Programmabegroting 2018 Recreatieschap Rottemeren

Transcriptie

1 Programmabegroting 2018 Recreatieschap Rottemeren 10 april 2017

2 Programmabegroting 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Bestuurlijke samenvatting 2 2. Uitgangspunten 5 3. Programmaplan Programma 1: Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden Programma 2: Ontwikkeling Algemene dekkingsmiddelen Overzicht Overhead Paragrafen Weerstandsvermogen en risicobeheersing Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Grondbeleid Bedrijfsvoering 32 5 Financiële begroting 33 Bijlagen 42 1

3 Programmabegroting 2018 Bestuurlijke samenvatting 1. Bestuurlijke samenvatting In deze bestuurlijke samenvatting zijn de speerpunten per programma benoemd. Deze punten zijn verder uitgewerkt in hoofdstuk 3: Programmaplan en hoofdstuk 4: Paragrafen. In hoofdstuk 3 is ook beschreven wat onder de reguliere werkzaamheden valt. Bestuurlijke context Omvorming Gemeenschappelijke Regeling De provincie Zuid-Holland heeft in haar visie op de besturing van het natuur-, recreatie- en waterbeleid in het coalitieakkoord aangegeven geen rol meer voor zichzelf te zien in de uitvoering van het beheer van recreatiegebieden. Als uitvloeisel daarvan heeft Provinciale Staten op 11 november 2015 besloten om per 1 januari 2017 uit het recreatieschap Rottemeren te treden. Na een intensieve discussie binnen het recreatieschap over de wijze waarop de gemeentelijke samenwerking vormgegeven kan worden na uittreding van de provincie Zuid-Holland heeft het Algemeen Bestuur op 2 november 2016 het voornemen vastgesteld om de huidige gemengde Gemeenschappelijke Regeling voor het Recreatieschap Rottemeren om te vormen tot een collegeregeling. Aan deze aangepaste regeling, met 1 januari 2018 als verwachte datum van inwerkingtreding, nemen alleen de colleges van B&W deel. Op verzoek van het recreatieschap heeft Provinciale Staten op 9 november 2016 besloten haar uittreeddatum te verschuiven naar 1 januari Hierdoor kunnen alle noodzakelijke wijzigingen in de Gemeenschappelijke Regeling in één keer doorgevoerd worden. Het Algemeen Bestuur heeft op 2 november 2016 besloten een financieringsovereenkomst aan te gaan met de provincie Zuid-Holland waarin o.a. de uittreedcondities zijn vastgelegd. Als uitgangspunt is gehanteerd dat de provincie geen directe financiële betrokkenheid meer heeft bij het recreatieschap Rottemeren. Hiermee is aangesloten bij de nieuwe verdeelsleutel na opheffing van het Koepelschap Buitenstedelijk Groen, waarbij de gemeente Rotterdam het provinciale aandeel in de financiering overneemt. Bij de nadere uitwerking van het besluit om de Gemeenschappelijke Regeling om te vormen is specifieke aandacht voor de taak beheer van (weg)infrastructuur. De eventuele consequenties van de besluitvorming ten aanzien van deze taak dienen nog te worden verwerkt in deze programmabegroting. Samenwerkingsovereenkomst Het Algemeen Bestuur heeft op 2 november 2016 besloten een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan met de provincie Zuid-Holland en Staatsbosbeheer. Deze samenwerkingsovereenkomst borgt de continuïteit van de dienstverlening zoals die tot en met 31 december 2016 door Groenservice Zuid-Holland werd uitgevoerd en geeft ruimte om met Staatsbosbeheer te onderzoeken of vanuit een gedeelde visie en ambities een langdurige en strategische samenwerking kan ontstaan. De overeenkomst is aangegaan voor twee jaar, waarbij inhoudelijk ruimte is voor aanpassingen als gevolg van de ontwikkelingen binnen het schap. In de tweede helft van 2017 zal een eerste reflectie op deze samenwerking worden gedeeld in het Algemeen Bestuur. In 2018 zal dit tot nadere besluitvorming leiden. 2

4 Programmabegroting 2018 Bestuurlijke samenvatting Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden Gebiedsbeheer De Hennipgaarde (9 ha) wordt met ingang van 2018 toegevoegd aan het beheerareaal van de Rottemeren. Ook het project Ontwikkellocaties zal kunnen leiden tot aanpassing van de inrichting van het recreatiegebied. In het kader van het programma De Rotte verdient het wordt verder gewerkt aan het zoeken naar en implementeren van nieuwe beheer- en samenwerkingsmodellen, die de recreatie een nieuwe impuls geven en/of bijdragen aan versterken van landschaps- en natuurwaarden, aan het maatschappelijk draagvlak en kostenbeheersing of verdienvermogen. Bij deze inspanningen zal nadrukkelijk de verbinding worden gezocht met de sociale agenda van de gemeente(n) en de inzet van vrijwilligers en maatschappelijke organisaties. In de komende jaren kan de landelijk optredende essentaksterfte impact hebben op de bosbeplantingen van de Rottemeren. Het verloop van de aantasting van bosopstanden wordt nauwlettend gevolgd zodat de eventuele consequenties tijdig in beeld kunnen worden gebracht. Grondzaken en exploitaties (Economisch beheer) In het kader van het programma De Rotte verdient het wordt verder gewerkt aan de doorwerking van de projecten Ontwikkellocaties en Marketing en programmering. Het aantrekken van structurele exploitaties is er opgericht de identiteit en attractiewaarde van het gebied te versterken. Evenementen dienen te passen binnen de beleidsmatige kaders van de gemeenten op o.a. het gebied van veiligheid en de landelijke regelgeving vanuit de flora- en faunawet. Daarnaast is het maatschappelijk draagvlak van belang. Regelgeving en Handhaving Voor de situatie vanaf 2018 zullen door de afzonderlijke gemeenten op elkaar aansluitende gebiedsverordeningen moeten worden vastgesteld. Dit zal voor het Rottemerengebied vorm krijgen door één identieke grondslag te kiezen voor in ieder geval het gebruik van het water van de Rottemeren. Ontwikkeling In het kader van de programma s De Rotte Verdient het, Gebiedsontwikkeling A16 en Rivieroevers wordt verder invulling gegeven aan nieuwe projecten en innovatieve ontwikkelingen met als doel vitale en aantrekkelijke gebieden te realiseren en te behouden. Het programma De Rotte Verdient het biedt structuur aan een aantal grote en minder grote opgaven van het recreatieschap. Na jaren voorbereiding en intensief gesprek met omwonenden wordt verwacht dat in 2018 de eerste feitelijke werkzaamheden zullen plaatsvinden voor de aanleg van de A 16 Rotterdam. De gebiedsontwikkeling vanuit recreatief oogpunt wordt in het verlengde van de aanleg van de A16 opgepakt door het Recreatieschap. Het programma Rivieroevers wordt uitgevoerd door de gemeente Rotterdam en mede gefinancierd met middelen van het Recreatieschap. Financiële samenvatting Bij de 2 e begrotingswijziging 2017 is aangegeven dat het nadelige exploitatiesaldo is teruggebracht tot ruim (tegen nadelig saldo van primair begroot) voor

