Raad V versie 1 december Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59

Transcriptie

1 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Raadsvoorstel Inleiding: Momenteel vinden de voorbereidingen plaats voor het plaatsen van geluidsschermen langs de A59. In het voorjaar van 2010 wordt gestart met de plaatsing van de schermen. Eind 2010 moet het project geluidsschermen A59 afgerond te zijn. Het project wordt gezamenlijk met en voor rekening van Rijkswaterstaat uitgevoerd. Dit project biedt een uitstekende gelegenheid om ook een verbeterslag te maken in de luchtkwaliteit langs de A59. De geluidsschermen kunnen uitgebreid worden met groenvoorzieningen en luchtzuiverende cassettes. Rijkswaterstaat vergoedt de kosten voor maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit echter niet. De gemeente Heusden zal deze maatregelen daarom zelf moeten financieren. De Provincie zal gevraagd worden of deze luchtzuiverende cassettes in aanmerking komen voor een subsidie. Met dit voorstel wordt een krediet aangevraagd om de maatregelen te kunnen uitvoeren. Feitelijke informatie: Luchtkwaliteitplan Ten behoeve van het gemeentelijk luchtkwaliteitplan (2007) is voor de jaren 2005, 2010 en 2015 de luchtkwaliteit in beeld gebracht. Daarbij werden in 2005 grenswaardenoverschrijdingen geconstateerd voor de jaargemiddelde concentratie NO2 langs de A59. De grenswaarde van de jaargemiddelde concentratie PM10 werd in 2005 niet overschreden. De norm voor het aantal overschrijdingen van de grenswaarde voor de 24- uursgemiddelde concentratie PM10 werd in 2005 langs de A59 wel overschreden. De berekeningen voor 2010 tonen hetzelfde aan. Berekeningen voor 2015 laten zien dat langs de A59 de grenswaarden van onder andere NO2 en PM10 niet meer worden overschreden. Wel ligt de jaargemiddelde concentratie van NO2, tussen Vlijmen en s-hertogenbosch, tot een korte afstand (ongeveer 15 m ten opzichte van de wegrand) van de A59, boven de grenswaarde. Metingen Provincie Noord-Brabant Gedurende een jaar ( ) heeft de Provincie Noord-Brabant luchtkwaliteitsmetingen uitgevoerd langs de A59. Dit is gebeurd middels een meetstation dat zich ter hoogte van Elshout langs de A59 bevond. De resultaten van deze metingen zijn nog niet vrijgegeven en worden momenteel nader onderzocht door een vergelijking te maken met eerdere (theoretische) berekeningen zoals die uit het Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit (NSL). Ons college hecht echter aan de gezondheid van haar inwoners en wil daarom, ongeacht de resultaten van dit nader onderzoek, luchtzuiverende maatregelen toepassen langs de A59. Het wonen dichtbij een snelweg is immers nooit gezond. Daarom is binnen het project geluidsschermen A59 de aandacht ook uitgegaan naar mogelijke maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Door dit in combinatie met de geluidsschermen uit te voeren en werk met werk te maken is een aanmerkelijke kostenreductie te verkrijgen. 1/7

