Taalbeleid van die Universiteit van die Vrystaat

Transcriptie

1 Taalbeleid van die Universiteit van die Vrystaat (Goedgekeur deur die UV-Raad op 6 Junie 2003) 1. Aanhef 1.1. Die taalbeleid van die UV eerbiedig en is gefundeer in die UV se visie en verbintenis tot gehalte en billikheid, sy missie as universiteit en akademiese instelling, sy waardes, sy sosiaalpolitieke, kulturele en geografiese omgewing, sy statuut en die wetlike omgewing, soos vervolgens gespesifiseer Die taalbeleid eerbiedig en verreken die grondwetlike, wetlike, nasionale beleids- en statutêre konteks van die UV Die taalbeleid van die UV erken en eerbiedig die bepalings en bedoelings van die Grondwet ten opsigte van taaldiversiteit, asook relevante hoëronderwys- en ander wetgewing. In die besonder word die grondwetlike bepaling onderskryf dat elkeen die reg het op onderwys in die amptelike taal of tale van sy/haar keuse in openbare onderwysinstellings waar sodanige onderwys redelikerwys uitvoerbaar is Die taalbeleid van die UV neem in ag dat die Regering se Taalbeleid vir Hoër Onderwys van November 2002 o.m. die volgende bepaal: - dat Afrikaans en Engels tans en vir die voorsienbare toekoms die dominante tale van onderrig in hoër onderwys is en sal wees. - dat n medium- tot langtermynstrategie om veeltaligheid te bevorder waarbinne die ontwikkeling van ander Suid-Afrikaanse tale vir onderrig aanvaar word. - dat strategieë om vaardigheid in die aangewese onderrigtaal of -tale te bevorder, aangemoedig word om te verhoed dat taal n struikelblok raak in die daarstelling van billikheid, toeganklikheid en sukses. - dat Afrikaans as akademiese en wetenskapstaal n nasionale hulpbron en bate is, dat die behoud van Afrikaans as medium van akademiese uitdrukking en kommunikasie in hoër onderwys ten volle ondersteun word en die Minister daartoe verbind is dat hierdie vermoë van Afrikaans nie ondergrawe word nie, en dat die verantwoordelikheid vir die volgehoue ontwikkeling van Afrikaans nie tot slegs sommige van die histories Afrikaanse universiteite beperk is nie, maar almal se verantwoordelikheid is Die taalbeleid van die UV pas volledig in by die nasionale beweging na veeltaligheid en die erkenning van taalregte, soos onder meer aangedui deur die aankondiging van die Raamwerk vir Nasionale Taalbeleid in Maart Die taalbeleid verreken ook die 2003 riglyne van die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad (PANSAT) vir hoër onderwys instellings Ingevolge die aard en grondslag van die Universiteit, soos vasgelê in sy 1999 Statuut, erken die Universiteit sy multikulturele samestelling, respekteer hy die reg van enige persoon om nie teen gediskrimineer te word nie (op enige van die gelyste of ongelyste verbode gronde ingevolge artikel 9 van die Grondwet), en erken hy elkeen se reg om uit vrye keuse Afrikaans of Engels te gebruik. Verder word bepaal dat onderrig op parallelmediumbasis in Afrikaans en Engels aangebied word, terwyl die behoefte om Sesotho as wetenskapstaal te bevorder in ag geneem word sover dit redelikerwys uitvoerbaar is Die taalbeleid van die UV erken, gaan uit van, en is gerig op die manifestering van die intrinsieke aard van n universiteit as n plek van wetenskapsbeoefening en scholarship wat n bepaalde taal- en kommunikasiekonteks skep en vereis Die Taalvaardigheid is n integrale deel van verskeie universitêre aktiwiteite soos onderrig, leer, intellektuele ontsluiting, navorsing, wetenskaplike analise, akademiese diskoers in die diversiteit van

