R&D Plan. Datum : September 2018 Versie : 1.0 Concept Report

Transcriptie

1 R&D Plan Datum : September 2018 Versie : 1.0 Concept Report

2

3 R&D Plan 2019 i R&D Plan Concept Report Gerapporteerd door : Dr. Ir. H.J. Prins Gecontroleerd door : Dr. Ir. B. Buchner Versie Datum Versie omschrijving Gecontroleerd door Vrijgegeven door Concept voor consultatie B. Buchner B. Buchner

4 R&D Plan 2019 ii

5 R&D Plan 2019 iii CONTENTS PAGE 1 INLEIDING SAMENVATTING MARIN STRATEGIE BETTER SHIPS, BLUE OCEANS Achtergronden Missie en visie Invulling In het kort AANSLUITING BIJ MAATSCHAPPIJ, OVERHEID EN MARITIEME SECTOR Naar Missiegedreven Innovatiebeleid met Impact De Nederlandse Maritieme Strategie Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Ministerie van Defensie Bijdrage aan de Topsectoren en Maritieme cluster De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) Samenvatting HOOFDLIJNEN KENNISONTWIKKELING IN TECHNOLOGIE PLAN Maritieme thema s Sleuteltechnologieën ONTWIKKELING GROTE FACILITEITEN Seven Oceans Simulator centrum Zero Emission Lab (ZEL) voor Hydro-Systems Integration BUDGETVERDELING RIJKSBIJDRAGE Inzet TKI gelden KENNISONTWIKKELING IN Maritieme thema s Sustainable Propulsion Hydro-Systems Integration Waves, Impacts & Hydrostructural Manoeuvring & Nautical Autonomy Seakeeping & Ocean Engineering Renewables & Sustainable Seas Safe Operations & Human Factors Sleuteltechnologieën CFD Development Time-domain simulations Measurement & Control Data science & Digital twin Defensie Rijkswaterstaat... 46

6 R&D Plan 2019 iv 7.5 Joint Industry Projecten SAMENWERKING MET UNIVERSITEITEN EN HOGESCHOLEN Nationale samenwerking NWO projecten waarin MARIN participeert Internationale samenwerking SAMENWERKING MET HET MKB...51 APPENDIX 1: SAMENSTELLING ADVIESRAAD...53 APPENDIX 2: AFKORTINGEN...55

7 R&D Plan INLEIDING In 2018 zijn belangrijke stappen gezet rond de Overheidsfinanciering van het MARIN onderzoek voor overheid, maatschappij en brede maritieme sector, gericht op de strategische missie van het MARIN: Schepen schoner, slimmer en veiliger maken en bijdragen aan een duurzaam gebruik van de zee. MARIN wil oplossingen bieden voor conceptontwikkeling, ontwerp en operatie door de gecombineerde inzet van al onze methoden en faciliteiten. Begin 2018 ontving MARIN van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor 2,7 miljoen aan impulsgelden voor de versterking van de strategische kennisbasis van het MARIN. Dit werd in een Kamerbrief van juli 2018 langjarig vastgezet en uitgebreid tot 3,3 miljoen/jaar (vanaf 2020) om, naast de ontwikkeling van de kennisbasis, ook missiegedreven onderzoek te kunnen uitvoeren. Gecombineerd met de huidige Rijksbijdrage van het MARIN ( 3,3 miljoen/jaar), komt het totaal in 2020 op 6,6 miljoen/jaar. Dit is een verdubbeling en precies op de richtinggevende ondergrens van 15% rijksbijdrage van de omzet zoals in de Kamerbrief wordt genoemd. Deze toegenomen Rijksbijdrage geeft MARIN de ruimte om onder het Strategische motto Better Ships, Blue Oceans na te denken en bij te dragen aan de zeeën, havens en rivieren van de toekomst: emissieloze schepen, veilige scheepvaart, duurzame energie en voedselwinning, innovatieve drijvende oplossingen, autonome schepen en effectieve marineschepen. De nieuwe maritieme mogelijkheden van sleuteltechnologiën zoals digitalisering, kunstmatige intelligentie, robotisering en simulatie (Computational Fluid Dynamics, Time Domain Simulations, Virtual Reality) worden hierbij optimaal ingezet. Veilig varen Autonome schepen Drijvende havens en steden Effectieve marine Duurzame energie en voeding op zee Emissieloze schepen Daarnaast neemt de financiering van de Defensiespecifieke kennisopbouw toe naar 1,5 miljoen/jaar, naast het werk dat MARIN uitvoert voor de Vernieuwingprogramma s voor de Koninklijke Marine in het kader van de Defensienota. Ook wordt het Raamcontract met Rijkswaterstaat steeds concreter ingevuld. Naast het onderhoud van voorspellingsmethodieken en -programma s, staat er steeds meer onderzoek op het programma. Dit soort onderzoek en overheidsfinanciering wordt in het kader van dit document Kennis en Innovatie Agenda s (KIA s) van de vakdepartementen genoemd. In 2016 is in overleg met de overheid besloten TKI gelden uit de Topsectoren (op basis van TKI relevant onderzoek ) in te zetten voor de versterking van de MARIN kennisbasis. De besteding van deze gelden is afgestemd met de MARIN Adviesraad en de TKI Maritiem binnen de Topsector Water

8 R&D Plan & Maritiem. Deze TKI gelden zijn strategisch ingezet op punten waarin de MARIN kennisontwikkeling de laatste jaren sterk onder druk stond of op punten waarin urgente investeringen noodzakelijk was. Deze gelden zijn ook in 2019 nog beschikbaar, maar nemen daarna snel af. Op basis van de impulsgelden en toegenomen Rijksbijdrage wordt de inzet van deze gelden licht aangepast. Dit wordt toegelicht in dit R&D Plan. Ook gaat MARIN door met de eigen investering in de ontwikkeling en verbetering van MARIN tools en processen die onze dienstverlening naar de maritieme sector en overheid versterken. We doen dit vanuit het MARIN resultaat in het Kennis Stimulerings Fonds (KSF). Tot slot blijft MARIN zelf investeren in de relatie met het MKB en innovatieve start-ups. MARIN biedt in 2019 vijf van hen gratis twee weken testtijd aan voor het testen van hun innovatieve ideeën. MARIN wil met dit initiatief Nederlandse MKB ers helpen een belangrijke stap te maken in de ontwikkeling van hun innovatie. In dit Nederlandstalige MARIN R&D plan wordt een overzicht gegeven van de totale kennisontwikkeling bij MARIN: Samenvatting MARIN strategie Better Ships, Blue Oceans Aansluiting bij maatschappij, overheid en maritieme sector Hoofdlijnen kennisontwikkeling in technologie plan Ontwikkeling grote faciliteiten Budgetverdeling Rijksbijdrage Kennisontwikkeling in 2019 Samenwerking met universiteiten en hogescholen Samenwerking met het MKB Hiernaast is er een Engelstalig MARIN R&D Implementation Plan 2019 als Appendix. Dit gaat meer in op de details van de plannen.