5 Programmabegroting 2018 Bestuurlijke samenvatting In de begroting 2018 is echter door indexatie van diverse lasten ( 4.501) en door in beheer nemen van de 9ha Hennipgaarde een toename op de Reguliere Onderhoudskosten voorzien van per jaar. Daarnaast vervalt met ingang van 2018 de jaarlijkse onttrekking uit de investeringsreserve van (tbv externe projecten) ten gunste van de exploitatie. Hierdoor is het nadelige begrotingssaldo 2018 uitgekomen op Dit tekort wordt gedekt wordt vanuit de Algemene Reserve. In 2017 zullen nadere voorstellen aan het bestuur worden gedaan om het exploitatietekort op te lossen. De deelnemersbijdrage bedraagt en is gespecificeerd weergegeven in hoofdstuk 3.3 Algemene Dekkingsmiddelen. Voor een nadere specificatie van de lasten en baten wordt verwezen naar de diverse programma s. In hoofdstuk 5 wordt verder ingegaan op de meerjarenraming en de vermogenspositie. Wijziging in verslaggeving met ingang van 2018 De verslaggevingsvoorschriften voor gemeenten en provincies zijn met ingang van 2017 gewijzigd. Voor gemeenschappelijke regelingen gelden deze wijzigingen vanaf Voor het schap leidt dit in hoofdlijn tot de volgende aanpassingen: Overhead wordt niet meer onder de afzonderlijke beleidsprogramma s verantwoord, maar wordt voortaan centraal in een apart overzicht opgenomen. Investeringen met maatschappelijk nut moeten voortaan worden geactiveerd. In de praktijk gaat het hier om de uitgaven op kredieten (projecten). Voorheen werden deze uitgaven rechtstreeks binnen de programma s (exploitatie) verantwoord. Voortaan zullen de uitgaven moeten worden geactiveerd. Vervolgens zal hier op worden afgeschreven. De afschrijvingslasten worden wel binnen de programma s (exploitatie) verantwoord. Zoals aangegeven worden investeringen met maatschappelijk nut vanaf 2018 verplicht geactiveerd. Op deze investeringen wordt jaarlijks afgeschreven. Voorgesteld wordt om een reserve in te stellen ter dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten. 4

6 2. Uitgangspunten Met ingang van 1 januari 2015 is de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) gewijzigd. Deze wetsaanpassing heeft onder meer gevolgen voor de indieningstermijn van de programmabegroting. In de praktijk betekent dit dat de programmabegroting half april voorafgaand aan het betreffende begrotingsjaar gereed moet zijn. Het uitgangspunt voor de programmabegroting 2018 is het bestaande en aanvaarde beleid, zoals vastgelegd in de programmabegroting 2017 (inclusief begrotingswijzigingen), de Najaarsrapportage 2016 en de besluiten van het Algemeen Bestuur tot 1 maart De opbrengsten uit huren, pachten, e.d. worden conform de actuele contracten bijgesteld en ook worden eventuele nieuwe (externe) ontwikkelingen (bij bestaand beleid) meegenomen. Voor de prijsstijging op de ramingen voor 2018 is een indexatie van 0,1% toegepast, overeenkomstig het indexeringspercentage van de Kring van gemeentesecretarissen. Deze indexering wordt toegepast op alle lasten, met uitzondering van belastingen, verzekeringen, rentelasten en afschrijvingen. Op basis van het voorzichtigheidsbeginsel, wordt de indexering in principe niet toegepast op de baten. Voor de meerjarenraming 2019 tot en met 2021 is geen indexering toegepast. De begroting 2018 en de meerjarenraming moeten, conform de uitgangspunten in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), structureel en reëel in evenwicht zijn. Dit houdt in dat structurele lasten alleen worden gedekt met structurele baten. Als dit niet het geval zou zijn, zou de kans groot zijn dat er op termijn een begrotingstekort ontstaat. De nadere uitwerking is opgenomen in de financiële begroting (zie hoofdstuk 5). Op verzoek van een aantal deelnemers bevat de begroting een meerjarenraming. Vanaf wordt de dienstverlening niet meer afgenomen van G.Z-H, maar van Staatsbosbeheer. In de voorliggende begroting 2018 is de dienstverlening van Staatsbosbeheer opgenomen overeenkomstig de dienstverleningsbedragen uit de begroting Daarnaast heeft de provincie Zuid-Holland in haar visie op de besturing van het natuur-, recreatieen waterbeleid in het coalitieakkoord aangegeven geen rol meer voor zichzelf te zien in de uitvoering van het beheer van recreatiegebieden. Als uitvloeisel daarvan heeft Provinciale Staten op 11 november 2015 besloten om per 1 januari 2017 uit het recreatieschap Rottemeren te treden. Na een intensieve discussie binnen het recreatieschap over de wijze waarop de gemeentelijke samenwerking vormgegeven kan worden na uittreding van de provincie Zuid- Holland heeft het Algemeen Bestuur op 2 november 2016 het voornemen vastgesteld om de huidige gemengde Gemeenschappelijke Regeling voor het Recreatieschap Rottemeren om te vormen tot een collegeregeling. Aan deze aangepaste regeling, met 1 januari 2018 als verwachte datum van inwerkingtreding, nemen alleen de colleges van B&W deel. Op verzoek van het recreatieschap heeft Provinciale Staten op 9 november 2016 besloten haar uittreeddatum te verschuiven naar 1 januari Hierdoor kunnen alle noodzakelijke wijzigingen in de Gemeenschappelijke Regeling in één keer doorgevoerd worden. 5

7 Het Algemeen Bestuur heeft op 2 november 2016 besloten een financieringsovereenkomst aan te gaan met de provincie Zuid-Holland waarin o.a. de uittreedcondities zijn vastgelegd. Als uitgangspunt is gehanteerd dat de provincie geen directe financiële betrokkenheid meer heeft bij het recreatieschap Rottemeren. Hiermee is aangesloten bij de nieuwe verdeelsleutel na opheffing van het Koepelschap Buitenstedelijk Groen, waarbij de gemeente Rotterdam het provinciale aandeel in de financiering overneemt. Leeswijzer Het voormalige programma 1 (was Bestuurlijke Aangelegenheden) is voortaan het nieuwe Overzicht Overhead. Dit overzicht is opgenomen in paragraaf 3.4. Hieronder vallen de producten Bestuursondersteuning, Financiën (exclusief de post treasury ) en Juridische Zaken (voor zover betrekking hebbend op het taakveld overhead). Voor de bepaling van de overhead is aangesloten bij de taakvelden zoals beschreven in het gewijzigde Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De voormalige programma s 2 (Beheer, onderhoud en exploitatiegebieden) en 3 (Ontwikkeling) zijn programma 1 respectievelijk 2 geworden. De begrotingspost voor treasury (voorheen onderdeel van het programma Bestuurlijke Aangelegenheden, product Financiën) wordt voortaan toegevoegd aan het Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen. In de bijlage is een nieuw overzicht van de programma s, producten en de voorgeschreven taakvelden opgenomen. 6

8 3. Programmaplan Het programmaplan is opgebouwd uit de volgende onderdelen: - Programma 1 Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden - Programma 2 Ontwikkeling - Algemene dekkingsmiddelen - Overzicht overhead. In dit hoofdstuk wordt per programma een toelichting gegeven op de ambities, de voorgestelde aanpak om deze ambities te realiseren en wat de kosten hiervoor zijn. 3.1 Programma 1: Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden Ambitie: Wat willen we bereiken? De natuur- en recreatiegebieden vallend binnen de gemeenschappelijke regeling worden onderhouden conform het principe schoon, heel en veilig voor een optimaal gebruik door de bezoekers. Onder het beheer van de gebieden vallen tevens diverse exploitaties, die bijdragen aan de recreatieve kwaliteit. Aanpak: Wat gaan we daarvoor doen? Het beheer, onderhoud en de exploitatie van de gebieden wordt gerealiseerd door middel van de volgende producten: 1. Gebiedsbeheer; 2. Economisch beheer; 3. Regelgeving & handhaving; 4. Communicatie. Ad.1 Gebiedsbeheer Het product gebiedsbeheer betreft het doen onderhouden van de natuur- en recreatiegebieden en de daarbij behorende beheertaken. De basis voor de reguliere onderhoudswerkzaamheden is beschreven in het terreinbeheermodel (TBM). Dit model is opgebouwd uit doeltypen met specifieke recreatieve doelen en maatregelen gerelateerd aan marktconforme normprijzen per doeltype. Continue evaluatie van de onderhoudswerkzaamheden draagt bij aan het voortdurend actualiseren van het terreinbeheermodel en het beheersbaar houden van zowel de te treffen onderhoudsmaatregelen als de kosten. Ten behoeve van de werkzaamheden voor het groot onderhoud wordt gebruik gemaakt van een jaarlijks geactualiseerde meerjarenonderhoudsprognose. Hiermee worden voorzieningen getroffen voor toekomstig groot onderhoud. Met behulp van het uitvoeren van diverse inspecties, wordt de staat van het beoogde groot onderhoud getoetst. De bevindingen uit deze voortdurende evaluatie worden verwerkt alvorens de werkzaamheden worden uitgevoerd. Het product gebiedsbeheer bestaat verder uit: inventariseren en selecteren van partijen die in staat zijn om (een deel van het) natuur-en recreatieschap te onderhouden; het maken van afspraken met partijen. 7

