De 8 principes van IPM in de praktijk

Transcriptie

1 De 8 principes van IPM in de praktijk Joachim Audenaert 1

2 Gewasbescherming = Geïntegreerde Bestrijding De weloverwogen combinatie van alle gewasbeschermingstechnieken, met een minimaal risico voor de mens en het milieu, waarbij gewasschade onder economisch aanvaardbare niveaus blijft 2

3 Schema 3

4 Schema Voorkom in plaats van te genezen Kijk om te weten Behandel pas wanneer nodig Preventie van schadeverwekkers Registreer en leer Hou chemie als laatste optie is de basis 8 voor een geslaagde en 4 duurzame gewasbescherming Bestrijd selectief Chemisch indien nodig Respecteer de Gezonde planten zijn minder voorgeschreven (productkeuze) gevoelig voor ziekten dosis en plagen Geef resistentie geen kans 5 (toepassingswijze) 6 7 4

5 1. Voorkom in plaats van te genezen Goede bedrijfshygiëne Propere potten, stek- en zaaitrays Zieke planten(resten) verwijderen Volgorde bij teeltbehandeling: van gezond naar risico gewas Voor risicobedrijven gebruik van ontsmettingsinstallaties voor schoeisel, gastenjassen, Resistente/tolerante cultivars (indien beschikbaar) Risico s verminderen 5

6 1. Voorkom in plaats van te genezen Gezonde planten vanaf de start Kwaliteitscontrole bij aankomst Evenwichtige bemesting en irrigatie Bemesten op vraag van de plant analyses Optimaal klimaat voor de teelt Stress vermijden Goede drainage 6

7 1. Voorkom in plaats van te genezen Gewasrotatie indien mogelijk Adequate teelttechnieken Beschermen en bevorderen van natuurlijke vijanden Instandhouden van natuurlijke schuilplaatsen Plaatsen van gemengde hagen Uitzetten van pollen indien relevant 7

8 Schema Voorkom in plaats van te genezen Kijk om te weten Behandel pas wanneer nodig Kijk regelmatig in je gewas! Registreer en leer Bestrijd selectief 8 Respecteer de voorgeschreven dosis Hou chemie als laatste optie Wat en waar zijn de belangrijkste schadeverwekkers Chemisch indien op nodig jouw bedrijf? Geef resistentie geen kans (productkeuze) Identificeer 5 problemen (toepassingswijze) 6 en volg ze op 7 in de tijd 4 8

9 Scouting Zelf scouten 2. Kijk om te weten Adviesdienst Gewasbescherming en Waarnemings- en waarschuwingssysteem Adviseur/voorlichter Opvolgen en registreren van scouting Gevoeligere variëteiten goed in het oog houden Populatie schadeverwekker visuele schade Scouten van gezond naar besmette /risicoteelt 9

10 2. Kijk om te weten Voor kruipende insecten (met een loep) 1. Bekijk de kop van de plant: witte vlieg (adulten) weekhuidmijt jonge rupsen spint en roofmijten bladluis (sierteelt) 2. Indien er bloemen zijn, klop ze uit op een wit blad: trips (larven) roofmijten Orius 3. Kijk lager in het gewas, voornamelijk de onderzijde van de bladeren en oksels: bladluis (groenteteelt) witte vlieg (larven) rupsen spint en roofmijten mineervlieg kevers 4. Plantvoet, pot en bodem: slakken wolluis tomatengalmijt 10

11 2. Kijk om te weten Overzicht van de scoutingsmethodes Gele vangplaten: totaal controle vliegende insecten Blauwe vangplaten: betere detectie van trips (behalve echinotrips) Vanglampen Feromoonvallen Scouten in het gewas 11

12 2. Kijk om te weten Overzicht van de scoutingsmethodes Staalnames Detectiemethodes 12

13 2. Kijk om te weten Waarschuwingssysteem 13

14 Waarnemings- & Waarschuwingssysteem 14

15 PCS Ziekten en plagen app 15

16 Blijf up-to-date en gebruik nu de gratis app via 16

17 Schema Voorkom in plaats van te genezen Kijk om te weten Behandel pas wanneer nodig Tolereerbare zichtbare schade Registreer en leer Hou chemie als laatste optie (schadedrempel) 8 laag tot nul houden Geen kalenderbespuitingen Bestrijd selectief Chemisch indien nodig Respecteer de voorgeschreven dosis Geef resistentie geen kans Kost behandeling (productkeuze) < verwacht opbrengstverlies 5 (toepassingswijze)

