PROJECTPLAN: De generalist, versterken competenties van medewerkers binnen het domein zorg voor jeugdigen.

Transcriptie

1 Regio Noord - Veluwe PROJECTPLAN: De generalist, versterken competenties van medewerkers binnen het domein zorg voor jeugdigen. AANLEIDING Organisatie Achtergrond Brainstormsessie s Opdrachtgever: Care Academy Veluwe van het Regionaal Noord Veluwe, projectleider Maria Lauran Opdrachtnemer: Hogeschool Windesheim, Kenniscentrum Gezondheid en Welzijn, Versie 04. Februari Dit projectplan is opgesteld door de Hogeschool Windesheim naar aanleiding van 2 brainstormsessies in najaar 2012 met vertegenwoordigers van instellingen voor jeugd, welzijn, gemeenten en onderwijs in de Regio Noord Veluwe (RNV). Dit projectplan is op 27 november 2012 besproken in de werkgroep Jeugd en aangepast en is opnieuw voorgelegd aan de werkgroep op 9 januari Dit projectplan is een ontwikkeldocument. In dit document is naast de input uit de bijeenkomst van 27 november gebruik gemaakt van het document: kaders en uitgangspunten voor generalisten en specialisten CJG (J. Benjamins e.a., 2012). Aanleiding: De gemeenten worden op 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Momenteel zijn zij al verantwoordelijk voor de uitvoering van het preventieve jeugdbeleid, te weten signalering, toegang tot hulpaanbod, licht pedagogische hulpverlening en coördinatie van zorg. De RNV bereidt zich voor op de transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten op 1 januari De ambitie reikt verder dan een formele transitie (overdracht van verantwoordelijkheden en bevoegdheden) in De gemeenten binnen de genoemde regio hebben de handschoen opgepakt en gekozen voor een geheel nieuwe benadering, waarbij zowel de inrichting van het stelsel als de inhoudelijke activiteiten moeten bijdragen aan een transformatie. Tot de transformatie hoort het terugdringen van indicatiestellingen, het terugdringen van het gebruik van specialistische voorzieningen en een integrale aanpak boven het eigen vakdomein. Aan Hogeschool Windesheim is gevraagd een scholingsprogramma te ontwikkelen met alle participerende jeugd- en onderwijsinstellingen, zodat de professionals zijn toegerust om inhoud te geven aan de transformatie. Dit projectplan handelt over de scholing ter ondersteuning van de inhoudelijke transformatie en/of wel het versterken van de competenties van de medewerkers. Het projectplan is een deelplan Jeugd, naast het deelplan Algemeen (scholing 8 bakens Welzijn Nieuwe Stijl), waarbij de insteek is dat er een maximale verbinding is tussen beide activiteiten. De brainstormsessies met deelnemende instellingen op 29 september en 30 oktober 2012 hebben bijgedragen aan inzicht in de scholingsbehoefte, de visie op de generalist en een aantal organisatorische gegevenheden. De informatie uit 1

