Organisatiewaarden en kwaliteit: Hoe betrek je docenten maximaal bij de kwaliteitszorg?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Organisatiewaarden en kwaliteit: Hoe betrek je docenten maximaal bij de kwaliteitszorg?"

Theodoor Bos
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Organisatiewaarden en kwaliteit: Hoe betrek je docenten maximaal bij de kwaliteitszorg? NNK-HBO Donderdag 4 april 2013 Jan Kleijnen 1

2 DOEL WORKSHOP Bijdragen aan: Idee van kwaliteit Inzicht in goede organisatie kwaliteitszorg Relatie cultuur van de opleiding en kwaliteitszorg Kenmerken effectieve kwaliteitszorg Sturing door management en professionele ruimte 2

3 DRIE ONDERDELEN 1 Kwaliteit, kwaliteitszorg, organisatiecultuur 2 Hoofdlijnenakkoord OCW-HBO en actieplan MBO 3 Resultaten onderzoek 4 Discussie 3

4 1 Kwaliteit, kwaliteitszorg en organisatiecultuur? 4

5 Kwaliteit vanuit perspectief Vanuit visie docent, student, werkveld op: what is the purpose of a school? What are the right things for the school to do to achieve its purpose? What are the right ways of doing them? how can we do better towards achieving our purposes (Houston, 2008, p. 68). 5

6 Kwaliteit in hoger onderwijs apodictic conforming to a set of minimum standards, quality as excellence perfection fitness for purpose or for use, value for money transformation (Harvey and Green 1993) 6

7 Interne kwaliteitszorg 7

8 Internal quality management all activities and processes of departments that are deliberately carried out to design, to assure, to assess and to improve quality of teaching and learning, including motivational human factors. It also comprehends external focus, communication with external partners and insight into consumers expectations (Westerheijden 1999; Harvey and Newton 2004). 8

9 TQM Systematic and comprehensive attention Speaking with facts Continuous improvement / cyclical character External focus Respect for people and their involvement Transparency and communication Lewis & Smith, 1994; Sallis, 1996; INK, 2004; Wolfhagen, Dolmans, Bastiaens & Scherpbier, 2002; Wiklund, Klefsjö, Dandvik Wiklund & Edvardsson, 2003; ENQA, 2005; Newton 2007) 9

10 Kwaliteitszorg: negatief of positief? Bureaucratie, standaardisatie Controleren, wantrouwen Macht instelling > opleiding Verlies autonomie Conformeren, imiteren Meetbare ipv belangrijke resultaten Doorbreken van interne oriëntatie Kritische blik van buiten Evaluatie en reflectie Invloed van studenten en werkveld Transparant onderbouwd beleid Versterken vertrouwen omgeving

11 Cultuur Één van vele definities: Cultuur is een overgeleverd geheel van betekenissen die vervat zijn in symbolen; een geheel van opvattingen uitgedrukt in symbolen via welke de mensen met elkaar communiceren, hun kennis van en houdingen tegenover het leven ontwikkelen en doorgeven.(clifford Geertz) 11

12 Waarden Values are a core element of culture (Hofstede 2001) and as a part of culture they are shared, learned and symbolic (Harvey & Stensaker 2008). Values are desirable, motivational goals. They transcend any situation. They vary in importance, yet are a guiding principle in people s lives. Values serve as latent guides for evaluations of the social world without themselves requiring much reflection (Hitlin & Piliavin, 2004, p. 365). 12

13 Waardeoriëntaties: vier modellen Flexibiliteit Human Relations Open systeem Intern Extern Intern proces Rationeel doel Beheersing Quinn 1983,

14 2 HBO en MB Hoofdlijnenakkoord OCW-HBO-Raad Beoordelingskader opleiding : NVAO Kwaliteit als cultuur: NVAO-congres Actieplan MBO Focus op Vakmanschap Toezichtkader BVE: Inspectie Wie is eigenaar van de onderwijskwaliteit? Kwaliteitsnetwerk MBO

15 Vragen Doel hoofdlijnenakkoord en actieplan? Wat zeggen deze plannen over de borging van HBO en MBO, de autonomie van de instellingen en de ruimte voor professionals? Gelijkenissen en verschillen hoofdlijnenakkoord HBO en actieplan MBO 15

16 3 Resultaten onderzoek Kwantitatief Enquête 266 docenten (32%) 18 HBO-opleidingen Kwalitatief Semigestructureerde interviews: 3 effectieve 3 minder effectieve opleidingen 6 x 3 respondenten Doel: aanvullen en verrijken 16

