. De gerechten hebben waar mogelijk een historische uitstraling en alles wordt geserveerd in en op aardewerk servies. Arrangementen Voor grotere gezelschappen biedt de herberg standaard lunches, buffetten en barbecues aan, dit altijd in combinatie met een museale activiteit. Extra bij evenementen Tijdens de evenementen staat er als extra horecauitgiftepunt een grote middeleeuwse tent op het marktplein. Er wordt met duiten (consumptiemunten) betaald, die de bezoekers bij de ingang kunnen kopen. De herberg past haar assortiment aan het evenement aan. Zo werd er tijdens Romeinen, Kelten en Germanen een linzensoep geserveerd en konden bezoekers van het evenement Erotiek in de middeleeuwen twee soorten liefdeswijn bestellen en een plankje met verleidelijke lekkernijen. 5.3 Ontwikkelingen in 2009 Kassa In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor het invoeren van een nieuw kassasysteem. Met dit nieuwe kassasysteem wordt een koppeling gelegd naar de boekhouding. In 2010 wordt het nieuwe systeem ingevoerd. Aanpassingen menu In 2009 is er een aantal artikelen toegevoegd aan de menukaart. Zo staan er nu diverse soorten mede (middeleeuwse honingwijn) op het menu. Er zijn daarnaast enkele minder populaire artikelen van de standaardmenukaart afgehaald. 5.4 Personeel In maart is er een nieuwe coördinator aangesteld voor de herberg. Functie Aantal FTE Coördinator 0,6 Vaste medewerkers 2,2 Oproepkrachten 1 Een stagiaire van het ROC heeft vier maanden stage gelopen. 5.5 Resultaat in Doelstelling 2009 Gerealiseerd in 2009 Totale omzet Omzet per bezoeker 2,24 2,50 1,54 Verklaring De streefwaarden zijn te ambitieus gebleken; met name de terugval in het zakelijk segment heeft ertoe geleid dat ook de bestedingen zijn achtergebleven ten opzichte van de doelstellingen. 5.6 Klanttevredenheid in 2009 Uit een niet-representatieve steekproef blijkt dat 54 % van de bezoekers van evenementen de horeca met een voldoende waardeert en 35 % zelfs met een uitstekend. De recreatieve bezoeker (buiten de evenementen) geeft de herberg op een schaal van1 tot 10 een 8,1. 23

22 6 Museumwinkel 6.1 Doelstelling 2009 De doelstelling voor de museumwinkel was in 2009 als volgt: Van ,- omzet in 2008 ( 0,69 per bezoeker) naar ,- ( 0,96 per bezoeker) in Aanbod 2009 Producten museumwinkel In de winkel zijn 264 verschillende artikelen te vinden, met name speelgoed, muziekinstrumenten met een historische tintje, maar ook replica s, publicaties en HOME-artikelen zoals paraplu s en linialen met logo van het museum. Webwinkel Er zijn 170 artikelen uit de museumwinkel die ook via de webwinkel te bestellen zijn. Klanten plaatsen hun bestelling via de website en ontvangen een factuur. Na betaling van de factuur worden de bestelde artikelen toegestuurd. Winkel tijdens evenementen De winkelruimte is te klein om massa s mensen te ontvangen, daarom wordt de winkel tijdens evenementen naar een middeleeuwse tent op het museumterrein verplaatst. Daarin wordt een deel van het assortiment aangeboden, met name de best lopende artikelen en thema-artikelen, zoals bijvoorbeeld Romeinse schilden tijdens het evenement Germanen, Kelten en Romeinen. 6.3 Ontwikkelingen in 2009 Openingstijden In 2009 was de winkel in de wintermaanden alleen geopend op dagen dat het museum ook geopend was. Wel was het mogelijk voor klanten om op afspraak langs te komen. Daarnaast werd de klant veelal naar de website verwezen, zodat ze de spullen konden bestellen die vervolgens thuisbezorgd werden. Kassa In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor het invoeren van een nieuw kassasysteem. Met dit nieuwe kassasysteem wordt een koppeling gelegd naar de boekhouding. In 2010 wordt het nieuwe systeem ingevoerd. 6.4 Personeel Functie Aantal FTE Coördinator 0,2 Vaste kassamedewerker 0,8 Weekendkrachten/oproepkrachten 0,8 6.5 Resultaat in Doelstelling 2009 Gerealiseerd in 2009 Omzet museumwinkel Omzet webwinkel Totale omzet Omzet per bezoeker 0,73 0,96 0,54 Verklaring De uitgiftebereidheid onder de bezoekers is afgenomen, internetaankopen zijn gestegen. 6.6 Klanttevredenheid in 2009 Uit een niet-representatieve steekproef blijkt dat 70 % van de bezoekers van evenementen de winkel met een voldoende waardeert en 28 % zelfs met een uitstekend. De recreatieve bezoeker (buiten de evenementen) geeft de herberg op een schaal van 1 tot 10 een 7,8. 24

