Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Overzicht Nederland en NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek

Transcriptie

1 Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Overzicht Nederland en NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Bas van Rhijn & Nick van Dijk Uroloog / Arts-onderzoeker Landelijke Contactdag Leven met Blaas- of Nierkanker 14 April 2018 Unieplaza te Culemborg

2 Inhoud Intro Blaaskanker Kwaliteit Cystectomie in NL NVU Centralisatie NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Expertise Centrum Innovatie - Studies

3 Inhoud Intro Blaaskanker Kwaliteit Cystectomie in NL NVU Centralisatie NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Expertise Centrum Innovatie - Studies

4 Introductie Blaaskanker TNM Stadium Urotheel & Stroma Blaas Spier Buiten Blaas Orgaan inv. Niet-Spier Invasief Spier Invasief 70% 30%

5 Prognose obv. TNM

6 Behandelingen Blaaskanker Niet-Spier Invasief: ± 70% Ta en CIS - T1 / obv. Risico-profiel TUR + 1x Chemo-spoeling Serie spoelingen, BCG en Cystectomie (RC) Spier Invasief: ± 30% T2-T4 N0-3 M0-1 M1 ip. Palliatief RC, Radiotherapie, Chemotherapie Combinaties / Immunotherapie

7 Inhoud Intro Blaaskanker Kwaliteit Cystectomie in NL NVU Centralisatie NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Expertise Centrum Innovatie - Studies

8 NVU Kwaliteit Niet-Spier Invasief Geen Kwaliteits-normen Spier Invasief Kwaliteits-normen 2010; Herzien in 2012, 2015, 2018: NVU Registratie is verplicht min. 20 RC s per jaar/kliniek en min. 10 per uroloog 30-dagen Mortaliteit na RC: Minder dan 6% per jaar over 3 jaar gemeten

9 NVU RC-Registratie 2015/16 3 Ziekenhuizen: >40 RC/jr 15 Ziekenhuizen: <20 RC/jr AVL hoogste volume in NL: 76 RC in 2016 Urograaf 06 okt 2017

10 NVU RC-Registratie dagen Mortaliteit: Urograaf 06 okt 2017

11 NVU RC-Registratie dagen Mortaliteit: Urograaf 06 okt 2017

12 Inhoud Intro Blaaskanker Kwaliteit Cystectomie in NL NVU Centralisatie NKI-AVL Blaaskanker Polikliniek Expertise Centrum Innovatie Studies

13 Blaaspoli: Expertise T1/CIS - T4 Blaas ca. VS-uro: Anamnese / Uroloog: UCS & LO (Donderdag) 4-6 Nieuwe Patienten, 1-2 Response Evaluaties Stadiering: Lab, FDG/PET + CT-Th/Abd / (Nefrostomie) Dinsdag - UroOnco MDO: Hoog-risico Niet-Spier Invasief: BCG / MMC Hyperthermie Brachytherapie (DaVinci-Robot / Open) / Chemo-Radiatie RC: DaVinci-Robot / Open Sexualiteit Sparend Bricker/Indiana/Neoblaas Neoadjuvant Chemotherapie / Radiotherapie Systeem Behandeling: Chemotherapie / Immunotherapie Studies: ChemoRad / SN-Blaas / ABACUS / WO29636 / MRI-Blaas NABUCCO (Nick)

14 Actuele Ontwikkelingen bij de Behandeling van Blaaskanker - Immunotherapie voorafgaand aan de operatie bij Blaaskanker Bas van Rhijn & Nick van Dijk Uroloog / Arts-onderzoeker Landelijke Contactdag Leven met Blaas- of Nierkanker 14 April 2018 Unieplaza te Culemborg

15 INHOUDSOPGAVE Deel 1. Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij blaaskanker Deel 2. Inleiding immuuntherapie bij blaaskanker Deel 3. Resultaten studies immuuntherapie bij blaaskanker Deel 4. Immuuntherapie voorafgaand aan de operatie bij blaaskanker

16 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij blaaskanker Deel 1

17 CHEMOTHERAPIE VOORAFGAAND AAN DE OPERATIE Nog steeds veel ziekte terugkeer ondanks voorbehandeling met chemo bij blaaskanker.. Chemotherapie Operatie Bij een groot deel komt de ziekte terug!!