9 R&D Plan SAMENVATTING MARIN STRATEGIE BETTER SHIPS, BLUE OCEANS 2.1 Achtergronden In 2017 is een nieuw MARIN Strategieplan ontwikkeld, onder de titel Better Ships, Blue Oceans. Die vernieuwing was noodzakelijk, want de komende jaren zijn essentieel voor de toekomst van MARIN. Aan de ene kant was er de afgelopen jaren een crisis in de wereldwijde maritieme sector en stond de financiering van ons onderzoek onder druk. Aan de andere kant geven schoon transport over het water en duurzame energie-, voedsel- en grondstoffenwinning op zee allerlei mogelijkheden voor innovatie. Toegenomen rekenkracht en hoeveelheden meetdata bieden daarnaast ruimte voor simulatie en digitalisering. Op allerlei manieren is er dus sprake van een transitie. Eén ding is zeker: de toekomst van Nederland ligt op het water. Het oppervlak van onze Blauwe planeet bestaat voor ruim 70 procent uit water. Nederland is gelegen in een rivierdelta en is onlosmakelijk verbonden met de zee. Over het water hebben we de wereld ontdekt en nog steeds is Rotterdam de mainport van Europa. 90 procent van alle goederen wordt over het water vervoerd. Nederlandse innovaties varen en werken op en in de wereldzeeën. Water biedt ook nieuwe bronnen voor energie, grondstoffen en voedsel. Drijvende oplossingen bieden ruimte in tijden van zeespiegelstijging en overbevolkte steden. Daarvoor moeten we de zee beter begrijpen, benutten en beschermen en willen we economie en ecologie combineren. Het project Blauwdruk 2050 (de maritieme wereld voorbij de horizon) en de Blauwe route binnen de Nationale Wetenschapsagenda leveren hiervoor uitdagende toekomstperspectieven. In het MARIN Strategieplan hebben we een heldere koers uitgezet richting deze toekomstperspectieven. 2.2 Missie en visie In MARIN s nieuwe missie geven we aan waar we met elkaar voor staan:

10 R&D Plan MARIN wil maritieme constructies en operaties schoner, slimmer en veiliger maken en bijdragen aan een duurzaam gebruik van de zee. We willen daarin een onafhankelijke, betrouwbare en innovatieve kennispartner zijn voor de maritieme sector, overheid en maatschappij. We willen oplossingen bieden voor conceptontwikkeling, ontwerp en operatie door de gecombineerde inzet van al onze methoden. Daarom streven we naar een wereldwijde toppositie in het ontwikkelen, toepassen en overdragen van onze hydrodynamische en nautische kennis en de koppeling daarvan met aanverwante vakgebieden. Vanuit onze onafhankelijke positie willen we samenwerking en innovatie in de maritieme sector en kenniswereld stimuleren. Op basis van deze hernieuwde missie en de ontwikkelingen in onze omgeving, komen we tot de volgende visie als toekomstperspectief: In 2021 heeft MARIN een versterkte kennisbasis, betrouwbare gereedschappen en moderne faciliteiten zoals een vernieuwd simulatorcentrum. Daarmee optimaliseren we de hele maritieme operatie, het schip als systeem en de rol van de mens daarin. Met onze kennis en ideeën stimuleren we open innovaties voor veilige en schone scheepvaart, duurzame energie-, voedsel- en grondstoffenwinning op zee, leven op het water en autonome systemen. We kijken hierbij ook naar oplossingen in de natuur. We hebben de transitie gemaakt naar minder -maar complexere- proeven en een groei van simulatie en digitalisering. MARIN is hiervoor een flexibele organisatie waarin goed opgeleide en gemotiveerde mensen gestroomlijnd en teamsgewijs samenwerken in een veilige en duurzame omgeving. 2.3 Invulling Onder het motto Better Ships, Blue Oceans wil MARIN met haar kennis en innovaties bijdragen aan duurzaamheid en veiligheid, gekoppeld aan de ontwikkeling van innovaties voor de maritieme maakindustrie, scheepvaart en offshore sector. We doen dit van conceptontwikkeling tot operatie door de gecombineerde inzet van al onze methoden: CONCEPT ONTWERP OPERATIE CFD/Simulaties Modelproeven Simulatoren Monitoring Onze relatie met de nationale en internationale maritieme sector is daarin al sterk. Met onze kennis en innovaties willen we de sector helpen door niet alleen de vragen van de sector snel en goed te beantwoorden, maar ook door samen nieuwe gebieden en mogelijkheden te verkennen. Hiervoor is Risicodragend Verkennend Onderzoek (RVO) nodig op laag TRL (Technology Readiness Level). Ook gaan we door met het aanbieden van gratis testperiodes aan innovatieve MKB ers en start-ups, zodat zij hun innovaties een stap verder kunnen brengen. Verder richten we ons op nieuwe ontwikkelingen zoals Renewables en Life at Sea. Maatschappelijke uitdagingen en economische mogelijkheden komen daar samen en zorgen voor Blue Growth.

11 Sustainable Propulsion Hydro-systems integration Waves, Impacts & Hydro-structural Manoeuvring & Nautical Autonomy Seakeeping & Ocean Engineering Renewables & Life at Sea Safe Operations & Human Factors R&D Plan MARIN wil ook daadwerkelijk de kennispartner zijn van overheid en maatschappij, in lijn met de Nederlandse Maritieme Strategie Maritiem toegepast onderzoek is essentieel voor scheepvaartveiligheid, emissiereductie en schoner vervoer over het water, efficiënte havens en vaarwegen en een effectieve Koninklijke Marine. De Nederlandse verantwoordelijkheid en belangen houden niet op bij onze landsgrenzen. Om dit concreet te maken, ontwikkelen we Kennis en Innovatie Agenda s met de Ministeries van Defensie en Infrastructuur & Waterstaat. MARIN richt zich zo op de volgende negen bestaande en nieuwe markten: Het geheel wordt ondersteund door MARIN Kennisbasis (Maritieme thema s en Sleuteltechnologieën) en Missiegedreven onderzoek: Missie Schoner, slimmer en veiliger, duurzaam gebruik van de zee Economisch verdienvermogen CONCEPT DESIGN OPERATION Onderzoek, Advisering & Innovatie Simulation Testing Simulators Monitoring Missiegedreven onderzoek Computational Fluid Dynamics Kennisbasis (Maritieme thema s & Sleuteltechnologiën) Time Domain Simulations Measurements & Control Data Science & Digital Twin Digitalisering speelt een belangrijke rol bij de toekomst van MARIN. Dit komt door de verbeterde nauwkeurigheid van de voorspellingsmethodes en snel toegenomen rekenkracht. Hierdoor is echt sprake van een transitie. Eenvoudigere modelproeven zullen worden vervangen door CFD of simulaties. Complexere modelproeven blijven. Met MARIN s unieke faciliteiten, meettechnieken en expertise kunnen we daar op inspelen. Maar ook op het vlak van CFD en simulaties staat MARIN goed voorgesorteerd. MARIN ontwikkelt en valideert daarvoor haar eigen CFD codes en simulatiemethoden. We passen die toe voor onze klanten om schepen schoner, slimmer en veiliger te maken, maar delen onze CFD codes en expertise ook met de maritieme sector. We koppelen onze hydrodynamische kennis aan de grote hoeveelheden big data die aan boord worden gemeten en werken zo aan het digital twin concept. We combineren hierbij onze hydrodynamische modellen met de resultaten van data science / machine intelligence op basis van de gemeten big data aan boord. Zo wordt een virtuele tweeling van het schip ontwikkeld voor het verbeteren van het ontwerp en de operatie.

