MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI. Eline Braet Inagro 16 januari 2018

Transcriptie

1 MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI Eline Braet Inagro 16 januari 2018

2 Inleiding Overzicht van plagen en nuttigen Monitoringstechnieken Praktijkvoorbeelden 2

3 Inleiding Aardbei is een diverse teelt Matige temperaturen en korte teeltduur Moeizame omschakeling van chemie naar IPM 3

4 IPM sinds 2014 verplicht IPM = combinatie van gewasbeschermingstechnieken met minimaal risico voor mens en milieu, waarbij gewasschade en de kosten voor gewasbescherming binnen economisch aanvaardbare grenzen blijven. Monitoring

5 Chemische bestrijding Veroorzaakt residu Residu's op aardbei 0% 16% 3% 37% 44% witziekte botrytis wortelziektes onkruiden plagen Werking middelen vermindert Aantal beschikbare middelen daalt 5

6 Aantal publicaties verschenen tussen 1970 tot 2016 met de woorden aardbei of aardbeien en biologische bestrijding in de titel. 6 Dr. Alejandro Tena, 2017

7 Inzetten van nuttigen Residu verlagen Resistentie voorkomen Valkuil: Tijdig inzetten! Geen blindelings vertrouwen 7

8 Belang van monitoring Hoeveel plaag aanwezig? Is er een evenwicht? Vestigen de nuttigen zich? corrigeren enkel indien nodig 8

9 OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE PLAGEN EN NUTTIGEN

10 Overzicht van de belangrijkste plagen en nuttigen Spintmijt Trips Bladluis Witte vlieg Roofmijt Roofwants Sluipwespen 10

11 Spint Bonenspintmijt (Tetranychus urticae) op blad Zuigschade op blad Webvorming bij grote aantallen 11 Koppert

12 Winterspint 12

13 Tripsen Thysanoptera (franjevleugeligen) kleine, slanke en snelle insecten Verschillende soorten tripsen o.a. Californische trips (Frankliniella occidentalis), T. tabaci, T. major, T. fuscipennis, F. intonsa 13

14 Tripsen Schade door aanprikken cellen en beschadigen van stampers misvormde vruchten (bronsverkleuring, groeven, zaderigheid ) Reeds schade bij weinig aanwezigheid 14

15 Complexe levenscyclus 6 stadia: ei (in zacht plantenweefsel) 2 larvestadia (zeer schadelijk) 2 popstadia (in grond) adult Temperatuur invloed op ontwikkelingsduur (10-41 dagen) en eileg 5-7 generaties per jaar 15

16 Bladluis Schade: Onttrekken voedingsstoffen en scheiden honingdauw uit waarop roetdauwschimmels kunnen ontwikkelen Koppert Meest voorkomende bladluizen zijn: - Groene perzikluis (Myzus persicae) - Aardappeltopluis (Macrosiphum euphorbiae) - Katoenluis (Aphis gossypii) - Boterbloemluis (Aulacorthum solani) 16

17 Witte vlieg Zowel larven als volwassen zuigen plantensappen om zich te voeden afscheiding honingdauw Koppert Meest voorkomende witte vliegen zijn: - Kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum) - Tabakswittevlieg (Bemisia tabaci) - Aardbeiwittevlieg (A. lonicerae) 17

18 Overzicht van de belangrijkste plagen en nuttigen Spintmijt Trips Bladluis Witte vlieg Roofmijt Roofwants Sluipwespen 18

19 Types roofmijten Type I : Spintspecialisten (Phytoseiulus persimilis) Eten uitsluitend spint Kunnen zeer snel grote populaties opbouwen Sterven uit bij gebrek aan spint Type II: Selectieve predatoren (gematigde spintspecialisten (Neoseiulus californicus) Eten vooral spint, maar minder dan type I Kunnen op pollen overleven en zo spintloze periodes overbruggen 19