2 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Effecten geluidsschermen op luchtkwaliteit Zich conformerend aan het NSL stelt Rijkswaterstaat dat er op de A59 ter hoogte van Heusden geen sprake is van een overschrijding van de normen voor luchtkwaliteit. Rijkswaterstaat heeft daarom geen aanvullende berekeningen uitgevoerd naar het effect van de te plaatsen geluidsschermen op de luchtkwaliteit. Luchtzuiverende schermen In de Proeftuin Schermen, de proeflocatie langs de A28 bij Strand Nulde, heeft Rijkswaterstaat in 2008/2009 in het kader van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit het effect van verder geoptimaliseerde (geluid)schermen op de luchtkwaliteit (voor fijnstof en stikstofoxiden) in de praktijk onderzocht. Adviesbureau Tauw B.V. dat de externe projectleiding en ondersteuning in het project geluidsschermen A59 voor haar rekening neemt, heeft een luchtzuiverend scherm, Cleanstone, ontworpen dat zich eveneens in de Proeftuin bevond. De resultaten van de Proeftuin worden pas op zijn vroegst in november 2009 bekend. Tauw heeft in een eigen onderzoek, uitgevoerd middels laboratoriumproeven, geconcludeerd dat het toepassen van Cleanstone schermen in combinatie met groenvoorzieningen een positief effect heeft op de luchtkwaliteit. Op basis hiervan wil de gemeente Heusden een pilot uitvoeren door op enkele locaties de geluidsschermen op te hogen met luchtzuiverende cassettes. Andere maatregelen: groenvoorzieningen Aan de bewonerszijde van de schermen kan een hedera-achtige plantensoort worden geplaatst. Naast een verfraaiing van de schermen zorgt dit groen volgens berekeningen ook voor een positieve invloed op de luchtkwaliteit langs de A59. Daarnaast biedt het groen een bescherming tegen graffiti. Aan de binnenzijde van de geluidsschermen (aan de zijde van de A59) is het plaatsen van deze groenvoorzieningen vanwege onderhoudstechnische belemmeringen niet toegestaan door Rijkswaterstaat. Ook in het landschapsplan, dat primair is opgesteld in het kader van de groencompensatie, is met het ontwerp van groen rekening gehouden met de bijdrage die groenvoorzieningen hebben op de verbetering van de luchtkwaliteit. De beplanting wordt in een dusdanige structuur geplant dat deze daadwerkelijk effectief is. Van belang is daarbij om het groen in het turbulentiegebied achter de schermen te planten. De genoemde groenvoorzieningen zijn onderdeel van de groencompensatie en daarmee het landschapsplan. In dit voorstel wordt hier daarom niet verder op ingegaan. Monitoring Om de effecten van de luchtzuiverende maatregelen op de luchtkwaliteit langs de A59 te kunnen bepalen is het nodig om metingen uit te voeren. Op diverse locaties langs de A59 dienen hiervoor meetpunten te worden gerealiseerd of dienen op regelmatige tijdstippen metingen te worden uitgevoerd. Hoe de monitoring er precies uit komt te zien is nu nog niet bekend. 2/7

3 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Uitwerking Berekend is op welke locaties het toepassen van luchtzuiverende cassettes op de geluidsschermen het meest positieve effect op de luchtkwaliteit zullen hebben. Dit is samen met ES Consulting uitgevoerd, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in luchtkwaliteit in relatie met groenvoorzieningen. Hierbij is ook de positieve invloed die uitgaat van het landschapsplan betrokken. Vervolgens is onderzocht bij welke schermen het mogelijk is om luchtzuiverende cassettes toe te passen bovenop de geluidsschermen. Ophogen van de geluidsschermen is namelijk alleen mogelijk bij geluidsschermen met een maximale hoogte van 6 meter, omdat er ook nog ruimte moet zijn om de geluidsschermen in de toekomst eventueel op te hogen in verband met een mogelijk hogere geluidbelasting (de totale maximale hoogte is 8 meter). Conclusie hieruit is dat de volgende schermen als pilot opgehoogd kunnen worden met de luchtzuiverende cassettes (1 meter hoog): - schermen 3.1 tot en met 4.2 (aan de zuidzijde van de A59 ter hoogte van de Spoorlaan in Drunen) met een totale lengte van ca meter; - schermen 15.1 tot en met 16.3 (aan de noordzijde van de A50 ter hoogte van de Borredreef in Vlijmen-Oost) met een totale lengte van ca. 690 meter. Hoewel uit het luchtkwaliteitplan blijkt dat de grootste problemen op het gebied van luchtkwaliteit zich voordoen ter hoogte van Vlijmen-Oost, is het raadzaam om de proef uit te breiden door ook op een andere locatie de schermen op te hogen met luchtzuiverende cassettes. Op deze manier ontstaat een representatief beeld uit de monitoring. De locatie die hiervoor het meest in aanmerking komt is Drunen. De spreiding, locatie en richting van de luchtzuiverende cassettes is hiermee het meest gevarieerd. Bovendien zijn de luchtzuiverende cassettes gepland bij de hoogste woningbouwconcentraties met de kortste afstand tot de geluidsschermen, waardoor het effect het grootst zal zijn. Conclusie Aanbevolen wordt om, naast de groenvoorzieningen die zijn opgenomen in het landschapsplan, op enkele locaties bij wijze van proef, luchtzuiverende cassettes bovenop de schermen te plaatsen. Hiermee wordt de luchtkwaliteit nog verder verbeterd. Kosten De voor rekening van de gemeente komende kosten in de vorm van luchtzuiverende cassettes komen blijkens de voor u ter inzage gelegde kostenbegroting uit op een totaalbedrag van afgerond ,--. Afweging: Om de luchtkwaliteit langs de A59 verder te verbeteren door het toepassen van luchtzuiverende maatregelen naast het plaatsen van de geluidsschermen, stellen wij u voor hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van maximaal (gelet op een eventuele subsidie van de Provincie) afgerond ,--. 3/7