12 R&D Plan Het digital twin concept helpt bij de ontwikkeling en operatie van schepen op basis van kennis en Big data. In die trend naar digitalisering en simulatie past ook de ontwikkeling van het Seven Oceans Simulator (SOS) centrum. Deze geavanceerde simulatorfaciliteit met bolvormige simulator, bewegende simulator en Virtual Reality kamer heeft als doelstelling: Het veiliger en efficiënter maken van maritieme operaties door de meest realistische simulatie van het gedrag van -en de interacties tussen- maritieme constructies, de omgeving en de mens. 2.4 In het kort Samengevat willen we een organisatie zijn: met een helder doel dat maatschappelijke en economische uitdagingen verbindt betrokken van concept tot operatie door het effectief inzetten van al onze activiteiten gericht op innovaties voor de toekomst van de maritieme sector door Risicodragend Verkennend Onderzoek die daadwerkelijk kennispartner is van de overheid op basis van gezamenlijke Kennis en Innovatie Agenda s met een versterkte kennisbasis die essentieel is voor de toekomst met moderne faciliteiten en het Seven Oceans Simulator centrum die door een succesvolle transitie complexe modelproeven combineert met simulatie en digitalisering met gemotiveerde en goed opgeleide medewerkers Alles met als doel: Better Ships, Blue Oceans.

13 R&D Plan AANSLUITING BIJ MAATSCHAPPIJ, OVERHEID EN MARITIEME SECTOR 3.1 Naar Missiegedreven Innovatiebeleid met Impact In de Kamerbrief van juli 2018 geven de Minister en Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat aan dat de overheid zich wil richten op de verbinding tussen de maatschappelijke uitdagingen en economische kansen: een missiegedreven aanpak. De Kamerbrief: We staan voor een aantal grote wereldwijde maatschappelijke uitdagingen waarvoor gerichte crosssectorale inzet op het gebied van wetenschap, toegepast onderzoek en innovatie onontbeerlijk is. Het gaat daarbij om de thema s energietransitie en duurzaamheid; landbouw, water en voedsel; gezondheid en zorg; en veiligheid (waaronder cyber-, defensie- en waterveiligheid). Deze uitdagingen zijn ook potentiële aanjagers voor ons toekomstig verdienvermogen. Mondiale uitdagingen zijn immers ook mondiale markten. Denk aan de wereldwijd stijgende vraag naar hernieuwbare energie, naar voedsel dat duurzaam wordt geproduceerd, naar dienstverlening op het gebied van cybersecurity en naar producten en diensten voor betaalbare en toegankelijke gezondheidzorg. Dit betekent concreet dat voor de maatschappelijke uitdagingen een aantal heldere missies wordt opgesteld. Dat gebeurt op initiatief van de betrokken departementen en in nauwe samenspraak met topteams, bedrijfsleven, kennisinstellingen en relevante maatschappelijke partners ( ). Door gezamenlijk missies te formuleren, maken we de kennisvraag expliciet en bevorderen we samenwerking en krachtenbundeling om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken en economische kansen beter te benutten. Deze missies zullen uiterlijk in 2019 door het kabinet worden vastgesteld. Voor het R&D Plan gaat MARIN uit van haar Strategieplan en het doorzetten van de lijnen in het MARIN Bestedingsplan Impuls Toegepast Onderzoek Beiden zijn opgesteld met -en goedgekeurd door- de overheid en de MARIN Adviesraad. Op het vlak van schone scheepvaart is de brief concreet: De bedoeling is dat door het opstellen van concrete missies bedrijven, onderzoekers en maatschappelijke organisaties gezamenlijk werken aan bijvoorbeeld het vinden van effectieve behandelingen voor Alzheimer of het ontwikkelen van CO2- neutrale scheepvaart. Ook is het belangrijk dat in het kader van missiegedreven innovatie het thema Defensie & Veiligheid expliciet wordt genoemd. MARIN vervult daarbij een belangrijke rol voor het Ministerie van Defensie rond de schepen en operaties van de Koninklijke Marine. Daarnaast besteed de Kamerbrief nadrukkelijk aandacht aan de ontwikkeling van Sleuteltechnologieën: Voor een succesvolle aanpak van de maatschappelijke uitdagingen zijn technologische doorbraken van groot belang. Sleuteltechnologieën zoals fotonica, ICT en kunstmatige intelligentie, nano-, quantum-, en biotechnologie zullen de manier waarop we leven, leren, innoveren, werken en produceren ingrijpend veranderen. De economische kansen van de maatschappelijke uitdagingen en de ambitie om een vooraanstaande rol te spelen op een aantal sleuteltechnologieën zijn daarom de centrale uitgangspunten in de vernieuwde topsectorenaanpak. In dit kader kiest het Kabinet voor een versterking van het toegepast onderzoek. Het doel is om de Rijksbijdrage voor de afzonderlijke TO2-instituten op minimaal 15% van de omzet te brengen. De versterking van het toegepast onderzoek bestaat uit vier elementen:

14 R&D Plan Versterking van de kennisbasis: De kennisbasis geeft publieke kennisinstellingen ruimte voor vernieuwing en lange termijn onderzoek om voorbereid te zijn op vragen van overheden en bedrijven ( ). Hierdoor blijven de TO2-instellingen relevant voor opdrachten en projecten voor zowel publieke als private sector. De gezamenlijke departementen dragen, in samenspraak met het bedrijfsleven en kennisinstellingen, zorg voor een goede aansturing van het toegepast onderzoek binnen deze kennisbasis. Met deze brede kennisbasis wordt de toekomstige kennis voor publieke vraagstukken en versterking van het concurrentievermogen gecreëerd. Hieronder valt de ontwikkeling van de sleuteltechnologieën. 2. Missiegedreven onderzoek dat via de kennis- en innovatieagenda s wordt geprogrammeerd, gericht op de maatschappelijke uitdagingen: energietransitie en duurzaamheid; landbouw, water en voedsel; gezondheid en zorg en veiligheid (waaronder cyber-, defensie- en waterveiligheid). 3. De ontwikkeling van grote onderzoeksfaciliteiten die relevant zijn voor missiegerelateerd onderzoek. 4. Publiek-private samenwerking met het bedrijfsleven, met speciale aandacht voor het MKB. Al deze vier elementen komen terug in de R&D plan. 3.2 De Nederlandse Maritieme Strategie In samenwerking met de maritieme sector ontwikkelde de Rijksbrede overheid De Nederlandse Maritieme Strategie Deze heeft als ambitie: een internationale duurzame toppositie van Nederland door integrale samenwerking tussen Rijksoverheid en maritieme cluster. In 2018 is dit samen met de sector verder ingevuld in het Werkprogramma Maritieme Strategie en Zeehavens Dit Bestedingsplan is een directe invulling van het thema Versterking Onderzoek en Innovatie in het Werkprogramma. Daarnaast sluiten onze plannen direct aan bij de volgende punten: Blue Economy: Blue Growth Smart Shipping Klimaat- CO2-reductie en internationale zeescheepvaart Ship security Nautische Veiligheid Energietransitie (vergroening) binnenvaart

15 R&D Plan Blue Economy: Blue Growth 3.3 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Samen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Rijkswaterstaat werkt MARIN aan een lange termijn Kennis en Innovatieagenda (KIA) omdat MARIN een belangrijke maatschappelijke bijdrage levert aan scheepvaartveiligheid en schone zeevaart en binnenvaart. Als eerste stap daartoe is op 19 april 2017 een Strategiesessie gehouden tussen MARIN en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarbij werd een koppeling gemaakt tussen de thema s veilig, schoon en slim aan de ene kant en de infrastructuur en het schip aan de andere kant: Infrastructuur (Havens, vaarwegen, zee) Schip (Schepen, vloot & operaties) Veilig (safety/security) Schoon (duurzaam) Slim (efficiënt)!!!!!! Met deze KIA kan MARIN bijdragen aan de transitie duurzame scheepvaart en de ontwikkeling van slimme scheepvaart & autonoom varen. Dit betreft zowel de zeevaart als binnenvaart. Met Rijkswaterstaat heeft MARIN sinds twee jaar een raamcontract. Dit contract richt zich op de ontwikkeling en het onderhoud van nautische modellen. Het gaat hier met name om modellen voor risicobeoordeling, risicoberekening, vaarwegcapaciteit, toelatingsbeleid en ontwerprichtlijnen. We zien dat het onderzoek dat hiervoor wordt uitgevoerd ieder jaar toeneemt, bijvoorbeeld rondom de inzet van meer autonome systemen. MARIN heeft ook een duidelijk rol in de Kennis- en Innovatieagenda RWS versterkt de kennisbasis voor een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland met haar thema s Corridor Management, Netwerkbeheer, Klimaatadaptatie, Duurzaamheid en Digitalisering.

16 R&D Plan Ook is er in september 2017 overleg geweest met de Rijksrederij over de duurzaamheiddoelstellingen van Rijkswaterstaat en de gevolgen daarvan voor de Rijksrederij. Op basis daarvan hebben we geconcludeerd dat MARIN op basis van haar kennis als onafhankelijke partij strategisch kan meedenken bij het behalen van de ambitieuze doelstelling Parijs waarmaken van Rijkswaterstaat op het vlak van energie- en klimaatneutraliteit: -20% CO 2 in 2020, energieneutraal in 2030 en klimaatneutraal en klimaatbestendig in Parijs waarmaken is de ambitieuze doelstelling van Rijkswaterstaat. Daarnaast heeft MARIN bijgedragen aan het onderzoek naar de veiligheid van de snelle RHIB s voor de Kustwacht. Het Ministerie wil MARIN in de toekomst betrekken bij het formuleren van specifieke, duidelijke en objectief geformuleerde eisen met betrekking tot de vaareigenschappen. Nieuwe schepen zullen worden getest bij het MARIN. 3.4 Ministerie van Defensie Het doel van het MARIN onderzoek voor het Ministerie van Defensie is: het ontwikkelen en in stand houden van effectieve multifunctionele Marineschepen met maximale en veilige operationele inzet en slagkracht. Dit doen we met oog voor het schip en de bemanning op basis van de laatste kennis en innovaties. Deze schepen en hun inzet worden steeds gevarieerder en complexer. Er is namelijk steeds meer sprake van multi-schip operaties en interacties, de ontwikkeling van autonome vaartuigen en de reductie van bemanningen. Dit vraagt om versterking van de link tussen het ontwerp en de operatie van het schip, waarbij de mens-machine interactie en teaminzet een belangrijke rol speelt. MARIN wil voor Defensie een bijdrage leveren aan de gehele Concept Ontwerp Operatie cyclus tijdens de hele levensduur en daarvoor de kennis en tools beschikbaar stellen: CONCEPT DESIGN OPERATION Simulation Desk / Computer Testing Prototype Simulators Virtual reality Monitoring Reality Daarnaast worden detectiemethoden steeds geavanceerder, wat hogere eisen stelt aan de hydrosignaturen van het schip. MARIN s expertise op dit vlak draagt bij aan een verminderde kwetsbaarheid van de toekomstige vloot. Ook richt MARIN s expertise zich op de optimalisatie van de Life Cycle Costs door vermindering van de operationele (brandstof) kosten en onderhoudskosten.

