MBO ACTIEPLAN. FOCUS op VAKMANSCHAP ROC TILBURG. Wij leiden niet op voor een beroep, maar voor een carriére

Transcriptie

1 ROC TILBURG MBO ACTIEPLAN FOCUS op VAKMANSCHAP ROC TILBURG Wij leiden niet op voor een beroep, maar voor een carriére Bouwstenen voor een Plan van Aanpak Versie: maart 2014 Vastgesteld door CvB d.d. 24 maart 2014 Vaststellingsnr. CvB/

2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Onderwijsvisie ROC Tilburg Maatregelen Focus op Vakmanschap Opleidingenaanbod ROC Tilburg Doelmatigheid - Profilering - Kwalificatiestructuur 5. Instroom Werving en voorlichting - Aanmelding, intake, plaatsing en inschrijving - Oriëntatieperiode, studieadvies en herplaatsing 6. Onderwijs Programmering Didactiek LOB 7. Uitstroom Examinering Doorstroom mbo-hbo Alumnibeleid 8. Professionalisering Onderwijsbedrijfsvoering Modernisering bekostiging - Onderwijslogistiek - Huisvesting 10. Programma FoV

3 1. Inleiding In februari 2011 heeft de minister van OC&W het Actieplan Focus op Vakmanschap toegestuurd aan de Tweede Kamer. De minister reageert met dit plan op de vele kritiek en zorg die er is geweest en nog steeds is op het middelbaar beroepsonderwijs. Het kabinet wil dat door het nemen van een aantal maatregelen en acties alle mbo-instellingen goed gaan presteren. Focus op Vakmanschap rust in feite op een viertal pijlers: onderwijs (programmering, inrichting en examinering), professionalisering, bedrijfsvoering en doelmatigheid. Daarbij staan een drietal doelstellingen centraal: - Kwalitatief goed initieel beroepsonderwijs voor jongeren; het aantal vroegtijdig schoolverlaters moet in 2016 zijn teruggebracht tot Het beroepsonderwijs moet competitief zijn met het algemeen vormend onderwijs; instellingen worden in 2016 door studenten gewaardeerd met een dikke zeven. - De besturing en bedrijfsvoering van alle instellingen zijn op orde. ROC Tilburg heeft het actieplan FoV vanaf het begin omarmd als een goed document, dat voor een groot deel aansloot bij de activiteiten die we in ons eigen Strategisch Beleidsplan hadden geformuleerd. Wel hadden we vanaf het begin vragen en zorgen m.b.t. de haalbaarheid en uitvoerbaarheid, de miskenning van het praktijkleren, de brokken aan de onderkant en de eenzijdige aandacht voor het opbrengstgericht werken. Dat deze zorgen niet onterecht waren, is dus inmiddels wel gebleken. Het proces van invoering heeft inmiddels de nodige vertraging opgelopen, de problematiek van de doelgroepen aan de onderkant staat nu landelijk op de agenda en de spanning tussen enerzijds het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten cq. het bedienen van de zwakke doelgroepen en anderzijds de focus op het opbrengstgericht werken en het rendements-denken leidt tot doelgroep-keuzes en selectie aan de poort. Interessant in deze is het onlangs verschenen advies van de Onderwijsraad waarin zijn nadrukkelijk aandacht vraagt voor de groeiende groep van kwetsbare jongeren ( Meer kansen voor kwetsbare jongeren, 12 december 2013). Inmiddels zijn de in het actieplan genoemde maatregelen en acties vertaald in wetgeving, is het voorstel tot wetswijziging aangenomen in de Tweede en Eerste Kamer en is de wet in juli gepubliceerd in het Staatsblad: Wet van 26 juni 2013 tot wijziging van onder meer de Wet educatie en beroepsonderwijs ten behoeve van het bevorderen van doelmatige leerwegen in het beroepsonderwijs en het moderniseren van de bekostiging van het beroepsonderwijs. Planning is dat de maatregelen inzake intensivering van het onderwijs, verkorting van de niveau-4 opleidingen, vervallen van de drempelloosheid niveau-2 opleidingen en invoering entree-opleidingen ingaan per 1 augustus 2014; de normering onderwijstijd voor bbl-opleidingen is reeds ingegaan per 1 augustus De nieuwe kwalificatiestructuur- en dossiers worden naar verwachting vastgesteld in juni 2014 en verplicht per 1 augustus 2016; instellingen kunnen ervoor kiezen om reeds per 1 augustus 2015 met de nieuwe dossiers te gaan werken. Werk aan de winkel / Tijdens verbouwing geopend. Er komen veel veranderingen op ons af. En aangezien we ervoor kiezen het actieplan beleidsrijk in te voeren en te bouwen aan een toekomstbestendig voorbereidend en middelbaar beroepsonderwijs 3.0, voor de doelgroep van 12 tot 67 jaar, én de dagelijkse uitvoering van het onderwijs ook alle aandacht vraagt, doet dit bij iedereen een beroep op extra inzet, energie, creativiteit, kwaliteit en deskundigheid. Het vraagt ook om afstemming en gezamenlijke inspanning, onderwijsgroep-breed en over de eigen scholen heen. Onderwijsaanbod, onderwijsprogrammering, onderwijsinrichting,begeleiding, examinering en organisatie vragen om een degelijke herbezinning en herijking. 3

4 In het vorige ROC-beleidsplan lag het accent op de ontwikkeling van sterke scholen: Meerdere parels, een ketting. En dat heeft ons zeker veel goeds gebracht. In de context en met de maatschappelijke opdracht van nu is het de uitdaging de kracht van de afzonderlijke scholen te gebruiken en samen te zoeken naar gemeenschappelijkheid, doelmatigheid, flexibiliteit en kwaliteit: Wij leiden niet op voor een beroep, maar voor een carriére. Hoe sterker de ketting, des te mooier en glanzender de afzonderlijke parels. Deze notitie is bedoeld om een overzicht te geven van de veranderingen en innovaties en om de veelheid aan activiteiten planmatig, gecoördineerd en vanuit een strakke regie te laten verlopen. Het is zeker niet de bedoeling om alles anders te gaan doen. Zoals reeds gezegd, de afgelopen jaren hebben ons veel goeds gebracht waarop we kunnen en moeten voortbouwen. We nemen de waardevolle zaken die zijn ontwikkeld als vertrekpunt. We weten echter ook dat we nog een kwaliteitsslag kunnen en moeten om ons onderwijs ook toekomstbestendig te kunnen noemen. De notitie is sterk bol-gericht (beroepsopleidende leerweg), alhoewel ook de maatregelen m.b.t. de beroepsbegeleidende leerweg zijn opgenomen. In de verdere uitwerking en vertaling van het plan van aanpak in met name de instroom en het kader onderwijs zullen de activiteiten m.b.t. de vernieuwing en verandering van de bbl-opleidingen nadrukkelijk worden meegenomen. In dit plan van aanpak worden de bouwstenen en acties voor de ontwikkeling en implementatie van Focus op Vakmanschap binnen ROC Tilburg op een rijtje gezet. Dit plan van aanpak vormt de basis voor het Programma Focus op Vakmanschap.Het programma zal in mei worden vastgesteld door het CvB en kent een looptijd van twee jaar, Het gehele programma wordt uitgevoerd onder directe verantwoordelijkheid van het CvB als opdrachtgever. 1 maart 2014 Ben Wouters 4