4 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Inzet van middelen: dekking In de meerjarenbegroting 2010 is tot en met miljoen opgenomen voor maatregelen ten behoeve van de A59 en parallelstructuren. Hiervan is in principe 1,5 miljoen bestemd voor het toepassen van maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Het thans beschikbaar te stellen krediet van ,-- komt conform de meerjarenbegroting, weliswaar eerder dan was voorzien, ten laste van de algemene reserve. subsidiemogelijkheden De Provincie heeft in het kader van de Beleidsregel Verbeteren luchtkwaliteit in Brabant gelden ter beschikking voor medefinanciering van maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Het moet daarbij gaan om een innovatief, breed gedragen en concreet project. De luchtzuiverende maatregelen langs de A59 komen naar mening van de gemeente Heusden hiervoor ook in aanmerking. Met de Provincie zal overleg plaatsvinden over een mogelijke financiële bijdrage vanuit de Beleidsregel Verbeteren luchtkwaliteit in Brabant. Of er subsidie wordt toegekend en, zo ja, hoeveel deze subsidie mogelijk zal bedragen is nu nog niet bekend. Een en ander is mede afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek en de randvoorwaarden van de Provincie. Ook voor de monitoring zal geprobeerd worden aansluiting te zoeken bij deze beleidsregel. Risico's: Het risico bestaat dat de luchtzuiverende maatregelen na plaatsing het gewenste effect niet (geheel) zullen behalen. Desondanks is er altijd effect boven het niet toepassen van luchtzuiverende maatregelen en zal daarmee dus een positief effect worden bereikt voor de gezondheid van de inwoners van onze gemeente. Procedure: inkoop Na beschikbaar stellen van het krediet zal een aanbesteding voor de luchtzuiverende maatregelen plaats vinden. Om de juiste luchtzuiverende cassettes te verkrijgen, zal de aanbesteding mogelijk in afwijking van het inkoopbeleid van de gemeente Heusden plaats kunnen gaan vinden. communicatie Wanneer het krediet beschikbaar wordt gesteld en de luchtzuiverende maatregelen toegepast gaan worden, zal middels de gemeentelijke infopagina s, de website en in de speciale nieuwsbrief hierover gecommuniceerd worden. Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems 4/7

5 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Naar aanleiding van de informatievergadering: In de besluitenlijst is opgenomen dat wethouder van der Poel het volgende toezegt: 1. hij gaat na of materiaal zoals folders ter inzage gelegd kunnen worden om meer inzicht te krijgen in hoe de voorzieningen er uit kunnen zien 2. hij gaat na wat de reden is waarom de aanbesteding afwijkt van het inkoopbeleid en informeert de raadsleden hierover. 3. hij gaat het tweede punt van het besluit scherper formuleren met betrekking tot het voorbehoud. ad 1. Ter inzage leggen materiaal Als bijlagen bij dit raadsvoorstel zijn enkele stukken toegevoegd, te weten Impressie geluidsschermen A59, deelgebied Oost, Impressie geluidsschemen A59, deelgebied West en Nieuwsbrief Proeftuin Schermen, nummer 3 d.d. mei 2009, van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit. In de eerstgenoemde stukken kunt u de locaties van de geplande luchtzuiverende maatregelen opzoeken en ziet u een impressie van de geplande geluidschermen met het Cleanstone materiaal. In de nieuwsbrief van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit worden de beproefde schermen gepresenteerd, waarmee u een indicatie krijgt van de mogelijke luchtzuiverende voorzieningen naast het Cleanstone materiaal. Overigens is meer informatie te vinden op de website onder de knop Projecten. ad 2. Afwijking aanbesteding van het inkoopbeleid In het oorspronkelijke raadsvoorstel is opgenomen dat, om de juiste luchtzuiverende cassettes te verkrijgen, de aanbesteding mogelijk in afwijking van het inkoopbeleid van de gemeente Heusden plaats zal kunnen gaan vinden. Echter, door het in de aanbesteding opnemen van een apart perceel voor de luchtzuiverende voorzieningen, met vooraf vastgestelde gunningscriteria, wordt echter toch te allen tijde geconformeerd aan het inkoopbeleid. Wanneer er slechts 1 luchtzuiverende voorziening is die voldoet aan deze criteria vindt gunning nog altijd plaats binnen de aanbesteding en het inkoopbeleid. Indien geen luchtzuiverende voorzieningen resteren wordt dit perceel niet aanbesteed. Op deze laatste situatie wordt in de volgende paragraaf nader ingegaan. ad 3. Voorbehoud bij de aanbesteding De aanbesteding van de schermen wordt ingericht met een ontsnappingsclausule welke er op neer komt dat de luchtzuiverende voorzieningen worden opgenomen als optioneel te gunnen perceel. Daarmee behoudt de gemeente Heusden zich het recht voor om bij gunning van de geluidschermen het besluit te nemen om het optioneel te gunnen perceel al dan niet te gunnen. De motieven om al dan niet het optioneel te gunnen perceel te gunnen zijn afhankelijk van een eventuele financiële bijdrage vanuit de Provincie en het effect van de luchtzuiverende voorzieningen. Met de Provincie is inmiddels overleg gevoerd over een mogelijke financiële bijdrage. De Provincie wil graag een bijdrage leveren aan een pilotproject mits er een goed onderbouwd voorstel wordt ingediend. Daarbij moet ook uitgebreid worden ingegaan op monitoring om het effect van te plaatsen geluidsvoorzieningen te meten. In gezamenlijk overleg met de 5/7