2 dissiplinêre en -vakgemeenskappe, professionele voorbereiding en opleiding, skakeling na buite, en akademiese en administratiewe bestuur Die verskillende universitêre aktiwiteite vereis n verskeidenheid van toepaslike hanterings van taalpraktyke, taalvaardighede (algemeen sowel as gevorderd/analities) en taalontwikkeling Om n goeie universiteit te wees vereis dat die taalvaardighede van personeel en studente voortdurend ondersteun, ontwikkel en bevorder word as n integrale deel van n universiteit se werksaamhede, binne die raamwerk van finansiële volhoubaarheid Die taalbeleid van die UV erken, gaan uit van, en is gerig op die uitleef van die feit dat die Universiteit intrinsiek en kragtens sy statuut en samestelling, n veeltalige en multikulturele instelling is, binne n veeltalige en multikulturele land, streek en provinsie Veeltaligheid aan die UV word nagestreef en bevorder binne die konteks van twee hooftale, naamlik Afrikaans en Engels, met daarnaas bepaalde ruimte vir die invoer en ontwikkeling van Sesotho (kyk klousules 2.1 en 2.2.5) Veeltaligheid word nagestreef, bevorder en gekoester binne die groter konteks van n verbintenis tot n nie-rassige, nie-seksistiese, multikulturele en veeltalige instelling Dit impliseer dat die taalbeleid en -praktyk n intrinsieke element van die erkenning, waardering, bestuur en gebalanseerde harmonisering van diversiteit is Die taalbeleid eerbiedig en bevorder bepaalde waardes en beginsels Die taalbeleid erken, gaan uit van, en is gerig op die uitleef van die UV se waardes van akademiese vryheid en outonomie, billikheid, integriteit, uitnemendheid en diensingesteldheid In die spesifieke diversiteitskonteks van die uitbou van multikulturaliteit en veeltaligheid, word die UV in sy taalbeleid en die toepassing daarvan gerig deur die volgende beginsels: - nie-marginalisering; - nie-diskriminasie; - billikheid; - bemagtiging; - samewerking; - menswaardigheid en respek (insluitend wedersydse respek en waardering vir verskille, tradisies en voorkeure), en - n kultuur van sensitiwiteit, hoflikheid, akkommodering en verdraagsaamheid (in teenstelling met entitlement) Die taalbeleid verreken en erken die historiese konteks van die UV se taalpraktyke Die huidige taalbeleid van die UV vloei voort uit die aanvaarding van n parallelmedium taalbeleid in Dit is voorafgegaan, sedert die totstandkoming van hierdie instelling in 1904, deur verskillende fases van eentaligheid (aanvanklik slegs Engels, in latere fases uitsluitlik Afrikaans) asook tweetaligheid in verskillende vorme In die ontwikkeling en infasering van die beleid van parallelmedium sedert 1994 is groot aanpassings gemaak in die administratiewe en akademiese funksionering van die universiteit en is aansienlike tyd, menslike en finansiële hulpbronne daaraan bestee. Groot eise is gestel aan personeel ten opsigte van die ontwikkeling van hul funksionele twee- of veeltaligheid Die parallelmediumbeleid het die toeganklikheid van die UV vir veral swart studente wat voorheen grootliks uitgesluit was van hoër onderwys, dramaties verbeter. In die onlangse verlede is ook beduidende vordering gemaak met die uitbou van vertaal- en tolkdienste sowel as die veeltalige hantering van vergaderings enopenbare geleenthede Die UV het inderdaad reeds besonder ver gevorder met die transformasie van sy taalomgewing en die uitbou van tweetaligheid in akademiese sowel as bestuurskonteks, in belang van die harmonieuse en gebalanseerde hantering van diversiteit.