17 R&D Plan Tot slot zijn MARIN s activiteiten op het vlak van duurzaamheid en emissieloos varen essentieel voor Defensie. Met haar Operationele Energiestrategie (OES) richt Defensie zich op het terugdringen van de energieafhankelijkheid in operaties ( ). Gelijktijdig wordt hiermee de belasting op het milieu verminderd en geeft Defensie invulling aan het kabinetsbeleid met betrekking tot energievoorziening en aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als concreet streefdoel heeft Defensie: in 2030 is de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen met tenminste 20% gereduceerd ten opzichte van In 2050 is de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen met tenminste 70% gereduceerd ten opzichte ten opzichte van De OES heeft vier speerpunten: het vergroten van de kennisbasis en het innovatieve vermogen op het gebied van energie, het structureel reduceren van het energieverbruik, het vergroten van het aandeel van duurzame energie in operaties en het bevorderen van energiebewust gedrag. De bovenstaande uitdagende doelstellingen gelden ook voor de schepen van de Koninklijke Marine, waarvoor op basis van de Defensienota verschillende vernieuwingsprogramma s lopen of gaan lopen: het Combat Support Ship (CSS), de vervanging van de M-fregatten, de onderzeeboten en de mijnenjagers, maar ook de gewenste toekomstige vervanging van de klein bovenwaterschepen. Voor al deze schepen is het meenemen van de OES doelstellingen in de scheepsontwerpen van groot belang. Dit alles sluit duidelijk aan bij de inzet van de Defensienota: een adaptieve krijgsmacht met slagkracht en voortzettingsvermogen. Een robuuste en wendbare organisatie die veilig is en waar wordt geleerd van fouten. Defensie wil blijven innoveren om beter te anticiperen op nieuwe dreigingen en ontwikkelingen, waarbij zaken als kunstmatige intelligentie, big-data analyse en robotica specifiek worden genoemd. De organisatie wil toekomstbestendig zijn met technologisch hoogwaardige kwaliteit. Schip Aandacht voor het schip en de bemanning Bemanning De ontwikkeling van de lange termijn kennisbasis vindt plaats via de Kennis en Innovatie (K&I) gelden van het Ministerie. Deze worden ingevuld met onderzoek via kennisopbouw-, technologieontwikkelingen innovatieprogramma s. De afgelopen jaren was MARIN s onderzoek via deze programma s beperkt tot een bedrag tussen 0,5-1,0 miljoen/jaar. Dit wordt de komende jaren verhoogd tot 1,5 miljoen/jaar voor Defensie specifiek onderzoek. MARIN ziet de volgende programmalijnen voor de versterking van deze Defensie specifieke kennisbasis: Scheepshydrodynamica: de kennisbasis en toolontwikkeling voor advisering op het vlak van rompvormen, voortstuwers (zoals pumpjets en flexibele composiete schroeven), energiebesparing / emissievermindering (Energy Saving Devices), manoeuvreren, zeegang in golven (en bewegingsreductie systemen), kwetsbaarheid, damage control, hydrosignaturen (schroef en flownoise) en operator guidance (zoals golf- en bewegingsvoorspelling met radar). Onderwater hydrodynamica voor het ontwerp en de operatie van onderzeeboten en onderwater autonome systemen voor Mine Counter Measures (MCM). Opereren met onbemande systemen in het maritieme domein vanuit hydrodynamisch en nautisch perspectief (boven- en onderwater). MARIN heeft op dit vlak veel ervaring met het

18 R&D Plan autonome testmodel van de Walrusklasse onderzeeboot. Ook heeft MARIN veel kennis rond scheepvaartveiligheid in complexe verkeerssystemen door big data analyse van AIS gegevens. Situational awareness en collision avoidance zijn daarbij kernthema s. Simulatie, virtual reality en human factors voor complexe multi-schip operaties tijdens conceptontwikkeling, ontwerp en operaties: launch & recovery van autonome systemen en operaties met planerende schepen (FRISC s / RHIB s) en dokschepen. Veiligheid voor de bemanning in brekende golven (bij slecht weer, rond het schip, in het dok, bij de kust) is hier een speciaal aandachtspunt. Geavanceerde maritieme concepten voor toekomstige marine operaties: Risicodragend Verkennend Onderzoek gericht op toekomstige marineschepen, zoals nieuwe concepten voor amfibische operaties of operator guidance & training systemen. Met haar Kennisbasis draagt MARIN bij aan het thema Veiligheid binnen het nieuwe Missiegedreven Innovatiebeleid. 3.5 Bijdrage aan de Topsectoren en Maritieme cluster Met haar onderzoek draagt MARIN bij aan de invulling van het Maritiem Innovatiecontract binnen de Topsector Water & Maritiem. Als startpunt daarvoor geldt De Nederlandse Maritieme Strategie De door de sector ontwikkelde toekomstvisie Blauwdruk 2050 (de maritieme wereld voorbij de horizon) biedt hiervoor inspiratie en uitdagende toekomstperspectieven. Daartussen liggen de Maritieme Kennis en Innovatie Agenda (MKIA) en de Blauwe route in de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het Maritiem Innovatiecontract binnen de Topsector Water & Maritiem Binnen het nieuwe Missiegedreven Innovatiebeleid draagt MARIN bij aan de volgende thema s: Energietransitie en duurzaamheid: duurzame energie op en uit zee, transitie naar emissieloos varen (binnenvaart en zeevaart), oplossingen voor zeespiegelstijging. Landbouw, water en voedsel: zeewierkweek en aquacultuur op zee. Veiligheid: een effectieve Koninklijke Marine, Kustwacht en KNRM, scheepvaartveiligheid (veilig transport over het water van goederen en mensen). 3.6 De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) Tot slot sluiten de MARIN plannen aan bij de Blauwe route in de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). De Maritieme sector en MARIN dragen bij aan de vier inspirerende toekomstperspectieven in de Blauwe Route: Leven in de delta: vervoer van mensen en middelen over het water.

19 R&D Plan Leven op het water: drijvende steden en havens als oplossing voor zeespiegelstijging en overbevolkte stedelijke gebieden. Water als bron: duurzame energie, grondstoffenwinning en voedselvoorziening op zee. Denk aan zeewier, algen en aquacultuur. Water als blauwe weg: veilige havens en vaarwegen, emissieloze en autonome schepen. Leven in de delta Water als bron Leven op het water Water als blauwe weg Ook sluiten we aan bij andere routes, zoals de Energie transitie, Logistiek&Transport, Meten & Detecteren, Smart Industry en Big data. 3.7 Samenvatting MARIN wil met haar kennis en innovaties bijdragen aan duurzaamheid en veiligheid, gekoppeld aan de ontwikkeling van innovaties voor de maritieme maakindustrie, scheepvaart en offshore sector: Energie transitie: van fossiele brandstof naar duurzame energie op zee Behoefte aan energiezuinige en emissieloze voortstuwingsconcepten Veiligheid op zee bij een toenemend vervoer van mensen (cruise/ferry) en lading Ontwikkeling van autonoom varen boven- en onderwater Bevolkingstoename op de Blauwe planeet: wonen en werken op water Voedselproductie op zee: ontwikkeling van zeewier- en visteelt Veiligheid van de zee: effectieve marineschepen en operaties