23 7 Museale Zaken 7.1 Doelstelling 2009 De afdeling Museale Zaken is een nieuwe afdeling binnen HOME, met als belangrijkste taken de registratie van de collectie, het bewaken van de authenticiteit, de kennisbevordering, zowel intern als extern en experimentele archeologie. Daarnaast is het kledingatelier van HOME onderdeel geworden van de afdeling Museale Zaken. De doelstelling van de afdeling voor 2009 was dan ook in eerste instantie het intern op de kaart zetten van de afdeling. 7.2 Activiteiten in 2009 Authenticiteit en museuminrichting De bezoeker een authentieke beleving bieden is belangrijk. Bij elke verandering op het terrein in 2009 is de afdeling Museale Zaken ingeschakeld, waarna er een historisch onderzoek is verricht. Belangrijk voor de beleving is dat het museum er levendig en aantrekkelijk uitziet, ook als er geen bewoners in de huizen aanwezig zijn. In 2009 is aanzet gemaakt met het verlevendigen van de inrichtingen van de huizen. In 2010 zal deze verlevendiging een vervolg krijgen. Ook voor evenementen en activiteiten is in 2009 historisch onderzoek verricht om deze op een zo authentiek mogelijk manier te laten verlopen. Experimenten: Textielforum Van 8 t/m 13 september heeft in het HOME het 1 e Europese textielforum plaatsgevonden. De opzet van het forum was het bij elkaar brengen van allerlei mensen die zich met historisch textiel bezig houden, om zo ervaringen en technieken uit te wisselen. Vanuit Europa reisden textielenthousiastelingen af naar Eindhoven. Het museum wemelde van de mensen met een interesse in historisch textiel en er werd informatie uitgewisseld en gehandeld. Behalve de informatie-uitwisseling en de handel is er tijdens het textielforum een spinexperiment uitgevoerd. Bij opgravingen worden vaak spinsteentjes gevonden en af en toe textielresten. Toch is het moeilijk om deze zonder meer aan elkaar te linken. Het is natuurlijk duidelijk dat van een ruwe vezel geen fijne soepele draad gesponnen kan worden en dat een hele lichte spintol niet echt efficiënt is om te gebruiken om dikke draden te spinnen. Maar welke materialen zijn er nu gebruikt voor welk textiel en welk aspect van het spinnen met een spintol heeft de meeste invloed op de kwaliteit van de gesponnen draad? Het gewicht van de spintol, het draaimoment van de spintol, de vezel, waarmee wordt gesponnen of de persoon die spint? Voor het experiment werden 15 spinners ingezet, 5 verschillende spintollen en twee types wol. Om een goed beeld te krijgen hebben alle spinners per spintol en per type wol een uur gesponnen. Er is dus in totaal 150 uur gesponnen, zo n 10 uur per persoon. Het resultaat is 15 verschillende monsters van draden per spintol en woltype. De data van het experiment zijn nog niet verwerkt, maar het lijkt erop dat niet zozeer het materiaal,maar vooral de spinner het meeste invloed heeft op de kwaliteit van de gesponnen draad. Door het type wol verschillen de draden uiteraard ook, maar toch is de hand van de spinner bij elke gesponnen draad te herkennen. Wat betreft de spintol, hierbij geldt dat het draaimoment van de tol een grotere invloed op de draad heeft dan het gewicht. Wellicht dat door dit experiment in de toekomst textiel- en spinsteenvondsten beter met elkaar in verband gebracht kunnen worden. Kennisverbetering Er is veel kennis aanwezig bij de medewerkers en vrijwilligers in HOME, maar deze kennis is versnipperd en niet altijd afkomstig uit betrouwbare historische bronnen. Er is daarom een begin gemaakt met het verzamelen van kennis uit betrouwbare bronnen. Zo zijn er van publicaties over de ijzertijd en de middeleeuwen samenvattingen gemaakt. Soms was dit een publicatie over een specifiek onderwerp naar aanleiding van een vraag om informatie van een medewerker of vrijwilliger van HOME. Voor de interne nieuwsbrief,die maandelijks verspreid wordt onder medewerkers en vrijwilligers van HOME, is in 2009 elke maand een artikel geschreven over een thema dat te maken had met de ijzertijd of de middeleeuwen en dat op dat moment actueel bleek in HOME. 25

