Plan van Aanpak Omgevingsvisie

Transcriptie

1 Plan van Aanpak Omgevingsvisie

2 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding plan van aanpak Omgevingsvisie... 1 Hoofdstuk 2. Wat is de omgevingsvisie?... 2 Hoofdstuk 3. Participatie- en communicatiestrategie... 3 Hoofdstuk 4. Processtappen om te komen tot de omgevingsvisie... 4 Hoofdstuk 5. Financiën en organisatie... 6 Hoofdstuk 6. Planning... 7 Bijlagen... 9

3 Hoofdstuk 1. Inleiding plan van aanpak Omgevingsvisie Iedereen wenst een leefomgeving waar het prettig wonen, werken en recreëren is. In ons dichtbevolkte land moeten we behoeften en wensen zorgvuldig afwegen om tot verantwoorde keuzes te komen. De nieuwe Omgevingswet biedt de kans dit nóg beter te doen. Portefeuillehouder Arie Speksnijder: In samenwerking met inwoners, ondernemers en andere stakeholders willen we tot een breed gedragen omgevingsvisie komen. Een visie waarin de waarden, thema's, ambities en doelstellingen van de samenleving volop de ruimte krijgen. En door in de uitvoering alle belangen aan het begin integraal mee te nemen in de afweging van initiatieven, kunnen we simpelere en eenduidigere procedures hanteren. Met als gevolg: snellere en betere besluitvorming! We staan te popelen om hiermee aan de slag te gaan. De belangrijkste doelen van de Omgevingswet zijn: Bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, en doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften. Eén van de instrumenten van de Omgevingswet is de omgevingsvisie. Gemeenten, provincies en Rijk worden verplicht om één grondgebied dekkende omgevingsvisie op te stellen. De nieuwe Omgevingswet stelt een aantal criteria waar een omgevingsvisie aan moet voldoen: a) een beschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, b) de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkelingen, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied, c) de hoofdzaken van het voor de fysieke leefomgeving te voeren integrale beleid. In dit plan van aanpak wordt aangegeven hoe we de omgevingsvisie gaan opstellen. Daarbij besteden we aandacht aan: de definitie van de omgevingsvisie voor Zwartewaterland de verschillende processtappen om te komen tot een omgevingsvisie de organisatie van de participatie de financiën en organisatie de planning 1

4 Hoofdstuk 2. Wat is de omgevingsvisie? De omgevingsvisie is een integrale, lange termijn visie op de noodzakelijke en gewenste ontwikkelingen in de (fysieke) leefomgeving. Onder fysieke leefomgeving verstaan we bijvoorbeeld bouwwerken, infrastructuur, watersystemen, bodem, lucht, landschap, natuur en erfgoed. Integraal betekent dat we deze aspecten in samenhang bekijken bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid. Wij willen de kansen benutten die de omgevingsvisie biedt om onze kernwaarden gezamenlijk te bepalen en deze te beschermen en te ontwikkelen. Daarbij werken we samen met inwoners, ondernemers en andere partners. Het doel van de visie is om de inzichtelijkheid en het gebruiksgemak van ons beleid te vergroten. Inwoners, ondernemers en andere partners van Zwartewaterland kunnen bij wijze van spreken in één oogopslag zien waar we als gemeente voor staan. Door op onze kwalitatieve kernwaarden te sturen vergroten we de ruimte om per situatie een afweging te maken en dragen we bij aan snellere en betere besluitvorming. De omgevingsvisie geeft helderheid over welke kant we op willen ontwikkelen, maar ook over wat we juist niet willen. De omgevingsvisie vormt een belangrijke basis voor de omgevingsprogramma s, de omgevingsvergunningen en het omgevingsplan (zie bijlage 1 voor uitleg over en de relatie tussen deze instrumenten). Voor Zwartewaterland zijn de uitgangspunten van de omgevingsvisie: een (echte) integrale visie door verbinden van opgaven op verschillende deelgebieden. Onze huidige nota s gaan (gedeeltelijk) op in de visie; we richten ons op een heldere leidende ambitie en een aantal verbindende kernopgaven; uitnodigend voor onze inwoners, ondernemers en partners door richtinggevend te zijn ten aanzien van de inzet en rol van de gemeente (maakt keuzes en geeft duidelijkheid); gebiedsgericht door per deelgebied heldere ambities en richtinggevende uitspraken te doen; participatief door totstandkoming samen met onze inwoners, ondernemers en partners. De omgevingsvisie staat niet op zichzelf. Er liggen verschillende raakvlakken met ander beleid en trajecten, zowel intern als extern. Bij de totstandkoming van de omgevingsvisie is het belangrijk rekening te houden met: Beleid (zowel intern, extern, huidig en toekomstig beleid) Betrokken partijen (zowel intern, extern, overheid als niet-overheid) Trends Daarnaast is de omgevingsvisie van belang omdat dit de inhoudelijke basis vormt voor omgevingsprogramma s, het omgevingsplan en de omgevingsvergunningen. In het figuur hieronder wordt inzichtelijk gemaakt hoe de instrumenten zich tot elkaar verhouden en waar de bevoegdheid ligt. 2