20 R&D Plan

21 Sustainable Propulsion Hydro-systems integration Waves, Impacts & Hydro-structural Manoeuvring & Nautical Autonomy Seakeeping & Ocean Engineering Renewables & Life at Sea Safe Operations & Human Factors R&D Plan HOOFDLIJNEN KENNISONTWIKKELING IN TECHNOLOGIE PLAN MARIN s Kennisbasis is essentieel om ons doel te bereiken voor de overheid, maatschappij en maritieme sector. Vanuit onze missie en visie hebben we de kennis- en innovatieontwikkeling daarom georganiseerd in de volgende maritieme thema s: Sustainable Propulsion Hydro-systems integration Waves, Impacts & Hydro-Structural Manoeuvring & Nautical Autonomy Seakeeping & Ocean Engineering Renewables & Life at sea Safe operations and human factors In het onderzoek binnen deze thema s maken we gebruik van de volgende sleuteltechnologieën: Computational Fluid Dynamics (CFD) Time-domain simulations Measurement & Control Data science & Digital twin Het totaalbeeld ziet er dan als volgt uit: Missie Schoner, slimmer en veiliger, duurzaam gebruik van de zee Economisch verdienvermogen CONCEPT DESIGN OPERATION Onderzoek, Advisering & Innovatie Simulation Testing Simulators Monitoring Ontwikkeling en verbetering MARIN tools en processen (KSF) Missiegedreven onderzoek Kennis & Innovatie Agenda s (KIA s) vakministeries Publiek Private Samenwerking (PPS/JIP s) Software Engineering Kennisbasis (Maritieme thema s & Sleuteltechnologiën) Computational Fluid Dynamics Time Domain Simulations Measurements & Control Data Science & Digital Twin Rijksbijdrage EZK De thema s en methode ontwikkeling zijn uitgewerkt in het Engelstalige Technology Plan , dat een bijlage is van het Strategieplan. Hieronder wordt een samenvatting gegeven.

22 R&D Plan Maritieme thema s Sustainable Propulsion Het thema Sustainable Propulsion kijkt naar de duurzame voortstuwing van een schip. Het doel van het onderzoek is het verlagen van het brandstofverbruik en de emissies tijdens het hele operationele leven van het schip. Het programma biedt ruimte voor nieuwe ideeën, zoals windvoortstuwing en voortstuwing geïnspireerd door de natuur. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar het nauwkeurig en efficiënt voorspellen van de prestaties van een schip. In 2021 willen we met CFD het gehele snelheid-vermogenverband kunnen voorspellen, willen we windvoortstuwing mee kunnen nemen in het ontwerp van de romp, willen we alternatieve voortstuwers aan de tand hebben gevoeld en kunnen we met metingen een betrouwbare schatting geven van cavitatiehinder en geluid. We kijken zowel naar de zeevaart in diep water als binnenvaart in beperkt water. Hydro-systems integration Om bij te dragen aan MARIN s missie op het vlak van emissieloze schepen, is het noodzakelijk om naast de hydrodynamica te kijken naar het schip als systeem : electro- en dieselmotoren, hulpsystemen, regelsystemen, batterijen en brandstofcellen. Daarom hebben we ons als lange-termijn doel gesteld, om bij te dragen aan de ontwikkeling van emissieloze schepen door een slimme koppeling te maken tussen hydrodynamica en de innovatieve scheepssystemen en zo het hele systeem te integreren en verbeteren. We willen een onderzoek- en experimenteeromgeving ontwikkelen waarin deze interactie en integratie kunnen worden onderzocht en geoptimaliseerd: het Zero Emission lab, als uitbreiding van de huidige cavitatietunnel van het MARIN. Het geheel resulteert in een wereldwijd unieke testopstelling voor het onderzoeken van innovatieve emissieloze voortstuwing. Waves, Impacts & Hydro-Structural Binnen het thema Waves, Impacts & Hydro-Structural wordt onderzoek gedaan naar golven, golfklappen en de gevolgen voor de constructie. Kennis van golven en golfklappen is erg belangrijk voor de veiligheid van schepen en offshore constructies. Ook kan het klotsen van de lading of brandstof (zoals LNG of waterstof) schade veroorzaken. Voor dit laatste onderzoek is het Multi-phase Wave Lab (MWL) gebouwd. Manoeuvring & Nautical In het thema Manoeuvring & Nautical doen we onderzoek naar het stuurgedrag van een individueel schip, de interactie van het schip met de omgeving en de veiligheid van scheepvaart als geheel. Dit onderzoek is een belangrijke basis voor adviezen over scheepvaartveiligheid en de optimalisatie van havens en vaarwegen. In 2021 willen we de standaard manoeuvreerkarakteristieken met CFD kunnen afleiden voor een schip met aanhangsels in beperkt water (havens en binnenvaart), willen we de

23 R&D Plan interactie van roer, schroef en romp mee kunnen nemen in het ontwerp en willen we de nautische veiligheid kunnen kwantificeren, ook in havens en vaarwegen. Ook dragen we bij aan het ontwikkelen en vaststellen van richtlijnen en criteria op het vlak van manoeuvreerbaarheid van schepen. Autonomy In het thema Autonomy richten we ons op automatisering en autonomie, als belangrijke thema s voor vernieuwing in de maritieme sector de komende jaren. Zelfvarende schepen en Autonomous Underwater Vehicles (AUV s) staan daarbij centraal. MARIN draagt hieraan bij met haar hydrodynamische kennis, ervaring met autonome testmodellen en expertise op het vlak van scheepvaartveiligheid. In 2021 willen we met prototype demonstraties de mogelijkheden en risico s van autonoom vervoer over water in kaart hebben gebracht en met de maritieme sector gezamenlijk innovatieve oplossingen gelanceerd hebben. Seakeeping & Ocean Engineering Het thema Seakeeping & Ocean Engineering bundelt het onderzoek naar zeegang van schepen in golven met het onderzoek naar het gedrag van offshore constructies op zee. Door het samenbrengen van dit onderzoek hopen we de synergie tussen deze onderwerpen te kunnen benutten en bij te dragen aan innovaties voor veilige operaties op zee. In 2021 willen we de inzet van CFD voor een schip of constructie in golven gestandaardiseerd hebben, willen we complexe multi-body situaties kunnen simuleren en willen we onze hydrodynamische modellen gebruiken voor risico-analyses en het verbeteren van de inzetbaarheid. Hieronder vallen ook thema s als stabiliteit en het gedrag van snelle schepen in golven. Renewables & Sustainable seas Het thema Renewables & Sustainable seas richt zich de grote verscheidenheid aan nieuwe activiteiten op zee. De meest actuele is het winnen van energie op zee, bijvoorbeeld door windmolens maar ook door drijvende zonnepanelen of getijdenturbines. Een opkomende sector zijn grote drijvende constructies voor aqua farming, of platformen voor industriële activiteiten of wonen. We willen in deze nieuwe sectoren een leidende rol spelen in het verbeteren van de haalbaarheid, veiligheid en efficiency van deze constructies. Hiervoor willen we in de komende jaren onze simulatie technieken uitbreiden en nieuwe open innovaties ontwikkelen.