18 3. Behandel pas wanneer nodig Bepaal de schadedrempel Teeltafhankelijk Plaagafhankelijk Persoonlijk (afzetmarkt/export, kwaliteitseisen, ) Ervaring Monitoring om te kijken of de schadedrempel bereikt is Geen kalenderbespuiting 18

19 3. Behandel pas wanneer nodig Floramite Tracer Confidor Floramite Tracer Confidor Floramite Tracer Confidor Floramite Tracer Confidor 19

20 3. Behandel pas wanneer nodig Scoresysteem voor scouting Plaagdruk met economische schade 3 Populatie schadeverwekker Te bestrijden plaagdruk Aanvaardbare plaagdruk Geen plaagdruk Tijd 20

21 Schema Voorkom in plaats van te genezen Registreer en leer Kijk om te weten IPM biologisch telen Behandel pas wanneer nodig Voor chemie eerst gebruik maken van: Fysische maatregelen 8 Biologische bestrijding Bestrijd selectief (productkeuze) Chemisch indien nodig Respecteer de voorgeschreven dosis Hou chemie als laatste optie Geef resistentie geen kans 5 (toepassingswijze)

22 4. Hou chemie als laatste optie Fysische maatregelen Plak- en lijmvallen Waterontsmetting Grondontsmetting (stomen) Mechanische of thermische onkruidbestrijding Banker planten 22

23 4. Mechanische technieken Overzicht Insectengaas Vanglampen/Feromoonvallen Vanglinten Vangplaten Bodemvallen Ultrasoonapparaten Afdekmaterialen Wildafweer 23

24 4. Hou chemie als laatste optie Biologische bestrijding Biopreparaten Natuurlijke vijanden 24

25 Schema Indien je toch chemische middelen nodig hebt Voorkom in plaats van te genezen Efficiënte chemische bestrijding door: Kijk om te weten optimale productkeuze (selectief en veilig) correcte toepassing vermijden Registreer of en vertragen van leer resistentieopbouw Behandel pas wanneer nodig Identificatie & opvolgen van de schade-verwekker! Hou chemie als laatste optie 4 Bestrijd selectief (productkeuze) Chemisch indien nodig Respecteer de voorgeschreven dosis Geef resistentie geen kans 5 (toepassingswijze)

26 5. Bestrijd selectief Optimale productkeuze: Doelspecifiek belang van goede monitoring: middel moet efficiënt werken tegen aanwezig stadium van de schadeverwekker Zo weinig mogelijk neveneffecten (tov natuurlijke vijanden en mens) Geen fytotoxiciteit Correcte bewaring, beheer en afvoer van middelen Middelen met breed spectrum vermijden! 26

27 5. Bestrijd selectief PCS-voorlichting Jaarlijkse poster POSTER ERKENDE GBM met per product info over plaagspectrum en neveneffecten op nuttigen 27

28 6. Respecteer de voorgeschreven dosis Correcte toepassing: Niet meer dan de voorgeschreven dosis gebruiken Lokale toepassingen Optimale spuittechniek Optimale klimaatomstandigheden voor behandeling 28

29 6. Respecteer de voorgeschreven dosis PCS-voorlichting Jaarlijkse poster POSTER ERKENDE GBM met per product info over plaagspectrum en neveneffecten op nuttigen 29

30 6. Respecteer de voorgeschreven dosis Optimale spuittechniek 30

31 6. Respecteer de voorgeschreven dosis Lokale toepassingen 31

32 6. Respecteer de voorgeschreven dosis Optimale klimaatsomstandigheden voor behandeling 32

33 7. Geef resistentie geen kans Toekomst: nauwelijks nieuwe chemische middelen te verwachten Herziening huidige middelen herregistratie Belangrijk om de efficiëntie van de huidige middelen behouden door: Combineren gewasbeschermingstechnieken Correcte toepassing (dosis, selectiviteit, noodzaak, tijd tussen behandelingen, neveneffecten) Afwisselen resistentiegroepen 33

34 7. Geef resistentie geen kans Resistentie in cijfers Species Naam Orde # middelen Tetranychus urticae Two-spotted spider mite Acari 93 Plutella xylostella Diamondback moth Lepidoptera 91 Myzus persicae Green peach aphid Hemiptera 75 Musca domestica House fly Diptera 58 Bemisia tabaci Sweet potato whitefly Hemiptera 54 Leptinotarsa decemlineata Colorado potato beetle Coleoptera 54 Aphis gossypii Cotton aphid Hemiptera 48 Panonychus ulmi European red mite Acari 48 Helicoverpa armigera Cotton bollworm Lepidoptera 47 Boophilus microplus Southern cattle tick Ixodida 44 34