20 Types roofmijten Type III: Generalisten (A. swirskii, A. limonicus, N. cucumeris) kunnen zich voeden met een brede variëteit aan prooien Eten vooral andere plagen (trips, witte vlieg, weekhuidmijten, andere roofmijten, ) Type IV: Zuivere generalisten voeden zich voornamelijk met pollen 20

21 21

22 Koppert Koppert 22

23 Roofwantsen Wantsen die zich voeden met insecten door deze aan te prikken en leeg te zuigen Orius soorten Sluipwespen Biobest Parasiteren de plaag door er een eitje in te leggen Type I: parasiteren witte vlieg Type II: parasiteren bladluis Type III: parasiteren citruswolluis 23

24 IPM strategie spint IPM strategie Preventief Curatief Spint N. californicus zakjes aan 1/2lm bij start groei P. persimilis bij opkomst spint: 2x10/m² of 1x20/m² 24

25 IPM strategie trips IPM strategie Preventief 1. Start groei: zakjes N. cucumeris aan 1 per 2 lm Curatief Bijstrooien met N. cucumeris of Orius 2. Één week voor bloei starten met: A. limonicus (2x40/m²) N. cucumeris 2 x 100/m² A. swirskii 1 x 100/m² (zomer) Orius 3 x 0,5/m² in hoopjes uitstrooien OPMERKING: - Zomerteelt glas: strooibeurten korter op elkaar - Koude systemen: opbouw roofmijten populatie verloopt moeilijker 25

26 Bladluis: IPM strategie Mogelijkheden: Inzetten sluipwespenmix Inzet larven van gaasvliegen in haarden Galmuggen 26

27 Witte vlieg: IPM strategie Mogelijkheden: Inzetten sluipwespen en roofmijten Uithangen gele vanglinten 27

28 MONITORINGSTECHNIEKEN

29 Monitoringtechnieken Scouten in het gewas Vangplaten Totaalcontrole Tripsen Vliegen: witte vliegen, zweefvliegen, Springstaartjes Cicaden 29

30 Aanpak monitoring Wat heb je nodig? zwart schrijfbord + monitoringssleutel Loepje of vergrootglas Waar? 25 spots, 10 bladschijven, enkele bloemen Willekeurige plaats in de teelt + gevoelige plaatsen 30

31 Monitoringssleutel spint Sleutel voor spint/blad Sleutel voor roofmijt/blad 0 Geen spint/ei 0 Geen roofmijt spint/eieren roofmijt spinten/eieren roofmijt 3 20 spinten/eieren 3 > 5 roofmijt 31

32 Inagro Koppert 32

33 Biobest 33

34 Monitoringssleutel trips Sleutel voor trips Sleutel voor Orius 0 Geen trips per bloem 0 Geen Orius in bloem tripsen per bloem 1 Wel Orius in bloem tripsen per bloem 3 >5 tripsen per bloem Sleutel voor roofmijten op blad Sleutel voor roofmijten in bloem 0 Geen roofmijt per blad 0 Geen roofmijt per bloem roofmijten per blad roofmijten per bloem roofmijten per blad roofmijten per bloem 3 >5 roofmijten per blad 3 >5 roofmijten per bloem 34

35 Koppert 35

36 Koppert Biobest Koppert A. limonicus A. swirskii N. cucumeris 36

37 Bladluis Bladluizen Sleutel voor bladluis/blad Sleutel voor mummies/blad 0 Geen bladluis 0 Geen mummie bladluizen mummies bladluizen 2 > 2 mummies 3 Kolonie bladluizen 3 > 50% parasitering Vervellingen 37

38 Ei groene gaasvlieg Chrysopa larve Entocare, Wageningen 38

39 Sleutel voor witte vlieg Witte vlieg 0 Geen witte vliegen witte vliegen witte vliegen 3 > 15 witte vliegen 39

40 PRAKTIJKVOORBEELDEN

41 % planten met spint % planten met roofmijten Spint (najaarsteelt Elsanta) Chemische behandeling 0% 10% 100% 90% 20% 80% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1-4 spinten/eieren 5-19 spinten/eieren 20 spinten/eieren 1-2 roofmijten/eieren 3-5 roofmijten/eieren 5 roofmijten/eieren 3 strooibeurten P. persimilis (20/lm, 20/lm en 10/lm) 41