5 2. Onderwijsvisie ROC Tilburg (vastgesteld 8 april 2013) Opmerking vooraf: Deze onderwijsvisie is zowel op het initiële als bedrijfsgerichte mbo van toepassing. De verdere uitwerking vindt plaats in het kader onderwijs. Inleiding De omgeving waarin we leven, leren en werken is dynamisch en turbulent, in onze samenleving volgen veranderingen en innovaties elkaar heel snel op. Vandaar ook de uitspraak: De enige constante van dit moment is de verandering. In grote lijnen schetsen we een viertal maatschappelijke ontwikkelingen: - Technologisering van het leven Technologie dringt steeds meer door in ons dagelijks leven. Zowel in ons werk als privéleven zien we steeds meer voorbeelden van voortschrijdende technologie. Informatie en achtergronden krijgen we op maat via ons eigen device. Auto s en allerlei technische apparaten en gebruiksvoorwerpen bevatten voortaan meer software dan elektronica en de medische wereld maakt steeds meer gebruik van allerlei technologische toepassingen. - Netwerksamenleving Door de opkomst van internet, cloud computing en social media veranderen de manieren van efficiënt samenwerken binnen en tussen organisaties. Via mobiele technologie en internetapplicaties zijn we overal met elkaar verbonden. De grenzen van tijd en ruimte vervagen en daarmee verandert ook de sociale structuur van onze samenleving. We organiseren belangrijke functies en processen voortaan binnen netwerken, de netwerksamenleving heeft definitief haar intrede gedaan. - Persoonlijk en op maat Meer en meer zien we in onze samenleving de verschuiving van aanbod- naar vraaggericht. De vraag van de klant staat steeds meer centraal en dit leidt tot andere manieren van inkopen, produceren en verkopen. Kennis en informatie zijn voor iedereen beschikbaar en producten en diensten kunnen en worden steeds meer op maat geleverd. - Nieuwe organisatie- en verdienmodellen Als gevolg van alle ontwikkelingen zien we dat de rol van tal van organisaties verandert en dat zij zich herbezinnen op hun rol en toegevoegde waarde in onze samenleving. De vraag is of zij in staat zijn hun producten en dienstverlening zodanig aan te bieden dat de klant geïnteresseerd is en blijft. Prijs, kwaliteit en service (klanttevredenheid) spelen meer dan voorheen een cruciale rol. De ontwikkelingen zoals hierboven beschreven raken de samenleving als geheel, maar zeker ook het (beroeps)onderwijs als fundament voor het functioneren van onze samenleving. De uitdaging voor het middelbaar beroepsonderwijs is een passend antwoord te vinden op de geschetste trends en ontwikkelingen dat aansluit op de specifieke behoeften van studenten, bedrijfsleven en vervolgopleidingen. Dit passend antwoord zal gevonden moeten worden in een tijd waarin de middelen voor het mbo beperkt zijn dan wel worden en steeds hogere eisen gesteld worden aan de te leveren kwaliteit: meer met minder is het motto van de komende jaren. Missie In de nieuwe Bestuurlijke Agenda, die het College van Bestuur bij de start van het schooljaar heeft gepresenteerd zijn de volgende doelstellingen geformuleerd: - Wij bieden uitstekend onderwijs aan al onze deelnemers - Wij maken het waar met partners - Wij doen dat op basis van heldere afspraken, met lef en trots 5

6 In ons handelen staan hierbij een drietal waarden centraal: de deelnemer staat voorop, respect voor elkaar en verspilling wegnemen. ROC Tilburg biedt middelbaar beroepsonderwijs dat een stevige basis legt voor het vakmanschap op de arbeidsmarkt, de doorstroom naar het hbo en het functioneren in de maatschappij. Een student behaalt in voltijd of deeltijd een diploma op een passend niveau zonder verspilling van energie, geld en tijd. Het is onze ambitie om een zeer goede school te zijn in de ogen van studenten, het beroepenveld en het toeleverend- en vervolgonderwijs. Wij nemen de volle verantwoordelijkheid voor de inrichting, kwaliteit en doelmatigheid van ons onderwijs en willen verantwoording afleggen over het wat, het hoe en het waarom. School en werkveld, partners in opleiden We leiden op met- en in het werkveld, maar wij blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. In onze beroepsopleidingen ontwikkelen we de kwaliteiten en talenten van de studenten binnen de beroepsuitoefening. Zowel het aanleren van kennis en vaardigheden als een goede beroepshouding is daarbij belangrijk. Studenten in de doorstroomroute krijgen een gedegen voorbereiding op het hbo. Onze omgeving is niet alleen het werkveld en de hbo-instellingen, maar ook organisaties zoals gemeenten, kenniscentra en branche-instellingen. Ook de rol van ouders en de sociale omgeving van de student komt hierbij nadrukkelijk in beeld. Om als school te ontwikkelen en te vernieuwen moet de school ingebed zijn in een netwerk van bedrijven, instellingen en kennisinstituten om ons heen. Elke student zo snel mogelijk op de juiste opleiding. We trachten het aantal studenten dat een verkeerde studie kiest te beperken door een zorgvuldige intake. Elke student die zich aanmeldt, krijgt een intake waarin de ambitie en motivatie van de student voorop staan. Het intakegesprek is gericht op het inschatten van de kansen op een succesvolle studieloopbaan voor de student. Volwassenen doorlopen in principe dezelfde intake als jongeren, maar de werkgever heeft een grotere rol in het intakeproces. Als specialist in het opleiden neemt de school de verantwoordelijkheid om te besluiten welk opleidingsaanbod zij de student doet. Doelmatig beroepsonderwijs via verschillende leerroutes. ROC Tilburg biedt niet alle mbo-opleidingen die het mag aanbieden aan. We kiezen voor een relevant aanbod om een goede kwaliteit van de opleidingen te garanderen en de kans op de arbeidsmarkt te verhogen. We maken onze keuze zorgvuldig door hierover te spreken met regionale bedrijven en instellingen waar onze gediplomeerden komen te werken, de toeleverende scholen en het vervolgonderwijs. Een deel van de studenten wil een vak leren en aan het werk gaan. Een ander deel is van plan om door te stromen naar het hoger beroepsonderwijs. Studenten die gaan werken oefenen vooral de vaardigheden van hun toekomstige vak, terwijl bij studenten die naar het hbo willen de nadruk meer op doorstroomvakken ligt. Ons doel is, dat iedere student zo snel mogelijk in een passende leerroute zit en positief voor die keuze gaat. Wij willen de diplomakansen optimaliseren door snel helder te krijgen of een student het niveau van de opleiding aan kan, zijn persoonlijkheid bij het beroepsprofiel past en hij kiest voor uitstroom naar werk of voor doorstroom naar een opleiding van een hoger niveau (mbo of hbo). Als switchen nodig is, wordt samen met student, ouder/verzorger en eventueel het leerbedrijf naar een oplossing gezocht. 6

