Luisteren in nieuwe Context (LinC)

Transcriptie

1 Luisteren in nieuwe Context (LinC) Webinar Pearson Academy 28 juni 2016 Esther van Niel

2 Inhoud Behandeling van AVP Plaats van LinC binnen de (AVP) behandeling en LinC Uitgangspunten en theoretische onderbouwing van LinC LinC Inhoud Studies naar effecten van technieken uit LinC

3 AVP Behandeling Omgevingsaanpassingen Stoornisgerichte therapie Compenserende therapie

4 AVP Behandeling Omgevingsaanpassingen Stoornisgerichte therapie Compenserende therapie

5 AVP Behandeling Omgevingsaanpassingen Stoornisgerichte therapie Compenserende therapie

6 AVP Behandeling Omgevingsaanpassingen Stoornisgerichte therapie Compenserende therapie

7 AVP Behandeling De logopedist Taalinterventie bij AVP Behandel kinderen met vermeende AVP zoals kinderen met taal- en leerproblemen, niet als aparte stoornis. Fey, M. e.a, (2011). The Role of the Speech-Language Pathologist in Identifying and Treating Children With Auditory Processing Disorder. Speech, and Hearing Services in Schools, 42, Kamhi, A. e.a. (2011). What Speech-Language Pathologists Need to Know About Auditory Processing Disorder Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 42,

8 AVP Behandeling Omgevingsaanpassingen Stoornisgerichte therapie Compenserende therapie

9 LinC binnen de behandeling van AVP Past binnen de compensatie therapie Maakt gebruik van metacognitieve strategieën geheugenstrategieën actief luisteren

10 LinC is gebaseerd op A Metacognitive Program for treating auditory processing disorders Patricia McAleer Hamaguchi (2003) Het is te zien als een vertaling en bewerking van dit Amerikaanse programma Bewerking is vooral gericht op verduidelijking van de oefeningen naar de therapiedoelen toe en aanpassing aan de Nederlandse situatie

11 LinC Doelgroep: Kinderen met aandachtsproblemen en/of luisterproblemen met metacognitief bewustzijn. Vanaf ongeveer 6 jaar Doel: Systematisch aanleren van luisterstrategieën

12 Uitgangspunt Op basis van: A Metacognitive Program for treating auditory processing disorders Patricia McAleer Hamaguchi (2003) Goede verwerker: Houdt lichaam stil (zit stil) Houdt ogen naar één punt gericht Richt het lichaam en kan de aandacht vasthouden Vraagt om verduidelijking als het iets niet begrijpt. Zwakke verwerker: Kind zit niet stil, of is slap en ingezakt De ogen dwalen te veel rond Kijkt vaak rond en verliest de aandacht bij bewegen van het lichaam Vaak passief, vraagt niet om verduidelijking tot hij een vraag moet beantwoorden of iets moet nazeggen

13 Goede verwerker: Kan bij het herhalen van zinnen andere woorden kiezen, echter de betekenis blijft wel gelijk. Kan details uit een verhaal vergeten, maar herhaalt kerninformatie en weet de plot van het verhaal. Gebruikt gebaren om het oproepproces te vergemakkelijken en herhaalt plaats en tijdsbegrippen. Luistert naar verhalen en geeft aan dat hij het verhaal in zijn hoofd te zien, alsof hij een film ziet. Zwakke verwerker: Kan alle woorden van een reeks vergeten of vervangt deze door woorden met dezelfde beginklank. Kan van een verhaal de gehele plot niet verwerken; herinnert zich soms onbelangrijke details Gebruikt heel weinig gebaren gedurende het oproepproces, maar kan het wel gebruiken als aanvulling in expressieve taal. Hoort verhalen aan maar zegt niets te zien of noemt alleen maar de inhoud van enkele losse woorden. Checklist van Keith, te vinden op Vragenlijst voor luistervaardigheden van kinderen (oa. Neijenhuis):

14 Theoretische onderbouwing Kinderen met aandacht, luister en taalproblemen hebben tekorten in het fonologisch werkgeheugen. Verbetering van fonologische lus (model van Baddeley voor werkgeheugen, 1986) Kinderen met taal- en leerstoornissen hebben een suboptimaal werkend procedureel vermogen. leren vanuit aanbod en doen werkt niet goed, daarom expliciet uitleggen.

