EUROPEES PARLEMENT. Recht en Criminaliteit in cyberspace

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT TIJDELIJKE COMMISSIE ECHELON-INTERCEPTIESYSTEEM SECRETARIAAT MEDEDELING TEN BEHOEVE VAN DE LEDEN De leden treffen als aanhangsel een document aan met de titel Recht en Criminaliteit in cyberspace opgesteld door Cyber-Rights & Cyber-Liberties (UK). Het Secretariaat CM\434164NL.doc PE Externe vertaling

2 Mededeling van Palermo van Cyber-Rights & Cyber-Liberties (UK) Cyber-Rights vs Cyber-Crimes Ten behoeve van het Mediasymposium van de VN E-media: een snelweg voor communicatie of criminaliteit in cyberspace? inzake de Conventie tegen transnationale georganiseerde misdaad 13 december 2000, Palermo, Italië Cyber-Rights & Cyber-Liberties (UK) ( is een nonprofitorganisatie die is opgericht teneinde de belangen te beschermen van alle eerlijke en gezagsgetrouwe internetgebruikers en aldus de vrijheid van meningsuiting en privacy op internet te bevorderen. De organisatie is sinds haar oprichting in 1997 actief betrokken bij de totstandkoming van het internetbeleid van de Britse regering, de Europese Unie, de Raad van Europa, de OESO en de Verenigde Naties. Internet als mondigheidsbevorderend instrument Internet is een wereldwijd systeem voor communicatie op sociaal, cultureel, commercieel, onderwijskundig en amusementsgebied met als legitieme doelstelling de positie en mondigheid van zijn gebruikers te bevorderen en wereldwijd de barrières te slechten die de totstandkoming en verspreiding van uitingen in de weg staan. Overheden, internetbedrijven en internetgebruikers hebben ieder hun eigen, belangrijke rol bij het opzetten en het in overeenstemming met deze doelstelling toegankelijk houden van wereldwijde communicatienetwerken. Een reële en doeltreffende reactie? Wij onderkennen dat het noodzakelijk is het gebruik van internet door criminelen te bestrijden. Ook erkennen wij dat het in de strijd tegen dergelijk gebruik soms onvermijdelijk is de rechten van eerlijke en gezagsgetrouwe internetgebruikers te beperken, ten behoeve van de vervolging en veroordeling van criminele gebruikers. Wij zijn echter van mening dat voorstellen voor dergelijke beperkende maatregelen getoetst moeten worden aan de volgende criteria: 1) Ze moeten uiteindelijk de gehele samenleving ten voordeel strekken. Met andere woorden, de maatregelen moeten tot duidelijke en haalbare voordelen leiden en de rechten van eerlijke burgers zo min mogelijk beperken, en uitsluitend op een wijze die naar het algemeen maatschappelijk oordeel in verhouding staat tot de bereikte voordelen. 2) De voorgestelde maatregelen dienen effectief onderscheid te maken tussen criminelen en eerlijke, gezagsgetrouwe burgers. Daartoe dienen ze evenwichtig te zijn en dient te worden voorkomen dat de overheid, vanwege een impulsieve drang de misdaad te bestrijden, aan de hand van vercijfersleutel toegang wordt verstrekt tot de internetcommunicatie tussen eerlijke gebruikers. PE /5 CM\434164NL.doc