7 De eerste drie maanden van de opleiding is ROC Tilburg flexibel in het herplaatsen van studenten; deze flexibiliteit bereiken we door de opleiding te structureren volgens standaarden en afspraken. De student levert maximale inspanning om de herplaatsing tot een succes te maken. Studenten in een deeltijdtraject hebben een duidelijke beroepskeuze gemaakt en zijn gebonden aan een arbeidscontract. Voor hen is belangrijk, dat zij snel weten of de opleiding op het juiste niveau is. Uitstekend onderwijs en begeleiding op maat. Naast opleiden tot het beroep en de doorstroom naar hoger onderwijs nemen we onze verantwoordelijkheid in het begeleiden van studenten naar een volwaardig lidmaatschap van de maatschappij. We doen dit door te focussen op beschaafd en respectvol gedrag en het ontwikkelen van een kritische en proactieve houding. Daarmee willen we bereiken dat studenten gemotiveerd raken om zich duurzaam te ontwikkelen. Wij willen de partner zijn in een leven lang leren. Ons onderwijs Studenten mogen rekenen op kwalitatief hoogwaardig en goed georganiseerd onderwijs. Daarvoor ontvangen ze voldoende onderwijstijd, les van professionele docenten, degelijke onderwijsprogramma s en goede examens. Met gevarieerde werkvormen en goede lesroosters maken wij het onderwijs uitdagend. Studenten krijgen een duidelijke structuur, goede begeleiding en duidelijke beoordelingen. We kennen vijf uitgangspunten die in iedere opleiding herkenbaar zijn: integrale leerlijn, ICT toepassing, samen leren, fasen in een opleiding, studieloopbaanbegeleiding. - In de integrale leerlijn worden in een reële beroepscontext de vaardigheden, kennis en houding integraal getoond. De integrale leerlijn neemt een belangrijke plaats in en wordt samen met werkveld gerealiseerd. - Moderne informatie- en communicatietechnologie zoals het gebruik van sociale media is in alle opleidingen ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te versterken. - In iedere opleiding is interactie tussen deelnemers onderling en met docenten georganiseerd. Verbinding leggen met elkaar kan plaatsvinden in een fysieke groep of virtuele omgeving. - Ten behoeve van monitoring van de voortgang en duidelijke beoordelingen hanteren we drie fasen in de opleiding; beginnend, gevorderd en beroepsbekwaam. - Iedere student heeft een studieloopbaanbegeleider. Voor de student is studieloopbaanbegeleiding een stabiele factor tijdens zijn opleiding. Onze onderwijsgevenden Ervaren en deskundig personeel is onze kracht, daarom is er veel ruimte voor professionalisering. Inspirerende docenten met vakinhoudelijke expertise en verstand van leerprocessen dagen studenten uit te excelleren binnen een duidelijke structuur. Intrinsieke motivatie is noodzakelijk: passie voor het vak en het werken met studenten. Elke medewerker neemt verantwoordelijkheid en een actieve rol m.b.t. zijn een eigen professionalisering Docenten zijn competent als pedagoog, vakinhoudelijk vakman of vrouw, didacticus, teamspeler en lerende professional. Naast genoemde basiscompetenties, heeft iedere docent minimaal één specifieke deskundigheid. Door hen in te zetten op hun kracht motiveren we medewerkers. Docenten maken hun deskundigheid inzichtelijk voor collega s en studenten. Leren van en met elkaar maakt ons een lerende organisatie. Wat bieden we en verwachten we van elkaar? Wij bieden relevante opleidingen, uitstekend onderwijs, goede begeleiding, degelijke onderwijsprogramma s, professionele onderwijsgevenden en een goede organisatie binnen een veilige en sfeervolle school. 7

8 Door het onderwijs binnen kleine scholen te organiseren is aansluiting bij leerstijlen van studenten die variëren per sector, opleiding en niveau beter mogelijk. In een kleine school kent het onderwijspersoneel de student en het werkveld. De keuzes voor de inrichting van het onderwijs worden zo passend gemaakt bij de eigenheid van het werkveld en de student. Wij verwachten veel van onze studenten: een lerende en ondernemende houding, een maximale inzet en een juiste (beroeps)houding. Wij verwachten daarbij ook van ouders en werkveld een actieve en positieve rol omdat wij ervan overtuigd zijn, dat samenwerking in deze de enige weg is naar een succesvol traject voor de student. Wij streven ernaar dat elke student de school met een diploma verlaat en met ons in contact blijft als alumnus en ambassadeur van ROC Tilburg. We zijn een lerende organisatie en vragen werkveld, studenten, ouders, hbo-instellingen en alumni systematisch om feedback. Resultaten uit waarderingsonderzoeken bij onze stakeholders zijn richtinggevend voor ons beleid. 8

9 3. Maatregelen Focus op Vakmanschap In het Actieplan Focus op Vakmanschap heeft de minister een aantal maatregelen genomen die de kwaliteit en doelmatigheid van het beroepsonderwijs moeten versterken: beter onderwijs, betere begeleiding en betere examens. Eén van de maatregelen is reeds van kracht geworden met ingang van 1 augustus jl., een aantal gaat in met ingang van 1 augustus 2014, 1 januari 2015 en 1 augustus 2015 dan wel 1 augustus Intensivering. De minister verhoogt de verplichte onderwijstijd voor zowel de BOL- als BBL opleidingen en binnen de norm voor onderwijstijd wordt een specifieke norm gesteld voor begeleide onderwijsuren (BOT) en beroepspraktijkvorming (BPV), De uren begeleide onderwijstijd moeten worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid en met actieve betrokkenheid van bevoegd personeel. Te realiseren klokuren per leerjaar: Met ingang van : BOT BPV VRIJ TOTAAL BBL: Is inmiddels ingevoerd. - Binnen bedrijfsgericht opleiden wordt gebruik gemaakt van werkvloerleren Met ingang van : BOL Entree BOL 1-jarig BOL 2-jarig 1250* BOL 3-jarig 1800* BOL 4-jarig 2350* *verplicht 700 uur BOT in het eerste leerjaar * Er komt geen nieuw service-document onderwijs. In de nota Onderwijstijd onder Focus op Vakmanschap staat de nieuwe benadering van onderwijstijd beschreven (verzie 2.5, januari) * Zie verder: DBS.037, vastesteld door het CvB d.d. 3 febuari Inventariseren huidige planning / realisatie onderwijstijd Jan / febr Plan roc-breed en per school i.v.m. intensivering Maart/Mei Herijking onderwijs- en onderwijsallocatiemodel Maart/April