3 1.6.5 Gegewe die historiese konteks en vele beperkings op die spoed van infasering, is bestaande taalpraktyke egter nog nie oral bevorderlik vir die optimale funksionering en interaksie van personeel en studente in n veeltalige en multikulturele omgewing nie, veral gegewe n veranderende personeelsamestelling, billike indiensneming en hoër onderwys herstrukturering. By vele nie-afrikaanssprekendes is daar nog n beduidende belewenis van uitsluiting en marginalisering as gevolg van taal Hierdie historiese situasie, maar veral sy verbintenis tot veeltaligheid, vereis van die UV om sy taalbeleid en -praktyke verder te verfyn in lyn met die verskillende kontekste hierbo uitgespel, en soos verder hieronder gespesifiseer Die taalbeleid van die UV moet verstaan en uitgevoer word in samehang en balans met ander beleidoogmerke en -dokumente van die UV, in die besonder die beleid ten opsigte van diversiteit en billike indiensneming, en op n wyse wat nie die intrinsieke veeltaligheidskarakter van die Universiteit wesenlik aantas nie Die uitgangspunte, beginsels en waardes hierbo en die oogmerke hieronder moet alle vertolking, toepassing en uitbouing van die beleid rig Indien wenslik geag kan n taalhandleiding met meer spesifieke riglyne en reëlings ontwikkel en beskikbaar gestel word, in samehang met n taalplan. 2. Hooftale en oogmerke 2.1. Die hooftale van die UV is Afrikaans en Engels Binne die breë doelstellings en oriëntering in die aanhef asook die spesifisering van die hooftale hierbo, wil die UV met sy taalbeleid spesifiek: geïnstitusionaliseerde funksionele veeltalig-heid en respek vir taalregte in hoër onderwys aan die UV konkreet help vestig, uitbou en koester; billikheid (equity), toeganklikheid (access) en sukses (success) in hoër onderwys in die Vrystaat en sentrale streke verhoog; taalvaardigheid in die hooftale as strategiese prioriteit bestuur; Afrikaans as akademiese en wetenskapstaal uitbou; die toepaslike ontwikkeling en groter gebruik van Sesotho as Suid-Afrikaanse taal van die Vrystaat as hoëronderwys- en wetenskapstaal in die medium- tot langtermyn bevorder en ondersteun; n bydrae lewer tot die skep van n kultuur van kulturele en taalverdraagsaamheid en akkommoderendheid, soos in die waardes hierbo nader gespesifiseer; die studie van en navorsing in die Suid-Afrikaanse tale en literatuur van die Vrystaat onderhou en stimuleer; die studie van geselekteerde vreemde en ander Suid-Afrikaanse tale (insluitend Suid-Afrikaanse Gebaretaal) binne sy leerprogramme koester die gehalte van veeltaligheidspraktyke bevorder, onder meer deur gehalteversekering van geskrewe en gesproke kommunikasie en tolk- en vertaaldienste. 2.3 Die UV bereik hierdie oogmerke deur die praktyk rondom tale en veeltaligheid koste-effektief te reël, doelmatig te implementeer en in te faseer waar nodig. 2.4 Die UV koester en bevorder veeltaligheid en multikulturaliteit deur die toepaslike aanwending en toewysing van verskillende hulpbronne (menslik, fisies, inligtingtegnologies, toerusting) en maak in sy begroting redelike

4 voorsiening vir die doeltreffende en koste-effektiewe implementering van die taalbeleid, onderhewig aan die norm van bekostigbaarheid en finansiële volhoubaarheid. 3 Reëlings ten opsigte van amptelike taalgebruiksdomeine Die UV verbind hom tot die volgende bepalings vir sy amptelike taalgebruiksdomeine. 3.1 Onderrig Die UV handhaaf n stelsel van parallelmediumonderrig in Afrikaans en Engels Die aanvullende gebruik van Sesotho in onderrigsituasies, waar daar n behoefte is en dit redelikerwys moontlik is, word aangemoedig Vir doeleindes van parallelmediumonderrig: word kontaklesings parallel in Afrikaans en Engels aangebied; kan praktiese klasse na gelang van besondere omstandighede of behoeftes op dubbelmedium basis aangebied word, na goedkeuring deur die betrokke Uitvoerende Bestuur; kan bepaalde nagraadse modules of kursusse na gelang van uitsonderlike omstandighede in slegs een van die twee hooftale of op