Hoofdstuk 1: Recht. Alternatieven voor recht
|
|
- Siebe Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 1: Recht Alternatieven voor recht Recht is zoals al gezegd een instrument om de maatschappij te ordenen. Alles is recht, kan een bepaalde houding zijn (die dan nog eens intrinsiek op alles toepasbaar is). Maar er zijn voor heel wat situaties ook nog alternatieven voor recht. Niet alles hoeft gecodificeerd en vastgelegd worden in wetboeken, verdragen en dergelijke meer; er zijn ook nog andere factoren die een regulerende factor kunnen zijn in de maatschappij. Zoals daar zijn; Gewoontes en socialisering Een belangrijke reden waarom bepaalde verplichte of verboden handelingen niet expliciet in wetboeken staat is het feit dat we van jongs af aan gesocialiseerd worden en we bepaalde (maatschappelijk) gewoontes ons eigen maken. Door het feit dat we zien en ons verteld krijgen dat bepaalde zaken mogen, niet mogen, moeten of niet moeten gaan we die zaken (bewust of onbewust) gaan toepassen in ons dagdagelijkse leven. Moreel-religieuze authoriteit Het (niet) aanhangen van een bepaalde zingevings-stroming heeft ook belangrijk implicaties in het vormen van rechtsregels. Doordat bepaalde religieuze leiders ons gelovig parcours uitstippelen en/of we een bepaald heilig schrift volgen zullen, met ons geweten als motor hierachter, bepaalde handeling (niet) stellen. Denk maar aan de 10 geboden van het jodendom en het christendom bijvoorbeeld. Geweldsmonopolie/machtsmonoplie Tot slot is er ook nog het (legale) alleenrecht op macht en geweld van de staat. In sommige dictaturen is het gebruik van geweld gewoonweg hét recht. In democratische rechtsstaten is dit het laatste afdwingingsmiddel van het recht. Men kan geweld en macht als alternatief voor het recht beschouwen wanneer de wetgevers en machthebbers dit gebruiken als hét recht. De regelgeving wordt toegepast en gehandhaafd door preventief en repressief gebruik van invloed, macht en geweld.
2 Recht algemeen Recht is, zoals uit de definitie volgt, het fundament van onze maatschappij. Het regelt en ordent onze maatschappij. Wetgevers stellen allerlei regels op om een betere, geordende, hiërarchische en efficiëntere maatschappij te bewerkstelligen. Naarmate een maatschappij beter geordend wordt en dus efficiënter is in zijn werking worden er minder transactiekosten aangerekend. Onder transactiekosten rekenen we een hele waaier aan verliezen die men dagdagelijks lijdt; arbeid, tijdsverlies, geldelijke middelen, Recht is, in hoofde van het creëren van betere maatschappij, een incentive voor goed en tegen slecht gedrag. Het motiveert mensen (met of zonder geweld) mensen om bepaalde handelingen al dan niet achterwege te laten. In die zin heeft recht dus ook een sociaalcontrolerende functie. Echter, recht is een scheidingslijn tussen wat vrijheid is en wat niet. Recht herverdeelt de vrijheid van de mensen. Door regels (en dus beperkingen en procedures ) op te leggen aan het volk moet iedereen een beetje vrijheid afstaan in hoofde om de basisvrijheid en de basisrechten van iedereen te garanderen. Iedereen is vrij, maar is toch gebonden. Genoeg vrij om een volwaardig individu te zijn, gebonden genoeg om een efficiënte werking van de staat te garanderen. Recht technisch Aan recht zijn er ook enkele (technische) kenmerken gekoppeld. Enerzijds om het voor iedereen aanvaardbaar en begrijpbaar te maken (algemeenheid, voorspelbaarheid, vastheid, consistentie) is er een vast patroon aan kenmerken terug te vinden in (bijna) alle regelgeving. Anderzijds zijn dit gewoon de kenmerken die bijna alle regelgeving heeft, dit vanuit jarenlang studie van recht. Hier zie je er een drietal; Abstract en voorspelbaar: Rechtsregels moeten abstract en voorspelbaar zijn. Dit wil zeggen dat ze algemeen genoeg moeten zijn zodat ze van toepassing kunnen zijn op de gehele maatschappij. Ook moeten de regels voorspelbaar genoeg zijn. Gelet op het feit dat de burger de overload aan wetten geacht wordt te kennen moet een wet toch een zeker gehalte van voorspelbaarheid, logica en logica in zich hebben. Extern opgelegd: een tweede kenmerk van recht ( gewoonterecht) is dat het (meestal) extern opgelegd wordt. Het zijn de (door ons afgevaardigde) wetgevers die ons verticaal iets zeggen te doen of net niet te doen. Afdwingbaar: Alvorens van een echte rechtsregel te kunnen spreken moeten we nagaan of die regel ook afdwingbaar is. Is er voldoende draagkracht bij de bevolking en/of zijn er genoeg middelen om de regel (manus militari?) af te dwingen?