10 3.2 Verkorting Niveau-4 opleidingen. De minister verkort de wettelijke opleidingsduur van mbo-4 opleidingen van vier naar drie jaar. Door het intensiveren van het opleidingsprogramma en een betere beroepskeuze en loopbaanbegeleiding moet het mogelijk zijn 4-jarige opleidingen met een jaar te verkorten. Momenteel wordt nog gewerkt aan een lijst van opleidingen die vanwege de zwaarte van het opleidingsprogramma dan wel vanwege wettelijke eisen vierjarig moeten/mogen blijven. SBB heeft een tweetal lijsten opgesteld: - een lijst van vierjarige middenkaderopleidingen, gebaseerd op de huidige kwalificatiedossiers, die vanaf 1 augustus 2014 nog in 4 jaar mogen worden uitgevoerd. SBB heeft deze lijst ter vaststelling ingediend bij OC&W. - een lijst van 26 kwalificatiedossiers voor vierjarige middenkaderopleidingen, geldig vanaf 1 augustus 2016 of op vrijwillige basis vanaf 1 augustus 2015 en gebaseerd op de herziene kwalificatiedossiers, die vierjarig MOETEN blijven. Alle andere opleidingen SBB zal na consultatie van het veld deze lijst ter vaststelling aanbieden aan de minister. - Aanpassen opleidingsduur van opleidingen zodra de lijst met verplichte vierjarige kwalificaties door minister is vastgesteld. 3.3 Vervallen drempelloosheid Niveau-2 De drempelloze instroom van niveau-2 wordt met ingang van 1 augustus 2014 beëindigd. Voor toelating tot niveau 2 hebben studenten voortaan een diploma voortgezet onderwijs nodig of een diploma niveau 1 / entreeopleiding. De instelling kan bij ongediplomeerde jongeren een toelatingsonderzoek uitvoeren en hen op basis daarvan toelaten tot niveau 2 dan wel plaatsen in de entreeopleiding. Op niveau 1 blijft drempelloze instroom wel mogelijk. - Informatie naar toeleverende scholen en Open Dag Januari Aanpassing intake-procedure Januari / februari Invoeren Entree-opleidingen MBO-niveau 1 krijgt een eigen positie binnen het bve-bestel, gericht op het behalen van een erkend diploma dat toegang geeft tot een vervolgopleiding op niveau 2 dan wel voorbereidt op de arbeidsmarkt wanneer een startkwalificatie niet mogelijk is. De entreeopleiding is toegankelijk voor leerlingen zonder een afgeronde vooropleiding. De beoogde inwerkingtreding van de entree-opleidingen is per 1 augustus De ontwikkeling en implementatie van de entree-opleidingen is beschreven in de Startnotitie entreeopleidingen, dec Vereenvoudiging kwalificatiestructuur Invoering van de nieuwe kwalificatiestructuur en kwalificatiedossiers per 1 augustus 2015 op vrijwillige basis, per 1 augustus 2016 verplichte invoering. - zie hoofdstuk nieuwe kwalificatiestructuur 3.6 Modernisering bekostiging De nieuwe bekostigingssystematiek voor het MBO gaat in per 1 januari zie hoofdstuk bedrijfsvoering 10

11 4. Opleidingenaanbod ROC Tilburg 4.1 Doelmatigheid In de notitie Doelmatigheid en Profilering van het opleidingenaanbod (april 2013) is beschreven hoe ROC Tilburg wil handelen in het kader van de macro-doelmatigheid van het opleidingenaanbod. Standpunt ROC Tilburg inzake de doelmatigheid van het opleidingenaanbod: ROC Tilburg biedt vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid een breed aanbod van opleidingen, afgestemd op het sociaal-economisch profiel van de regio en aansluitend bij de behoefte en keuze van de student (de deelnemer voorop). Wij constateren: - In de regio Midden-Brabant is geen of minimaal sprake van versnippering van aanbod in relatie tot het aanbod van de andere roc s / aoc s. - Van opleiden tot werkloosheid is in Midden-Brabant geen sprake; het percentage jeugdwerkloosheid in Tilburg is relatief nog laag; het aantal jeugdwerklozen met een startkwalificatie is inmiddels gestegen tot Alhoewel het arbeidsmarktperspectief van sommige opleidingen beperkt mag zijn, het is wel de weg om jongeren een startkwalificatie te laten behalen. Sommige opleidingen met een beperkt arbeidsmarkt perspectief vormen de opstart en toeleiding naar een relevante vakopleiding ( bv. Helpende Zorg als toeleiding naar de opleiding Verzorgende of soms zelfs Verpleegkundige). Weer andere opleidingen zijn voor studenten de manier om alsnog naar het HBO te kunnen (bv. onderwijsassistent als toeleiding naar de pabo). - De arbeidsmarkt is grillig en het begrip arbeidsmarktrelevantie is erg weerbarstig. Voorbeelden zijn de afhankelijkheid van de conjunctuur ( bv. de bouwopleidingen) en technologische ontwikkelingen ( bv. ict-opleidingen) en zeker niet te vergeten de gevolgen van politieke besluitvorming ( bv. in de kinderopvang). Direct reageren op de arbeidsmarkt leidt tot niet wenselijke effecten. - ROC Tilburg heeft zowel een regionale als bovenregionale functie: 50% van onze deelnemers komt uit Tilburg, 50% is (boven)regionaal. Dit alles wil niet zeggen dat van ons, evenals van private aanbieders van beroepsopleidingen, niet verwacht mag worden kritisch te kijken naar de marktrelevantie en betaalbaarheid van het opleidingen- aanbod. Deze notitie is daartoe een aanzet. Het betekent wel dat het louter en alleen afstemmen van het opleidingsaanbod op de vraag van de arbeidsmarkt een absoluut onwenselijke ontwikkeling zou zijn die juist jongeren te kort zou doen in hun mogelijkheden en kansen. Het zou bovendien een onderschatting zijn van de algemeen vormende waarde die ook het middelbaar beroepsonderwijs heeft. MBO bereidt jongeren niet voor op een baan, maar op een carriére. Wetsvoorstel In juni 2013 is het wetsvoorstel tot wijziging van onder meer de Wet Educatie en Beroepsonderwijs in verband met het bevorderen van het doelmatig en arbeidsmarktrelevant opleidingenaanbod in het beroepsonderwijs verschenen. Uitgangspunt bij dit wetsvoorstel is dat de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van het opleidingenaanbod ligt bij de onderwijsinstellingen, in nauw overleg en afstemming met het (regionale) bedrijfsleven en met elkaar. Vanuit dit uitgangspunt creëert dit wetsvoorstel voorwaarden om deelnemers, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven beter in positie te brengen om een goede aansluiting van het opleidingenaanbod op de arbeidsmarkt en een doelmatigere spreiding ook daadwerkelijk te realiseren. Het wetsvoorstel noemt daartoe de volgende maatregelen: - Onderwijsinstellingen worden verplicht te zorgen voor een goede, objectieve informatievoorziening aan aankomende deelnemers over relevante aspecten van de 11