18 WINST VAN CHEMOTHERAPIE VOORAFGAAND AAN OPERATIE? Chemotherapie Overleving na 5 jaar 100% Operatie 50% Geen voorbehandeling Overleving na 5 jaar 100% Operatie 45% Chemotherapie voorafgaand aan de operatie verkleint de kans op ziekte terugkeer met slechts 5%... Advanced Bladder Cancer (ABC) Meta-analysis Collaboration 2005

19 IMMUUNTHERAPIE Inleiding immuuntherapie A new hope bij blaaskanker Deel 2

20 WAT IS IMMUUNTHERAPIE? Het manipuleren of activeren van immuuncellen om kankercellen aan te vallen heet immuuntherapie Om dit beter te begrijpen, moeten we het immuunsysteem goed leren begrijpen Belangrijk in het gevecht tegen ziekteverwekkers Maar ook in de strijd tegen kanker

21 VERSCHILLENDE SOORTEN AFWEER Eerste afweer Specifieke afweer Macrofagen, dendritische cellen T cellen

22 EERSTE AFWEER ACTIVEERT SPECIFIEKE AFWEER Eerste afweer Specifieke afweer

23 UITLEG AAN DE HAND VAN VACCINATIE Virus Cellen laten zien dat ze geinfecteerd zijn

24 OPNEMEN, LEREN EN AANVALLEN Het immuunsysteem kan hele specifieke onderdelen van virussen opnemen en naar de lymfeknopen vervoeren om T-cellen te leren wat ze moeten aanvallen gaan aanvallen

25 IMMUUNSYSTEEM OOK BETROKKEN BIJ KANKER We weten al heel lang dat immuuncellen ook betrokken zijn bij kanker

26 IMMUUNCELLEN PROBEREN KANKER AAN TE VALLEN Leren Poging tot aanvallen Opnemen Kankercellen laten zien dat Ze ziek en beschadigd zijn

27 KANKER REMT IMMUUNCELLEN Maar vaak is het zo dat ondanks de aanwezigheid van T cellen de tumor niet wordt aangevallen..

28 ONTSNAPPINGSMECHANISME: DE WITTE VLAG PD-L1 PD-L1 PD-L1 PD-L1

29 HOE WERKT DE WITTE VLAG? TCR MHC PD-L1

30 TEGENWOORDIG MEDICIJNEN TEGEN DE WITTE VLAG TCR MHC anti-pd-1 anti-pd-l1

31 T CELLEN DODEN TUMOR CEL Tumor cell T cell Tumorcel benaderen Aanvallen Vernietigd

32 T CELLEN DODEN TUMOR CEL

33 COMBINATIE IMMUUNTHERPIE: NIEUWE HULPTROEPEN (1) Sommige tumoren hebben veel infiltrerende immuuncellen, andere juist weer niet De gedachte is dat de hoeveelheid verschillende T cellen belangrijk is voor de succeskans van immuuntherapie..

34 MEDICIJNEN VOOR NIEUWE HULPTROEPEN (2) Nivolumab anti-pd-1 Ipilimumab anti-ctla-4 PD-L1 CTLA-4

35 Resultaten studies immuuntherapie voor blaaskanker Deel 3

36 RESULTATEN PEMBROLIZUMAB (anti-pd-1) 2e LIJN 1e lijns behandeling 2e lijns behandeling Pembrolizumab (anti-pd-1) Chemotherapie (1e lijns) 21% reageerde op behandeling Patienten met uitgezaaide blaaskanker Ziekte terugkeer of verergering Chemotherapie (2e lijns) 11% reageerde op behandeling Betere overleving In de Pembro groep Sharma et al, SITC 2016