dubbelmediumbasis aangebied word, onderhewig aan die bereiking van konsensus na behoorlike beraadslaging met die studente betrokke, na goedkeuring deur die Uitvoerende Bestuur, en solank die omvang van sulke gevalle nie die basiese praktyk van parallelmedium in onderrig aantas nie; kan, ter wille van multikulturele leersituasies en die bevordering van interkulturele akademiese gesprek, spesiale akademiese gespreksituasies deur gepaste taalreëlings soos simultaantolkdienste of dubbelmedium hanteer word, na goedkeuring deur die Uitvoerende Bestuur, en solank die omvang van sulke gevalle nie die basiese praktyk van parallelmedium in onderrig aantas nie; kan, in uitsonderlike omstandighede, waar die behoefte ontstaan en dit redelikerwys moontlik is, bepaalde modules of kursusse deur middel van simultaantolkdienste of dergelike maatreëls (insluitend Suid-Afrikaanse Gebaretaal) gefasiliteer word, na goedkeuring deur die Uitvoerende Bestuur; word ander onderrig- of leersituasies met besondere taalvereistes (insluitend die teenwoordigheid van dowe, swaksiende of blinde persone) op soepel en sensitiewe wyse hanteer binne die gees, raamwerk, oogmerke en waardes van die taalbeleid, na goedkeuring deur die Uitvoerende Bestuur Ter ondersteuning van die parallelmediumbeleid, word: kursusinligting en handleidings in Afrikaans sowel as Engels beskikbaar gestel; selfgegenereerde leermateriaal deur die betrokke dosent in Afrikaans sowel as Engels beskikbaar gestel; assessering in Afrikaans of Engels uitgevoer, na gelang van die voorkeur van die student Handboek-gekoppelde elektroniese onder-steunende materiaal (soos 'n elektroniese vraebank) of elektroniese assesserings-instrumente en -sagteware wat slegs in Engels beskikbaar is, kan gebruik word in die Afrikaanse baan, maar nie vir primêre assesseringsgeleenthede soos toetse en eksamens nie (tensy die Uitvoerende Bestuur in uitsonderlike gevalle spesiale toestemming verleen) Onderrigprogramme met uitsonderlike vereistes en oogmerke (soos internet-gebaseerde afstandsonderrigprogramme of programme in die buiteland) mag met goedkeuring van die Raad slegs in een van die twee hooftale aangebied word (leermateriaal en assessering ingesluit) Terwyl verfynings aan hierdie beleid om die situasie by ander afleweringspunte of geïnkorporeerde kampusse (soos die Qwaqwa-kampus) te verreken, afgewag word, mag sodanige afleweringspunte met goedkeuring van die Raad onderrig in slegs Engels aanbied.

5 3.2 Navorsing Die taal van die navorsingsomgewing word bestuur ter bevordering van die oogmerke in afdeling 2, binne die gees, raamwerk en waardes van die taalbeleid en binne die konteks van die verbintenis tot en sensitiwiteit vir veeltaligheid en diversiteit Die UV moedig navorsing in die hooftale aan en ondersteun dit deur toepaslike vertaling- en tolkdienste Die navorsingspublikasietaal van die UV word medebepaal deur wetenskaplike publikasie- en/of kontraktuele vereistes. 3.3 Samelewingsdiens Die taal van samelewingsdiens word bestuur ter bevordering van die oogmerke in afdeling 2, binne die gees, raamwerk en waardes van die taalbeleid en binne die konteks van die verbintenis tot en sensitiwiteit vir veeltaligheid en diversiteit Waar nodig word sover as moontlik van professionele vertaal- en tolkdienste en dergelike maatreëls gebruik gemaak, met die nodige gehalteversekeringsmaatreëls. 3.4 Bestuur, administrasie en bedryf in fakulteite en steundienste Die taal van bestuur en administrasie word hanteer ter bevordering van taaltoeganklikheid en die oogmerke in afdeling 2, binne die konteks van die verbintenis tot en sensitiwiteit vir veeltaligheid en diversiteit Engels word as mede-bestuurstaal naas Afrikaans gebruik en infaseer waar dit nog nie so gebruik word nie Die bykomende gebruik van Sesotho waar wenslik en redelikerwys moontlik word aangemoedig Terwyl verfynings aan hierdie beleid om die situasie by ander afleweringspunte en geïnkorporeerde kampusse van die UV (soos die Qwaqwa-kampus) te