12 opleiding, zoals onderwijskwaliteit (oordeel inspectie) en arbeidsmarktperspectief (de bijsluiter). De deelnemersraad krijgt adviesrecht over de voorgestelde informatievoorziening. - Onderwijsinstellingen worden met het oog op en betere naleving van de bestaande zorgplicht arbeidsmarktperspectief verplicht te zorgen voor overleg over het opleidingenaanbod met bedrijfsleven en andere instellingen in de regio (lees arbeidsmarktregio) en vervolgens hun opleidingenportfolio daarop af te stemmen. In een ministeriële regeling kunnen relevante indicatoren nader worden geëxpliciteerd. - Onderwijsinstellingen worden op basis van de nieuwe zorgplicht doelmatigheid verplicht zich ervan te vergewissen of bij het aanbieden van een beroepsopleiding, gelet op de spreiding en verscheidenheid van opleidingen, sprake is van een doelmatige aanwending van de rijksbijdrage. De instellingen zullen hierover in de zgn. continuïteitsparagraaf als onderdeel van het jaarverslag, verantwoording moeten afleggen. - Onderwijsinstellingen worden verplicht voornemens met betrekking tot het starten en stoppen van opleidingen voor 1 februari voorafgaand aan het studiejaar van het starten dan wel stoppen openbaar maken. De vorm van openbaarmaking wordt niet voorgeschreven. - Onderwijsinstellingen worden verplicht om in het jaarverslag gemaakte keuzes ten aanzien van opleidingen met een risico op onvoldoende arbeidsmarktperspectief nader toe te lichten. Gezien de verantwoordelijkheid van de overheid voor het onderwijsstelsel en in het belang van de deelnemer moet er een sluitstuk zijn voor situaties waarbij de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt of een doelmatige spreiding van het opleidingenaanbod systematisch onder de maat blijft. Dit ultieme sluitstuk bestaat eruit dat de minister van OC&W in het uiterste geval dus als niets anders helpt een instelling de rechten tot het verzorgen van een opleiding kan ontnemen (geen bekostiging, geen diploma s afgeven). De wet treedt in werking op 1 januari Profilering In de notitie Zelfs een weg van duizend mijl begint met één enkele stap (mei 2011) heeft ROC Tilburg beschreven welke (clusters) van opleidingen de komende jaren speerpunt zijn van ontwikkeling en profilering. In bovengenoemde notitie heeft ROC Tilburg, in aansluiting bij het economisch profiel van de regio Midden Brabant, gekozen voor de profilering van een viertal opleidingenclusters: - Zorg (de zorgacademie, met de aansluiting naar welzijn, kinderopvang, onderwijs en sport en bewegen) - Techniek ( maintenance, mechatronica, engineering, domotica, bouw en infra) - Logistiek en ICT - Retail, Business en Leisure De vier opleidingenclusters zijn binnen ROC Tilburg de speerpunten van ontwikkeling en vernieuwing. Centraal staat daarbij de versterking van de regionale verankering, het vorm geven aan daadwerkelijk partnerschap in opleiden tussen school en werkveld en een succesvolle doorstroom naar het HBO. Om zoveel mogelijk commitment te krijgen, de continuïteit te borgen en de verankering zo sterk mogelijk te maken wordt nadrukkelijk gekeken naar samenwerking op zowel strategisch als operationeel niveau en worden bedrijven en overheid vanuit hun eigen rol en verantwoordelijkheid betrokken en aangesproken. - Het concept van de Centra voor Innovatief Vakmanschap kan hierbij als uitgangspunt dienen. - De Investeringsregeling MBO die volgend jaar van kracht wordt biedt mogelijkheden voor financiering. Per cluster wordt een projectplan opgesteld. 12

13 1. Ontwikkeling van studiebijsluiters per opleiding. Met ingang van schooljaar worden instellingen verplicht te zorgen voor goede, objectieve informatievoorziening aan aankomende studenten over relevante aspecten van de opleiding, waaronder het arbeidsmarktperspectief. De studiebijsluiter / flyer voor 2014 is inmiddels vastgesteld door het CvB (DBS ) De flyer zal jaarlijks worden geactualiseerd. 2. Vormgeven aan het zgn. doelmatigheidsoverleg. Ter bespreking in het CvB; uitwerking door staf. Inrichting schooljaar Opstarten van het stakeholdersoverleg - Herinrichting overlegstructuur per sector of branche; nieuwe invulling en dynamiek geven aan het overleg met de werkvelden en de reeds bestaande robo-structuur. De Werkgoep Stakeholders-overleg werkt dit onderwerp verder uit. Juni Screening en keuze opleidingenportfolio ROC Tilburg heeft, op basis van gegevens 2010, een overzicht van het opleidingenassortiment 2012 opgesteld, waarin alle opleidingen per school, leerweg en niveau zijn gescoord op: Studentenaantallen Rendement Kans op werk (arbeidsmarktrelevantie) en doorstroom HBO Prijsfactor (betaalbaarheid) In relatie tot de nieuwe kwalificatiestructuur en op basis van recente gegevens zal een updating plaatsvinden van het overzicht opleidingenassortiment en zullen keuzes worden gemaakt m.b.t. het al of niet continueren dan wel anders clusteren van opleidingen en scholen. Screening van het opleidingenassortiment wordt geborgd als onderdeel van de Staat van de OGT. Overleggroep Onderwijs maakt een voorstel m.b.t. inhoud en ordening van het Opleidingenportfolio. Fasering: uiterlijk december Profilering van het opleidingenaanbod. Op basis van het Actieplan Profilering opleidingen en onderwijsaanbod is gekozen voor het nadrukkelijk profileren en innoveren van de speerpuntopleidingen: - Cluster Zorg Projectplan: de Zorgacademie Midden-Brabant - Cluster Techniek Projectplan: Taskforce Techniek - Cluster Logistiek en ICT Projectplan: - Cluster Retail, business and leisure. Projectplan De schooldirecteuren krijgen de opdracht te komen met een plan tot samenwerking per cluster. Fasering: - Eerste verkenning voor 1 juni Start project september 2014 op basis van afspraken kader onderwijs. 13