9 In 2018 zijn naast het reguliere onderhoud (o.a. maaien, snoeien, reinigen) en het jaarlijks voorkomende groot onderhoud (o.a. baggeren, dunnen van houtopstanden, herstel van wegen en paden) extra groot onderhoud maatregelen voorzien. Deze volgen uit de meerjarenplanning en worden in 2017, na controle in het veld, specifiek bepaald en voorbereid. Het programma groot onderhoud wordt nader toegelicht in de paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen. In de komende jaren kan de landelijk optredende essentaksterfte impact hebben op de bosbeplantingen van de Rottemeren. Het verloop van de aantasting van bosopstanden wordt nauwlettend gevolgd zodat de eventuele consequenties tijdig in beeld kunnen worden gebracht. Ook het beheersen van invasieve plaagsoorten zoals reuzenbereklauw, Japanse duizendknoop en springbalsemien is een belangrijk aandachtspunt. Deze soorten worden jaarlijks gemonitord zodat zij niet de overhand krijgen in de natuur- en recreatiegebieden. Het Algemeen Bestuur heeft op 19 december 2016 besloten het beheer van de Hennipgaarde (9 ha) toe te voegen aan het beheerareaal van de Rottemeren en de hiermee gemoeide extra beheerlast vanaf 2018 op te nemen in de begroting. Hiertoe is het budget voor de uitvoering van regulier onderhoud verhoogd, de extra lasten voor de uitvoering van groot onderhoud en vervangingsonderhoud zullen worden meegenomen in de periodieke (4-jaarlijkse) herijking van de dotatie aan de voorziening groot onderhoud. Ook het project Ontwikkellocaties zal kunnen leiden tot aanpassing van de inrichting van het recreatiegebied, eventuele consequenties voor het beheerbudget waren ten tijde van het opstellen van deze begroting nog niet inzichtelijk. In het kader van het programma De Rotte Verdient het wordt verder gewerkt aan het zoeken naar en implementeren van nieuwe beheer- en samenwerkingsmodellen die de recreatie een nieuwe impuls kunnen geven en/of bijdragen aan versterken van landschaps- en natuurwaarden, aan het maatschappelijk draagvlak en kostenbeheersing of verdienvermogen. Bij deze inspanningen wordt, bijvoorbeeld bij het project Hennipgaarde nadrukkelijk de verbinding gezocht met de sociale agenda van de gemeente(n) en de inzet van vrijwilligers en maatschappelijke organisaties. Diverse gebieden worden al beheerd door Natuur- en Vogelwacht Rotta. In het kader van het project Kwaliteitsimpuls Biodiversiteit worden hier nieuwe objecten aan toegevoegd. Ad.2 Economisch beheer De taken die binnen economisch beheer worden uitgevoerd zijn: - Beheer grondpositie - Beheer exploitaties In het kader van het programma De Rotte verdient het wordt verder gewerkt aan de doorwerking van de projecten ontwikkellocaties en marketing en programmering. Het aantrekken van structurele exploitaties is er op gericht de identiteit en attractiewaarde van het gebied te versterken. Evenementen dienen te passen binnen de beleidsmatige kaders van de gemeenten op o.a. het gebied van veiligheid en de landelijke regelgeving vanuit de flora- en faunawet. Daarnaast is het maatschappelijk draagvlak van groot belang. Beheer grondposities De grondposities (gronden en opstallen binnen het werkingsgebied) worden zodanig beheerd dat dit bijdraagt aan de lange termijn strategie van het recreatieschap. Het resultaat hiervan is dat 8

10 voldaan wordt aan de rechten en plichten die het bezit van grond met zich meebrengt. Hieronder valt ook het afstoten van posities die geen (recreatief) belang dienen, alsmede het verwerven van gronden die van belang kunnen zijn voor toekomstige ontwikkelingen van het natuur- en recreatieschap. Beheer exploitaties Het beheer van exploitaties heeft betrekking op het aangaan van overeenkomsten met derden gericht op de exploitatie en/of het gebruik van schapsgronden en opstallen (passend binnen de huidige ambities van het natuur- en recreatieschap), alsmede het actief administratief, financieel, juridisch en relationeel beheren van deze overeenkomsten. Het resultaat is het vastleggen en actief beheren van privaatrechtelijke afspraken, waarbij een optimale netto-opbrengst wordt nagestreefd. Ad.3 Regelgeving & handhaving Regelgeving & handhaving bestaat uit de volgende onderdelen: - Vergunningen, ontheffingen en toestemmingen; - Toezicht en handhaving. Voor de situatie vanaf 2018 zullen door de afzonderlijke gemeenten op elkaar aansluitende gebiedsverordeningen moeten worden vastgesteld. Dit zal voor het Rottemerengebied vorm krijgen door één identieke grondslag te kiezen voor in ieder geval het gebruik van het water van de Rottemeren. Vergunningen, ontheffingen en toestemmingen De recreatiegebieden kunnen gebruikt worden voor het recreëren door individuen en door groepen. Voor beide vormen van gebruik geldt dat niet alles altijd mag en kan. Wanneer een gebruiker of organisatie een bepaalde activiteit wil uitvoeren binnen het schapsgebied, vraagt hij hiervoor een vergunning, ontheffing of toestemming aan bij het schap. Dit komt voort uit het oogpunt van de doelstellingen van de gemeenschappelijke regeling en de openbare orde en veiligheid. Het schap verleent vergunningen en ontheffingen uitsluitend voor zaken die in de vastgestelde verordening zijn geregeld. Toestemmingen worden vanuit de eigenstandige privaatrechtelijke bevoegdheid van het schap zelf gegeven. Toezicht en handhaving Toezicht en Handhaving (T&H) bestaat uit de onderdelen gastheerschap, daadwerkelijke handhaving en de regierol bij samenwerking. De invulling van de 3 onderdelen leidt tot een compleet palet van activiteiten op de doelstelling schoon, heel en veilig in een gebied. Dit palet (vertaalt in het toezichts- en handhavingsbeleid) wordt ingevuld op basis van de aard en het gebruik van het gebied. Basisuitgangspunten voor de inzet van T&H zijn de veiligheid van de gebruikers van de gebieden zo goed mogelijk waarborgen en de eigendommen van het schap heel houden. Indien de keuze wordt gemaakt om geen financiering beschikbaar te stellen voor het gehele palet vindt primair inzet op daadwerkelijke handhaving plaats. Hiermee wordt prioriteit gegeven aan de veiligheid van de recreant en worden andere zaken alleen aangepakt als de beschikbare middelen niet volledig aan handhaving besteed moeten worden. 9