verreken, afgewag word, mag sodanige kampusse interne bestuur en administrasie hoofsaaklik in Engels hanteer Waar nodig word sover as moontlik van professionele vertaal- en tolkdienste en dergelike taalfasiliteringsmaatreëls gebruik gemaak om kommunikasie te vergemaklik Interne en eksterne gesproke kommunikasie Ampsdraers van die UV behoort by amptelike geleenthede soos gradeplegtighede Afrikaans en Engels afwisselend te gebruik, behalwe waar omstandighede dit anders vereis. Sesotho kan bykomend gebruik word indien moontlik en wenslik. Toepaslike taalfasiliteringsdienste kan gebruik word om kommunikasie te vergemaklik Waar prakties doenlik en afhangend van die taalsamestelling van die vergadering, word amptelike vergaderings van die volgende in beide hooftale hanteer: Raad, Senaat, Uitvoerende Bestuur, Dagbestuur, Fakulteitsrade en -besture, Departemente, Studenteraad, en Institusionele Forum. Toepaslike taalfasiliteringsdienste kan gebruik word. Waar spesifieke vergaderings se samestelling dit noodsaak kan Sesotho bykomend gebruik word Die akkommoderende hantering van lede se taalvaardighede in vergaderings, met eerbiediging van die veeltaligheidsoogmerk en waardes hierbo uitgespel, moet doelgerig deur voorsitters en lede nagestreef word Telefoniese en persoonlike navrae deur studente en ander lede van die publiek asook dienslewering word hanteer in Afrikaans of Engels of, waar nodig en moontlik, in Sesotho. Toepaslike taalfasiliteringsdienste kan gebruik word tesame met die opleiding van front- en skakelpersoneel om navrae veeltalig te beantwoord Werksonderhoude word in beide hooftale gevoer behalwe wanneer n kandidaat n voorkeur uitspreek vir een hooftaal, na gelang van die intrinsieke taalvereistes van die betrokke pos, op n wyse wat nie enige kandidaat onbillik benadeel nie, en in ooreenstemming met UV beleid ten opsigte van billike indiensneming en dergelike sake Prestasiebeoordeling vind plaas in Afrikaans of Engels, na gelang van die voorkeur van die kandidaat. Indien nodig kan Sesotho, ondersteun deur n tolkdiens, gebruik word.

6 Personeelopleiding en kapasiteits-ontwikkeling vind plaas in albei die hooftale tensy spesifieke omstandighede anders vereis Dissiplinêre verhore vind plaas in een of albei van die hooftale met sensitiwiteit vir die taalvaardighede en voorkeure van persone wat verhoor word, terwyl seker gemaak moet word of n tolkdiens nodig is sodat partye die verrigtinge behoorlik kan volg en persone hulself na behore kan verweer Werksverwante gesprekke of kommunikasie (bv. elektronies) tussen personeellede in n taal anders as die hooftale wat enige ander betrokke persooneellede uitsluit, is nie aanvaarbaar nie By gesproke kommunikasie wat van die instelling na buite uitgaan, bepaal die taal van die teikenpubliek die keuse van een of albei van die hooftale of ook Sesotho Openbare lesings, intreeredes ensovoorts, word sodanig ingerig dat beide hooftale by die geleentheid gebruik word. Die keuse van die gebruik van een of albei van die hooftale in die lesing/rede word oorgelaat aan die spreker, paslik ondersteun deur oudiovisuele materiaal en deur taalfasilitering of tolking waar nodig Interne geskrewe kommunikasie Agendas en notules word saamgestel in die taal of tale van die vergadering. (Kyk klousules en hierbo.) Bylaes vir vergaderings bylaes word opgestel in die taal of tale van die vergadering of andersins in die hooftaal wat die opsteller verkies, met dien verstande dat indien nodig n vertaling of opsomming in die alternatiewe hooftaal so gou as redelikerwys moontlik beskikbaar gestel sal word Beleidsdokumente word volledig in Afrikaans asook in Engels beskikbaar gestel Formele interne korrespondensie (bv. omsendbriewe, kennisgewings en inligtingstukke) word sover as moontlik in Afrikaans asook in Engels opgestel tensy spesifieke omstandighede dit anders vereis Diensvoorwaardes en verwante dokumentasie soos salarisstrokies, IRP 5-strokies word na gelang van die taalvoorkeure van