14 4.3 De nieuwe kwalificatiestructuur De huidige kwalificatiestructuur MBO kent 627 kwalificaties. Teveel om te komen tot een doelmatige, herkenbare en transparante organisatie en presentatie van het middelbaar beroepsonderwijs. Slimme bundeling van kwalificaties en opleidingen moet leiden tot doelmatige leerwegen en van hogere kwaliteit die meer inspelen op de behoefte van het bedrijfsleven. Het kabinet wil daarom komen tot een vereenvoudiging van de kwalificatiestructuur en een nieuwe opzet en inrichting van de kwalificatiedossiers (Actieplan Focus op Vakmanschap) Het kabinet heeft de regie en verantwoordelijkheid voor het ontwikkelen en onderhouden van de kwalificatiestructuur in handen gelegd van de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). SBB heeft op 1 november 2013 het toetsingskader kwalificatiestructuur en het definitieve model kwalificatiedossier mbo aangeboden aan de minister. Transparantie van de kwalificatiestructuur en uitvoerbaarheid van de dossiers zijn belangrijke facetten in het nieuwe model. Er is sprake van clustering van kwalificaties op basis van verwantschap tussen beroepen maar met behoud van herkenbaarheid van de verschillende branches. In de brief van 20 november heeft de minister laten weten hiermee in te stemmen, waarmee de eerste mijlpaal in de herziening van de kwalificatiestructuur is gezet. Het formeel vaststellen van de documenten gebeurt bij ministeriële regeling, waarvoor een wetswijziging nodig is. Hoe nu verder? Alle kwalificatiedossiers worden de komende maanden herzien, op uitvoerbaarheid getest door gebruikersgroepen en door de Toetsingskamer getoetst op de volgende kwaliteitscriteria: - doelmatigheid, - uitvoerbaarheid, - herkenbaarheid - transparantie - flexibiliteit, - duurzaamheid. De nieuwe kwalificatiestructuur betekent een aanzienlijke reductie van het aantal kwalificaties, van de 627 in de huidige structuur naar 175 dossiers en 500 profielen in de nieuwe concept-structuur, een reductie van 20%. De verwachting is dat op niveau 2 en niveau 4 sprake zal zijn van (ver)brede kwalificaties met meerdere uitstroomprofielen: meer algemene basisdelen, met differentiatie en specialisatie in de uitstroomprofielen en met keuzevakken ter verbreding dan wel verdieping van de kwalificatie. De inrichting van de totale kwalificatiestructuur is van belang voor - de opzet en samenstelling van de onderwijscatalogus, - de inrichting van opleidingstrajecten en - de clustering van opleidingen in nieuwe eenheden (domeinen) Tijdpad De minister stelt de dossiers vast in juni / juli Scholen kunnen dan gaan ontwikkelen en implementeren; scholen kunnen starten met de nieuwe dossiers in 2015, scholen zijn verplicht te starten in Echter, alvorens opleidingen op basis van de nieuwe dossiers van start kunnen gaan, is er nog het nodige werk te doen, zoals het aanpassen van ondersteunende processen en systemen en de wijziging / uitwerking van wet- en regelgeving. Onderwijsgroep Tilburg gaat, zoals vermeld in de inleiding, vooralsnog uit van starten in

15 5. Instroom Inleiding Verreweg de meeste VMBO-leerlingen en een groeiende groep zij-instromers vanuit HAVO vervolgen hun opleiding in het MBO. Die overstap gaat niet vanzelf. Leerlingen moeten een keuze maken uit een groot aanbod van mbo-opleidingen. Een goede keuze is van groot belang omdat voor alle leerlingen het mbo immers de opstap is naar de arbeidsmarkt dan wel een verdere studie in het HBO. Interesse in het beroep, weten wat het daadwerkelijk betekent en voldoende informatie over de opleiding zijn belangrijke factoren bij het maken van die keuze. De aanname in algemene zin is dat een weloverwogen studiekeuze alleen mogelijk is wanneer leerlingen een duidelijk beeld hebben van wat ze willen worden. Uit onderzoek blijkt dat naarmate het beeld van het beroep en de opleiding van leerlingen diffuser is, het risico op allerlei negatieve effecten voor de schoolloopbaan toeneemt. Uit onderzoek is ook duidelijk geworden dat een aanzienlijk deel van de leerlingen aan het eind van het VMBO nog niet echt een duidelijk idee heeft van wat ze willen worden of twijfelen aan de gemaakte keuze. De kans op een negatieve beroepskeuze en veelal daaraan gekoppeld problemen bij de gemaakte keuze is dan ook zeer reëel. Een tweede factor bij het plaatsen van de leerling op de gepaste opleiding is de niveaubepaling: welk niveau opleiding sluit het beste aan bij de capaciteiten en studiehouding van de leerling. De vraag van het al of niet kunnen behalen van de vereiste referentieniveaus inzake de algemene vakken (taal, rekenen, moderne vreemde taal) maakt deze vraag alleen nog maar complexer. Een aanzienlijk deel van de vmbo ers dat naar het mbo gaat, zo blijkt eveneens uit onderzoek van het Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ECBO), heeft meer tijd en ondersteuning nodig om tot een goede beroeps- en opleidingskeuze te komen. De huidige aandacht in het VMBO en MBO voor de loopbaanoriëntatie en loopbaanbegeleiding ( LOB en Loopbaan & Burgerschap), de voornemens in het VMBO om te komen tot sectoren met bredere profielen en de mogelijkheden in het MBO om te werken met domeinen en minder kwalificaties bieden voor leerlingen kansen hun beroepsinteresse en kennis verder te ontwikkelen en daarmee een bewustere keuze voor een opleiding te maken, wat de kansen op een succesvolle schoolloopbaan vergroot. Bij de discussie over de inrichting van het onderwijs komen we hier op terug. Ook voor ROC Tilburg wordt het bijdragen aan en realiseren van een succesvolle schoolloopbaan voor haar deelnemers steeds belangrijker. Het terugdringen dan wel voorkomen van voortijdig schooluitval, de deelnemerstevredenheid en het rendement van de opleiding zijn onderdeel van de prestatiebekostiging, normering van de verblijfsduur van een deelnemer binnen het middelbaar beroepsonderwijs is een centraal onderdeel binnen het wetsvoorstel modernisering bekostiging MBO en het versterken van het opbrengstgericht werken en verhogen van de doelmatigheid ofwel wegnemen van de verspilling van middelen zijn opdrachten waar het MBO zich de komende jaren voor gesteld ziet. Al met al meer dan genoeg redenen voor de instelling om alle aandacht te besteden aan de instroom van studenten/cursisten. Tot slot nog de opmerking dat in het gehele proces van werving/voorlichting tot definitieve plaatsing communicatie een cruciale rol speelt; het juist en tijdig informeren van en communiceren met potentiële deelnemers is het eerste visitekaartje dat we afgeven en kan van beslissende betekenis zijn voor het wel of niet kiezen voor ROC Tilburg. 15