11 Ad.4 Communicatie Het bestuur wordt gefaciliteerd in het vertalen van haar ambities aan het publiek en op een positieve wijze beïnvloeden van de publieke opinie. Daarnaast wordt de promotie van de recreatiegebieden en de routenetwerken verzorgd, zodat de bekendheid wordt vergroot en het bezoek aan de gebieden wordt gestimuleerd. Hiervoor zullen met name digitale communicatiemiddelen worden ingezet. Indien van toepassing werkt communicatie daarin samen met andere (terreinbeherende) organisaties. Om het budget voor communicatie zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten, wordt de methodiek van de leefstijlen voor dagrecreatie gebruikt in het benaderen van doelgroepen. Financiën: Wat gaat het kosten? Programma 1. Beheer, onderhoud en exploitatie gebieden Rekening 2016 Begroting 2017 na wijziging Begroting 2018 Lasten Gebiedsbeheer Economisch beheer Regelgeving & handhaving Communicatie Totaal lasten Baten Gebiedsbeheer Economisch beheer Regelgeving & handhaving Communicatie Totaal baten Saldo gewone bedrijfsvoering Diverse lasten en baten Diverse lasten Diverse baten Saldo diverse lasten en baten Kredieten Lasten kredieten Baten kredieten (bijdragen derden) Saldo kredieten Totaal saldo van baten en lasten Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Resultaat De lasten voor 2018 gebiedsbeheer van bijna 3,6 mln. bestaan voor 1,2 mln. uit regulier onderhoud, de jaarlijkse dotatie aan de voorziening Groot Onderhoud van 1,6 mln., lasten dienstverlening Staatsbosbeheer 0,7 mln. en overig lasten van 0,1 mln. 10

12 Bij het product gebiedsbeheer zijn de budgetten 2018 voor regulier onderhoud aangepast op de volgende voor 2018 opgenomen effecten van eerdere besluiten verhoging in verband met het de toevoeging van de Hennipgaarde aan het beheerareaal van de Rottemeren (cf. besluitvorming DB ; AB ); verhoging in verband met de uitbreiding van het wandelroutenetwerk Zuidplas (cf. besluitvorming DB ). Daarnaast is (zie ook de jaarstukken 2016 en 2 e begrotingswijziging 2017 RM) de jaarlijkse vrijval van uit de voorziening afkoopsommen (totaal voorziening ) verwerkt als baat op het budget Regulier Onderhoud De dotatie aan de voorziening Groot Onderhoud bedraagt op basis van de laatste 4-jarige herijking najaar 2015) ruim 1,6 mln. Zie ook de verdere toelichting op de voorziening Groot Onderhoud bij paragraaf 4.2 Onderhoud kapitaalgoederen. Zoals eerder, bij de behandeling van de najaarsrapportage 2016 in het bestuur gemeld, zou worden bezien welke deel van geraamde hogere inkomsten dan begroot voor 2016 structureel zou zijn. Op basis van de huidige contracten worden de begrote inkomsten aan huren en (erf-) pachten voor 2018 (baten economisch beheer) begroot op (gelijk aan de gewijzigde begroting 2017). In de meerjarenraming wordt tevens uitgegaan van de baten van Hierdoor is een groot deel van het bestaande nadelige exploitatiesaldo vereffend. In de baten economisch beheer in de rekening 2016 is een bedrag van ruim gerealiseerd aan verleende vergunningen en leges. Voorzichtigheidshalve worden deze inkomsten niet in de begroting(en) opgenomen. Er zijn binnen programma 1 geen projecten c.q. kredieten begroot voor Het begrote bedrag van aan geplande onttrekkingen ten gunste van de exploitatie uit de reserves betreffen de volgende posten: 1. Een bedrag van vanuit de investeringsreserve ten behoeve van de afschrijvingslasten van de sluiswachterswoning; 2. Een bedrag van vanuit de Reserve beheer Noordoever als jaarlijkse dekking voor het geplande onderhoud aan de Noordoever. 11

13 3.2 Programma 2: Ontwikkeling Ambitie: Wat willen we bereiken? Het bestuur wordt geadviseerd over de implementatie van mogelijke nieuwe ontwikkelingen die passen binnen de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling en die een recreatieve meerwaarde opleveren en/of de natuurwaarde versterken. Het programmaplan De Rotte Verdient het, gebaseerd op het schapsplan Rottemeren en de Herijkingsnotitie, biedt een gemeenschappelijk kader voor de gewenste ontwikkelingen in het werkingsgebied van het schap en aansluitend op de ambitie van het bestuur. Hiermee wordt samen met de omgeving van het schap ingespeeld op actuele trends en ontwikkelingen. De focus van het programma De Rotte Verdient het ligt op de strategische gebiedsopgave voor het recreatiegebied Rottemeren. Deze strategische opgave is uitgewerkt in de volgende zes doelen: 1. Verbeteren stad-landverbinding; 2. Beter verbinden met omliggende groen-blauwe gebieden; 3. Versterken identiteit; 4. Verbeteren draagvlak met gebiedspartijen; 5. Gebieden beter verbinden met bestuurlijke en maatschappelijke opgaven; 6. Beter inpassen grote gebiedsopgaven. Aanpak: Wat gaan we daarvoor doen? Algemeen Het bestuur wordt geadviseerd over in te nemen standpunten ten aanzien van initiatieven die de doelstelling van het schap raken. Zo wordt inspraak geleverd op ruimtelijke plannen en initiatieven van derden (bijvoorbeeld de aanleg van een warmteleiding door het gebied). Hiervoor wordt het product Planvorming & gebiedsontwikkeling op basis van reguliere uren geleverd. In het kader van de programma s De Rotte Verdient het, Gebiedsontwikkeling A16 en Rivieroevers wordt invulling gegeven aan nieuwe projecten en ontwikkelingen met als doel vitale en aantrekkelijke gebieden te realiseren en te behouden. Programma De Rotte Verdient het Het programma De Rotte Verdient het biedt structuur aan een aantal grote en minder grote opgaven van het recreatieschap. De structurele kosten van het programma (programmamanagement en programmacommunicatie) worden gefinancierd uit de binnen het product Planvorming en gebiedsontwikkeling beschikbare reguliere uren. Voor ieder project binnen het programma is via separate besluitvorming een krediet beschikbaar. Het jaar 2018 is het laatste jaar van de looptijd van het programma. Over het vervolg zullen in 2017/2018 nadere besluiten worden genomen. Gebiedsontwikkeling A16 Na jaren voorbereiding en intensief gesprek met omwonenden wordt verwacht dat in 2018 de eerste feitelijke werkzaamheden zullen plaatsvinden gericht op de aanleg van de A16. De gebiedsontwikkeling vanuit recreatief oogpunt wordt in het verlengde van de aanleg van de A16 opgepakt door het Recreatieschap. 12

14 Rivieroevers Het programma Rivieroevers wordt uitgevoerd door de gemeente Rotterdam en mede gefinancierd met middelen van het recreatieschap. De gemeente vraagt per project een bijdrage van het schap. Financiën: Wat gaat het kosten? Programma 2. Ontwikkeling Rekening 2016 Begroting 2017 na wijziging Begroting 2018 Lasten Planvorming & gebiedsontwikkeling Marketing & productontwikkeling Totaal lasten Baten Planvorming & gebiedsontwikkeling Marketing & productontwikkeling Totaal baten Saldo gewone bedrijfsvoering Diverse lasten en baten Diverse lasten - - Diverse baten - - Saldo diverse lasten en baten Kredieten Lasten kredieten Baten kredieten (bijdragen derden) Saldo kredieten Totaal saldo van baten en lasten Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Resultaat De lasten van betreffen de kosten in het kader van de samenwerkingsovereenkomst tussen Staatsbosbeheer, de provincie Zuid-Holland en het schap. Voor 2018 is voor een totaal bedrag van aan lasten voor (lopende) kredieten begroot welke ten laste van de exploitatie komen. Dit zijn geen investeringen met maatschappelijk nut. Zie onderstaande specificatie in de krediettabel. Deze lasten worden volledig gedekt vanuit de investeringsreserve. 13