werknemers in Afrikaans of Engels beskikbaar gestel Op amptelike interne dokumente wat nie gelyktydig in albei hooftale beskikbaar gestel kan word nie, moet aangedui word dat die stuk binne n redelike tyd in die ander taal beskikbaar gestel sal word Enige ander interne dokumente word sover moontlik in Afrikaans asook in Engels voorsien, volgens die volgende riglyn: hoe groter die risiko van verkeerde begrip, gegewe n bepaalde teikengroep, hoe belangriker is dit om die dokument in albei hooftale te hê Gesondheids- en veiligheidsmaatreëls word sover as moontlik volledig in Afrikaans asook in Engels beskikbaar gestel asook in Sesotho waar wenslik Interne publikasies gebruik albei hooftale om die veeltaligheid van die UV op gebalanseerde wyse te weerspieël, tensy omstandighede of die teikengehoor anders vereis Interne uitnodigings na universiteits-funksies word in Afrikaans asook in Engels uitgereik, en ook in Sesotho wanneer wenslik Informele interne korrespondensie word gevoer in die taal van voorkeur van die betrokkenes, met dien verstande dat waar verlang n vertaling of opsomming in die alternatiewe taal beskikbaar gestel kan word Aanduidings op die kampus word in albei hooftale opgestel, en bykomend in Sesotho waar wenslik Eksterne geskrewe kommunikasie

7 Korrespondensie met die publiek word gevoer in Afrikaans of Engels afhangend van die taal waarin dit ontvang word. Waar nodig en moontlik kan Sesotho gebruik word Amptelike internasionale korrespon-densie word gevoer in Engels Eksterne uitnodigings na universiteits-funksies word in albei hooftale uitgereik, en ook in Sesotho wanneer wenslik Amptelike kennisgewings en advertensies word sover as moontlik in albei hooftale gepubliseer met inagneming van die taalvoorkeure van die betrokke publikasie en teikengehoor Eksterne publikasies gebruik albei hooftale om die veeltaligheid van die UV op gebalanseerde wyse te weerspieël, tensy omstandighede of die teikengehoor anders vereis Amptelike verklarings aan studente, akademiese rekordstate, graad- en diplomasertifikate Amptelike verklarings aan en studierekords van studente (uitgesluit rekords van die tydperk voor parallelmedium onderrig ingestsel is) word hanteer in Afrikaans of Engels, na gelang van die voorkeur van die student Die bewoording van graad- en diplomasertifikate (uitgesluit die naam van die kwalifikasie) is volledig in Afrikaans en Engels op dieselfde dokument, tensy uitsonderlike omstandighede dit anders vereis Die naam van die universiteit word in Afrikaans, Engels sowel as Sesotho op amptelike dokumente, briefhoofde en visitekaartjies aangedui Die universiteit se internet webblaaie word in Afrikaans asook in Engels opgestel, tensy omstandighede dit anders vereis Die taalbeleid van die UV moet ook toepaslik weerspieël word in sy korporatiewe identiteit, bemarkings- en reklamemateriaal, en skakelmateriaal Ander bestuurs- en administratiewe situasies met besondere taalvereistes (insluitend die teenwoordigheid van dowe, swaksiende of blinde persone) word op soepel en sensitiewe wyse hanteer binne die gees, raamwerk, oogmerke en waardes van die taalbeleid. 4. Reëlings ten opsigte van inklusiewe taalgebruik 4.1 UV-ampsdraers, -personeel en -studente vermy taalgebruik wat diskriminerend of kwetsend van aard is, in besonder wat betref geslag en geslagtelikheid, ras, gestremdheid en minderheidstatus. 5. Taalstrategie 5.1 Om in staat te kan wees om sy taalbeleid te laat realiseer, verbind die UV hom, onderhewig aan die bekostigbaarheidsnorm van klousule 2.4, tot: n billike praktyk van taaltoetsing vir alle nuweling eerstejaarstudente met die oog op behoeftebepaling ten opsigte van die verbetering van akademiese taalvaardigheid in een of albei van die UV se hoof onderrigtale; die aanbied van taalvaardigheidskursusse in die UV se onderrigtale aan studente wat nie die gewenste standaarde in die taaltoetsing haal nie, met dien verstande dat op geen manier as gevolg daarvan onbillik teen die betrokke studente