3 Voorgaande 3 kenmerken onderscheiden recht van traditie, gewoontes, gewone afspraken en soft law. Traditie, gewoonte, is iets dat spontaan (bottom up!) gegroeid is en dat ook dagdagelijks (door de band genomen) nageleefd wordt. Dit omdat de afspraken (bewust of onbewust) gemaakt zijn door contacten en onderlinge overeenstemming. Soft law is het geheel van afspraken en officieuze gedragsregels die (mondeling) overeengekomen zijn tussen staten onderling en/of mensen onderling. Soft law is organisch gegroeid en is in tegenstelling tot recht (hard law) niet officieel afdwingbaar. Soft law is een manier om de samenwerking flexibel en makkelijk te regelen, maar bij conflict is dit geen bewijs. Bij soft law moet men ook alles zelf regelen, er is geen centraal afdwingings-, en/of beslechtingsmechanisme. Recht is ook Recht is niet alleen het geheel van gedragsregels.. het is een organisch en evolutief geheel die doorheen de geschiedenis heel wat aanpassingen en verschillende interpretaties heeft gekend op verscheidene domeinen zoals; Politiek Rechtsregels zijn het resultaat van wetgevende processen. Deze wetgevende processen worden gedomineerd door de door ons afgevaardigde politieke partijen met elk hun agenda, ideologie,... Ethiek Rechtsregels komen er omdat er bepaalde maatschappelijke behoeftes zijn. Politici en magistraten van de rechterlijke macht hebben zo elk hun eigen waardeoordeel over bepaalde situaties in de maatschappij. Het al dan goed of slecht zijn (subjectieve interpretatie!) zorgt ervoor dat er bepaalde rechtsregels komen. Economie Economie is een essentieel onderdeel van onze maatschappij. Het is dan ook logisch dat deze tak van de wetenschappen een belangrijke invloed heeft in recht. Economie omkadert het recht en heeft een belangrijke institutionele functie. Bepaalde rechtsregels hebben op (economisch) institutioneel en (sociaaleconomisch) financieel vlak heel wat verregaande gevolgen. Geschiedenis Recht is een werk van eeuwen en millennia. Doorheen de geschiedenis heeft het recht (adhv de mores en de kennis van die tijd) proberen te zorgen voor welvaart en een goede maatschappij. Om het positieve recht (het huidige recht dus) te kunnen begrijpen moeten we kijken naar (gewoonte)rechtelijke evoluties in de geschiedenis.