24 7.3 Ontwikkelingen in 2009 Geregistreerd museum In 2009 is een begin gemaakt met het registreren van de museumcollectie. De gebouwen en objecten worden voorzien van een nummer en beschreven in een database. Doel hiervan is meerledig. Allereerst is het streven om het certificaat geregistreerd museum te verwerven. Een ander voordeel van de registratie is dat er intern een beter inzicht ontstaat over de omvang en de betekenis van de collectie. Tenslotte is het openbaar maken op internet van informatie over de collectie voor derden belangrijk, omdat HOME en haar collectie op deze manier gevonden kan worden voor doeleinden van bijvoorbeeld onderzoek. Kledingatelier Het kledingatelier beheert een collectie van prehistorische en middeleeuwse kleding. Van eenvoudige tot luxe, adellijke kostuums. De collectie omvat ongeveer 5000 stuks. De kleding wordt in eerste instantie gebruikt om medewerkers op een historisch verantwoorde manier te kleden. In 2009 is een begin gemaakt met het verstrekken van eigen kledingsets voor vrijwilligers die regelmatig komen, op maat gemaakte kledingstukken die de dragers een authentieke uitstraling geven. Ook weten de organisatoren van historische evenementen in Nederland het kledingatelier van HOME steeds vaker te vinden voor het huren of laten maken van authentieke kleding. Verleden - heden Het verleden krijgt voor de bezoeker meer betekenis als de link naar het nu duidelijk is. Het verleden is geen losstaande periode, maar er lopen heel duidelijk lijnen van het verleden naar het heden. Door de kennis van het verleden zijn veel aspecten van de tegenwoordige tijd beter te begrijpen. Tijdens de historische textielmarkt die in september 2009 plaatsvond heeft HOME drie jonge Eindhovense kunstenaars uitgenodigd, die moderne kunst en mode maken met behulp van oude technieken, zoals vilten, weven en het verven met plantaardige verfstoffen. De bedoeling hiervan was om oude technieken te laten zien, maar om tegelijkertijd ook aan te tonen dat die oude technieken nog steeds gebruikt worden, bijvoorbeeld om moderne kunst en mode mee te maken. Kortom, een interessante link van het verleden met het heden. De deelnemende kunstenaars waren Véronique Driedonks met een installatie van handgemaakt vilt, Elena Pereira met een collectie dameskleding en Marja Vink met sieraden gemaakt van textiel. 7.4 Samenwerkingsverbanden Archeologische Dienst Eindhoven Er is gedurende het jaar regelmatig contact geweest met de Archeologische Dienst Eindhoven, en dan met name met de stadsarcheoloog Dhr. Arts. De samenwerking bestond uit gedachte-uitwisselingen over het uiterlijk en de inrichting van de museumgebouwen, experimenten en evenementen. LiveARCH Vanaf april 2009 vonden twee congressen plaats waaraan is deelgenomen door de coördinator Museale Zaken. In mei was dit het congres H 8 Eight countries present Living History in Zuid-Duitsland. In oktober het congres The Dialogue of Knowledge in Hongarije. In juni 2009 werd HOME in het kader van een uitwisseling bezocht door een delegatie uit Schotland en uit Letland met een belangstelling voor de ijzertijdkleding van HOME. De medewerkers van het kledingatelier hebben hiervoor een workshop verzorgd. 26

25 Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Het RHCE werkt met de database die HOME is gaan gebruiken voor de registratie van haar collectie. Om een inzicht te krijgen in het programma is contact gezocht met de medewerkers van het RHCE die met de database werken. Stichting Gebroeders van Limburg Ten behoeve van diverse activiteiten van de stichting, waaronder het Gebroeders van Limburgfestival in augustus, heeft HOME kledingstukken en attributen verhuurd. Ook heeft er kennisuitwisseling plaatsgevonden, over met name middeleeuwse kleding, tussen medewerkers van de afdeling Museale Zaken van HOME en de stichting Gebroeders van Limburg. Museum het Valkhof Nijmegen In 2009 heeft HOME voor de expositie De wereld van Katherina een bruikleen geleverd in de vorm van authentieke middeleeuwse kleding, gemaakt in het kledingatelier van HOME. Medewerkers van HOME zijn bij de opbouw van de expositie aanwezig geweest om de kleding op de juiste manier te exposeren. Daarnaast is er kleding geleverd voor een middeleeuwse modeshow tijdens een thema-avond over middeleeuwse kleding in Museum het Valkhof. 7.5 Personeel In april 2009 is de coördinator van de nieuwe afdeling Museale Zaken in dienst getreden bij HOME. Functie Aantal FTE Coördinator Museale zaken 0,8 Drie medewerkers MZ: Afdeling Kledingatelier 2,4 7.6 Resultaat in 2009 De afdelingen in het museum kennen de afdeling Museale Zaken en weten haar te vinden. Zo is er bijvoorbeeld achtergrondinformatie geboden bij evenementen en educatieve activiteiten, maar ook de afdeling Facilitaire Dienst heeft voor het realiseren van nieuwe bouwwerken, zowel grote als kleine, overleg met Museale Zaken gehad. De vrijwilligers weten waar ze moeten zijn als ze over een onderwerp informatie zoeken. Daarnaast is een begin gemaakt met de collectieregistratie met als doel het certificaat geregistreerd museum te bemachtigen. 27