24 R&D Plan Safe operations and human factors Offshore en marine operaties op zee worden steeds complexer en het scheepvaartverkeer wordt steeds drukker. Dit programma richt zich op de analyse van deze complexe multi-schip operaties en de rol van de mens daarin. Nog steeds is menselijk gedrag één van de grootste factoren bij ongelukken op zee, in havens en op vaarwegen. We willen meer te weten komen over wat de mens nog wel en niet aankan tijdens dit soort complexe operaties. Dit is ook erg belangrijk voor semiautonome schepen, waarbij de mens steeds meer rollen moet gaan combineren en steeds later bij mogelijke problemen betrokken wordt. 4.2 Sleuteltechnologieën Binnen het programma Computational Fluid Dynamics ontwikkelen we numerieke methoden om de omstroming van schepen en constructies op zee uit te rekenen. We werken hier al vele jaren aan, maar we zien nu een versnelling in de ontwikkeling en betrouwbaarheid, gekoppeld aan een verbreding van de toepassing. Een ander belangrijk simulatiegereedschap is tijdsdomein-simulatie: voorspelling van het gedrag van schepen en andere constructies en hun interacties. Deze techniek is belangrijk voor simulaties en simulatoren in de hele Concept Ontwerp Operatie cyclus. MARIN heeft hiervoor het XMF (extensible Modelling Framework) gebouwd. We willen dit simulatieplatform verder ontwikkelen, valideren en documenteren. Ook is het belangrijk om bestaande methoden in andere MARIN tools op te nemen in XMF zodat één consistent, betrouwbaar en onderhoudbaar simulatieplatform ontstaat. Het programma Measurements & Control richt zich op nieuwe meet-, regel- en analysemethoden en hun betrouwbaarheid. Die nieuwe meettechnieken zijn nodig voor de steeds complexere modelproeven en validatiestudies, maar ook voor metingen aan boord. Ook worden regelsystemen steeds belangrijker in modelproeven en simulaties, zoals bij autonoom transport.

25 R&D Plan Het laatste programma is Data science & Digital twin. In dit nieuwe programma staan machine learning technieken centraal, waarin op basis van grote hoeveelheden data belangrijke trends worden geanalyseerd. Deze technieken kunnen worden gebruikt voor de analyse van modelproefdata en metingen aan boord en leveren veel informatie over de operatie van het schip. De data kan dan gebruikt worden voor voorspellingen van het gedrag van het schip door de digital twin.

26 R&D Plan

27 R&D Plan ONTWIKKELING GROTE FACILITEITEN 5.1 Seven Oceans Simulator centrum Recente ongelukken op zee tonen de rol van menselijk gedrag op het vlak van scheepvaartveiligheid. Daarom zijn MARIN s simulatoren een essentiële schakel in onze onderzoeksketen, naast berekeningen, modelproeven en praktijkmetingen. De huidige simulatoren zijn echter sterk verouderd en bieden te weinig mogelijkheden voor onderzoek naar menselijk gedrag. Om een wereldwijd topinstituut te blijven op dit vlak, heeft MARIN in het Strategieplan aangegeven het nieuwe Seven Oceans Simulator centrum te willen bouwen. Deze geavanceerde simulatorfaciliteit heeft als doelstelling: Het veiliger en efficiënter maken van maritieme operaties door de meest realistische simulatie van het gedrag van -en de interacties tussen- maritieme constructies, de omgeving en de mens. Het centrum wordt een virtuele testfaciliteit met bolvormige en bewegende simulatoren, Virtual Reality kamers en Human Factor meet- en observatietechnieken die flexibel kunnen worden ingezet voor het simuleren van complexe maritieme operaties. De bolvormige simulator wordt wereldwijd uniek omdat de omgevingsprojectie niet alleen rondom is zoals nu, maar ook naar boven en beneden. Zo kunnen bijvoorbeeld complexe launch & recovery operaties vanaf de brug(vleugel) worden gecoördineerd. De bewegende simulator geeft de bemanning inzicht in het bewegingsgedrag van het schip en de gevolgen daarvan voor de operatie. In de Virtual Reality kamers worden de nieuwste VR systemen onderzocht en toegepast voor maritieme systemen en operaties, zowel boven- als onderwater. Voor Human Factor aspecten zal worden samengewerkt met specialisten van TNO en NLR. Alle simulatoren kunnen aan elkaar worden gekoppeld om complexe multi-ship en multi-tool operaties te simuleren. Ook is een koppeling mogelijk met Commandocentrale simulatoren en simulatoren op afstand: in Den Helder en bij de Zeevaartscholen, internationaal en zelfs aan boord (Distributed Simulation). In het MARIN Seven Oceans Simulator centrum worden zo de nieuwste Virtual Reality en simulatortechnieken ontwikkeld en toegepast. Het centrum is essentieel voor innovatie en veilige operaties in de maritieme sector, maar ook voor de overheid: Scheepvaartveiligheid voor mensen, milieu en economie. Zo trainen alle Nederlandse loodsen bij MARIN. Het optimaliseren van overheidsinvesteringen in havens en vaarwegen. Effectieve schepen en maximale operationele inzet van schepen van de Koninklijke Marine.

28 R&D Plan De ontwikkeling van het centrum is urgent. Want de keten in de Concept - Design - Operations loop is zo sterk als de zwakste schakel. MARIN s rekentechnieken, testfaciliteiten en meetmethoden zijn op dit moment state-of-the-art. Maar MARIN s simulatorcentrum uit begin jaren negentig raakt verouderd, terwijl er juist grote behoefte is aan en mogelijkheden zijn voor flexibele inzet van Virtual Reality. Alleen door deze investering in Virtual Reality kan MARIN haar internationale toppositie behouden. Simulatorinzet voor het onderzoek naar het kapseizen van de Koreaanse Sewol veerboot, ontwerp van Marineschepen en de aanvaring met de Flinterstar. De investeringskosten voor het Seven Oceans Simulator centrum zijn: Gebouw en bouw simulatoropstellingen 4.5 miljoen Hardware 8.0 miljoen Eigen investering (zoals software ontwikkeling) 2.5 miljoen Totaal 15.0 miljoen Bij een eerdere indiening in het kader van het Toekomstfonds kwam MARIN bij een investering als deze jaarlijks 1,3-1,5 miljoen tekort. MARIN zoekt nog naar financiering van de overheid voor dit SOS centrum. Vanuit de huidige EZK Rijksbijdrage kan MARIN 0,6 miljoen / jaar reserveren voor de ontwikkeling van het Seven Oceans Simulator centrum (afschrijving en onderhoud). Dit is echter niet voldoende voor de ontwikkeling van het hele centrum en dit gaat ten koste van het onderzoek. MARIN overlegt hierover nog met de Departementen van EZK, I&W en Defensie, waarbij wordt gekeken naar een investering vooraf, een instandhoudingsbijdrage of naar financiering als onderdeel van projecten (waarbij de overheid als launching customer optreedt van het centrum). 5.2 Zero Emission Lab (ZEL) voor Hydro-Systems Integration MARIN werkt aan het thema Hydro-Systems Integration met als doel: de ontwikkeling van emissieloze schepen door een slimme koppeling te maken tussen hydrodynamica en de innovatieve scheepssystemen van de toekomst. Hiervoor ontwikkelen we een geavanceerde onderzoeks- en experimenteeromgeving: het Zero Emission Lab (ZEL), als uitbreiding van de huidige cavitatietunnel. In deze emissieloze machinekamer van de toekomst kunnen op realistische schaal het gedrag van de systemen aan boord, hun onderlinge integratie en de interactie met de hydrodynamica worden onderzocht en geoptimaliseerd. Het geheel resulteert in een wereldwijd unieke testopstelling voor het onderzoeken van innovatieve emissieloze voortstuwing in realistische dynamische vaarprofielen.

