VCA Jaarcongres 2015 Wie bepaalt of het veilig is?

Transcriptie

1 VCA Jaarcongres 2015 Wie bepaalt of het veilig is? 1

2 Maastricht Trainer HR Juni Daalmans Coach Veiligheid Organisatie 2

3 Lesgeven Coaching van Lezingen directie / QESH In Consultancy Verbetering Training ontwikkeling in veiligheid kader samen Open training chemische fabrieken in interne ontwikkelen met TU Delft Brain Based logistiek Safety Workboxes Safety Geleen Management heftruckchauffeurs te Veldhoven NINA Maatwerk in veiligheidsmanagement Organiseren veiligheidsevents Veiligheidsscan Feedback veiligheidsprojecten Open training 11 en 12 november Training in achtergrond (on)veilig gedrag 3 SKO-erkenning

4 EEN VRAAG VOORAF Welk percentage van de aanwezigen in deze ruimte kunnen we als potentiële moordenaars beschouwen? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% In vergelijking met andere weggebruikers rij ik zelf: heel onveilig heel veilig 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 4

5 ONTWIKKELING VAN BREIN Ons brein is het eindresultaat van 300 miljoen jaar evolutie We dragen de sporen van al onze voorgangers in ons brein 5

6 DELEN VAN HET BREIN Moderne brein Bewustzijn Reptielen brein 6 Emotionele/ zoogdieren brein

7 WAAROM ZIJN WE HIER? Al onze voorouders waren overlevers Zij die te veel onveilig gedrag vertoonden hebben het niet overleefd Het vermogen om met risico s en gevaren om te gaan zit opgesloten in onze genen 7

8 BEPALEN VAN VEILIGHEID WIE EN HOE? Gestuurd door wil Intentie is resultaat van stemming Brein werkt vooral intuïtief Logisch Meer dan 99% Hoeveel % geschiedt van ons gedrag onbewust geschiedt bewust? Bewust 8

9 Hoe ontstaat gedrag? FACTOREN Omstandigheden activeren patronen VAN GEDRAG Bewuste Vorming leerprocessen opvoeding / training vullen brein met patronen instincten Aanleg 9

10 AANLEG Bijdrage van voorouders aan ons leven via DNA Programma s die het mogelijk maken om te overleven als soort Overleven, samenleven en voorplanten Vereisen altijd leerprocessen om in te kunnen inspelen op omstandigheden Aanleg uit zich via onze instincten 10

11 CONFLICTEN IN INSTINCTEN Belangrijkste conflicten op het gebied van overleven zijn gebaseerd op de tegenstelling tussen individu en soort Eigen veiligheid versus redden van de ander Eigen veiligheid versus bereiken organisatiedoel Daarnaast ook Eigen veiligheid versus efficiëntie (zuinig met energie) Eigen veiligheid versus effectiviteit (voedsel verkrijgen) 11

12 VORMING Leerprocessen Vooral door ervaring (doen en samen doen), maar ook door training/opleiding Leidt tot automatismen, vaste patronen Onbewuste processen zorgen voor efficiëntie 12

13 GEAUTOMATISEERDE Leerprocessen hebben betrekking op waarneming, motoriek en cognitie Leidt tot een gedragsrepertoire Ruime mogelijkheden Beeldspraak: voertuig en automatische piloot 13

14 OMSTANDIGHEDEN Alles om ons heen, speelveld Kansen - vervulling instinctieve behoeftes Bedreigingen - verstoring instinctieve behoeftes Prikkels / aanleidingen tot gedrag 14

15 VRAAG Hoeveel % van de hier aanwezigen kan gezien worden als een potentiële moordenaar? 15

16 ANTWOORD Moordenaar: In potentie (aard) is iedereen een moordenaar Veroorzaker ongeval: In potentie (aard) kan iedereen een ernstig ongeval veroorzaken 16

17 VERSTORINGEN Zelfbeeld Risicobereidheid Onbekende gevaren Fout inschatten van risico s 17

18 1. ZELFBEELD Wat heb je geantwoord op de eerste vraag? Ik verwacht dat de meesten zitten op 65 ± 15 18

19 ZELFBEELD We hebben allemaal de neiging om ons vermogen tot veilig gedrag te overschatten Daarnaast hebben we de neiging om gevaren te onderschatten 19

20 2. RISICOBEREIDHEID De bereidheid om risico s te nemen is afhankelijk van de omgeving, maar we zijn van nature risico risicotolerant Sommigen zijn zelfs risicominnend Is daar een verklaring voor? 20

21 21 RISICO EN OVERLEVEN

22 3. ONBEKENDE GEVAREN We hebben van nature een instrumentarium meegekregen om gevaren te vermijden of te compenseren Maar,.. dit instrumentarium is afgesteld op de gevaren van jaar geleden 22

23 GEVAREN TOEN - NU Sommige oude gevaren zijn voorgeprogrammeerd in het brein: hoogte grote insecten, wilde beesten, slangen eenzaamheid vuur 23

24 4. FOUT INSCHATTEN RISICO S Risico = kans * ernst (* blootstelling) De handelende mens moet de kans terugbrengen tot 0% of 100% Kleine negatieve kansen reduceren we tot 0% Kleine positieve kansen verhogen we tot 100% 24

25 25 BREIN & RISICO

26 WIE BEPAALT? In principe doen we dat zelf Risicodetectie heeft grote invloed Het conflict tussen instincten wordt beïnvloed door: dat wat onze omgeving doet (leider en team) dat wat de organisatie uitstraalt Zelfkennis helpt om instincten in te dammen 26

27 MEER INFORMATIE? Web: Boek: Veilig werkgedrag door Brain Based safety Blog: via Open training 11/12 november 27

28 28