4 Psychologie Een psychologische aanpak van het recht bij de toepassing en het afdwingen ervan is essentieel voor de integriteit van de mens en zijn rechten. Gewoon los uit de pols straffen uitvaardigen of een regel in de praktijk omzetten is niet voldoende en menselijk ook niet wenselijk. Onderzoeken en weten wat de sociaaleconomische en emotioneel-psychologische gevolgen zijn van een maatregel en dan nog eens er rekening mee houden; dat is wat we zoeken in een mensenrechtelijke en democratische rechtsstaat. Recht als wetenschap Recht is meer dan regeltjes en toepassen/afdwingen. Het is ook het bestuderen wat het allemaal (niet) teweegbrengt. Wanneer een bepaalde wetenschap het recht bestudeert of het recht een bepaalde wetenschap bestudeert spreken we van metajuridica. Er zijn echter twee belangrijke wetenschapstakken die vanuit het recht zelf komen en die nog eens recht zelf bestuderen; Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid onderzoekt en creëert vaste methodes, procedures en regels binnen een vast referentiekader. Het bestudeert ook de begrippen en zorgt ervoor dat begrippen doorheen heel het recht min of meer hetzelfde zijn. Professionele beoefenaars van de rechtsleer noemen we juristen Metareflectie over recht Het nadenken en onderzoeken van de techniek van het recht en de techniek om die techniek te onderzoeken, et cetera Verhouding recht/macht Recht is een belangrijke tegenpool, maar ook middel, van dé macht. Cruciale vragen die we stellen bij de verhouding tussen macht en recht is de volgende; wie maakt het recht? Wie heeft de rechten? Wie vervolgt? Wie handhaaft? Wie interpreteert? Wie wijzigt?. Alle antwoorden op deze vragen zijn relatief. Kort door de bocht kunnen we zeggen; rechters zijn de machthebbers. Politici maken de wetten, passen ze aan, maar het zijn de rechters die finaal de wet interpreteren en ze toepassen. Het hangt dus af van individu tot individu. Maar om willekeur tegen te gaan zijn er uiteraard de scheiding der machten en de vaste wetteksten, methodes, procedures
5
Inleiding. Definitie recht
Inleiding Wat is recht? Dat is de centrale vraag in deze cursus. In de inleiding zullen we ons niet al te veel verlaten in een academische waterval aan tekstblokken en moeilijk woorden. We gaan meteen
Nadere informatieHoofdstuk 2: Rechtsstaat
Hoofdstuk 2: Rechtsstaat Basisprobleem Fundamenteel zijn er drie grote basisproblemen te onderscheiden in de rechtsstaat; De verhouding tussen recht en macht Cruciale vragen hierbij zijn; is recht onderworpen
Nadere informatieInleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht
Inleiding tot Recht Uit Praktisch Burgerlijk Recht 1. Wat is recht? Een exacte definitie is niet te geven. Elke klassieke definitie bevat vier elementen: Gedragsregels, normen Doel = maatschappelijk leven
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4 Samenvatting door een scholier 1623 woorden 10 december 2007 5,4 53 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1: Idee
Nadere informatieDe belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek,
Recht is alomtegenwoordig. Of het nu gaat om een verbod iets te doen (door het rood licht rijden), een verplichting iets te doen (deelnemen aan verkiezingen), een werkwijze die men dient na te leven (procesrecht)
Nadere informatiewaardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid
individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van
Nadere informatieHoofdstuk 6: waarden, normen en. instituties
Hoofdstuk 6: waarden, normen en Begrippen hoofdstuk 6: Normen Sancties Socialisatie Waarden Belangen Instituties Anticiperen Internalisatie Vertraging instituties vervolg Taboe Folkways en mores Universals
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Intern MVO-management Verbetering van motivatie, performance en integriteit Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Regels, codes en integrale verantwoordelijkheid...4
Nadere informatieExamenprograma filosofie havo/vwo
Examenprograma filosofie havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieProeftoets E2 vwo4 2016
Proeftoets E2 vwo4 2016 1. Wat zijn de twee belangrijkste redenen om rechtsregels op te stellen? A. Ze zijn een afspiegeling van wat het volk goed en slecht vindt en zorgen voor duidelijke afspraken om
Nadere informatieWorkshop discoursanalyse. Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016
Workshop discoursanalyse Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016 (Heel korte) Inleiding tot discoursanalyse Uitgangspunt: De relatie TAAL WERKELIJKHEID - Geen strikt onderscheid - Taal is niet (enkel)
Nadere informatieInleiding tot het recht
1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het
Nadere informatieExamen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2007 tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten
Nadere informatieStand for Secularism and Human Rights!