26 8 Marketing, communicatie & sales (MC&S) 8.1 Doelstelling 2009 De afdeling MC&S ondersteunt de andere afdelingen bij het behalen van hun (SMART) doelstellingen. De doelstellingen van MC&S zoals opgesteld in het jaarplan van 2009 waren als volgt: Recreatie: Meer bezoekers naar de evenementen trekken, over het algemeen meer bezoekers trekken. Educatie: Nieuwe scholen aantrekken; Verkoop educatieprogramma s algemeen stimuleren; Verkoop nieuwe middeleeuwse programma s stimuleren; Bestaande klanten binden. Arrangementen: Verkoop arrangementen stimuleren. Winkel: Aankoop producten stimuleren. Herberg: Meer aankopen genereren. Kledingverhuur: Bekendheid geven aan mogelijkheden kledingverhuur. 8.2 Activiteiten in 2009 Persactiviteiten Iedere week is er een persbericht verstuurd naar de lokale en regionale media over de weekendactiviteiten. Groot Eindhoven en Eindhovens Dagblad plaatsten vaak nieuwsberichten over HOME. Daarnaast was HOME regelmatig via de radio te horen op lokale omroepen en omroep Brabant. Bij elk groot evenement werd een extra persbericht verstuurd waarbij ook de bovenregionale, landelijke en internationale media werd meegenomen. Met name de evenementen Erotiek in de middeleeuwen en Eindhoven 777 hebben vaak het nieuws gehaald. In bijlage II zijn een aantal publicaties uit 2009 te vinden. Radio en tv In 2009 is HOME diverse malen benaderd door radio en tv programma s, waaronder de AVRO Museumbende en Inz & Uitz op Omroep Brabant. In dit laatste programma worden de leukste tips op culinair, toeristisch en cultureel gebied getoond aan de kijker. In de aflevering van 27 mei 2009 stond het programma in het teken van alles wat er te doen en te zien is in HOME. Ook het populaire kinderprogramma AVRO Museumbende wist het HOME te vinden. In dit programma beoordeelt een drietal kinderen samen met presentator Ewoud Genemans undercover het museum op diverse factoren, te weten: doen, bijzonder, leren en service. Op basis van de cijfers die zij geven krijgt het museum een aantal sterren. In de uitzending van 6 december 2009 ontving HOME maar liefst vijf sterren. Dit is de hoogste waardering. De uitzending is terug te kijken via: Omroep Brabant Radio heeft in 2009 in het voor- en najaar twee dagen live uitgezonden vanuit HOME. Elk uur kreeg de luisteraar een update vanuit het museum met een interview, verhaal of een beschrijving van de activiteiten die plaatsvonden op deze dagen. 28

27 Adverteren In 2009 zijn advertenties geplaatst in verschillende media. Media waarin geadverteerd is: Museum magazine EXARC Seniorenwijzer Margriet Kidsvakantiegids Brochures In 2009 zijn drie brochures gemaakt, namelijk een jaarprogramma in een oplage van stuks, een educatiebrochure in een oplage van stuks en een arrangementenbrochure in een oplage van stuks. De jaarprogramma s zijn verspreid onder verblijfsaccommodaties, VVV s, recreatiebedrijven en bibliotheken. Daarnaast werden ze meegegeven aan iedere bezoeker van HOME en uitgedeeld bij evenementen. De educatiebrochure is verspreid onder basisscholen en middelbare scholen. Hiervoor is een adressenbestand gebruikt, dat in 2008 is aangelegd naar aanleiding van een belactie. De arrangementenbrochures zijn verspreid tijdens de 50+-beurs en verstuurd naar bedrijven in het adressenbestand van HOME, zoals verblijfsaccommodaties en recreatiebedrijven. Mailings Naast het versturen van de brochures, zijn er in 2009 nog andere mailings verstuurd. De mailings zijn bedoeld om een specifieke doelgroep te bereiken met een bepaald aanbod. Zo zijn er voor elke schoolvakanties brieven met flyers verstuurd naar verblijfsaccommodaties, VVV s, recreatiebedrijven en bibliotheken. Daarnaast is er voor de herfstvakantie een actie verspreid onder kinderdagverblijven. Om de arrangementen