5 Hoofdstuk 3. Participatie- en communicatiestrategie Samen bouwen aan onze toekomst De omgevingsvisie van Zwartewaterland raakt ons allemaal, daarom krijgt iedereen de kans om mee te denken en mee te doen en invloed uit te oefenen op de omgeving. De ontwikkeling en implementatie van de omgevingsvisie is een complex proces waarbij veel verschillende partijen, intern en extern, betrokken zijn. We willen zoveel mogelijk samen optrekken zodat alle partijen invloed hebben op inhoud en proces. Om maximale input en betrokkenheid te creëren stellen we heldere spelregels op en maken we het proces transparant. Verwachtingsmanagement en haalbaarheid hebben voortdurend onze aandacht. Waar mogelijk proberen we aan te sluiten bij bestaande en lopende participatietrajecten en communicatiemomenten. De communicatie is erop gericht om zoveel mogelijk inwoners en partijen de gelegenheid te geven het proces te volgen en actief mee te doen. We stimuleren de dialoog, het ontwikkelen van initiatieven en het uitbreiden van samenwerkingsverbanden. Van elke partij kan op verschillende momenten een verschillende mate van betrokkenheid worden gevraagd of gewenst, passend bij het ambitieniveau Selectief zoals gekozen in de startnotitie Omgevingswet. Partijen worden vooraf geïnformeerd over de mate van betrokkenheid en wat dit betekent voor de input die geleverd wordt. Gemeente Stakeholders Interne proces Het interne proces is gestart in april 2017 met het vaststellen van de Startnotitie omgevingsvisie. Dit plan van aanpak is daarop het vervolg. Dit plan is gemaakt met de scrum methodiek: een participatief intern proces, disciplines overstijgend. Deze methodiek zorgt voor brede betrokkenheid en een integrale manier van werken. Via een intern communicatietraject informeren en betrekken we de medewerkers over en bij het proces en de voortgang. Hierbij maken we zoveel mogelijk gebruik van de bestaande kanalen en overlegstructuren. Rol gemeenteraad De raadsleden hebben bij de totstandkoming van de omgevingsvisie verschillende rollen. Het is goed deze te onderscheiden en hier bewust van te zijn. De gemeenteraad heeft vanuit zijn bestuurlijke functie een rol: kaderstellend, volksvertegenwoordigend en controlerend. Daarnaast hebben de leden van de gemeenteraad een rol in de participatie. Externe proces Het externe proces start met het moment waarop het college het besluit neemt dit plan van aanpak ter vaststelling voor te leggen aan de gemeenteraad. Om te komen tot de omgevingsvisie zijn verschillende processtappen onderscheiden (zie hoofdstuk 4). Per processtap is gekeken welke mate van participatie daar het beste bij past. Participatie- en communicatiekalender De participatie- en communicatiestrategie wordt per processtap verder uitgewerkt op basis van mijlpalen, natuurlijke momenten, netwerken van partners etc. De middelen worden per stap concreet uitgewerkt en uitgezet in de tijd. Deze kalender is een dynamisch document en wordt gedurende het proces bijgewerkt. 3