17 Mean Resultaten Organisatiewaarden 4,50 4,00 Wens 3,50 3,00 2,50 Praktijk 2,00 HR OS RD IP 17

18 Preferred organisational values Wenselijkheid human relations values: overal dominant Voorkeur voor Human relations values Samenwerken, samen verantwoordelijk Goede sfeer, werkplezier Open voor kritiek, kwetsbaar, vertrouwen, veilig klimaat Korte, informele communicatielijnen Verschil van mening leidt tot leren Oog voor, binding met jonge mensen Wenselijkheid open system values minder dominant, (vooral effectieve opleidingen): Dynamiek Externe oriëntatie 18

19 Resultaten vraag Opvattingen over kwaliteit 4,5 4 3, Versterken en verbeteren 3 2, Voldoen aan standaarden, verantwoording Error bars: 95% CI : +0,06 19

20 Resultaten perceptie van kwaliteitszorg Uitvoering kwaliteitszorgactiviteiten: matig (3,07) Grote verschillen tussen opleidingen Scores: 2,08 3,97 20

21 Voert de opleiding voldoende kwaliteitszorgactiviteiten uit? 4,5 4 3,5 3 KZ-activiteiten 2,

22 Performed Quality management: overeenkomsten Overal zijn er wel: Beleidsplannen, jaarplannen Discussiebijeenkomsten, refereersessies Procedures en criteria voor onderwijsprogramma s, modules en toetsing Evaluaties bij studenten docenten, werkveld Kwaliteitsinstrumenten voor personeelsbeleid Functionaris/docent met kwaliteit in portefeuille Docenten bekend met kwaliteitszorg 22

23 Kwaliteitszorg in effectieve opleidingen Gemeenschappelijke kwaliteitsdoelen Reflectie en analyse Evaluaties - verbeterplannen Monitoring verbeterplannen Duidelijke verantwoordelijkheden Effectieve communicatie Onderdeel van gewone werk 23

24 Staffunctionarissen In het verleden werkten wij met staffunctionarissen, portefeuillehouders kwaliteitszorg. Maar dat heeft door allerlei omstandigheden weinig opgeleverd. Wat wij probeerden te doen werd weinig ingebed in een grotere structuur. Er werd veel werk op hen afgeschoven, ook in de uitvoering. Zij werden weinig gezien als mensen die ondersteuning konden bieden. Er was weinig aandacht voor, ook van de kant van de directie (13-3). 24

25 Resultaten perceptie effecten kwaliteitszorg 4,5 4 3,5 3 3,55 Perceived improvement 2, ,44 Perceived control Error bars: 95% CI : +0,11 25

26 Welke verbetereffecten? : Verbetering of vernieuwing van curriculum, werkvormen, toetsing of begeleiding Verbetering leerprocessen Meer inbreng van studenten en werkveld Snelle feedback aan studenten, betere communicatie De opleiding voldoet aan externe eisen 26

27 Resultaten vraag 5 Samenhang Alle opleidingen Opvattingen Gewenste waarden Opvatting kwaliteit Opleiding als context Waarden in praktijk Uitvoering Kwaliteitszorg Verbetereffect Effectieve opleidingen Percepties van de praktijk 27

28 Conclusies 1 Alle opleidingen hebben dezelfde opvattingen. Geen verklaring voor het verschil tussen effectieve en minder effectieve opleidingen 2 Effectieve opleidingen hebben andere praktijk * Kwaliteitszorg wordt systematisch uitgevoerd * Flexibele waarden in praktijk: collegiale samenwerking, communicatie, openheid voor kritiek 28

29 Aanbevelingen praktijk Aansluiten bij de opvattingen en waarden die de docenten al hebben Kwaliteitszorg: onderdeel gewone werk Niet te ingewikkeld, niet telkens nieuwe evaluaties - wel systematisch Niet voor, maar vanuit de opleiding Werken aan organisatiecultuur belangrijk 29

30 Bezielde PDCA Bron: INK 30

31 Kwaliteit binnen onderwijs? Organiseren, samenwerken en vertrouwen 31

Vergelijkbare documenten

Interne kwaliteitszorg en organisatiewaarden binnen het hoger onderwijs Opvattingen en percepties van docenten

Interne kwaliteitszorg en organisatiewaarden binnen het hoger onderwijs Opvattingen en percepties van docenten NVMO Dinsdag 24 september 2013 Jan Kleijnen 1 2 3 Cultuur Één van vele definities: Cultuur