16 Instroom Wat verstaan we onder instroom? Onder instroom verstaan we het proces om de leerling zo goed en zo snel mogelijk te begeleiden naar en plaatsen op het juiste opleidingstraject, passend bij zijn interesse, motivatie en capaciteiten, daarbij tevens rekening houdend met mogelijkheden binnen de arbeidsmarkt en de eventuele wens naar het vervolgen van de studie binnen het HBO. In de Onderwijsvisie van ROC Tilburg hebben we het als volgt verwoord: Elke student zo snel mogelijk op de juiste opleiding. We trachten het aantal studenten dat een verkeerde studie kiest te beperken door een zorgvuldige intake. Elke student die zich aanmeldt, krijgt een intakegesprek waarin de ambitie en motivatie van de student voorop staat. Het intakegesprek is gericht op het inschatten van de kansen op een succesvolle studieloopbaan voor de student. Volwassenen doorlopen in principe dezelfde intake als jongeren, maar de werkgever heeft een grotere rol in het intakeproces. Als specialist in het opleiden neemt de school de verantwoordelijkheid om te besluiten welk opleiding- aanbod zij de student doet. Wij bieden relevante opleidingen, uitstekend onderwijs, goede begeleiding, degelijke onderwijsprogramma s, professionele onderwijsgevenden en een goede organisatie binnen een veilige en sfeervolle school. Wij verwachten ook veel van onze studenten: een lerende houding, een maximale inzet en een juiste (beroeps)houding. Wij verwachten daarbij ook van ouders een actieve en positieve rol omdat wij ervan overtuigd zijn, dat samenwerking in deze de enige weg is naar een succesvol traject voor de student. Hoe ziet het instroomproces eruit? In het instroom-proces onderscheiden we een drietal fases: - Werving en voorlichting - Aanmelding, intake, plaatsing en inschrijving - Oriëntatie, advies en eventuele herplaatsing 5.1 Werving en voorlichting. - Loopbaanoriëntatie en begeleiding in VMBO (en HAVO) De gezamenlijke scholen voor VMBO en MBO in Tilburg hebben de notitie LOB Loopbaanoriëntatie en begeleiding VMBO-MBO opgesteld en vastgesteld, waarin de voorlichtingsactiviteiten en -afspraken zijn beschreven. Zie: Notitie LOB, loopbaanoriëntatie en -begeleiding VMBO-MBO, april Voorlichtingsmateriaal en voorlichtingsactiviteiten In het voorlichtingsplan van ROC Tilburg worden, afgeleid van bovengenoemde notitie, de voorlichtingsactiviteiten van ROC Tilburg - Relatiebeheer m.b.t. toeleverende scholen 5.2 Aanmelding, intake, plaatsing en inschrijving. - Toelatingsbeleid ROC Tilburg 16

17 - Vaststellen aanmeldformulier en procedure - Intake-procedure: Elke student die zich aanmeldt krijgt een intakegesprek. Intaketoets / assessment Overdrachtsformulier/ portfolio / contact met toeleverende school Overdrachtsformulier taal en rekenen Toelatingsbeleid en Intake m.b.t. passend onderwijs in het mbo Toelating in relatie tot bekostiging Plaatsing ongediplomeerde leerlingen Intakegesprek (Betrokkenheid ouders bij het intakegesprek) - Plaatsingsadvies - Procedure van plaatsing en inschrijving - Instroom ongediplomeerden - Doorverwijzing naar Route 35 (niet plaatsbare jongeren) 5.3 Studieadvies en eventuele herplaatsing (terugdringen VSV) - Studieadvies - Mogelijkheden voor herplaatsing / zij-instroom - Doorverwijzing naar / samenwerking met Route 35 Acties: 1. Roc-Voorlichtingsplan is vastgesteld. Evaluatie en opstellen plan Mei Werkgroep Instroom heeft haar bevindingen overgedragen aan de Overleggroep Onderwijs. Op basis hiervan wordt onder regie van Overleggroep Onderwijs de procedure van voorlichting, aanmelding, intake en plaatsing verder uitgewerkt. Afstemming met Referentiegroep Dis 1 / Stuza Mei Werkgroep Passend Onderwijs in het MBO stelt beleidsnotitie en ondersteuningsplan op. April Ontwikkeling beleid m.b.t. plaatsing ongediplomeerden en niet plaatsbaren Afstemming met zorg en gemeente. Mei Voorstel inzake studieadvies en eventuele herplaatsing wordt verder uitgewerkt met Route 35. Juni

18 6. 0nderwijs Inleiding Zowel het imago als de kwaliteit van het middelbaar beroepsonderwijs heeft de afgelopen jaren sterk onder druk gestaan. Door diverse commissies en in diverse rapporten werd de kwaliteit van het mbo in twijfel getrokken. Met regelmaat kwam vanuit de politiek, bedrijven en instellingen en studenten het signaal dat, ondanks het harde werken en de verbeteringen die werden gerealiseerd, de sector als geheel onvoldoende presteerde. Echter, goed vakmanschap bepaalt de veerkracht van onze samenleving, ondernemende vakmensen vragen goed beroepsonderwijs. Reden voor de minister om het actieplan MBO Focus op Vakmanschap op te stellen met als doel de kwaliteit, doelmatigheid en professionaliteit van het middelbaar beroepsonderwijs te versterken. In het actie plan noemt de minister verbeterpunten en kondigt verschillende maatregelen aan, zoals vereenvoudiging van de kwalificatiestructuur, intensivering van onderwijs en begeleiding, betere examens, professionalisering van docenten en een doelmatige sturing en bedrijfsvoering. ROC Tilburg heeft op basis van de herijking van het strategisch beleidskader een strategische agenda opgesteld. Het was prettig te constateren dat de maatregelen die in het MBO-Actieplan worden genoemd veel overeenkomst vertonen met de plannen en activiteiten die we in ons eigen strategisch beleid hadden genoemd. Het betekent dat het ingezette beleid met nog meer daadkracht ter hand kan en moet worden genomen. Wij staan voor het realiseren van kwaliteit, professionaliteit en doelmatigheid. - Kwaliteit : de student voorop, verhoging rendement en versterking van de student- en werkveldtevredenheid - Professionaliteit: waardering voor de medewerker, in je verantwoordelijkheid gaan staan - Doelmatigheid: een effectieve en efficiënte inzet van middelen, werken op basis van standaarden en afspraken. Ofwel: Duurzaam verbeteren, elke dag beter! In het hoofdstuk Instroom hebben we het proces van voorlichting, intake en plaatsing beschreven, met als uitgangspunt: elke student zo snel mogelijk op de juiste opleiding.in het hoofdstuk Onderwijs gaat het om de onderwijsprogrammering, de onderwijsuitvoering en de begeleiding. Overeenkomstig onze Onderwijsvisie bieden wij - Doelmatig beroepsonderwijs met leerroutes afgestemd op de doegroep - Uitstekend onderwijs op basis van een integrale leerlijn van theorie en praktijk in een krachtige leeromgeving met activerend en samenwerkend leren met moderne ict-toepassingen, opgebouwd in fasen met een sterke studieloopbaanbegeleiding op maat 18

19 6.1.1 ONDERWIJSPROGRAMMERING en - INRICHTING De opbouw van het kwalificatiedossier Elk kwalificatiedossier is opgebouwd een generiek en beroepsspecifiek basisdeel, een profieldeel en keuzedelen. Deze opbouw vormt de basis voor het bouwen van de verschillende opleidingen en opleidingsroutes. - het generieke basisdeel omvat 15% van de studielast het basisdeel: het generieke basisdeel bestaat uit de generieke kwalificatie-eisen van Nederlandse taal, rekenen, Engels (voor mbo-4) en loopbaan en burgerschap. - het beroepsspecifieke basisdeel 35% 19