onder de aandacht te brengen is er in september en december een speciale actie verspreid onder bedrijven. Website De website van HOME wordt dagelijks up-to-date gehouden met de laatste nieuwsfeitjes en aankondigingen van komende activiteiten. Om de website, en daarmee natuurlijk HOME, onder de aandacht te brengen is het museum ook zichtbaar op verschillende externe websites, zoals dagjeweg.nl, uitinbrabant.nl, kinderfeestjes.nl, uitmetkinderen.nl etc. In google analytics is te zien via welke website de bezoekers op terecht zijn gekomen. Na genneperparken.nl (1677 doorverwijzingen) en vvveindhoven.nl (717 doorverwijzingen) staan uitinbrabant.nl (289 doorverwijzingen) uitmetkinderen.nl (247 doorverwijzingen) en dagjeweg.nl (239 doorverwijzingen) hoog genoteerd. 8.3 Ontwikkelingen in 2009 Website Op 1 september 2009 is de nieuwe website online gegaan. De website sluit aan bij de huisstijl van Genneper Parken en heeft dezelfde opzet als de websites van de andere accommodaties in het gebied. De voordelen van de nieuwe website: Gebruiksvriendelijk Content Management Systeem waardoor de website gemakkelijk up-to-date gehouden kan worden; Professionele uitstraling; Mogelijkheden om interactie toe te voegen, zoals reactievelden, inschrijfformulieren, etc.; Mogelijkheden om een virtueel kijkje in het museum te nemen door 360 foto s en video s; Betere vindbaarheid door zoekmachines vanwege de online database; Cijfers over bezoekersaantallen en vindbaarheid zijn gemakkelijk naar boven te halen met google analytics. Gemiddeld heeft de website 202 bezoeken per dag. Bezoekers van de website bekijken gemiddeld 3,9 pagina s per bezoek en blijven 2,21 minuut op de website. De andere websites binnen Genneper Parken hebben vergelijkbare cijfers. Ondanks het korte bestaan van de website was genomineerd voor de Geschiedenis Online Prijs Deze prijs wordt ieder jaar door Historisch Nieuwsblad in samenwerking met DE REE archiefsystemen uitgereikt aan de beste historische website van Nederland. De 29

28 website van HOME heeft niet gewonnen, maar kreeg wel complimenten voor de visuele aspecten van de website zoals de 360 foto's. Het rapport van de Geschiedenis Online Prijs 2009 is te vinden in bijlage III. Digitale nieuwsbrieven HOME is in 2008 gestart met een digitale nieuwsbrief naar scholen. Deze nieuwsbrief bevat nieuws, feiten en interviews met scholen die het HOME bezocht hebben en geeft daarnaast een kijkje achter de schermen. In 2009 is de nieuwsbrief doorontwikkeld. Ieder kwartaal verschijnt een educatieve nieuwsbrief en ieder kwartaal wordt er een algemene nieuwsbrief naar externe contacten verstuurd. Consumenten en scholen kunnen zich aanmelden voor de nieuwsbrieven via de website. Daarnaast wordt ook de interne nieuwsbrief iedere maand via hetzelfde systeem opgemaakt en verstuurd. Sales Vanwege de personele uitbreiding op de afdeling is een start gemaakt met een actievere verkoop naar bedrijven toe. Hiervoor is een adressenbestand aangelegd uit de gegevens van de Kamer van Koophandel van bedrijven uit Eindhoven met 15 tot 75 werknemers. Deze bedrijven zijn telefonisch benaderd om hun interesse in kaart te brengen. Hiermee zijn de eerste contacten gelegd en zijn afspraken gemaakt om in 2010 verder contact op te nemen. 8.4 Samenwerkingsverbanden Genneper Parken De samenwerking met Genneper Parken is bedoeld om als divers gebied als één geheel naar buiten te treden. HOME legt elk jaar een bedrag in voor het gezamenlijke budget van Genneper Parken en participeert in overlegorganen binnen Genneper Parken. Genneper Parken profileert het gebied voornamelijk in Zuidoost Brabant en breidde in 2009 communicatie uit richting Limburg. Er werd gecommuniceerd naar diverse doelgroepen waaronder families met kinderen, bedrijven en scholen. Voorbeelden van middelen van Genneper Parken vanuit gezamenlijk budget waren in 2009: - Elk seizoen een GP krant met daarin alle activiteiten van alle accommodaties van Genneper Parken. - Verspreiding van krant + vakantieposter naar vakantieparken/campings in ZO Brabant. - Vakantieposter ook naar scholen. - Elke vakantieperiode persbericht met activiteiten. - Advertenties en acties in tijdschriften gerelateerd aan de doelgroepen. - Deelname streekfestival, Doe de Dommel, NOT Beurs Stichting Erfgoed Brabant Om cultuurhistorie