EU ELECTIONS 2014 Stand for Secularism and Human Rights! EHF Manifesto November 2013 E uropean elections in May 2014 will be crucial for humanists in Europe. The rise of radical populist parties, the persisting
Nadere informatieBIJLAGEN. bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Een nieuw EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat
EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 BIJLAGEN bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Een nieuw EU-kader voor het versterken van
Nadere informatieDe Verlichting. De Verlichting
De Verlichting =18 de eeuwse filosofische stroming die de nadruk legt op rationaliteit (zelf nadenken), vrijheid en gelijkheid en dit toepast in alle maatschappelijke velden (politiek, economie, religie
Nadere informatieInstructie: Landenspel light
Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)
Nadere informatieHoofdstuk 3: Rechtsstelsel
Hoofdstuk 3: Rechtsstelsel Rechtsstelsels Zoals gezien in de voorgaande hoofdstukken van deze syllabus, maar vooral ook door de hoorcolleges van andere opleidingsonderdelen, is recht bijna overal aanwezig.
Nadere informatie2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14 Partijen ontstaan uit conflicten Historici onderscheiden in de Belgische naoorlogse geschiedenis drie breuklijnen of conflictzones
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieDe Organische Kerk. Iets Nieuws. Voor het geval je geïnteresseerd zou zijn
De Organische Kerk Iets Nieuws Voor het geval je geïnteresseerd zou zijn We zijn het moe naar de kerk te gaan en besluiten daarom zelf KERK te zijn Wij zijn Christenen. Ons verbond met de Heer is levend.
Nadere informatieBelang van het onderscheid
privaatrecht publiekrecht Horizontale relaties in het recht = relaties tussen particuliere personen Verticale relaties in het recht = relaties tussen overheid en privé-personen Belang van het onderscheid
Nadere informatieSociale kaders: Hoofdstuk 14 Sociale structuur
Sociale kaders: Hoofdstuk 14 Sociale structuur -Structuur -Organisatie -Bureaucratie -Routinisering Begrippen: Sociale structuur Definitie: Geheel van posities binnen groeperingen (vb. arbeidsverdeling)
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat
Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk
Nadere informatieGeachte lezer, Voor meer uitleg over mijn presentatie Ga kathedralen bouwen! verwijs ik u graag naar de website http://www.quakernaat.nl.
Geachte lezer, Voor meer uitleg over mijn presentatie Ga kathedralen bouwen! verwijs ik u graag naar de website http://www.quakernaat.nl. Deze presentatie is bedoeld als naslagwerkje voor aanwezigen. Daan
Nadere informatieMaatschappijleer in kernvragen en -concepten
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten Deel I Kennis van de benaderingswijzen, het formele object Politiek-juridische concepten Kernvraag 1: Welke basisconcepten kent de politiek-juridische benaderingswijze?
Nadere informatieMethoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97
Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk
Nadere informatieVerkort aangehaalde literatuur 15
Verkort aangehaalde literatuur 15 1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht 17 1.1 Inleiding 17 1.2 Geschiedenis 19 1.3 Omschrijving 22 1.3.1 Algemene omschrijving 22 1.3.2 Het internationale
Nadere informatieLogica en gedrag. mens. idee. doelen
Drijfveren In het menselijk denken en doen zijn veel aspecten te onderscheiden en te meten. Benaderingen en tests te over! De drijfveer is een boeiend aspect, omdat er veel aan te verbinden valt, en hij
Nadere informatieHoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document.
SOCIALE COHESIE EN BURGERSCHAP Inleiding Een school maakt deel uit van de maatschappij en bouwt mee aan de vorming van jonge burgers. Een groot deel van de dag, brengen jongeren door op school. Zij krijgen
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Economie (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je bent op zoek naar een studierichting die aansluit bij jouw interesses? Al eens nagedacht over de studierichting
Nadere informatieHoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat?
Scheiding der machten De rechters zijn gescheiden www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website*. Naam Leerling:...Klas:...