2 de sessies wordt zoveel als mogelijk meegenomen in dit projectplan. De inbreng van deelnemers aan de brainstormsessies is in dit projectplan opgenomen. Dit document is een ontwikkeldocument en wordt voortdurend bijgesteld onder invloed van ontwikkelingen in het veld van de RNV. Versie Februari 2013, versie 04 Probleemsituatie en -achtergrond De gemeenten worden verantwoordelijk voor de gehele uitvoering van de zorg voor kinderen, jongeren en opvoeders. De vraag van het RNV die voorligt is hoe de jeugdzorg zo in te richten dat er daadwerkelijk sprake is van transformatie?. De nieuwe verantwoordelijkheid van de gemeenten voor de gehele uitvoering biedt mogelijkheden om de zorg zo in te richten, waardoor de vraag naar intensieve en specialistische zorg afneemt. De nieuwe verantwoordelijkheid biedt ook de mogelijkheid integraal zorg te bieden over de grens van Jeugdzorg samen met beleidsterreinen zoals de Wet op het passend onderwijs, de Participatiewet en de Wet Maatschappelijke ondersteuning. Want al deze wetgeving is in samenhang van invloed op het welzijn van jeugdigen en opvoeders. De uitdaging is om de professionals zodanig toe te rusten, zodat kinderen en opvoeders in staat zijn op eigen kracht te participeren in de samenleving. Van de nieuwe professional wordt verwacht dat hij generalistische competenties heeft die cliënten in hun kracht zet en daarnaast in staat is de veerkracht van de wijk of samenleving te versterken. Dat vraagt om een generieke competenties. De generalist is een professional die van alle markten thuis is; niet te diepgravend problemen zoekt en die opvoedingsvragen in samenhang met aanpalende problematiek beantwoordt. De generalist als specialist heeft lichte professionele kennis, competenties op breed terrein en handelingsrepertoire. (Margot Scholte, 2012). Definitie generalist Doelstellingen Projectresultaat Generalisten hebben een brede, niet specifieke kennis op een ruim gedefinieerd terrein; specialisten hebben gerichte en diepgaande kennis op een veel smaller terrein. De generalist beheerst twee basisvaardigheden die voortkomen uit de visie op het CJG 1, te weten vraagverheldering en coördinatie en het oplossingsgericht werken uitgaande van de mogelijkheden en gebruikmakend van het sociaal netwerk van de cliënt. Bron (stuurgroep CJG, Benjamins e.a. 2012) De doelstelling van dit scholingsplan is de professionals van de partners in het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) en de deelnemende instellingen in onderwijs (inclusief na- en voorschoolse opvang) en jeugdzorg voor te bereiden op de transformatie. De professional is na afronding van de scholing in staat als generalist te werken. De cliënten (en/of samenwerkingspartners) ervaren de jeugdzorgwerkers als waardevolle professionals. CJG medewerkers werkzaam in de frontlijn zijn toegerust om uitvoering te geven aan het werken als generalist. Elke professional kent en herkent de eigen sterke en minder sterke kanten in het werken als generalist. De scholing wordt afgesloten met een certificaat generalistisch werker. Onderzocht wordt of accreditatie (NVMW) mogelijk is. 1 Het CJG kennisprofiel bevat kennis van leefstijl, gezondheidszorg, gezondheidsbevordering en voorlichting, opvoedingsadvisering; het profiel bestrijkt de gebieden wonen, leren, leven, werken en zorg. 2

3 RESULTAAT Deliverables / product Het scholingstraject in dit project heeft een doorlooptijd van naar verwachting 2 tot 3 jaar, uiterlijk tot 1 januari Het scholingstraject sluit aan op het flankerend traject in het kader van scholing Welzijn Nieuwe Stijl. De professionals zijn na afloop bekwaam taken uit te voeren die inhoud geven aan het gedachtegoed van transformatie. De scholing bestaat uit: 9 bijeenkomsten trainen competenties. 3 bijeenkomsten visie ontwikkeling. 2 trainingen coachen op de werkvloer. Maatwerk Afhankelijk van scholingsplannen binnen de eigen organisatie kan het zijn dat een light versie wordt geboden aan deelnemende instellingen. In de light versie wordt rekening gehouden met scholingsprogramma s van deelnemende instellingen. Actie Leren: in de bijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde Actie Leren. Dit is een werkvorm waarbij gebruik gemaakt wordt van kennis uit de praktijk die zoveel mogelijk wordt omgezet in klantgerichte acties. Wat zich voordoet is de voeding voor het actieleren. AFBAKENING Wat valt buiten project? De scholing leidt op tot professionals, de zogenaamde generalist, die werkt met jeugd en ouders en daarbij in staat is om op basis van overleg, visie en deskundigheid lichte interventies te doen en specialistische hulp in te schakelen. De scholing richt zich niet op competenties die behoren tot specialistische vakbekwaamheid van de specialist in de JGZ, Welzijn, Jeugdzorg, onderwijs en eventueel specifieke doelgroepen. BEGROTING / ORGANISATIE / PLANNING Geld Nog nader in te vullen na overeenstemming over de inhoud. Organisatie De werkgroep: vertegenwoordigers van het CJG, de deelnemende instellingen uit de JGZ, jeugdzorg, onderwijs, BJZ en Welzijn. John Prein (projectleider jeugdbeleid) en Maria Lauran (adviseur RNV). De werkgroep werkt in opdracht van de projectgroep. Projectgroep: Gerrit Marskamp (domeinmanager Sociaal Maatschappelijke 3