6 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 Provincie wordt op korte termijn een subsidieaanvraag opgesteld en ingediend. Hoe een eventuele bijdrage er uit kan komen te zien danwel hoe hoog deze bijdrage zal kunnen zijn is ten tijde van het schrijven van deze toelichting nog niet bekend. Daarnaast zullen de diverse aanbieders bij hun inschrijving het effect van de luchtzuiverende voorzieningen middels resultaten van proeven danwel anderszins aantoonbaar moeten maken. Indien het effect volgens het oordeel van de gemeente Heusden bij geen van de inschrijvingen voldoende aannemelijk is gemaakt, kan en zal worden afgezien van gunning. Aanvullende tekstuele wijziging Op blz. 1 van dit raadsvoorstel is de volgende passage opgenomen: Ons college hecht echter aan de gezondheid van haar inwoners en wil daarom, ongeacht de resultaten van dit nader onderzoek, luchtzuiverende maatregelen toepassen langs de A59. Het wonen dichtbij een snelweg is immers nooit gezond. In plaats van deze passage moet hiervoor worden gelezen: Ons college hecht echter aan de gezondheid van haar inwoners en wil daarom luchtzuiverende maatregelen bij wijze van proef toepassen langs de A59. Het wonen dichtbij een snelweg is immers nooit gezond. Voor het daadwerkelijk doorgaan van deze proef moeten eerst een aantal aspecten duidelijk zijn, zoals een mogelijke subsidieverstrekking door de Provincie en het effect van de toe te passen luchtzuiverende maatregelen. TER INZAGE: - Impressie geluidsschermen A59, deelgebied Oost - Impressie geluidsschemen A59, deelgebied West - Nieuwsbrief Proeftuin Schermen, nummer 3 d.d. mei 2009, van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit 6/7

7 Raad V versie 1 december 2009 Beschikbaar stellen van een krediet voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 BESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 15 december 2009; gezien het voorstel van het college van 3 november 2009 b e s l u i t : - Een krediet van ,- beschikbaar te stellen voor het toepassen van luchtzuiverende maatregelen langs de A59 - Bij de aanbesteding een voorbehoud op te nemen middels een optioneel te gunnen perceel voor de luchtzuiverende voorzieningen waarbij niet wordt gegund indien er geen bijdrage van de Provincie wordt toegekend en het effect van de luchtzuiverende voorzieningen niet voldoende aannemelijk is gemaakt door de inschrijvers de griffier, de voorzitter, mw. drs. E.J.M. de Graaf drs. H.P.T.M. Willems 7/7

8 Bestandsnaam: Raadsvoorstel na informatieverg doc Map: C:\Documents and Settings\pfortes\raad 15-12\17 Sjabloon: C:\Documents and Settings\pfortes\Application Data\Microsoft\Sjablonen\Normal.dot Titel: Agendanr Auteur: Afdeling I&A Trefwoorden: Opmerkingen: Aanmaakdatum: :33 Wijzigingsnummer: 29 Laatst opgeslagen op: :38 Laatst opgeslagen door: Afdeling I&A Totale bewerkingstijd: 69 minuten Laatst afgedrukt op: :24 Vanaf laatste volledige afdruk Aantal pagina's: 7 Aantal woorden: (ong.) Aantal tekens: (ong.)