29 R&D Plan Het MARIN Zero Emission Lab (ZEL) als emissieloze machinekamer van de toekomst Aan de ene kant bevat het ZEL de hardware van zo n toekomstige machinekamer: brandstofcellen, batterijen, elektromotor, geavanceerde verbrandingsmotoren voor hybrides, elektrische infrastructuur, koelsystemen, supercapacitors, tandwielkast, automatiserings hardware en waterstofopslag. Aan de andere kant wordt dit gekoppeld aan de hydrodynamica: een echte schroef in de cavitatietunnel en een electromotor die samen (op basis van MARIN s geavanceerde hydrodynamische simulatiemodellen) het dynamisch gedrag kunnen simuleren: versnellen en vertragen, cavitatie en ventilatie, gedrag in golven, manoeuvreren, enzovoort. De combinatie is noodzakelijk om de efficiëntie en betrouwbaarheid van het gehele systeem te onderzoeken en garanderen. Deze Hydro-Systems Integration is uniek voor het ZEL. Ook zullen met simulatie-, monitoring- en big datatechnieken digital twins worden ontwikkeld van het echte schip en de testomgeving. Het geheel past in de betrokkenheid van het MARIN onderzoek in de hele life cycle van het schip op dit vlak. Dit werkt kosten- en risicoverlagend. CONCEPT DESIGN OPERATION Simulation Desk / Computer Testing Prototype Simulators Virtual reality Monitoring Big data De functionele en technische specificaties van het ZEL worden op dit moment ontwikkeld op basis van de laatste technologische inzichten. Dit proces wordt eind 2018/begin 2019 afgerond met de aanbesteding van de benodigde hardware componenten zoals hierboven beschreven. De totale hardware aanschaf bedraagt 1,3 miljoen. Deze systemen worden in 2019 geleverd. Daarna volgt in 2019 en 2020 het verdere detailontwerp, de systeemintegratie, de automatisering en de daadwerkelijke bouw van het ZEL. De MARIN manuren en kosten voor specialistische uitbesteding hiervan zijn 2,0 miljoen. De totale 3,3 miljoen wil MARIN bekostigen vanuit de Impulsgelden 2018, de huidige Rijksbijdrage, launching customership door de overheid en publiek-private samenwerking in Joint Industry Projecten. Het ZEL wordt zo ontwikkeld dat het direct toepasbaar is voor onderzoek naar het mogelijk emissieloos maken van de familie klein bovenwaterschepen voor Defensie in de periode De kennis en ervaring van het ZEL als machinekamer van de toekomst is daarom ook inzetbaar in

30 R&D Plan de ontwikkeling van deze schepen. MARIN wil in deze ontwikkeling nauw samenwerken met de Defensie Materieel Organisatie. Op deze manier is Defensie launching customer van een unieke faciliteit die daarna kan worden ingezet bij de energietransitie van de Nederlandse binnenvaart en zeevaart (short sea shipping).

31 R&D Plan BUDGETVERDELING RIJKSBIJDRAGE Zoals in de Inleiding genoemd, zijn in 2018 belangrijke stappen gezet rond de Overheidsfinanciering van het MARIN onderzoek voor overheid, maatschappij en brede maritieme sector. MARIN ontvangt in 2019 een Rijksbijdrage van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat van 6,3 miljoen. In 2020 zal dit verder oplopen tot 6,6 miljoen. Dit is precies op de richtinggevende ondergrens van 15% rijksbijdrage van de omzet zoals in de Kamerbrief wordt genoemd. De financiering van grote onderzoeksfaciliteiten komt ook uit deze gelden. Naast deze Rijksbijdrage zijn er in 2019 nog een aantal andere financieringsbronnen voor de MARIN Kennisbasis: TKI/PPS toeslag die wordt verkregen en ingezet rond Publiek-Private Samenwerking in JIP s. TKI/PPS toeslag die MARIN krijgt op basis van TKI relevante projecten (contractonderzoek met relevante kennis voor de Topsectoren) die door MARIN vanaf 2015 mocht worden ingezet voor het versterken van de Kennisbasis (TKI-gelden). Het MARIN Kennis Stimulerings Fonds (KSF): eigen financieel resultaat van MARIN uit contractonderzoek dat wordt ingezet voor extra kennis- en methodeontwikkeling en het stroomlijnen van processen. Gelden van de vakdepartementen voor kennisontwikkeling specifiek voor beleid (op basis van Kennis en Innovatie Agenda s), zoals de Contouren van Defensie en het RWS raamcontract (KIA s vakministeries). Door deze combinatie van gelden is duidelijk een groei in de kennisontwikkeling bij MARIN te zien. De TKI gelden moeten ingezet worden binnen 5 jaar nadat deze verkregen zijn. Van 2013 tot 2015 is veel TKI geld ontvangen op basis van TKI relevante projecten. Deze gelden moeten vóór medio 2020 ingezet zijn. De inzet van deze TKI gelden valt deels samen met de toegenomen Rijksbijdrage, waardoor er een tijdelijke piek in het onderzoekswerk ontstaat. Deze wordt ingezet voor het inhalen van achterstanden uit het verleden: 14,000,000 12,000,000 Financieringsbronnen 10,000,000 8,000,000 6,000,000 4,000,000 2,000,000 TKI - gelden KIA's vakministeries MARIN KSF Gelden voor PPS (MaFu) Impulsgelden 2018 Kennisbasis Op basis van de doelen die door de overheid geformuleerd zijn rond de inzet van de Rijksbijdrage en de MARIN Strategie, kiest MARIN op de lange termijn voor de volgende inzet van de Rijksbijdrage: 0,6 miljoen voor grote faciliteiten (zoals het Simulatorcentrum) 2,7 miljoen voor de Kennisbasis (Maritieme thema s en Sleuteltechnologieën) 1,8 miljoen voor Missiegedreven onderzoek 1,5 miljoen voor MARIN bijdrage aan Publiek-Private Samenwerking (Matching Fund / PPS).