4 ondersteuning), Marian van Ingen en Silvia Scholten (programmaleiders Hogeschool Windesheim). Maria Lauran is namens RNV voorzitter van de werkgroep en opdrachtgever in de werkgroep jeugd. Hans Deten is namens Windesheim contactpersoon en ziet toe op de voortgang van het scholingsaanbod en stemt af met vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties en het RNV. Tijd / Activiteitenplanning In de activiteitenplanning worden de uit te voeren activiteiten per fase ingedeeld en in de tijd uitgezet met vermelding van mijlpalen. Hier een samenvatting: Activiteit Planning/wanneer Tijdsduur Brainstorm werkgroep September 2012 januari 6 bijeenkomsten 2013 Besluitvorming 1 ste kwartaal 2013 Collectieve training management. Ter ondersteuning implementatie en 2014 Kick-off Trainingsbijeenkomsten Primaire opleidingsdoelen Deze zijn door de werkgroep als meest relevant gekenmerkt. Training: generalistisch werken. Een aantal competenties is ontleend aan de sociaal werker in de WMO. Een aantal komt voort uit kader en uitgangspunten generalist CJG (J. Benjamins e.a.). Training: Medewerkers coachen in nieuwe competenties (oplossingsgericht coachen) Hoe stimuleer je het nemen van professionele autonomie? Hoe stuur je aan op betrokkenheid en participatie? Een scholingsmarkt met workshops en marktkramen. Na afloop is de boodschappenmand gevuld met trainingen op voor eenheden van scholingsteams Er worden scholingsgroepen van 10 personen gevormd. De trainingsgroepen gaan in twee bijeenkomsten per scholingsonderwerp aan de slag. Alle bijeenkomsten bestaan uit: A. Action Learning om aan de hand van praktijkvoorbeelden kennis te delen. B. Theoretische verdieping. C. Oefenen nieuwe werkwijze. 1. Vraagverheldering 2 keer dagdeel= 8 uur Trainen van praktijkbegeleiders of operationeel managers gericht op coachen van uitvoering in de praktijk. 2 de of derde kwartaal. Ochtend/middag 30 groepen van 10 deelnemers De nevenstaande kolom geeft inhoud aan de competenties maatschappelijke ondersteuning (MOVISIE 2013) 1. Eigen kracht versterken. 2. Op de vraag af. 3. Binden en verbinden. 4. Integraal werken 5. Signaleren en agenderen. 4

5 Training ondersteunende competenties. Deze zijn door de werkgroep als ondersteunende competenties aangemerkt. Van een aantal thema s dient de generalist kennis te hebben en wordt meegenomen. Maatwerk. Indien nodig kan maatwerk worden geleverd aan instellingen. Beslissen over hulp. (signaleren en agenderen) 2. Coördinatie van hulp. (integraal werken) 3. Oplossingsgericht werken.(eigen kracht versterken) 4. Outreachend werken.(op de vraag af) 5. Signs of safety 2 1. Medicalisering. 2. Burgerparticipatie 3. Casemanagement. 4. Handelingsgericht werken 1. Sociaal psychologische en sociaal medische basiskennis. 2. Wat betekent de nieuwe werkwijze in de praktijk. Worden facultatief naast of in bovenstaande bijeenkomsten toegelicht. 1. training gedrag verstaan. 2. supervisie en intervisie. Informatie / Communicatie Windesheim stelt globale scholingsplan beschikbaar. Uitgangspunt is dat er generieke competenties worden getraind onafhankelijk van de vakspecifieke competenties van de deelnemende instellingen. We willen aansluiten bij de actuele ontwikkelingen door goed te kijken wat de scholingsbehoefte is. De instellingen worden regelmatig gedurende het traject geïnformeerd over de voortgang in de werkgroep. De informatie over het gehele traject is ruim voor aanvang van het scholingstraject beschikbaar. In principe starten we met en Kick Off meeting. De data voor de scholingsbijeenkomsten worden in overleg met deelnemende instellingen vastgesteld en op de agenda van 2013, 2014 en 2015 opgenomen. Specificaties over de communicatie worden nader uitgewerkt in de werkgroep. Eisen aan kwaliteit worden nader uitgewerkt in de werkgroep. Capaciteit Extra tijdelijke capaciteit buiten het bestaande projectkader is nu niet aan de 2 Signs of safety is een oplossingsgerichte benadering voor gezinnen waar de veiligheid van het kind een probleem vormt. Het doel van de werkwijze is dat het kind (weer) veilig kan opgroeien in het gezin. Samen met de hulpverlener ontwikkelt de hulpverlener een veiligheidsplan. De hulpverlener stelt dit plan op met behulp van oplossingsgerichte vragen, waarmee sterke kanten van het gezin en uitzonderingen op de problemen zichtbaar worden, zodat het gezin zijn gedragsrepertoire kan uitbreiden. (Bron NJI) 5