15 Kredieten Naam krediet Sluitdatum Totaal krediet exploitatie of activeren Realisatie t/m 2016 Begr 2017 na 2e wijziging Prognose 2018 Prognose t/m 2018 % lasten t.o.v. totaal krediet De Rotte Verdient 't % - Dekking uit Investeringsreserve Dekking bijdragen derden Dekking Voorziening Groot Onderhoud A. Inrichting Evenemententerrein Eendragtspolder B. Procesgeld Inrichtingsplan 9ha C. Samenwerking St. Plezierrivier D. Herinrichting Plein Lage Bergse Bos D. Herinrichting Plein Lage Bergse Bos, bijdrage derden D. Herinrichting Plein Lage Bergse Bos, Groot onderhoud E. Communicatieplan F. Verkenning Hoge Bergse Bos exploitatie G: Vaarnetwerk Rotte G: Vaarnetwerk Rotte, 50% subsidie PZH H: Project Herontwikkeling 9ha. Eendragtspolder activeren I. Restant Programmakrediet exploitatie J. Project Ontwikkellocaties RM K. Verlengde Molengangenpad exploitatie L. Projectplan Marketing en Programma Rotte M. Totaal krediet 2e Tranche projecten (incl 550, UPG subsidie) activeren minus bijdrage UPG Monitoring Eendragtspolder % - Dekking uit Investeringsreserve exploitatie Bijdragen plankosten commerciele voorzieningen % - Dekking uit Investeringsreserve exploitatie Kwaliteitsimpuls Biodiversiteit % - Dekking uit Reserve Biodiversiteit exploitatie Dekking bijdragen derden activeren echter Netto inv.= Totaal programma Dekking uit Investeringsreserve Dekking bijdragen derden Dekking Voorziening Groot Onderhoud Dekking uit Reserve Biodiversiteit begroting 2018 totale project Verlengde Molengangenpad bedraagt 894,000 waarvan 182,000 gedekt uit investeringsreserve en overige 712,000 uit de restsubsidie Stadregio Rotterdam vanuit het verbindingenplan. Investeringen in de openbare ruimte Boekwaarde Inves- Extra af- Afschrij- Bijdrage Afwaar- Boekwaarde met een maatschappelijk nut teringen schrijvingen vingen van derden deringen Ten laste van exploitatie Gronden en Terreinen Grond- weg- en waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Overige materiële activa Totaal ten laste van exploitatie Ten laste van afschrijvingsreserve Gronden en Terreinen Grond- weg- en waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Overige materiële activa Totaal gedekt door afschrijvingsreserve Zoals in de bestuurlijke samenvatting aangegeven dienen investeringen met maatschappelijk nut voortaan geactiveerd te worden. In bovenstaande krediettabel is aangegeven welke kredieten binnen de programma s (exploitatie) verantwoord worden en welke volgens het BBV vanaf 2018 moeten worden geactiveerd(activeren). Op de geactiveerde kredieten (projecten) zal vervolgens jaarlijks worden afgeschreven. De afschrijvingslasten worden wel binnen de programma s (exploitatie) verantwoord. In 2018 zijn er 14

16 nog geen afschrijvingslasten begroot omdat afschrijving start in het jaar nadat het krediet volledig is afgerond. Voorgesteld wordt om een bestemmingsreserve Afschrijvingslasten RM in te stellen ter dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten met ingang van Het totaal aan investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut (te activeren) bedraagt in begroting en is als volgt opgebouwd: DRV t Project Herontwikkeling 9ha. Eendragtspolder voor een bedrag van ; DRV t Totaal krediet 2e Tranche projecten (incl UPG subsidie) voor een bedrag van De totaal geplande investering voor 2018 bedraagt waarvan het subsidiabele deel bedraagt. Hierbij is rekening gehouden dat bijdragen van derden (subsidies) worden gesaldeerd op het te activeren bedrag. De lasten van het krediet (project) Kwaliteitsimpuls Biodiversiteit 2018 van worden volledig gedekt door bijdragen derden (subsidie) waardoor het netto te activeren bedrag nihil is en dus niet zichtbaar in de tabel. Kredieten Programma De Rotte Verdient t Op 2 juli 2015 heeft het Algemeen Bestuur besloten om een programmakrediet te vormen dat is opgebouwd uit de verschillende projectkredieten. Daarmee werd het mogelijk om, binnen het programmakrediet, budget te verschuiven tussen de projecten onderling, tot een maximum van 10% per (sub)krediet. Inmiddels zijn enkele projecten afgerond, maar blijft er een restbudget over. Deze kredieten worden niet afgesloten zodat de mogelijkheid blijft bestaan om met dit budget tussen de projecten te schuiven. De looptijd van alle kredieten binnen het programma is tot eind A. DRV't Inrichting Evenemententerrein Eendragtspolder Het project inrichting van het evenemententerrein Eendragtspolder is gestopt als gevolg van de resultaten van de pilot in 2015 waarbij is geconcludeerd dat de mogelijkheid om evenementen te organiseren op dit terrein, onder meer door de effecten op het gebruik van de roeibaan, beperkt lijken te zijn. Heroverweging van de inzet van dit krediet van 1.3 mln. zal, binnen het kader van het Programma De Rotte Verdient t, ter besluitvorming aan het bestuur worden voorgelegd. Een voor de hand liggende optie is om dit bedrag in te zetten voor de inrichting van de commerciële eilanden in de Eendragtspolder, waarbij de vorm, waarin deze inrichting plaats gaat vinden, afhankelijk is van de resultaten van het project Ontwikkellocaties. B. DRV't Procesgeld Inrichtingsplan 9ha Dit (deel)krediet is afgerond. C. DRV't Stichting Plezierrivier De Rotte Dit (deel)krediet is afgerond. D. DRV't Herinrichting plein Lage Bergse Bos Dit (deel)krediet is afgerond. 15

17 E. DRV t Communicatieplan Dit (deel)krediet is afgerond. F. DRV't Verkenning HBB Met de verkenning Hoge Bergse Bos wordt gezocht naar een mogelijke samenwerking tussen schap en een ondernemer naar het deels in beheer geven van het Hoge Bergse Bos aan die ondernemer. De voortgang wordt voor een groot deel bepaald door de planvorming door de ondernemer. Het project is inmiddels gekoppeld aan het project ontwikkellocaties zodat een en ander in onderlinge samenhang verder kan worden ontwikkeld. G. DRV't Vaarnetwerk Rotte Dit (deel)krediet wordt in 2017 afgerond H. DRV't Project Herontwikkeling 9ha. Eendragtspolder De Hennipgaarde wordt in 2017 opgeleverd en gaat in 2018 haar eerste beheerjaar in, waarbij de meeste percelen in het gebied worden beheerd door maatschappelijke partners van het Recreatieschap. Het (deel)krediet wordt in 2017 afgerond. I. DRV't Restant Programmakrediet Dit (deel)krediet is afgerond. J. DRV't Project ontwikkellocaties Rottemeren Op basis van het projectplan is een stappenplan uitgewerkt voor de aanpak. Hierover vindt overleg plaats met de betrokken gemeenten (Rotterdam, Zuidplas, Lansingerland). In de uitwerking is overleg met stakeholders voorzien. Dit (deel)krediet is in 2017 afgerond, maar zal, afhankelijk van de resultaten van het project, een vervolg krijgen waarvoor een nieuw krediet wordt aangevraagd. K. DRV t Verlengde Molengangenpad Met de gemeente Zuidplas is afgesproken dat de gemeente een plan van aanpak opstelt en een samenwerkingsovereenkomst voor de aanleg van het fietspad. Inmiddels is duidelijk geworden dat de aanleg van een fietspad op de oostelijke oever van de Rotte minder kansrijk is, vanwege de beperkte ruimte en het mengen van verkeerssoorten. Momenteel wordt een westelijke variant onderzocht. De Stadsregio Rotterdam heeft aangegeven dat het restbedrag van de subsidie ( 0,8 mln.) voor het verbindingenplan kan worden aangewend voor de aanleg van het Verlengde Molengangenpad. Daarnaast heeft het schap reeds ten laste van de investeringsreserve voor dit project gereserveerd. ER is extra financiering noodzakelijk voor de grondverwerving. Naar verwachting wordt het fietspad in 2018 aangelegd. L. DRV t Plan van Aanpak Marketing en Programmering Rotte Dit procesplan biedt een basis om te komen tot een marketingstrategie om samen met partijen de potentie van de Rotte tot haar recht te laten komen. Met Gemeente Rotterdam, Stichting Plezierrivier en de ondernemersvereniging wordt conform het projectvoorstel een start gemaakt met het (laten) ontwikkelen van een marketingstrategie voor de Rotte. In het kader van de programmering heeft de Rotte-water-week editie 2016 van 29 juni tot 3 juli plaatsgevonden onder supervisie van Stichting Plezierrivier. Er was een breed aanbod waar door veel verschillende ondernemers en andere initiatiefnemers aan bijgedragen is. Dit (deel)krediet wordt 16