6 Hoofdstuk 4. Processtappen om te komen tot de omgevingsvisie Het opstellen van de omgevingsvisie is opgesplitst in een aantal processtappen: 1. Start van het proces Omgevingsvisie : We informeren onze inwoners, ondernemers, (keten)partners, organisaties en andere geïnteresseerden (hierna genoemd: betrokken partijen), zodat mensen weten wat de omgevingsvisie is, wat die voor iedereen betekent en hoe we die in Zwartewaterland vorm willen geven. 2. Voorlopig benoemen van Onze kernopgaven : Wat zijn de belangrijkste opgaven voor Zwartewaterland voor de toekomst? We definiëren Onze kernopgaven op basis van de inventarisatie van bestaand beleid (gemeentelijk, regionaal en landelijk). Parallel hieraan maken we al een start met het bevragen van de betrokken partijen over wat zij zien als de belangrijkste kernopgaven (processtap 3). De gemeenteraad stelt Onze kernopgaven voorlopig vast. 3. Participatief traject, deel 1 Onze kernopgaven en deelgebieden : We vragen aan de betrokken partijen om aan te geven wat hun leefomgeving is om input te verzamelen voor de indeling in deelgebieden. Met de betrokken partijen gaan we op zoek naar Onze kernopgaven, met daarbij extra aandacht voor specifieke doelgroepen zoals jongeren en nieuwkomers. Dit loopt deels parallel aan processtap Vaststellen van Onze kernopgaven en deelgebieden : Wij maken een keuze in en rangschikken Onze kernopgaven. De deelgebieden stellen wij vast op basis van de ontvangen input, gebiedskenmerken (bebouwd gebied, open gebied, rivierenlandschap), functies en toepasbaarheid. De gemeenteraad stelt Onze kernopgaven en deelgebieden vast inclusief een prioritering en vervolg. 5. Participatief traject, deel 2 Opstellen visie per deelgebied : Samen met de inwoners, ondernemers, (keten)partners, organisatie en andere geïnteresseerden die zich betrokken voelen bij het betreffende deelgebied maken we een visie voor dat deelgebied. 6. Besluitvorming door de gemeenteraad De gemeenteraad stelt de Omgevingsvisie Zwartewaterland vast. Bovenstaande stappen en de samenhang er tussen is weergegeven in de volgende figuur. Tevens is in de figuur aangegeven welke mate van participatie gekozen is bij elke processtap. 4

7 5

8 Hoofdstuk 5. Financiën en organisatie Op financieel gebied heeft de gemeente Zwartewaterland al geanticipeerd op de invoering van de Omgevingswet, inclusief omgevingsvisie en omgevingsplan. De benodigde middelen voor de omgevingsvisie zijn gekoppeld aan de Kadernota en Programmabegroting , de budgetten maken onderdeel uit van de ramingen van het programmaplan Omgevingswet. Een integrale aanpak van de omgevingsvisie vraagt de inzet van verschillende eenheden in de organisatie. Voor het participatietraject en het opstellen van de omgevingsvisie ligt het zwaartepunt van de benodigde uren bij Ruimtelijke ontwikkeling, Communicatie en Participatie. Hieronder wordt een globale inschatting gegeven van de benodigde interne capaciteit in uren per jaar. Voor het uitvoeren van de opdracht wordt een kernteam in het leven geroepen, bestaande uit: Deelnemers: Inschatting benodigde uren: Projectleider Omgevingsvisie Communicatieadviseur Aanjager Inwonersparticipatie Projectleider Omgevingsplan Strategisch Beleidsadviseur Ruimtelijk Domein Strategisch Beleidsadviseur Sociaal Domein Beleidsadviseur Beheer Openbare Ruimte Totaal: Besloten is met ingang van eind oktober 2017 een externe projectleider omgevingsvisie aan te stellen voor 3 dagen per week. De projectleider wordt betaald vanuit de budgetten voor de Omgevingswet die opgenomen zijn in de Kadernota en Programmabegroting Voor de uren van de Communicatieadviseur en de Aanjager Inwonersparticipatie geldt dat deze bestaan uit het bieden van ondersteuning bij het betrekken van onze inwoners, ondernemers, (keten)partners, organisaties en andere geïnteresseerden, de organisatie van de benodigde bijeenkomsten, het opzetten van bijvoorbeeld een digitaal discussieplatform en de formele communicatie rond de besluitvorming. Omdat het om een substantiële inzet gaat, is het mogelijk dat hiervoor externe versterking aangetrokken moet worden. De kosten voor het communicatie- en participatieproces vallen ook onder de budgetten voor de Omgevingswet die opgenomen zijn in de Kadernota en Programmabegroting Naast het kernteam zal ook een groot aantal personen uit de ambtelijke organisatie direct betrokken worden bij het opstellen van de omgevingsvisie. Deze personen vormen de klankbordgroep. In deze klankbordgroep zijn alle relevante beleidsvelden vertegenwoordigd evenals de Kerncoördinatoren. Daarnaast zal ook input vanuit Geo-informatie nodig zijn om vorm te geven aan het participatieproces en de omgevingsvisie zelf. De verwachting is dat de klankbordgroep elkaar maandelijks ontmoet om af te stemmen over de omgevingsvisie. De uren voor de klankbordgroep behoren tot de normale taakuitvoering van de betrokken personen en zitten in de bestaande formatie. Deze inzet van uren wordt vooraf besproken met de betreffende eenheidsmanagers. De koppeling met de Omgevingswet als geheel en de andere kerninstrumenten van de Omgevingswet wordt gewaarborgd in de 2-wekelijkse Kerngroep Omgevingswet. In bijlage 2 is een kort overzicht gegeven van mogelijke risico s in het Omgevingsvisie-proces. In deze risicoanalyse is aangegeven welke ongewenste gebeurtenissen zich voor kunnen doen ten aanzien van de inhoud en het proces, welke gevolgen dit kan hebben en welke maatregelen ertegen getroffen kunnen worden. 6