6 Onderwijs en zorg Kwaliteit Risico s orde. De missie van het RNV is om zorg en onderwijs maximaal te laten integreren in het vervullen van zorgtaken, rekening houdend met de primaire taak van onderwijs of zorg. De samenwerking moet in alle fasen gestalte krijgen, waarbij de voorschoolse fase cruciaal is voor succes. Het succes is afhankelijk van de verticale aansluiting, van voorschools naar basisonderwijs en het succes is gebaseerd op de horizontale samenwerking in het integraal werken onderwijs en zorg. Naast dit projectplan scholing hebben onderwijsmedewerkers in het basisonderwijs een autonoom scholingstraject; het handelingsgericht werken. Aan het scholingstraject nemen medewerkers met onderwijszorgtaken (orthopedagogen, ambulant begeleiders en intern begeleiders) deel. De aansluiting van onderwijs op zorg en vice versa kunnen worden gewaarborgd op twee niveaus. De scholing van specifieke competenties: 1. Oplossingsgericht werken en outreachend werken (zorg) versus handelingsgericht werken (onderwijs). Hierbij ligt in de scholing het accent op afzonderlijk trainen en de kennis delen. De scholing op generieke competenties: 2. Leren werken met de thema s vraagverheldering, beslissen over hulp, collegiaal consulteren, regie en veiligheid. Hierbij ligt het accent op specifiek trainen van alle deelnemers (lees: participanten van onderwijs en zorg). Doorlooptijd: De belangrijkste kwaliteitsafspraken worden verder uitgewerkt in de brainstorm en werkgroepbijeenkomsten, die gedurende het gehele traject worden gehouden. De inzet is om actuele veranderingen mee te nemen in het scholingsaanbod. De afspraken hierover worden vastgelegd in de werkgroep. Evaluaties: De kwaliteit van het scholingsproject wordt gemonitord door de samenwerkende instellingen binnen de projectgroep van instellingen onder regie van RNV (Maria Lauran) en projectleider Windesheim (Hans Deten) Samenhang: De planning van scholing sluit zo veel mogelijk aan bij de onafhankelijke scholingsplannen van de deelnemende instellingen. De deelnemende instellingen reserveren scholingsruimte in de scholingsprogramma s voor Inhoudelijke kwaliteit: De inhoudelijke kwaliteit wordt naast de kwalitatieve standaarden van de Hogeschool Windesheim uitgebreid met actuele kennis uit het lectoraat Jeugd van Hogescholen in te brengen. Risico 1: De generieke scholing tot generalist sluit niet aan bij interne scholingstrajecten van deelnemende instellingen. Bijvoorbeeld de functiescholingen binnen de instellingen. Door vroegtijdig overleg met bestuur en management van de betrokken instellingen binnen het RNV moet dit voorkomen worden. De scholingsplannen van de instellingen komen vroegtijdig beschikbaar. Risico 2: Gedurende het scholingstraject staan de deelnemende instellingen voor organisatorische veranderingen onder andere ingegeven door de stelselwijziging of bezuinigingen. Dit heeft gevolgen voor de inrichting van de organisatie. Deze wijzigingen kunnen invloed hebben op de voortgang of de inhoud van de scholing. Het regelmatig houden van werkgroep en visiebijeenkomsten moet onnodige stagnatie voorkomen. 6

7 OPLEVERING / EVALUATIE / BORGING Opleveringsverslag Evaluatie Borging / Nazorg De voortgang van de scholingstrajecten vinden binnen het project 1 keer in de 6/8 weken plaats. Op sturingsniveau wordt de frequentie separaat vastgelegd. De implementatie fase kent een aparte strategie die in dit kader nog niet is vastgesteld. Hierbij kun je denken aan het monitoren van de voortgang. Het continueren van de deskundigheid op basis van intervisiebijeenkomsten na Het opleiden van nieuwe medewerkers tot generalist. Bronvermelding Inventarisatie zelfregie, Movisie 2011 Brainstorm notulen 26 september 2012 en 30 oktober De generalist, Margot Scholte e.a Special Sozio: Een stevig opgeleide basisprofessional, februari 2012 Projectplan samenhangend ambulant aanbod ondersteuning zorg voor jeugdigen RNV, Notitie stuurgroep CJG Noord Veluwe, 15 november 2012, J. Benjamins e.a. Werkdocument Een gedeelde visie om verantwoord te veranderen met hart voor onderwijs en zorg. (bestuurders gemeente en scholen RNV) BIJLAGEN Activiteitenplanning Financiële begroting Wordt na goedkeuring doorlooptijd en inhoudelijke activiteiten vastgelegd. Nog nader vast te leggen op basis van akkoord op hoofdlijnen. 7