meer te laten leven bij jong en oud bundelen de Provincie Noord-Brabant, gemeenten, culturele en educatieve instellingen in Brabant hun krachten in de Stichting Erfgoed Brabant. Met Schatten van Brabant, een cultureel programma rond het verleden, brengen zij activiteiten van culturele instellingen extra onder de aandacht. Zij zijn ook initiatiefnemers van het project Museumschatjes, waarbij scholen gratis een bezoek kunnen brengen aan HOME. In 2009 hebben 897 leerlingen HOME bezocht via het project Museumschatjes en dit was ook het maximum. Dit was het tweede jaar op rij dat Museumschatjes binnen de kortste keren volgeboekt was. Vrijetijdshuis Brabant HOME was in 2009 Uitpartner van Vrijetijdshuis Brabant. Als Uit-partner mocht HOME vijf activiteiten aankondigen in de UIT-agenda van Omroep Brabant TV. Daarnaast verzorgt Vrijetijdshuis Brabant promotie op in de vorm van banners, actiepagina s en redactionele artikelen. VVV Eindhoven VVV Eindhoven verzorgt zowel betaalde als gratis promotie. Van deze gratis promotie maakte HOME in 2009 gebruik. Hieronder vallen bijvoorbeeld het meenemen van activiteiten in nieuwsbrieven, op de website en op radio decibel. 30

29 Anno: Week van de Geschiedenis Van 17 t/m 25 oktober vond de Week van de Geschiedenis plaats. Deze week wordt georganiseerd door Anno en is uitgegroeid tot het grootste historische evenement van Nederland. Elk jaar organiseren honderden instellingen activiteiten rond een wisselend thema. In 2009 was het thema Oorlog en Vrede. In die week heeft HOME het evenement Romeinen, Kelten en Germanen georganiseerd. Een medewerkster van Anno heeft het evenement bezocht en verslag hierover gemaakt voor de website van de Week van de Geschiedenis. Dit verslag is te vinden in bijlage IV. Museumweekend Ieder jaar vindt het Museumweekend plaats. Nederlandse musea openen gratis of goedkoper dan normaal hun deuren en nodigen publiek uit om activiteiten te komen ondernemen. In 2009 vond het Musuemweekend plaats op 4 en 5 april. HOME deed voor het eerst mee en opende gratis haar deuren. Hierdoor heeft HOME kunnen meeliften op de landelijke promotie, zoals een postercampagne, televisiereclames, advertenties in verschillende grote dagbladen en losse acties. Dat dit zeer succesvol was, blijkt wel uit de bezoekersaantallen: bezoekers. City Dynamiek In 2009 heeft HOME tijdens de kerstmarkt samengewerkt met City Dynamiek, organisator van Eindhoven Winterstad. De activiteiten van HOME werden meegenomen bij alle uitingen van Eindhoven Winterstad. HOME zorgde voor vervoer tussen de binnenstad en het museum in de vorm van een huifkar. Daarnaast gaf HOME korting aan bezoekers die ook het Winterpaleis bezochten. Lichtjesroute Eindhoven In 2009 was HOME onderdeel van de Lichtjesroute in Eindhoven. HOME heeft dit project kunnen realiseren dankzij een bijdrage van Vrienden van HOME. Er waren drie lichtornamenten die naast elkaar stonden in een drieluik. De ornamenten beelden een middeleeuws huis, een smid en een prehistorisch vuurtje uit. In de Montgomerylaan stond het thema "Eindhoven Toen en Nu" centraal en daar hingen de ornamenten. Op 19 september is de aftrap geweest van het project en de ornamenten hebben er de hele periode gehangen. Daarnaast heeft HOME tijdens de fietsroute op 26 september een promotiestand langs de route gehad. Hier zijn smeeddemonstraties gegeven en zijn actief flyers verspreid voor het evenement Eindhoven 777 wat een dag later plaatsvond. Geschiedenis Magazine In 2009 is HOME een samenwerking gestart met Geschiedenis Magazine. In ruil voor een advertentie in dit magazine neemt HOME kosteloos een vermelding voor hen op in de externe nieuwsbrief. 8.5 Personeel Mutaties Op 1 juli 2009 is de afdeling uitgebreid met een coördinator marketing, communicatie en sales. Hierdoor is het takenpakket van de afdeling marketing en communicatie uitgebreid met salesactiviteiten. Een gevolg hiervan is dat de afdeling reserveringen in 2010 ook onderdeel van de afdeling marketing, communicatie en sales zal uitmaken. De samenstelling van de afdeling is als volgt: Functie Aantal FTE Coördinator marketing, communicatie en sales 1 (sinds ) Medewerker marketing, communicatie en sales Resultaat in 2009 Recreatie Hoewel het door recreatie beoogde doel niet is gehaald, heeft er wel een lichte groei van het aantal bezoekers tijdens evenementen plaatsgevonden ten opzichte van De afdeling MC&S heeft hieraan bijgedragen door structurele samenwerkingsverbanden aan te gaan met interessante partijen, zoals Anno en CityDynamiek. Daarnaast is er volop aan public relations gedaan voor de evenementen en wist de pers HOME regelmatig te vinden. Zowel de samenwerkingsverbanden als de perscontacten zullen in 2010 verstevigd en uitgebreid worden. 31