gediskrimineer sal word nie; die skep van n bemagtigende omgewing vir die ontwikkeling van personeel se taalvaardighede en veeltaligheid, onder meer deur: die aanbied van toepaslike taalvaardigheidskursusse in die hooftale as n integrale deel van standaard oriënterings- en personeelontwikkelingsprogramme van huidige en nuwe personeel, veral waar n persoon slegs een van die hooftale magtig is, en sover dit vir die instelling prakties moontlik en bekostigbaar is; die beskikbaarstel van professionele taalvaardigheidskursusse in Sesotho aan personeel, sover dit vir die instelling prakties moontlik en bekostigbaar is;

8 5.1.4 die erkenning van veeltaligheid ten opsigte van die hooftale as positiewe attribuut by die toepassing van seleksiekriteria vir personeelaanstellings, binne die bepalings van die UV se beleid ten opsigte van billike indiensneming asook toepaslike wetgewing, en op n wyse wat nie enige onbillike struikelblok vir die aanstelling van persone daarstel nie (kyk ook klousule 5.3); die uitvoer van gereelde taalbehoeftebepalings deur taaloudits en ander gepaste metodes, om ingeligte aanpassings te kan maak aan die taalbeleid waar en indien nodig; die inrig en infasering van toepaslike, bekostigbare en effektiewe veeltaligheidsondersteuningsdienste, - prosedures en tegnologie vir die verskillende domeine; die ondersteuning van die Suid-Sotho Leksikografiese Eenheid van die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad by die UV. 5.2 Die UV sal enige ander maatreëls tref wat noodsaaklik blyk te wees om sy taalbeleid effektief te kan implementeer, onderhewig aan klousule Die korrekte rol van taalvaardigheidsoorwegings in die aanstelling van personeel word gereël deur die UV se beleid ten opsigte van billike indiensneming en inherente posvereistes binne die relevante bepalings van die Grondwet en ander relevante wetgewing. 6. Lynhoofde, taalkomitee en ombudsman 6.1 Elke akademiese en administratiewe hoof en bestuurder aan die UV het die verantwoordelikheid om die taalbeleid te implementeer en daaroor toesig te hou. 6.2 Die UV Taalkomitee funksioneer as n advieskomitee oor taalbeleid van die Kantoor vir Diversiteit en Billikheid, die Institusionele Forum, die Uitvoerende Bestuur, Senaat en Raad. Dit word inklusief saamgestel uit lede van laasgenoemde liggame, soos bepaal in sy reglement. 6.3 Die Taalkomitee kan taaloudits of ondersoeke na taalaangeleenthede op die kampus op versoek (laat) onderneem of self inisieer. 6.4 Die Taalkomitee doen jaarliks op n gepaste wyse aan die Uitvoerende Bestuur, Senaat en Raad verslag oor die stand van taalbeleidsaangeleenthede op die kampusse van die Universiteit. 6.5 n Ombudsman kan deur die Raad ingestel word om klagtes en konflik te help hanteer en/of n moniteringsrol te speel. 6.6 Die onderskeie rolle van die taalkomitee, ombudsman, lynhoofde en die Direkteur: Diversiteit en Billikheid moet uitgespel word. 7. Klagtes en toevlug 7.1 Enige personeellid of student aan die UV mag sonder vrees vir benadeling enige klagtes, vrae of getuienis rondom die onbehoorlike implementering van hierdie taalbeleid aanhangig maak by n toepaslike lynhoof of die Taalkomitee of n onafhanklike instansie of persoon (bv. die Direkteur: Diversiteit en Billikheid of n ombudsman) wat vir hierdie doeleindes deur die Raad benoem word, of andersins die Rektor of die Voorsitter van die Raad. 8. Wysigings en interpretasie 8.1 Aangesien veeltaligheid n wesenlike en konstituerende element van die aard en grondslag van die Universiteit van die Vrystaat is, is wysigings aan hierdie beleid wat wesenlike veranderings aanbring aan sy oogmerke, die hooftale, parallelmediumonderrig en die veeltaligheidsbestel in bestuur en administrasie, onderhewig aan goedkeuring deur n tweederde-meerderheid van die Senaat, Uitvoerende Bestuur en Raad. 8.2 In enige dispuut oor die interpretasie van klousules van hierdie beleid, hetsy in Afrikaans of Engels, geld die Afrikaanse formulerings van die beleid as bepalend