42 Nuttigen uitzetten mogelijk of chemische correctie nodig? Neveneffectengids: Koppert: Biobest: 42

43 Selectie van nuttig organisme en middel 43

44 Selectie van nuttig organisme en middel 44

45 % planten met spint % planten met roofmijten Spint (doorteelt Elsanta) 2x inzet van roofmijten P. persimilis (15/lm en 20/lm) 0% 10% 20% 100% 90% 80% 30% 70% 40% 60% 50% 50% 60% 40% 70% 30% 80% 20% 90% 10% 100% 0% 1-4 spinten/eieren 5-19 spinten/eieren 20 spinten/eieren 1-2 roofmijten/eieren 3-5 roofmijten/eieren 5 roofmijten/eieren 45

46 % planten met trips % planten met roofmijten/orius Trips (Najaarsteelt Elsanta) Uithangen zakjes N. cucumeris 0% 6/09/ /09/ /09/ /09/2017 3/10/ /10/ /10/ % 10% 90% 20% 80% 30% 70% 40% 60% 50% 50% 60% 40% 70% 30% 80% 20% 90% 10% 100% 1-2 tripsen 3-5 tripsen >5 tripsen 1-2 roofmijten 3-5 roofmijten 5 roofmijten orius 0% 46

47 % planten met trips % planten met roofmijten/orius Trips ( Doordrager Murano) Orius 0% 10% 100% 90% 20% 80% 30% A. limonicus 2x 40/lm 70% 40% 60% 50% 50% 60% 40% 70% 30% 80% 20% 90% 10% 100% 0% 1-2 tripsen 3-5 tripsen >5 tripsen 1-2 roofmijten 3-5 roofmijten 5 roofmijten orius 47

48 % planten met trips % planten met roofmijten / Orius Trips ( Doordrager Murano) Chemische behandeling bladluis Chemische correctie trips 0% 10% 100% 90% 20% 30% 40% Zakjes + uitstrooien N. cucumeris Orius N. cucumeris strooien Orius 80% 70% 60% 50% 50% 60% 40% 70% 30% 80% 20% 90% 10% 100% 0% 1-2 tripsen 3-5 tripsen >5 tripsen 5 roofmijten 1-2 roofmijten 3-5 roofmijten orius 48

49 49

50 Mummies: geparasiteerde bladluizen (sluipwespen) Proefcentrum Hoogstraten 50

51 % planten met bladluizen % planten met mummies Bladluis (Doordrager Murano) 0% 10% 100% 90% 20% 30% 80% 70% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Chemisch behandelen 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1-4 bladluizen 5-9 bladluizen kolonie bladluizen 1-2 mummies > 2 mummies > 50 % parasitering 51

52 Aanpak geïntegreerde plaagbestrijding Start groei: -inzetten kweekzakjes -Opruimen bladluis -Ophangen vangplaten en vanglinten Week voor Bloei en/of 1 e Week bloei strooien roofmijten en roofwantsen (tegen trips) Nuttigen efficiënt inzetten Monitoren in het gewas Corrigeren indien nodig (compatibiliteit middelen met biologie) Opruimbehandeling indien nodig Curatief ingrijpen op basis van monitoring GROEI BLOEI OOGST 52

53 Om te onthouden Monitoring is cruciaal voor een goede biologische bestrijding - Timing van inzet nuttigen - Inzicht in evenwicht tussen plaag en nuttigen 53

54 IWT LA-traject Naar een kennisgebaseerde duurzame geïntegreerde beheersing van tripsen in aardbei DPL&V Demo :Aanleren van monitoringstechnieken: de sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei 54

55 Bedankt voor de aandacht! 55