Nadere informatie2de bach PSW. Mediarecht. Lesnotities. uickprinter Koningstraat Antwerpen B EUR
2de bach PSW Mediarecht Lesnotities Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B17 3.00 EUR Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be MEDIARECHT 2014-2015 INHOUD
Nadere informatieDE BEZIELDE ORGANISATIE Quick scan. thechangecollective.nl info@thechangecollective.nl +31202613954
DE BEZIELDE ORGANISATIE Quick scan thechangecollective.nl info@thechangecollective.nl +31202613954 Waarom de quick scan? Snelle analyse van eigen organisatie Vernieuwend inzicht in de oplossing voor een
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieWat is een constitutie?
Wat is een constitutie? Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie
Nadere informatietoespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer
toespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer Deventer, 8 november 2014, rond 11.00 uur Geachte leden van de Joodse Gemeente Beth Shoshanna in Deventer,
Nadere informatieWat is co-ouderschap? 1. Wat is co-ouderschap wettelijk gezien. 2. Wat is belangrijk voor een goed co-ouderschap. 3. Co-ouderschap in de praktijk
Wat is co-ouderschap? 1. Wat is co-ouderschap wettelijk gezien 2. Wat is belangrijk voor een goed co-ouderschap 3. Co-ouderschap in de praktijk 4. Voordelen bij co-ouderschap 5. Nadelen bij co-ouderschap
Nadere informatieHistorisch denken. Historische benaderingen
Historisch denken Inleiding Mensen hebben een besef van verleden, heden en toekomst. Ze hebben een bepaald beeld van wat er in hun leven is gebeurd tot op de dag van vandaag. Ze kunnen hun bestaan in het
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer vwo I
Vraag Antwoord Opgave 2 Strafrecht en volkswil Scores 14 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: kenmerk 1 Het zich afzetten tegen het politieke establishment / het gevestigde politieke
Nadere informatieMediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg
Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg 1 2 wat ga ik behandelen? wat is mediasociologie bij CMDA/IAM? wat gaan we doen en hoe doen we dat? wat is sociologie eigenlijk en hoe zien wij
Nadere informatieInformatie over maatschappijwetenschappen 5 en 6 Vwo Elzendaalcollege 2011-2012. Voorlichting maatschappijwetenschappen 5 en 6 vwo Elzendaalcollege
Voorlichting maatschappijwetenschappen 5 en 6 vwo Elzendaalcollege 1 Vooraf In het volgende overzicht wordt informatie gegeven over het vak Maatschappijwetenschappen; een nieuw keuzevak in de 5 e en 6
Nadere informatieBeleids- en BeheersCyclus. Cursus beleidsplanning, -monitoring en evaluatie: Inleidend hoofdstuk
Beleids- en BeheersCyclus Cursus beleidsplanning, -monitoring en evaluatie: Inleidend hoofdstuk Inhoud cursus Rode draad 1.2 Inleiding 1.3 Definities 1.4 Model strategisch 1.5 Belang strategisch 1.6 Belang
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieOpdrachten & docentenhandleiding www.rechtvoorjou.nl
Opdrachten & docentenhandleiding www.rechtvoorjou.nl Opdrachten & docentenhandleiding www.rechtvoorjou.nl pagina 2 van 14 Inhoudsopgave 1 Opdracht 1: Kennisvragen bij www.rechtvoorjou.nl 3 Werkblad 1:
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatie2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden
2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden Opmerking:dit procesdoel zal normaal gezien bij elke les terugkomen. Het belang ervan is dat leerlingen beseffen dat heel veel keuzes in het leven waardegeladen
Nadere informatieVERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER
VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen
Nadere informatiePROCESDOEL 4 VERANTWOORDELIJKHEID VOOR HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE GENERATIES
PROCESDOEL 4 VERANTWOORDELIJKHEID VOOR HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE GENERATIES Bijzondere procesdoelen 4.1 Verantwoordelijkheid tegenover zichzelf 4.2 Eerbied voor de anderen 4.3 Zorg voor de anderen 4.4 Eerbied
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatie27. Bouwen aan vertrouwen in de politiek en de overheid
27. Bouwen aan vertrouwen in de politiek en de overheid Alexander De Waele Directeur Governance & Integrity België Governance & Integrity België Organisatieadviseurs, juristen en filosofen. Ruim 20 jaar
Nadere informatieVAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS
VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS VAK: GESCHIEDENIS Dit is een vakfiche voor alle studierichtingen 3 de graad bso. Let op: de inhoud van een vakfiche wordt jaarlijks aangepast. Deze vakfiche
Nadere informatie1 Inleiding recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel
1 Inleiding recht 1.1 Inleiding Wie het jeugdrecht wil leren kennen, moet iets weten over het recht in het algemeen. Daarom in dit hoofdstuk een korte introductie in het recht met een definitie van recht,
Nadere informatieKrachtenveld Europese Unie
Krachtenveld Europese Unie Korte omschrijving De leerlingen plaatsen de begrippen op de juiste plek in de puzzel, waardoor ze een overzicht krijgen van de belangrijkste instellingen binnen de Europese
Nadere informatieExamen VWO. Nederlands. tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2007 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-16.30 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 19 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 45 punten
Nadere informatieDe kunst van het vreedzaam vechten TWEEDE GOUDSE REDE VOOR VERDRAAGZAAMHEID
1 De kunst van het vreedzaam vechten TWEEDE GOUDSE REDE VOOR VERDRAAGZAAMHEID 2 Waar komt onverdraagzaamheid vandaan? Waar komt verdraagzaamheid vandaan? Erfelijk? Opvoeding? Eigen beslissing? Leerproces
Nadere informatieNaar slimmere MM-maatregelen met het 9-stappenplan
Naar slimmere MM-maatregelen met het 9-stappenplan Uitgangspunt en doel van het stappenplan Uitgangspunt van ons stappenplan is niet de plannen zijn niet goed, maar wel vanuit gedragsperspectief kan het
Nadere informatieKONING ARTHUR visie en organisatieprincipes
KONING ARTHUR visie en organisatieprincipes Ed Knies Koning Arthur; visie en organisatieprincipes Welkom Dit boek is een moreel boek voor professionals. Met moreel bedoelen we dat er binnen organisaties
Nadere informatiePresentatie Recht en Economie
Presentatie Recht en Economie Prof. dr. Koen Caminada Index - Programma s met economie - Afstudeerrichting Recht & economie - Waarom Recht & economie - Voorbeelden van vragen - Afstudeerrichtingen - Opbouw
Nadere informatieWat zou het onderwijs zijn zonder virtuositeit?
VIRTUOOS ONDERWIJS EN VIRTUOOS ONDERWIJZEN: WAT BETEKENT DAT CONCREET & IN DE PRAKTIJK? Gert Biesta Brunel University London ArtEZ Institute of the Arts Wat zou het onderwijs zijn zonder virtuositeit?
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo 2001 - I
Eindexamen Filosofie vwo 00 - I 3 Antwoordmodel Opgave Het ontstaan van leven Een juist antwoord bevat de volgende elementen: een goede uitleg van wat inductie is; een goede uitleg van het inductieprobleem
Nadere informatieWALTER VAN STEENBRUGGE SCHULD EN BOETE. Graag zonder blinddoek
WALTER VAN STEENBRUGGE SCHULD EN BOETE Graag zonder blinddoek D/2018/45/11 ISBN 978 94 014 4782 9 NUR 740 Vormgeving cover: Studio Lannoo Vormgeving binnenwerk: Studio Lannoo Zetwerk binnenwerk: Studio
Nadere informatieTaxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent
Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste
Nadere informatieDe Raad van de gemeente Ede,
De Raad van de gemeente Ede, gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Ede d.d. 11 november 2014; gelet op artikel 8, eerste lid, onderdeel b, en tweede lid, van de Participatiewet; overwegende
Nadere informatieA. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht
A. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht Dit hoofdstuk is een inleiding op het internationaal publiekrecht. Er wordt ingegaan op de geschiedenis van het internationaal publiekrecht, de elementen
Nadere informatieDe controller als choice architect. Prof. dr. Victor Maas Hoogleraar Management Accounting & Control Erasmus School of Economics
De controller als choice architect Prof. dr. Victor Maas Hoogleraar Management Accounting & Control Erasmus School of Economics Wat doet een controller? Hoofd administratie Boekhoudsysteem/grootboek/accountingregels
Nadere informatiePublic Value Een introductie
Public Value Een introductie Zwolle, 3 oktober 2018 Gerwin Nijeboer waarde creëren in het gemeenschappelijk belang voor het welzijn van het individu en de samenleving. Belangrijk: Public is NIET gelimiteerd
Nadere informatieJuridische notitie. Toestemming jongere niet medisch wetenschappelijk onderzoek. Mr. S.J.C. Höfte. Uitwerking
Juridische notitie Toestemming jongere niet medisch wetenschappelijk onderzoek Mr. S.J.C. Höfte Het lectoraat Residentiële Jeugdzorg doet onderzoek naar het leef- leer- en werkklimaat in residentiële (jeugd)inrichtingen.