30 Educatie De doelstellingen op educatiegebied zijn niet gehaald. In de eerste helft van 2009 was er te weinig capaciteit op de afdeling MCS om goed te investeren in contacten met scholen en het ontwikkelen en in de markt zetten van nieuwe programma s. Wel is er een docentendag geweest en heeft HOME een stand gehad op de NOT-beurs. Sinds 1 juli 2009 is de afdeling MC&S uitgebreid met 1 FTE. In de tweede helft van 2009 is dan ook meer aandacht besteed aan de educatiedoelstellingen. Vanaf toen is er weer meer contact met marktplaatsen gezocht en heeft de afdeling MC&S aan verschillende educatieve netwerkbijeenkomsten deelgenomen. Ook de educatienieuwsbrief is in een nieuw jasje gestopt. Arrangementen Met name de eerste helft van 2009 is er een aantal factoren geweest waardoor de doelstellingen op het gebied van arrangementen niet gehaald zijn. Met name de verminderde bereikbaarheid van de afdeling reserveringen was hier debet aan. In de tweede helft van 2009 is geprobeerd een inhaalslag te maken door bedrijven actief te benaderen met het aanbod. Daar zijn wel goede contacten gelegd, maar de actie heeft de bezoekersaantallen en omzetten niet voldoende kunnen opkrikken. Winkel, herberg en kledingverhuur De doelstellingen voor de winkel, herberg en kledingverhuur zijn doorgeschoven naar In 2009 zijn hier plannen voor gemaakt, die zijn opgenomen in de planvorming voor

31 9. Facilitaire Dienst (FD) 9.1 Doelstelling 2009 Het optimaal faciliteren van de afdelingen van het HOME; Zorgdragen voor een goed onderhouden en verzorgde uitstraling, op een zo duurzaam mogelijke wijze; Zorgdragen voor de veiligheid van bezoekers, medewerkers en collectie. 9.2 Activiteiten in 2009 Algemene werkzaamheden FD heeft tijdens evenementen ondersteuning gegeven en daarnaast het hele jaar door aanpassingen gedaan aan gebouwen. In het najaar (september/oktober) heeft de FD werkzaamheden verricht voor de nieuwbouw en het gereedmaken van de tijdelijke kantine en werkplaats FD. ICT De FD heeft alle afdelingen bijgestaan bij technische storingen. Ook heeft FD zich beziggehouden met de ontwikkelingen omtrent het nieuwe kassasysteem. ARBO Er zijn 14 medewerk(st)ers die een BHV-certificaat hebben en dit zal t.z.t. verder uitgebreid worden. In 2009 zijn er vier extra oefeningen gehouden, om wat men geleerd heeft in de basiscursus up to date te houden. 9.3 Ontwikkelingen in 2009 Nieuwbouw Eind november 2009 is men begonnen met het afbreken van de oude kantine en het voedingmagazijn. Wegens het slechte weer zijn de werkzaamheden omtrent de nieuwbouw behoorlijk achter geraakt op schema en is de oplevering van de nieuwbouw verplaatst naar juni ICT De ICT is in 2009 verder ontwikkeld en zal medio 2010 nog meer ontwikkeld worden binnen het museum. Doelstelling is om in 2010 geen grote stand alone computers meer te hebben, maar dat men rechtstreeks via de server kan gaan werken. Het voordeel hiervan is dat men direct via remote-control geholpen kan worden en de externe support leverancier niet speciaal meer naar het museum hoeft te komen om eventuele storingen te verhelpen. 9.4 Samenwerkingsverbanden Erfgoed Brabant Dit is een samenwerkingsverband omtrent de Collectie Hulp Verlening, ook wel CHV genoemd. Dit samenwerkingsverband bestaat tussen de musea van Eindhoven en omstreken. Tweemaal per jaar wordt er een bijeenkomst gehouden om de CHV de nodige aandacht te blijven geven en het samenwerkingsverband te kunnen uitbreiden. 9.5 Personeel Functie Aantal FTE Coördinator Facilitaire Dienst 1.0 Meewerkend voorman FD 1.0 Medewerker huishoudelijke dienst 1.0 Medewerker groen 0.8 Medewerker FD afdeling bouw 3 x