37 RESULTATEN COMBINATIE IMMUUNTHERAPIE 2e LIJN 1e lijns behandeling 2e lijns behandeling Chemotherapie Ipilimumab (anti-ctla-4) + Nivolumab (anti-pd-1) Ziekte terugkeer of verergering 38.5% reageerde op behandeling Patienten met uitgezaaide blaaskanker Sharma et al, SITC 2016

38 RESULTATEN IMMUUNTHERAPIE COMBINATIE 2e LIJN 1 kuur combinatie immuuntherapie Voor therapie 8 weken later

39 RESULTATEN IMMUUNTHERAPIE 1e LIJN 1e lijns behandeling Geen voorbehandeling met chemotherapie Pembrolizumab (anti-pd-1) Patienten met uitgezaaide blaaskanker 29% reageerde op behandeling Balar et al Bajorin, ASCO 2017

40 RESULTATEN IMMUUNTHERAPIE 1e LIJN Inzoomen op Pembro studie Uitzaaiingen longen Pembrolizumab (anti-pd-1) 29% reageerde op behandeling Uitzaaiingen lever Uitzaaiingen alleen in klieren 49% reageerde op pembrolizumab Balar et al Bajorin, ASCO 2017

41 SAMENVATTING RESULTATEN 1 e vs 2 e lijn: Patienten die eerder worden behandeld met immuuntherapie (niet voorbehandeld met chemo) lijken beter te reageren dan patienten die wel met chemo zijn voorbehandeld... Alleen lymfeklier uitzaaiingen: Patienten met uitgezaaide ziekte in alleen de lymfeklieren lijken beter op de therapie te reageren dan uitzaaiingen elders.. NABUCCO Ipilimumab plus nivolumab voorafgaand aan de operatie bij blaaskanker

42 Immuuntherapie voorafgaand aan de operatie bij blaaskanker Deel 4

43 NABUCCO: STUDIE OPZET Studie alleen in het antoni van leeuwenhoek (N=24 patienten)

44 PATIENT POPULATIE Hoog risico blaaskanker patienten (ook hogere urinewegen), zoals: ct3-4an0 OF T1, cn+ OF T1, xn, operabele retroperitoneale klieren

45 TAKE HOME MESSAGES Centralisatie Blaaskanker Kwaliteitsnormen zijn een Feit; Centralisatie (nog) niet AVL loopt voorop in de Blaaskanker zorg in NL Blaaspoli is de Spil: Multidisciplinaire Samenwerking en Studies / Innovatie Mogelijk Imuuntherapie Veelbelovend in 1e en 2e lijn Studies NABUCCO: Is Immuuntherapie voorafgaand aan Cystectomie Veilig / Effectief voor de Behandeling van Invasief Blaaskanker?

46 Urologie Bas van Rhijn Kees Hendricksen Esther Wit Henk vd Poel Axel Bex Simon Horenblas Jolanda Bloos Eva Offringa Erik van Muilekom Oncologie André Bergman Michiel vd Heijden Martijn Kerst Elsbeth v/d Laan Nucleaire Gnk. Laura Mertens Tom Hermans Yann Neuzillet Mark Behrendt Elies Fransen vd Putte Charlotte Voskuilen Richard Meijer (UMCU) Nick van Dijk Jeroen van Dorp Anoesjka Lechner Radiotherapie Erik Vegt Gijs KleinJanFloris Pos, Thelma Witteveen, Wouter Vogel Luc Moonen, Eva Schaake Radiologie Annemarie Bruining Pathologie Jeroen de Jong, Joyce Sanders Core Facility Annegien Broeks, Dennis Peters, Linde Braaf Lab B7 Floris Groenendijk, Kristan vd Vos, Daniel Vis, Rene Bernards, Nick van Dijk, Jeroen van Dorp, Daniel Vessies, Michiel van der Heijden ±50 Publicaties Blaas ca Nature, 4x Lancet, 11x Eur Urol