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieOpening Hogeschooljaar
Onderstaande tekst is ter gelegenheid van de opening van het hogeschooljaar 2016-2017 uitgesproken door prof. dr. Halleh Ghorashi, hoogleraar Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39364 13 juli 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 5 juli 2017, nr. VO/1188661,
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politiek
Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:
Nadere informatiePROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN
PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens 3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 3.3 Ontdekken
Nadere informatieBELASTING IN BEWEGING naar samenwerkingsverbanden. Invloed of regie?
BELASTING IN BEWEGING naar samenwerkingsverbanden Invloed of regie? 24 maart 2015 Ans Westendorp westendorp@recent.nl zelfstandig trainer, begeleider en coach 0621537172 Kennismaken klein onderzoekje U
Nadere informatieDe antwoorden van het antiglobalisme
Dirk Barrez A 350862 De antwoorden van het antiglobalisme Van Seattle tot Porto Alegre GLOBE II.II.II METS & SCHILT INHOUD Voorwoord - Anders en beter 13 Inleiding - Porto Alegre, een haven van blijheid
Nadere informatiePrivacy, persoonsgegevens en andere problemen
Privacy, persoonsgegevens en andere problemen Burgerlijk wetboek Alleen zaken kunnen object van eigendom zijn. Databankenwet een verzameling van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen, systematisch
Nadere informatieDit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker
Sanne Taekema (Tilburg) Sanne Taekema, The concept of ideals in legal theory (diss. Tilburg), Tilburg: Schoordijk Instituut 2000, vii + 226 p.; Den Haag: Kluwer Law International 2002, ix + 249 p. Idealen
Nadere informatieSHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN MAURITS BERGER
SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN POLITIEK MAURITS BERGER Boom Juridische uitgevers Den Haag 2006 INHOUD HOOFDSTUK 1 - DE REGELS VAN EEN IDEAAL 1 Deel I Sharia als oud recht 9 HOOFDSTUK 2 - DE KORAN ALS GRONDWET
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Recht en Criminaliteit in cyberspace
EUROPEES PARLEMENT TIJDELIJKE COMMISSIE ECHELON-INTERCEPTIESYSTEEM SECRETARIAAT MEDEDELING TEN BEHOEVE VAN DE LEDEN De leden treffen als aanhangsel een document aan met de titel Recht en Criminaliteit
Nadere informatieNieuwe Leiders in de publieke veiligheid leidinggeven@anders!?
Nieuwe Leiders in de publieke veiligheid leidinggeven@anders!? Woensdag 13-03-2013 & Donderdag 14-03-2013 Programma workshop Denkkracht Utrecht Introductie Denkkracht Utrecht 3 Perspectieven op Leiderschap?!