9

10

11 L U C H T K W A L I T E I T IPL Proeftuin Schermen verwijderd Uniek internationaal wetenschappelijk onderzoek Voorlopige resultaten Vijf meetrondes, negen schermen Bedankt! Agenda Innovatieprogramma Luchtkwaliteit Nieuwsbrief Proeftuin Schermen INNOVATIE PROGRAMMA Nummer 3, mei 2009 Proeftuin Schermen verwijderd De Proeftuin Schermen, de proeflocatie van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit, langs de A28 bij Strand Nulde is verwijderd en de omgeving is weer in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Op deze proeflocatie is het effect van (geluids)schermen op de luchtkwaliteit (voor fijnstof en stikstofoxiden) onderzocht. Nog niet eerder werd in de wereld een dergelijk grootschalig praktijkonderzoek voor luchtkwaliteit uitgevoerd. Het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit is in mei 2007 met het onderzoek gestart. Naast het glazen referentiescherm zijn in vijf meetrondes negen verschillende (geluids)schermen geplaatst en onderzocht. Achter de schermen zijn op verschillende punten de concentraties stikstofoxiden en fijnstof gemeten. Uniek internationaal wetenschappelijk onderzoek In de vijf meetrondes is ruim voldoende data verzameld voor een statistische analyse met hoge betrouwbaarheid. M+P is op dit moment druk bezig met de verwerking en analyse van alle meetdata in nauwe samenwerking met het RIVM, TNO, KEMA, DCMR Rijnmond en de helpdesk Lucht van Rijkswaterstaat.

12 Twee jaar uniek onderzoek in de Proeftuin Schermen Werkbezoek minister Eurlings 21 mei 2007 Minister Eurlings in gesprek met de heer Veldhoen, directeur Durisol en de heer Van Putten, burgemeester gemeente Putten Opening Proeftuin Schermen 31 mei 2007 De heer Fred Heuer, Projectdirecteur Kennis en Innovatie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat en wethouder Gerritsen van de gemeente Putten verrichten de starthandeling

13 Vijf meetrondes, negen (geluids)schermen Alle schermen zijn beproefd in vergelijking met het 4 meter hoge referentiescherm. Meetronde 1 7 meter hoog geluidsscherm. Houtvezelbeton scherm van Durisol met een coating met een katalytische werking van SigmaKolon. Meetronde 2 Bestaand geluidsscherm met een T-Top en een poreus scherm met beplanting van Mostert De Winter Meetrondes 3 en 4 Active Green Noisebarrier van Aacoustics Het Clean Screen scherm van Redubel CleanStone scherm van Tauw en Holland Scherm GreenBreath van Mowi en Bosvariant Meetronde 5 In de laatste, extra, meetronde is nogmaals het 7 meter hoge geluidsscherm neergezet om meer meetgegevens te verzamelen.

14 Voorlopige resultaten Op dit moment kan het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit een voorlopig beeld schetsen van de effectiviteit van de schermen op de luchtkwaliteit in de specifieke situatie langs de A28. Een groep van internationale experts verifieert deze voorlopige conclusies. Daarnaast wordt een vertaalslag gemaakt naar meer algemene situaties en worden bepaalde fysische en chemische processen nader verklaard. Naar verwachting kan het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit in oktober 2009 de definitieve resultaten van de effectiviteit van schermen op luchtkwaliteit bekendmaken. Dan kunnen ook conclusies worden getrokken over het gebruik van schermen voor de verbetering van de luchtkwaliteit op andere locaties langs snelwegen. Bedankt! De afgelopen twee jaar hebben velen hard gewerkt aan de aanleg van de Proeftuin Schermen, het plaatsen en wisselen van de schermen, het wetenschappelijk onderzoek, de metingen en het weer afbreken van de proeftuin. Het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit dankt iedereen voor zijn of haar inzet. Speciale dank gaat uit naar de gemeente Putten, RGV Holding B.V., Rijkswaterstaat Oost Nederland en de gemeente Ermelo voor het beschikbaar stellen van de locatie. Hartelijke dank gaat ook uit naar de leden van de wetenschappelijke begeleidingscommissie voor hun inzet en betrokkenheid. Agenda Innovatieprogramma Luchtkwaliteit Data 2009 t/m oktober 4 en 5 november 10 en 11 november Activiteiten Start en afronding laatste praktijkproeven vegetatie, reinigen wegdek, overkappen & luchtbehandeling en Dynamisch Verkeersmanagement Nationale presentatie eindresultaten Innovatieprogramma Luchtkwaliteit tijdens de Derde Innovatiedag Water, Transport en Mobiliteit, voorheen Dag van Maarssen, van Verkeer en Waterstaat Diverse presentaties over de projecten van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit tijdens het congres Geluid, Trillingen en Luchtkwaliteit in Nieuwegein 25 en 26 november Internationaal eindcongres van het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit over de onderzoeksmethodes en de resultaten van vijf jaar innoveren. Kijk voor meer informatie op: Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Innovatieprogramma Luchtkwaliteit Van der Burghweg 1 Postbus GA DELFT Tel ipl@rws.nl