Sociale ondernemingen. Hanze Research Day, 30 januari 2018 Petra Oden, Claudia van Orden, Melanie Doherty

Transcriptie

1 Sociale ondernemingen Hanze Research Day, 30 januari 2018 Petra Oden, Claudia van Orden, Melanie Doherty

2 Agenda voor deze bijeenkomst Voorstelrondje Inleiding (Petra) Verkennend onderzoek (Claudia) RAAK-MKB-voorstel Social Impact beloond (Claudia) Ervaringen in de praktijk (Melanie)

3 Wat is een sociale onderneming? Welke kenmerken heeft een sociale onderneming?

4 Sociale ondernemeringen

5 Sociale ondernemingen

6 Definitie sociale onderneming Zelfstandige ondernemingen die een product of dienst leveren en primair en expliciet een maatschappelijk doel nastreven, dat wil zeggen een maatschappelijk probleem willen oplossen. Bron: Sociaal-Economische Raad (2015). Sociale ondernemingen: een verkennend advies

7 Winst en maatschappelijk doel Niet duurzaam volledig afhankelijk van subsidies, schenkingen en donaties De financiële doelstelling staat ten dienste van het primaire maatschappelijke doel. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) tot de corebusiness van elke onderneming hoort

8 Sociale ondernemingen in soorten 1. Social nurturers: Arbeidsparticipatie Ook wel sociale firma s of Work Integration Social Enterprises (WISE). 2. Social traders: Ontwikkelingssamenwerking. Voorbeeld: Tony s Chocolonely 3. Social connectors: Leefbaarheid. Sociale cohesie in de buurt bijvoorbeeld. 4. Social innovators: Duurzaamheid. Bron: Dagevos, M. & Kiers, J. & Kors, J. & Verhagen, P. (2015). Voor een goede zaak. Sociaal ondernemen in theorie en praktijk. Bussum: Coutinho

9 Bijdrage aan sociale innovatie Sociaal ondernemerschap sluit aan bij een van de hoofdthema s van de Europese Unie, namelijk sociale innovatie: Social innovation can be defined as the development and implementation of new ideas (products, services and models) to meet social needs and create new social relationships or collaborations. Bron: European Commission, Directorate-General Regional and Urban Policy and Directorate General Employment, Social affairs and Inclusion, Guide to social innovation, 2013, p

10 Uitgangspunt nieuwe Europese Aanbestedingsrichtlijnen Het is van belang dat aanbestedende diensten en specialesectorbedrijven door middel van (overheids- en specialesector)opdrachten kunnen bijdragen aan slimme, duurzame en inclusieve groei, zoals nagestreefd in de Europa 2020-strategie

11 Voorbehoud sociale ondernemingen Aanbestedingswet Aanbestedingen voorbehouden aan organisaties met 30% arbeidsbeperkten of kansarmen zoals werklozen, leden van achtergestelde minderheden of andere maatschappelijk gemarginaliseerde groepen Sociale ondernemingen: ondernemingen met als hoofddoel: maatschappelijke en professionele integratie of herintegratie van gehandicapten en kansarmen

12 Voorbehoud sociale ondernemingen: Europese praktijk Inkopers onbekend met voorbehoud sociale ondernemingen Prijs nog steeds doorslaggevend in aanbestedingen Bron: Pirvu, D. & E. Clipici (2016) Social Enterprises and the EU s Public Procurement Market. Voluntas, 27, p

13 Voorbehoud sociale ondernemingen: Nederlandse praktijk Vanaf 2012 lagere prioriteit van lokale overheden aan duurzaam inkopen (Brief aan Tweede Kamer (2016) van MVO Nederland, de Groene Zaak, NEVI, VNO-NCW, MKB- Nederland en Social Enterprise NL) Social Enterprise.NL (2016): lokale overheden huiverig voor samenwerking met sociale ondernemingen McKinsey (2016): criteria in aanbestedingsprocessen om sociale ondernemers te stimuleren nog niet ontwikkeld

14 Voorbehoud sociale ondernemingen in de Noordelijke praktijk Afstudeeronderzoek Julian Hut (2018): Geïnterviewde aanbestedende diensten maken geen voorbehoud voor sociale ondernemingen in aanbestedingen Onbekend met mogelijkheid van voorbehoud sociale ondernemingen Maken wel voorbehoud voor eigen sociale werkvoorzieningen Soms vinden ze de waarde van de aanbesteding te laag voor sociale ondernemingen Prijs is doorslaggevend: sociale ondernemingen duurder door begeleiding

15 Sociale ondernemingen in Noord- Nederland: een verkenning Publicatie in Sociaal Bestek, feb Enquête over sociaal ondernemerschap: (cf. jaarlijkse monitor Social Enterprise NL) 1)Kenmerken 2)Belemmeringen voor groei 3)Gewenste ondersteuning

16 Respondenten Uitgezet onder 1200 MKBbedrijven 166 geopend 56 voltooid 30 SO

17

18

19

20

21 Social impact beloond Ontwerpgericht onderzoek naar een effectieve en efficiënte methodiek voor het inzichtelijk maken van social impact, vóór en dóór MKB én hun potentiële opdrachtgevers

22 social impact theory of change - veranderingsleer INPUT de resources die je gebruikt ACTIVITEITEN wat je doet OUTPUTS directe resultaten van bedrifsactiviteiten EFFECTEN effecten op stakeholders/de maatschappij IMPACT dat deel van de veranderingen dat aan jouw bedrijf kan worden toegeschreven

23 Impact map Belangrijkste stakeholders Belangrijkste doel van de impactmeting Beoogde impact in 1 zin ACTIVITEITEN Wat je organisatie doet voor de stakeholder OUTPUT Wat krijgt de stakeholder daarvoor? EFFECTEN Wat verandert hierdoor voor de stakeholder? INDICATOREN Wat kun je concreet in kaart brengen? HOE TE METEN? Hoe vergaar je informatie? 1. 2.

24 Input van (potentiële) opdrachtgevers Beloning van social impact door opdrachtgevers belangrijk voor SO s Invulling geven aan social return verplichting? Gunfactor?

25 Onderzoeksopzet 1. input van opdrachtgevers KENNISSTROOM 2. (her)ontwerp methodiek 2 X 4. reflectie (leernetwerk) 5. definitief ontwerp 3. Casestudies impactmeting verbetervoorstellen cas Casus 12 implementatie evaluatie vaststellen geleerde lessen PRAKTIJKSTROOM

26 Tijdpad en werkpakketten Looptijd: maart 2018 maart 2020 WP1: minstens 12 interviews met inkopers en inkoopadviseurs, 2 keer WP2: (case studies) social impact meting bij 12 MKBbedrijven, 2 keer, tussendoor verbetervoorstellen implementeren WP3: integratie herontwerp van de methodiek (en doorwerking + projectmanagement)

27 Wat loopt er nú? Pilot impact meting bij Bikkels & Bikes (minor Duurzame organisaties, IBK) Monitoring Groningse Ondernemers Challenge Interviews aanbesteding RuG (e.a.) Afstudeeronderzoek TP naar meetinstrumenten Presentatie VH-congres (19/4).

28 Melanie Doherty Impactmeting bij Van Hulley

29 Bedankt voor uw aandacht! Petra Oden, Claudia van Orden en Melanie Doherty Lectoraat Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt Marian van Os Centrum voor Ondernemerschap