18 in 2017 afgerond, waarmee een marketingstrategie wordt opgeleverd wat leidt tot het opstellen van een marketing toolkit voor de Rotte. Voor het uitwerken van nieuwe toepassingen van de marketing zal een vervolgproject worden opgestart. M. DRV t 2e tranche projecten Het recreatieschap heeft de volgende tweede tranche projecten voorgedragen aan de landschapstafel Hof van Delfland voor een subsidiebijdrage: a. de aanleg van een schakel in de tweede ring fietspad; b. het realiseren van een bewegwijzeringsysteem vanaf de Rotte; c. fase 2 vaarnetwerk (aanvullende voorzieningen). De totale projectkosten bedragen waarvan wordt gefinancierd uit de aangevraagde subsidie in het kader van het Uitvoeringsprogramma Groen (UPG). Naar verwachting wordt begin 2017 besloten of deze projecten voor subsidie in aanmerking komen, het schap heeft de cofinanciering ad zeker gesteld. Uitvoering van de drie projecten is voorzien in 2017 en Overige kredieten Krediet Monitoring Eendragtspolder Dit krediet loopt door tot en met 2019 zodat de komende jaren de monitoring van de vegetatie in de Eendragtspolder gewaarborgd blijft. Krediet Bleiswijkse Fles Dit krediet loopt door tot en met 2018 en is bedoeld om de veilinggebouwen langs de Bleiswijkse Fles visueel af te schermen van het gebied, zodat deze ook vanaf de Rottekade minder prominent aanwezig zijn. Krediet Nazorgvoorziening Hoge Bergse Bos Afhankelijk van het moment van afronding van het laatste onderdeel van dit project (uitkijktoren heuvel B) zal dit t/m 2019 lopende krediet mogelijk eerder afgesloten worden. Krediet Bijdragen plankosten commerciële voorzieningen Dit krediet loopt door tot en met 2018 en is bedoeld om vanuit het schap een financiële bijdrage te leveren in de bestemmingsplankosten van een tweetal investeringsinitiatieven (maximaal per voorstel, eenmalig). In 2016 is gebleken dat één van de beoogde initiatieven niet doorgaat. Krediet Kwaliteitsimpuls Biodiversiteit Natuur- en Vogelwacht Rotta werkt verder aan de Kwaliteitsimpuls Biodiversiteit door nieuwe ingrepen te verrichten die de biodiversiteit vergroten. Daarnaast zijn er diverse activiteiten op het gebied van milieueducatie en natuurwerk. De monitoring van de reeds gerealiseerd onderdelen is gestart en loopt verder in

19 3.3 Algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen Algemene Dekkingsmiddelen Rekening 2016 Begroting 2017 na wijziging Begroting 2018 Lasten Algemene dekkingsmiddelen Onvoorziene lasten Totaal lasten Baten Bijdragen Deelnemersbijdrage Totaal baten Saldo gewone bedrijfsvoering Diverse lasten en baten Diverse lasten - - Diverse baten - - Saldo diverse lasten en baten Kredieten Lasten kredieten - - Baten kredieten (bijdragen derden) - - Saldo kredieten Totaal saldo van baten en lasten Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Resultaat Lasten Het begrote bedrag van betreft het budget voor bank en treasurykosten. In de rekening 2016 waren deze lasten opgenomen in het voormalige programma 1. Baten In de begroting 2017 na wijziging is de bijdrage PZH 2017 van onder de post baten, bijdragen opgenomen en niet meer onder de deelnemersbijdragen. In de begroting 2018 is uitgegaan dat het aandeel in de deelnemersbijdrage van PZH is overgenomen door de Gemeente Rotterdam. Zie ook de specificatie van de deelnemersbijdragen in onderstaande tabel. In de baten, onder de post bijdragen begroting 2017 na wijziging en begroting 2018 zijn de gebudgetteerde rente inkomsten van opgenomen. In de rekening 2016 waren de rente 18

20 inkomsten verantwoord onder voormalig Programma 1. Zie ook het overzicht Overhead in paragraaf 3.4. Reserve mutaties De toevoeging aan de reserves betreft de initiële storting aan de Reserve afschrijvingslasten RM (onttrokken vanuit de investeringsreserve) voor een bedrag van ter dekking van de toekomstige afschrijvingslasten van de investeringen met een maatschappelijk nut welke vanaf 2018 worden geactiveerd. In de onttrekkingen is daarnaast een bedrag van opgenomen van het nadelige exploitatiesaldo in de begroting 2018 dat wordt onttrokken aan de Algemene Reserve. Deelnemersbijdragen Verdeling deelnemersbijdrage Aandeel in nadelig exploitatiesaldo Percentage Gemeente Rotterdam (incl PZH deel 16%) % Gemeente Lansingerland % Gemeente Zuidplas % TOTAAL % In 2015 is besloten c.q. herbevestigd dat wordt uitgegaan van de huidige verdeling van het exploitatie resultaat (saldo baten en lasten) naar de deelnemers. Conform de besluitvorming van het bestuur zijn de deelnemersbijdragen gemaximeerd waarbij alleen de jaarlijkse prijsindexatie doorberekend wordt aan de deelnemers. Concreet betekent dit dat slechts de prijsindexatie 2018 van 0,1% op de lasten (bedrag van 4.501) is doorgerekend op de deelnemersbijdragen zoals die waren opgenomen in de begroting De overige mutaties zijn gesaldeerd op de Algemene Reserve. Zoals in de uitgangspunten opgenomen is ervan uitgegaan dat bij het uittreden van de PZH (gepland 1/1/18) het aandeel PZH wordt overgenomen door de Gemeente Rotterdam. Dit betekent dat de voormalige 16% bijdrage PZH in 2018 is toegevoegd aan de bijdrage van 75% van Rotterdam. De totale bijdrage van de gemeente Rotterdam komt hierdoor voor 2018 dan op de bovengenoemde 91%. 19