20 - het profieldeel 35% - de keuzedelen 15% Het beroepsspecifieke basisdeel zijn de gemeenschappelijke kerntaken en werkprocessen die van toepassing zijn voor de betreffende beroepengroep binnen de gehele kwalificatiestructuur profieldeel: de unieke kerntaken en werkprocessen van toepassing voor een specifieke kwalificatie de keuzedelen: bedoeld voor het op individuele basis vergroten van de mogelijkheden voor doorstroom, verbreding of verdieping in relatie tot de kwalificatie. De basisdelen + het profieldeel vormen samen de kwalificatie. De kwalificatie + de keuzedelen vormen samen de mbo-beroepsopleiding. d.w.z.: de keuzedelen vormen een vast en verplicht onderdeel van alle mbo-opleidingen en de examinering, maar zijn niet voorwaardelijk voor diplomering. Acties: 1. - opstellen opleidingenportfolio en clustering/profilering opleidingenaanbod - opstellen kader voor opbouw opleidingen en trajecten - opstellen kader onderwijs Overleggroep Onderwijs Fasering: maart decomponeren en analyseren van de kwalificatiedossiers - opleidingstrajecten componeren Opleidingsontwerpers Fasering: juni / oktober clustering opleidingen in relevante clusters / domeinen - opstellen opleidingsaanbod 2015 Overleggroep Onderwijs Fasering: november / december opstellen Onderwijs en examenregelingen (OER) cohort 2015 Opleidingsontwerpers / schooldirecteuren Fasering: januari / maart

21 6.1.2 Het generieke basisdeel: Het generieke basisdeel bestaat uit Nederlands, Rekenen, Engels (niveau-4) en loopbaan & burgerschap (LOB). Nederlands, Rekenen en Engels Op 26 september 2013 is de vijfde voortgangsrapportage over de implementatie van de referentieniveaus taal en rekenen naar de Tweede Kamer verstuurd. In de rapportage wordt de stand van zaken beschreven, een aantal knelpunten benoemd, en maatregelen die genomen worden ter verbetering van het invoeringsproces. Conclusie: Nederlandse taal Hoofdconclusie is dat de invoering van de referentieniveaus voor Nederlandse taal redelijk op schema loopt. Alleen voor mbo-2 (2F) en mbo-4 (3F) zijn de prestaties nog onvoldoende. Hier zijn nog extra inspanningen nodig. Rekenen De rekenprestaties van veel deelnemers in het mbo geven nog reden tot zorg. De verwachting is wel dat deze prestaties bij de definitieve invoering hoger zullen zijn. Het belangrijkste effect mag echter verwacht worden van de verdere verbetering van de kwaliteit van het rekenonderwijs. Scholen krijgen twee jaar extra tijd voordat rekenen invloed krijgt op de slaag-/zakregeling. Met lerarenopleidingen worden gesprekken gevoerd over de afstemming van het (na)scholingsaanbod op het rekenonderwijs in vo en mbo. Engels Vanaf cohort 2012 gelden mbo-breed voor niveau 4 dezelfde generieke eisen voor Engels, ongeacht of deze taal wel of niet noodzakelijk is voor het beroep. Deze generieke eisen zijn: B1 voor Luisteren en Lezen A2 voor de overige taalvaardigheden. De belangrijkste redenen voor het verplicht stellen van deze generieke eisen zijn het verbeteren van de doorstroom naar het hbo en het belang dat Engels heeft als wereldtaal in onze maatschappij. Vanaf het studiejaar zijn centraal ontwikkelde examens Engels verplicht op mbo-4. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen Onderwijsgroep Tilburg kiest voor het aanbieden en in stand houden van een aansluitend aanbod van taal en rekenen in zowel VMBO als MBO. Vanuit dit perspectief en vanwege de landelijke invoering van het raamwerk van de referentieniveaus taal en rekenen, zijn doorlopende leerlijnen uitgewerkt en vastgelegd in de Handreiking Doorlopende Taal- en Rekenlijnen VMBO-MBO (nov.2013) om: - de continuïteit in de taal- en rekenontwikkeling van de leerling/deelnemer te borgen - de continuïteit van de lesstof en de aansluiting tussen vmbo en mbo te borgen - de didactiek, de gebruikte leermiddelen, het aanbod van de lesstof en de begeleiding op elkaar af te stemmen - optimaal gebruik te maken van elkaars expertise. Zomerschool ROC Tilburg ROC Tilburg zet extra in op het verhogen van het taal- en rekenniveau van de studenten. Dit is ook nodig in het kader van de nieuwe regelgeving. - Voor studenten die in 2014 starten met een 2-jarige opleiding op MBO 2 of 3 niveau geldt dat het eindcijfer voor Nederlands niet lager dan een 5 mag zijn. Het eindcijfer voor rekenen heeft dan nog geen invloed op de slaag-/ zakregeling. - Om zo vroeg mogelijk het probleem aan te pakken, is een zomerschool een goede mogelijkheid. We bieden extra leertijd Nederlands en/of rekenen en studievaardigheden aan voor de aanvang van een opleiding voor studenten die met een laag instroomniveau starten. Zo starten we al voor de aanvang aan de opleiding met de reparatie van achterstanden. 21

22 - Uitvoeren - uitvoeren actielijst Projectplan Doorlopende taal- en rekenlijnen VO-MBO ( febr. 2014) Fasering: Januari 2014 juli 2015 Projectleider: Tessy Duncker Loopbaan en Burgerschap Het programma Loopbaan en Burgerschap ( Loopbaan en Burgerschap in het MBO, 2010 ) wordt inhoudelijk ondergebracht binnen Loopbaanoriëntatie en Begeleiding (LOB) Zie LOB, pag Het Beroepsspecifieke basisdeel en het profieldeel. Het beroepsspecifieke basisdeel zijn de gemeenschappelijke kerntaken en werkprocessen van het betreffende kwalificatiedossier, het profieldeel zijn de unieke kerntaken en werkprocessen voor een specifieke kwalificatie Beroepspraktijkvorming (BPV) Uitwerking / Invulling BPV overeenkomstig BPV-protocol Hanteren BPV-monitor als kwaliteitsmonitor Mogelijkheden inzake omzetten BPV naar werkvloerleren Doorontwikkeling naar leerafdelingen / learning-communities / innovatiecentra Mogelijkheden inz. praktijkleren PPS (Investeringsfonds MBO) - Opstellen service-document (theoretische onderbouwing met praktische uitwerking) - Concernstaf - Juni

23 Opbouw trajecten: - uitwerken kader + toelichting m.b.t. in te richten routes / trajecten aansluiting vmbo bb / kb : vakmanschapsroute (niveau 2-3) aansluiting vmbo gt / t / havo : middenkaderroute (niveau 3-4) - uitwerken overstap + doorstroommogelijkheden ( o.a. doorstroomroute hbo) 23