35 7. Geef resistentie geen kans Principe van resistentie Gevoelig insect/mijt/ziekte/onkruid Resistent insect/mijt/ziekte/onkruid 35

36 7. Geef resistentie geen kans I II III Bovenstaande curve stelt een spintpopulatie voor: de oppervlakte onder de curve stelt de populatie voor de horizontale as geeft de dosis weer waartegen de mijten bestand zijn weinig mijten zijn gevoelig voor een lage dosis (I), de meeste zijn gevoelig voor een matige dosis (II) en een klein deel is bestand tegen een hoge dosis (III) 36

37 7. Geef resistentie geen kans Links toont een behandeling met een lage dosis, enkel het rode deel sterft, het groene overleeft Rechts staat een behandeling met een hoge dosis hier sterft een veel groter (rood) deel, slechts een klein (groen) deel blijft overleven 37

38 7. Geef resistentie geen kans Als we nu een behandeling uitvoeren met een normale dosis product (groene lijn), zal het rode deel van de oorspronkelijke populatie voor een groot stuk afsterven, het groene blijft volledig leven De nakomelingen hieruit zullen iets beter bestand zijn tegen het product omdat ze voor een groot deel voortkomen uit minder gevoelige ouders een nieuwe populatie (de gele curve) 38

39 7. Geef resistentie geen kans Als we nu dezelfde behandeling uitvoeren op deze nieuwe populatie zal een kleiner deel afgedood worden (rood) en een groter deel blijven leven (groen) Hieruit ontstaan dan weer nakomelingen die gemiddeld minder gevoelig zijn voor het product, waardoor de curve weer naar rechts schuift (de rode curve) waardoor een volgende behandeling weer minder effect zal hebben nu kan men spreken over een resistente populatie 39

40 7. Geef resistentie geen kans door een middel enige tijd niet te gebruiken schuift de selectiedruk terug op naar links!!! hoe minder een middel gebruikt wordt hoe meer de populatiecurve links blijft 40

41 7. Geef resistentie geen kans PCS-voorlichting Jaarlijkse poster POSTER ERKENDE GBM met per product info over plaagspectrum en neveneffecten op nuttigen 41

42 Schema Voorkom in plaats van te genezen Registreer en leer Kijk om te weten Behandel pas wanneer nodig Bestrijd selectief (productkeuze) 8 Chemisch indien nodig Respecteer de voorgeschreven dosis IPM vast recept IPM = optimalisatie van de bedrijfseigen Hou chemie als laatste optie combinatie van 4 technieken door registratie, evaluatie en feedback Geef resistentie geen kans 5 (toepassingswijze)

43 8. Registreer en leer Alle behandelingen registreren (wettelijk verplicht: plaats, datum, product, dosis) Evalueren van de behandeling Optimaliseren van de behandeling indien nodig IPM is specifiek voor elke teelt, teeltwijze, bedrijf, teler,. Je moet er zelf mee aan de slag en groeien door ervaring 43

44 IPM cirkel IPM is een continu proces, het stopt niet na principe 8 Evaluatie Preventie Bestrijding Monitoring Schadedremp el 44

45 Groeien binnen IPM Met ervaring stijgt het niveau van IPM, het is een proces waarin je groeit: Fase Geen IPM Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Monitoring Bestrijding Duidelijke symptomen herkennen op de plant Chemie bij waarneming van symptomen of plaag Plagen actief opsporen Chemie afhankelijk van de hoeveelheid gevonden plaag Plagen en nuttigen actief opsporen door scouting en met vallen Chemische bestrijding, rekening houden met hoeveelheid plaag en de aanwezige nuttigen proberen te sparen Preventieve maatregelen gecombineerd met een monitoring systeem Uitzetten van nuttigen, gelinkt aan het monitoring systeem, gecombineerd met indien nodig lokale chemische correcties 45

46 Randvoorwaarden voor goede IPM Duurzaamheid Monitoring Rendabel Preventie IPM Biologische bestrijders Praktisch Chemische middelen Geïntegreerd 46

47 4 Geïntegreerd telen: IPM 2,3 1 5,6,7 47

48 IPM piramide Breedte geeft (tijds)investering per fase weer Chemisch Biologisch Fysisch/mechanisch Cultuurmaatregelen: gezond gewas Preventie + monitoring 48

49 Voorlichting IPM PCS-voorlichting IPM-brochure + poster 8 stappen + checklist voor telers 49