21 3.4 Overzicht Overhead De verslaggevingsvoorschriften voor gemeenten en provincies zijn gewijzigd. Voor gemeenschappelijke regelingen gelden deze wijzigingen vanaf Voor het schap betekent dit dat Overhead niet meer onder de afzonderlijke beleidsprogramma s verantwoord, maar voortaan centraal in deze paragraaf wordt opgenomen. Voor de bepaling van de overhead is aangesloten bij de taakvelden zoals beschreven in het gewijzigde Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Ambitie: Wat willen we bereiken? Bestuurlijke en juridische advisering aan het Dagelijks Bestuur en het Algemeen Bestuur, over ten minste de volgende aandachtsgebieden: - lopende zaken, beleid, ontwikkelingen en toekomst van het schap - nieuwe of gewijzigde wet- en regelgeving die van invloed zijn op het schap Daarbij wordt rekening gehouden met wat er speelt op de betreffende beleidsvelden en met het netwerk binnen en buiten het schap. Dit netwerk bestaat uit schapsdeelnemers, ambtelijk apparaat, natuur- en milieuorganisaties en stakeholders in het schapsgebied. Daarnaast worden de bestuursvergaderingen voorbereid, worden verslagen gemaakt en worden acties uitgezet bij de ambtelijke organisatie van Staatsbosbeheer. In het jaar 2017 is binnen de formele vereisten van de oude Gemeenschappelijke Regeling een nieuwe werkwijze en portefeuilleverdeling gehanteerd. De ervaringen met deze werkwijze worden verwerkt in de werkwijze die wordt ingekaderd door de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling. Aanpak: Wat gaan we daarvoor doen? De ondersteuning van het Dagelijks en het Algemeen Bestuur vindt plaats door het leveren van de volgende producten: 1. Bestuursproducten; 2. Juridische ondersteuning en advisering; 3. Financiën. Ad.1 Bestuursproducten De bestuursproducten omvatten: - het voorbereiden en plannen van bestuursvergaderingen; - het verslagleggen van bestuursvergaderingen en het (laten) uitvoeren wat afgesproken is; - het signaleren van knelpunten in de uitvoering en het aandragen van oplossingen; - eerste aanspreekpunt zijn voor schapsdeelnemers, ambtelijk apparaat en stakeholders voor alle zaken/ projecten die in schapsverband spelen; - het vertegenwoordigen van de schapsbesturen in ambtelijke en bestuurlijke netwerken en gremia van de deelnemers. Ad.2 Juridische ondersteuning en advisering Dit product heeft betrekking op de (algemene) juridische advisering op het gebied van publiek- en privaatrecht en het implementeren, toepassen en evalueren van wet- en regelgeving relevant voor 20

22 de gemeenschappelijke regeling (Wet gemeenschappelijke regelingen en Algemene wet bestuursrecht). Ad.3 Financiën In het kader van de financiële ondersteuning worden de volgende activiteiten uitgevoerd: - verzorgen van de financiële administratie van de gemeenschappelijke regeling: tijdige en systematische vastlegging van baten, lasten en in- en uitgaande geldstromen; - incasseren van gelden als gevolg van verkoop, heffing en/of in privaatrechtelijke overeenkomsten overeengekomen vergoedingen. - toetsen van bestuursvoorstellen op incidentele en/of structurele financiële consequenties; - het voeren van periodieke budgetgesprekken met budgethouders en projectleiders - opstellen van de planning & control producten, zoals begroting, najaarsrapportage en jaarstukken; - begeleiden van de werkzaamheden van de accountant (interim controle, subsidiecontroles, jaarrekeningcontrole). Financiën: Wat gaat het kosten? Overhead Rekening 2016 Begroting 2017 na wijziging Begroting 2018 Lasten Bestuursproducten Juridische ondersteuning en advisering Financiën Totaal lasten Baten Bestuursproducten Juridische ondersteuning en advisering Financiën Totaal baten Saldo gewone bedrijfsvoering Diverse lasten en baten Diverse lasten - - Diverse baten - - Saldo diverse lasten en baten Kredieten Lasten kredieten Baten kredieten (bijdragen derden) Saldo kredieten Totaal saldo van baten en lasten Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Resultaat

23 In het totaalbedrag van de lasten 2018 van is een bedrag van opgenomen in het kader van de samenwerkingsovereenkomst tussen Staatsbosbeheer, de provincie Zuid- Holland en het schap. De in rekening 2016 opgenomen baten van betreffen de rente inkomsten ( ) en een eenmalige baat van In 2016 was dit nog een onderdeel van voormalig Programma 1. Vanaf begroting 2018 (en voor het vergelijk ook bij de begroting 2017 na wijziging) zijn de gebudgetteerde rente inkomsten van opgenomen in de baten bij het overzicht algemene dekkingsmiddelen. De lasten en onttrekking reserves in rekening 2016 en begroting 2017 na wijziging betreft het krediet Onderzoek naar toekomstscenario s (gedekt vanuit de Algemene reserve). In de begroting 2018 zijn er binnen de overheadkosten geen projecten/kredieten meer voorzien. 22

24 4. Paragrafen 4.1 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's die zich in de praktijk voordoen op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid veranderd / ingekrompen moet worden. Conform de nota weerstandsvermogen wordt de ratio weerstandsvermogen berekend om te bepalen of het schap in staat is voldoende financiële middelen vrij te maken voor het dekken van de risico s op het moment dat de risico s zich voordoen. Voor de waardering van de toereikendheid van het weerstandsvermogen wordt de volgende tabel gehanteerd. Ratio weerstandsvermogen Waarderingscijfer Ratio Betekenis weerstandsvermogen A > 2,0 Uitstekend B 1,4 < x < 2,0 Ruim voldoende C 1,0 < x < 1,4 Voldoende D 0,8 < x < 1,0 Matig E 0,6 < x < 0,8 Onvoldoende F < 0,6 Ruim onvoldoende Risicoanalyse Risico 1. Invoering Vbp voor overheidsondernemingen Aard van het risico Financiële omvang risico Kans van optreden Impact (uitgaande van vier jaar)* Structureel Laag Koersrisico Structureel Laag Essetaksterfte Incid./ struct laag Locatie asfaltfabriek Incidenteel Midden Baggeren watergangen Incidenteel Laag Nazorg grondwaterverontreiniging stortplaats HBB Incidenteel Laag Schade na WK2016 roeien EDP Incidenteel Midden Warmteleiding Incidenteel Laag Mogelijk procedure ivm geannuleerd evenement Incidenteel p.m. Laag p.m. Totaal * De financiële impact wordt berekend door bij een hoog risico 80%, bij een gemiddeld risico 50% en bij een laag risico 20% van het bedrag van de financiële omvang te nemen. 23