32 10. Projecten 10.1 LiveARCH In 2009 is er veel aandacht uitgegaan naar het project livearch. LiveARCH is een Europees project waarbij acht musea zijn aangesloten. Het netwerk richt zich op de levende geschiedenis, met als doelstelling de belangstelling voor cultureel erfgoed te vergroten onder het brede publiek. LiveARCH is opgericht in 2006, op initiatief van het Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven. Kennisuitwisseling is van belang en vindt voornamelijk door middel van congressen en stafuitwisselingen plaats. De thema s van livearch omvatten: kwaliteit en duurzaamheid, dialoog met de bezoeker, dialoog met de wetenschap, marketing en communicatie, ambachten en vaardigheden, tentoonstelling en catalogus, website en uitwisseling van medewerkers. De thema s waar HOME verantwoordelijk voor is, zijn de website en uitwisselingen. In 2009 hebben er congressen en stafuitwisselingen plaatsgevonden. Italië heeft in maart 2009 het 1 st European Forum georganiseerd, Duitsland was verantwoordelijk voor de organisatie van een groots evenement in mei: H8-8 countries present Living History en het afsluitend congres vond plaats in Hongarije, met het thema: The Dialogue with Knowledge. Stafuitwisselingen zijn gerealiseerd vanuit HOME naar Duitsland (Living History), naar Hongarije (Dialogue of Knowledge) en naar Noorwegen (Financiën). Als gastmuseum heeft HOME drie staffexchanges georganiseerd; in april een uitwisseling rondom het thema bier brouwen. Collega s uit Noorwegen, Schotland en Hongarije hebben hieraan deelgenomen. In juni heeft HOME een uitwisseling georganiseerd rondom de thema s textiel en educatie. Hiervoor was belangstelling uit Schotland en Letland. Ook zijn er in 2009 producten opgeleverd, waaronder een gids en een dvd. Deze gids, Guide to the Archeological Open Air Museum in Europe, is in een Engelstalige oplage van stuks en in een Duitstalige oplage van stuks uitgebracht. Het is een hulpmiddel om kennis over archeologische openluchtmusea, experimentele archeologie en levende geschiedenis te verspreiden, niet alleen naar het grote publiek maar ook naar het wetenschappelijke veld. Het eerste exemplaar in Nederland werd in juni in het HOME uitgereikt aan burgemeester Van Gijzel. De dvd is uitgebracht in een oplage van stuks. Ook hier is de doelstelling om het publiek kennis te laten maken met de wereld van experimentele archeologie en levende geschiedenis. Ook de dvd draagt bij aan bewustwording met betrekking tot ons Europese erfgoed. Het uitvoerende deel van het project livearch liep door tot en met 31 oktober In de maanden november en december is er door directie HOME en het projectbureau gewerkt aan de eindrapportage, die in december naar de Europese Commissie in Brussel is verzonden, inclusief een goedkeurende accountantsverklaring. Momenteel is HOME in afwachting van de goedkeuring uit Brussel, waarmee het project ook administratief en financieel afgesloten kan worden. 34

33 10.2 Nieuwbouw Publieks- en Personeelsvoorziening In 2007 zijn de voorbereidingen in gang gezet ten behoeve van de nieuwbouw van een eigentijdse Publieks- en Personeelsvoorziening. HOME wil haar bezoekers en medewerkers faciliteiten bieden, die verwacht mogen worden van een eigentijdse, professionele organisatie die de ambitie heeft verder te groeien, zowel in kwaliteit als in kwantiteit. De voorziening biedt onder meer adequate toiletten en sanitaire voorzieningen voor bezoekers en medewerkers, kleedruimte, kantineruimte en werkplaats, kantoren en magazijnruimte en een informatie- en bibliotheekruimte voor bezoekers en medewerkers. De ruimtes zullen voldoen aan ARBO-eisen, HACCP-eisen en -richtlijnen, aan de brandveiligheidseisen en overige eisen t.b.v. de gebruiksvergunning. In november 2009 is er gestart met de feitelijke bouw, oplevering wordt verwacht in juni Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid Eindhovens Trots Jaarlijks organiseert de gemeente Eindhoven de verkiezing Eindhovens Trots. Binnen de categorieën Design, Sport, Cultuur, Licht en Technologie kunnen organisaties, personen en activiteiten worden genomineerd door de Eindhovense bevolking. Vervolgens wordt door een deskundige jury de winnaar gekozen. Binnen de categorie Cultuur was HOME genomineerd, een erkenning van het bestaansrecht van HOME door de Eindhovense bevolking. Als winnaar kwam Har Hollands met het lichtviaduct uit de bus, als tweede eindigde de High Tech Campus en HOME eindigde als derde. Al met al een spannende verkiezing die HOME veel trots en publiciteit heeft opgeleverd. 35