9 Hoofdstuk 6. Planning In afbeelding 1 is de planning opgenomen waarin de processtappen uit hoofdstuk 4 verder zijn uitgewerkt en weggezet zijn in de tijd. Afbeelding 1. Planning processtappen Momenten: Bevoegdheid van/eigenaar: Mate van participatie: Nov '17 Dec '17 Jan '18 Feb '18 Mrt '18 Apr '18 Mei '18 Juni '18 Juli '18 Aug '18 Sep '18 Okt '18 Nov'18 Dec '18 Jan '19 Feb '19 Mrt '19 Apr '19 Mei '19 Juni '19 Juli '19 Raadsinformatiebijeenkomst Omgevingswet Gemeenteraad (informeel) Informeren Plan van Aanpak: Behandeling Plan van Aanpak in college College Informeren Vaststellen Plan van Aanpak in gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Definiëren van 'Onze kernopgaven' Beleidsinventarisatie Ambtelijk Nvt Definiëren van 'Onze kernopgaven' Ambtelijk Nvt Voorlopig vaststellen van 'Onze kernopgaven' door college College Informeren Voorlopig vaststellen van 'Onze kernopgaven' door de gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Participatief traject, deel 1 Participatief traject, deel 1 'Onze kernopgaven en Ambtelijk Raadplegen deelgebieden' Verwerken opbrengst participatief traject, deel 1 Ambtelijk Nvt Vaststellen van 'Onze kernopgaven en deelgebieden' College Informeren inclusief prioritering en vervolg in college Vaststellen van 'Onze kernopgaven en deelgebieden' inclusief prioritering en vervolg in gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Participatief traject, deel 2 Participatief traject, deel 2 'Opstellen visie per deelgebied Ambtelijk Adviseren Verwerken opbrengst participatief traject, deel 2 Ambtelijk Nvt Vaststellen omgevingsvisie Vaststellen omgevingsvisie door college College Informeren Vaststellen omgevingsvisie door gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren = (besluit)moment college of raad = afhankelijkheid in de planning In afbeelding 2 is weergegeven welke mate van participatie past bij een bepaald moment en wie op dat moment welke bevoegdheid heeft. 7