15 LinC - Strategieën Aandacht Mompelen Splitsen Knippen Visualiseren

16 Opbouw LinC Hoofdstuk 1 bevat achtergrondinformatie Ieder volgend hoofdstuk bestaat uit lessen Iedere les bevat - kader - stapsgewijze instructie voor de therapeut - oefeningen met waar mogelijk verschil in niveau - werkbladen - huiswerkbladen programma is hiërarchisch opgebouwd: de strategieën bouwen voort op elkaar, maar therapeut moet programma zelf aanpassen op de behoeften van het kind

17

18 Aandacht Sanne, 7 jaar, ernstige dyslexie, faalangst Doel: verbeteren van aandacht richten en vasthouden Wat leert het hoofdstuk? - luistercue - oogcontact - afleiding - lichaamshouding reguleren - instructie afwachten - vragen stellen - Vaak afgeleid in de klas tijdens instructie - Let veel op gedrag andere kinderen - Heeft vaak opdracht verkeerd uitgevoerd - Gaat als een kip zonder kop aan het werk - Komt niet naar leerkracht voor hulp Hulpvraag: leer Sanne beter de mondelinge instructie oppikken, zodat ze niet alleen op schriftelijke informatie hoeft te vertrouwen.

19

20

21 Aandacht Sanne, 7 jaar, ernstige dyslexie, faalangst Doel: verbeteren van aandacht richten en vasthouden Wat leert het hoofdstuk? - luistercue - oogcontact - afleiding - lichaamshouding reguleren - instructie afwachten - vragen stellen - Vaak afgeleid in de klas tijdens instructie - Let veel op gedrag andere kinderen - Heeft vaak opdracht verkeerd uitgevoerd - Gaat als een kip zonder kop aan het werk - Komt niet naar leerkracht voor hulp Hulpvraag: leer Sanne beter de mondelinge instructie oppikken, zodat schriftelijk secundair wordt.

22 Mompelen Doel: geheugenfunctie verbeteren door informatie innerlijk te herhalen Wat leert het hoofdstuk: - wat is mompelen - waarom gebruiken - van hardop herhalen tot innerlijk herhalen - het toepassen van mompelen op verschillende niveaus (woord-, reeks-, en zinsniveau)

23

24

25 Splitsen Doel: meer informatie in het geheugen vasthouden door het te leren verdelen in groepjes Wat leert het hoofdstuk? - wat is splitsen - waarom splitsen - toepassen van het splitsen met cijfer-, woord- en letterreeksen en zinnen. Cas, 9 jaar, S-TOS, (dyslexie) - (zeer) zwak auditief geheugen - Voert opdrachten maar half uit / vergat elementen - Kan instructie in de klas niet onthouden Hulpvraag: leer Cas opdrachten onthouden/ geheel uitvoeren, zodat minder frustratie ontstaat bij Cas en omgeving.

26

27 Knippen Doel: selecteren van belangrijkste informatie uit de boodschap Wat leert het hoofdstuk? - belangrijke elementen zijn wie, wat, waar, wanneer, waarom - het knippen van W-woorden op zins- en tekstniveau. Thomas, 7 jaar, (lees)begripsproblemen, ADHD - Thomas beantwoord vragen nav voorgelezen/gelezen verhalen fout - Thomas herinnert zich vaak details - Thomas denkt bij het horen van een verhaal associatief over eigen belevenissen Hulpvraag: ontwikkel het (lees)begrip van Thomas

28

29

30

31 Visualiseren Doel: een beeld vormen bij auditief aangeboden informatie. Wat leert dit hoofdstuk? - dat informatie kan worden weergegeven in een mentaal beeld of een schematische tekening. - toepassen van het visualiseren op verschillende niveaus - toepassen van het visualiseren met een vast kijkpunt en eventueel met hulp van gebaren Voortzetting Thomas

32

33

34

35 Effect op basis van CAT (okt 2014) Weinig effectstudies. Kleine groepen, lage bewijslast. Aandacht: comprehension monitoring Kind vraagt meer om verduidelijking na gerichte training (Dollaghan & Kaston, 1986; Merrison & Merrison, 2005) Mompelen: rehearsal Kind volgt beter instructies na aanleren mompelen. Werkt ook icm visualiseren. (Gill et al. 2003) Visualiseren: visualizing/ mental imagery Kind voert opdrachten beter uit op CELF BAV (Gill et al. 2003) Kind beantwoordt meer vragen over verhaal correct, vooral letterlijk. (Joffe, Cain, Marić, 2007) (Dixon, Joffe, Bench, 2001) Jullie expert opinion?

36 Tot Slot Gegevens LinC; Luisteren in nieuwe Context Patricia Mc Aleer Hamaguchi Vertaling en bewerking: Esther van Niel & Sjoeke van der Meulen Pearson NL: Kosten 199,73 excl. BTW Vraag: wanneer er een cursus over LinC ontwikkeld zou worden, wat zou u daarin willen leren?

37 Literatuur zoek op auditieve verwerkingsproblemen folder kinderen met luisterproblemen Niel, E. van, Meulen, Sj. van der (2010). Compenserende behandeling van auditieve verwerkingsproblemen; Introductie van LinC: een nieuw compenserend trainingsprogramma; Logopedie en Foniatrie, 10,