Nadere informatieBEGINSELVERKLARING. Vastgesteld door de 125 e algemene vergadering op 15 november 2008 te Rotterdam
BEGINSELVERKLARING Vastgesteld door de 125 e algemene vergadering op 15 november 2008 te Rotterdam 1. Missie en Visie De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) wil een Nederland waar mensen de ruimte
Nadere informatieFaculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2637 Advies Luchtaanvallen IS(IS) Datum 24 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper
Nadere informatieHet GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU
Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU De Europese Unie mikt hoog Europese Commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling Bijdrage van het landbouwbeleid Het GLB biedt landbouwers een aantal stimuli
Nadere informatieGedeelde smart, halve smart? Over samenwerken in de bouw
Gedeelde smart, halve smart? Over samenwerken in de bouw mr. Marijn Nuijens PlasBossinade Legal Updates 8 oktober 2015 Faalkosten Krijgen we maar niet omlaag in de bouw. Al jarenlang 5 tot 35% van alle
Nadere informatieSymposium strafrecht. Vervolg van een grondslagendebat. onder redactie van. G.C.G.J. van Roermund M.S. Groenhuijsen W.J. Witteveen
Symposium strafrecht Vervolg van een grondslagendebat onder redactie van G.C.G.J. van Roermund M.S. Groenhuijsen W.J. Witteveen Gouda Quint bv (S. Gouda Quint - D. Brouwer en Zoon) Arnhem 1993 Inhoud I.
Nadere informatieEthische knopen doorhakken in het sociaal werk
Ethische knopen doorhakken in het sociaal werk Peter Brepoels Intro De auteurs: Kris Stas, Agnes Verbruggen en Hilde Vlaeminck: docenten beroepsethiek en deontologie, uit drie verschillende opleidingen
Nadere informatiehet recht op vrijheid en gelijkheid voor iedereen
(artikel 1) vrijheid en gelijkheid voor iedereen (artikel 2) het recht niet gediscrimineerd te worden (artikel 3) leven, in veiligheid en vrijheid (artikel 4) geen slavernij of slavenhandel (artikel 5)
Nadere informatieProcedurele beginselen en waarborgen bij internering in gewapende conflicten en andere situaties van gewapend geweld
Procedurele beginselen en waarborgen bij internering in gewapende conflicten en andere situaties van gewapend geweld Roeland Neyrinck Juridisch adviseur 16 mei 2011 Studiecentrum voor Militair Recht en
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieis een domme zet 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding
1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding Om de samenleving rechtvaardig te ordenen zijn er regels nodig die door de overheid zijn gemaakt. Al die (gedrags)regels bij elkaar noemen we recht. Het is de taak
Nadere informatieA. De wens van de soeverein
A. De wens van de soeverein Overal om ons heen vinden we regels. We houden ons aan regels en verwachten ook dat anderen dit doen. Sommige regels zijn aan te merken als rechtsregels, maar er zijn ook sociale
Nadere informatieOpleiding. systemische pedagogiek. Bert Hellinger Instituut Nederland
Opleiding systemische pedagogiek Bert Hellinger Instituut Nederland Inleiding Het systemisch fenomenologisch werk met opstellingen heeft in Nederland zo langzamerhand zijn plek gekregen. De opstellingen
Nadere informatieWaar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Nadere informatieADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over
Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE
Nadere informatieVak Maatschappijwetenschappen Klas Havo 5 Thema Criminaliteit en rechtsstaat Onderwerp Hoofdstuk 1 Wat is criminaliteit?
Vak Maatschappijwetenschappen Klas Havo 5 Thema Criminaliteit en rechtsstaat Onderwerp Hoofdstuk 1 Wat is criminaliteit? A 1. Aandachtspunten en belangrijke begrippen Criminaliteit als maatschappelijk
Nadere informatieDE RECHTERS ZIJN GESCHEIDEN
DE RECHTERS ZIJN GESCHEIDEN www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website. Naam Leerling: Klas:. 3.0 a.
Nadere informatieEén Korea, twee landen
1 Doelgroep De lesbrief is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw vmbo, havo en vwo. Het uitwerken van de opdrachten kost de leerling ongeveer een tot anderhalf lesuur (van 50 minuten). De onderzoeksvragen
Nadere informatie