25 De weerstandscapaciteit bedraagt eind 2018 naar verwachting 4,4 mnl. ( stand van de Algemene Reserve per eind ,7 mln. minus claims t/m 2021 van 0,3 mln.). Dit resulteert in een ratio van het weerstandsvermogen voor 2018 van 10,7. Dit wordt geclassificeerd als uitstekend. Hierna worden de geïnventariseerde risico s toegelicht. Risico 1: Invoering van de Vennootschapsbelasting (Vpb) voor overheidsondernemingen Met ingang van 1 januari 2016 is de Vpb-plicht voor overheidslichamen, waaronder gemeenschappelijke regelingen, ingevoerd. De vennootschapsbelastingrisico s zijn inmiddels in beeld gebracht. Daarbij is uitgegaan van de begroting Per activiteit of cluster van activiteiten is beoordeeld of met de uitvoering van de betreffende activiteit een onderneming in fiscaalrechtelijke zin wordt gedreven. Er is sprake van een fiscale onderneming indien aan elk van de volgende drie voorwaarden is voldaan: 1. Duurzame organisatie van kapitaal en arbeid; 2. Deelname aan het economisch verkeer; 3. Winstoogmerk en/of concurrentie. Voor een aantal activiteiten die vallen onder economisch beheer (huren en erfpacht) is waarschijnlijk geen sprake van een fiscale onderneming, omdat geen sprake is van deelname aan het economisch verkeer. Aan dit criterium is niet voldaan aangezien de activiteiten beperkt zijn tot normaal vermogensbeheer. In dit geval kan worden gesteld dat sprake is van normaal vermogensbeheer, omdat er slechts beperkt arbeid wordt verricht en er geen causaal verband is tussen arbeid en rendement. Op basis van de uitgevoerde risico scan, zal voor de meeste overige activiteiten van de gemeenschappelijke regeling waarschijnlijk sprake zijn van een fiscale onderneming. Aan alle voorwaarden wordt namelijk voldaan. Daarbij is van belang dat voor de winsttoets de bijdrage van de deelnemers door de belastingdienst als opbrengst wordt gezien. De verwachting is echter dat hiervoor een zogenaamde vrijstelling voor samenwerkingsverbanden kan worden toegepast. Hierdoor is dan geen vennootschapsbelasting verschuldigd. Op basis van de huidige standpunten, zal worden verzocht om geen aangifte vennootschapsbelasting te hoeven indienen, zodat de administratieve lasten beperkt blijven. Wel moet jaarlijks worden gemonitord of de vennootschapsbelasting positie niet wijzigt, bijvoorbeeld doordat nieuwe activiteiten worden ontplooid of andere financieringsbronnen worden gevonden. Mocht in de toekomst blijken dat voor een belaste activiteit de vrijstelling niet van toepassing is, dan dient alsnog voor alle activiteiten die een fiscale onderneming vormen een fiscale openingsbalans te worden opgesteld en zullen de administratieve lasten substantieel toenemen. De uiteenzetting dat het schap geen vennootschapsbelasting is verschuldigd en ook geen fiscale administratie hoeft te voeren is begin november 2016 aan de belastingdienst voorgelegd en begin januari 2017 besproken. De belastingdienst heeft mondeling aangegeven dat, hoewel men de feiten (nog) niet heeft gecontroleerd, de aanpak en uitwerking met betrekking tot de Vpb van het schap kan onderschrijven. 24

26 Aangezien de belastingdienst nog niet schriftelijk heeft ingestemd met de zienswijze blijft de vennootschapsbelasting een risico. Het risico wordt als laag ingeschat en de financiële omvang wordt ingeschat op Risico 2: Koersrisico Het schap heeft nog voor een bedrag van ca. 2 miljoen aan leningen uitstaan bij de Royal Bank of Scotland. Voor de berekening van het koersrisico wordt gelijk aan voorgaande jaren een percentage van 25% van de boekwaarde gehanteerd. Voor het schap betekent dit dat het koersrisico geraamd kan worden op een bedrag van Het betreft een laag risico. Risico 3: Essentaksterfte De mogelijke consequenties van de landelijk optredende essentaksterfte zullen de komende jaren nauwgezet worden gevolgd en nader gekwantificeerd worden. Vooralsnog wordt uitgegaan van een laag risico met een financiële omvang van Risico 4: Locatie asfaltfabriek De saneringsplicht voor de locatie Asfaltfabriek is in 2007 afgelopen. Het recreatieschap beschouwt zich onschuldig eigenaar die niet voor de kosten (indicatie ) kan worden aangesproken. Zoals op 29 november 2007 aan het Algemeen Bestuur is medegedeeld heeft het Dagelijks Bestuur op basis van deze informatie op 20 september 2007 besloten niet tot sanering over te gaan. De locatie van de asfaltfabriek ligt in het tracé van de toekomstige A16 Rotterdam en zal in dit kader worden gesaneerd door Rijkswaterstaat. De kosten worden door Rijkswaterstaat en de provincie Zuid-Holland gedragen. Of het schap hierin nog een bijdrage moet doen is begin 2017 nog niet bekend. Omdat het hier een midden risico betreft, wordt in de berekening in de tabel 50% van , zijnde opgenomen. Risico 5: Baggeren watergangen Door bijdrage aan het project Waterkwaliteit Bleiswijkse Zoom (zie ook krediet project Waterkwaliteit Bleiswijkse Zoom onder programma 2) is dit risico afdoende beheerst voor dit deelgebied Bleiswijkse Zoom. Voor de andere deelgebieden blijft dit risico evenwel bestaan. Voor deze andere deelgebieden wordt een bedrag van ongeveer ingeschat, wat bij een lage kans leidt tot een impact van Risico 6: Nazorg Grondwaterverontreiniging stortplaats Hoge Bergse Bos Uit de eindinspectie van de stortplaats in het Hoge Bergse Bos is gebleken dat het beheerssysteem dat rondom de stortheuvels is aangelegd niet optimaal werkt. Er is een (klein) risico dat in de toekomst een verontreiniging in het grondwater in de omgeving wordt vastgesteld, waardoor bodemsaneringsmaatregelen noodzakelijk zijn. Met dit risico is in het door Gedeputeerde Staten goedgekeurde nazorgplan geen rekening gehouden. Indien een dergelijke saneringsnoodzaak aanwezig is, dan is de provincie Zuid-Holland van mening dat het recreatieschap gedurende 10 jaar rekening moet houden met kosten op basis van de maatregelen en de mogelijke kosten die op worden geraamd wat bij een lage kans leidt tot een impact van Het recreatieschap kan zich vinden in deze benadering die goedkoper is dan het hernieuwd aanleggen van de drainage. 25

27 Risico 7: Schade na WK 2016 roeien EDP In augustus 2016 heeft het Wereldkampioenschap roeien plaatsgevonden op de roeibaan van de Eendragtspolder Aan dit roeievenement is een lange periode van voorbereiding vooraf gegaan o.a. als gevolg van de eisen die de FiSA stelt aan het waterpeil bij een groot roei evenement. De praktische consequentie van een waterpeil van 3 meter is dat er m3 extra water moet worden binnen gelaten. In verband met Flora en Fauna eisen is dit peil door het Hoogheemraadschap al vanaf 1 december 2015 langzaam opgezet zodat dit op 1 maart 2016 was bereikt. Dit hogere waterpeil is weer langzaam teruggebracht naar het reguliere waterpeil. Al met al is hiermee gedurende meer dan 9 maanden sprake van een fors hoger waterpeil geweest. In de overeenkomst tussen het Hoogheemraadschap, gemeente Rotterdam, de provincie en het Recreatieschap is er door partijen gezamenlijk van uitgegaan dat het peil slechts ongeveer 6 weken hoger zou zijn bij evenementen zoals het WK roeien. Op deze veronderstelling is ook de technische uitvoering van de roeibaan gebaseerd. Inmiddels heeft inspectie plaatsgevonden en is dusdanige schade aangetroffen dat zo spoedig mogelijk maatregelen getroffen dienden te worden om vervolgschade aan kunstwerken te voorkomen. Op basis van deze inspectie wordt een raming van de extra kosten gemaakt en het overleg met de andere overheden opgestart over verrekening van de kosten in lijn met eerder gemaakte afspraken. Het risico voor het recreatieschap wordt midden ingeschat met een financiële omvang van Risico 8: Warmteleiding Door het Warmtebedrijf Rotterdam is op 25 augustus 2016 ten behoeve van een warmteleiding Rotterdam- Leiden een verzoek ingediend om toestemming te krijgen voor het aanleggen van een warmteleiding door het Recreatiegebied Rottemeren. Een dergelijke ontwikkeling vraagt personele inzet vanuit Staatsbosbeheer. Daarnaast zijn materiële kosten verbonden aan de inpassing van deze voorziening. Er is niet alleen sprake van een ondergrondse leiding doch ook van een gebouw (booster). In hoeverre nu of in de toekomst vertakkingen worden beoogd met ook impact op het Rottemerengebied is nog niet duidelijk. Ambtelijk is aan de initiatiefnemer aangegeven dat het Recreatieschap de (personele) kosten die zij maakt vastlegt en deze kosten in 26