10 Afbeelding 2. Overzicht bevoegdheden/eigenaarschap en mate van participatie per processtap Moment Bevoegdheid/eigenaar Mate van participatie Raadsinformatiebijeenkomst Omgevingswet Gemeenteraad (informeel) Informeren Plan van aanpak: Collegebesluit over het aanbieden van het plan van aanpak aan de gemeenteraad College Informeren Vaststellen plan van aanpak door de gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Definiëren van Onze kernopgaven Beleidsinventarisatie Ambtelijk Nvt Definiëren van Onze kernopgaven Ambtelijk Nvt Voorlopig vaststellen van Onze kernopgaven door college College Informeren Voorlopig vaststellen van Onze kernopgaven door de gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Participatief traject, deel 1 Participatief traject, deel 1 Onze kernopgaven en deelgebieden Ambtelijk Raadplegen Verwerken opbrengst participatief traject, deel 1 Ambtelijk Nvt Vaststellen van Onze kernopgaven en deelgebieden inclusief prioritering en vervolg in college College Informeren Vaststellen van Onze kernopgaven en deelgebieden inclusief prioritering en vervolg in gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Informeren Participatief traject, deel 2 Participatief traject, deel 2 Opstellen visie per deelgebied Ambtelijk Adviseren Verwerken opbrengst participatief traject, deel 2 Ambtelijk Nvt Vaststellen omgevingsvisie Vaststellen omgevingsvisie door college College Informeren Vaststellen omgevingsvisie door gemeenteraad Gemeenteraad (kaderstellend) Wettelijke procedure 8

11 Bijlagen Bijlage 1. Instrumentarium Omgevingswet

12 Bijlage 2. Risicoanalyse Risicoanalyse Omgevingsvisie Zwartewaterland Ongewenste gebeurtenis Gevolg Maatregel Risico s op inhoud Beperkte houdbaarheid door maatschappelijke dynamiek. Visie is al verouderd voordat deze klaar is, we zijn ingehaald door de werkelijkheid. Zorgen voor een dynamisch document met een cyclische update. Onenigheid tussen verschillende actoren doordat er frictie ontstaat tussen de afwegingscriteria. Geen gedragen visie. Duidelijk en transparant participatieproces. Onze kernopgaven zijn niet duidelijk geformuleerd. Risico s op vertraging proces Te veel belangstelling voor participatie. Kan leiden tot verschillende interpretaties en afwegingen. Meer menskracht nodig om de opbrengst uit het participatieproces te verwerken. Wanneer de opbrengst uit het participatieproces niet voldoende meegenomen wordt, kan teleurstelling en frustratie ontstaan. Formulering controleren op eenduidigheid bij de verschillende actoren. In het participatie/communicatieplan voldoende geld, tijd en middelen beschikbaar stellen om vorm te geven aan de communicatie/participatie en dit aan te kunnen passen. Te weinig belangstelling voor participatie. Onzekerheid over draagvlak, imagoschade. In het participatie/communicatieplan voldoende geld, tijd en middelen beschikbaar stellen om vorm te geven aan de communicatie/participatie en dit aan te kunnen passen. Belang van omgevingsvisie voor latere omgevingsplannen benadrukken in de communicatie. Flexibiliteit om meer tijd en middelen in te zetten later in het proces, tijdens de procedure. Verkeerde inschatting van uren, onduidelijkheid over op welke momenten capaciteit nodig is. Competenties niet toegerust op de nieuwe rol. College en/of raad zijn niet akkoord met de uitkomsten van participatie. Gemeenteraadsverkiezingen Menskracht niet beschikbaar. Risico s in participatie-/communicatieproces, afbreukrisico motivatie van medewerkers. Geen of vertraagde besluitvorming, waardoor teleurstelling en frustratie kan ontstaan. Besluitvorming vertraagd, doordat de nieuwe gemeenteraad niet akkoord is met de uitgangspunten. Pragmatisch plannen en planning opnemen in de personeelsplanning voor het MT. Knelpunten tijdig signaleren en waar nodig opschalen. Knelpunten tijdig signaleren en oplossingsrichtingen in beeld brengen (gedacht kan worden aan opleiding, inhuur, training on the job). College en raad aangehaakt houden door tussentijds terug te koppelen. Omgevingsvisietraject meenemen in inwerkprogramma voor de nieuwe gemeenteraad. Het voorlopig vaststellen van onze kernopgaven is een taak voor de nieuwe raad.