3 3) De voorgestelde maatregelen dienen het beste van alle beschikbare opties te vertegenwoordigen, in die zin dat ze het meest doeltreffend zijn in het bestrijden van criminelen, de minste gevolgen hebben voor eerlijke burgers en tegen de laagst mogelijke kosten voor bedrijven en belastingbetalers kunnen worden ingevoerd. 4) Ze dienen gebaseerd te zijn op helder geformuleerde beleidsdoelstellingen die begrijpelijk zijn voor de burger en op een breed draagvlak kunnen rekenen. 5) Ze dienen afdwingbaar, transparant en controleerbaar te zijn. Respect voor de mensenrechten De privacy en de vrije meningsuiting zijn fundamentele mensenrechten die in alle belangrijke internationale en regionale verdragen en overeenkomsten zijn vastgelegd: De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 12 en 19 Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, artikel 17 en 19 Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, artikel 8 en 10 Overheden en regionale of internationale organisaties dienen bij het opstellen van het beleid tegen cybercriminaliteit terdege rekening te houden met deze belangrijke documenten. Ieder gecoördineerd beleidsinitiatief op supranationaal niveau (bijv. de Europese Unie of binnen de Raad van Europa betreffende de aanneming van het ontwerpverdrag inzake cybercriminaliteit) of op internationaal niveau (bijv. binnen de OESO of de G-8) dient optimale bescherming te bieden voor de rechten en vrijheden van de burger. Openheid en transparantie in de beleidsvorming Transparantie, openheid en controleerbaarheid zijn belangrijke kenmerken van een gezonde samenleving. Wij pleiten dan ook voor openheid en transparantie in de beleidsvorming inzake cybercriminaliteit door overheden en regionale of internationale organisaties. Het ontwerpverdrag inzake cybercriminaliteit van de Raad van Europa en de initiatieven van de G-8 ter bestrijding van de cybercriminaliteit getuigen naar ons oordeel vooralsnog niet van een dergelijke openheid en transparantie. NGO s en openbaarbelangengroepen zijn niet vertegenwoordigd op de internationale fora ter bespreking van beleidsvraagstukken op het gebied van de cybercriminaliteit. Het is desalniettemin van belang dat alle belanghebbenden worden geraadpleegd. Daarom dienen ook deze organisaties bij de beleidsvorming te worden betrokken. Het belang van controleerbaarheid bij de wereldwijde interceptie van communicatie Geheime monitoring en interceptie van alle vormen van communicatie, waaronder die via internet, kunnen in een democratische samenleving niet worden aanvaard. Wij pleiten voor de controleerbaarheid bij de wereldwijde interceptie van communicatie en CM\434164NL.doc 3/5 PE

4 verwelkomen dan ook het besluit van het Europees Parlement tot oprichting van een tijdelijke commissie die zal nagaan of het onder de naam ECHELON bekende systeem voor de interceptie van alle communicatie daadwerkelijk bestaat en, zo ja, of het in overeenstemming is met het Gemeenschapsrecht. Privacy is geen recht in absolute zin, en niemand maakt bezwaar tegen de rechtmatige interceptie van communicatie. Wij maken ons echter met name zorgen over het gebrek aan democratisch toezicht op de interceptie, opslag en verwerking van gegevens binnen systemen als ECHELON. Privacy, gegevensbescherming en beveiliging op internet dienen te worden bevorderd Wij doen een beroep op de lidstaten van de Verenigde Naties om bij de communicatie, de verwerking van gegevens en de beveiliging van internet de privacy te bevorderen. Overheden en internationale organisaties dienen er bij de ontwikkeling van het encryptiebeleid voor te waken bepalingen op te nemen op basis waarvan overheden toegang krijgen tot vercijfersleutels ( GAK ). Dergelijke bepalingen zouden de beveiliging van computers en computergegevens, e-commerce en de integriteit van dienstverleners ernstig kunnen ondermijnen, en bovendien tot hoge onkosten kunnen leiden bij het herzien van vercijfercodes. Verder zouden ze de aantasting van belangrijke mensenrechten in de hand kunnen werken. Bestrijd censuur op internet Het wantrouwen tegen nieuwe media is van alle tijden, en de vrees voor mogelijk nadelige maatschappelijke effecten leidt soms tot overmatige regelgeving. Nieuwe communicatietechnologieën zijn in de loop van de geschiedenis altijd gestuit op overspannen reacties van de overheid. Dat geldt voor de geschreven pers, de telegraaf, de telefoon, de posterijen, de bioscoop, radio, televisie, satelliet en video. Momenteel zijn we getuige van een soortgelijke reactie op de opkomst van internet, en wordt er van verschillende kanten geprobeerd de inhoud te censureren. Wij zouden echter graag de volgende uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in herinnering willen brengen:... de vrijheid van meningsuiting is een van de essentiële fundamenten van een democratische samenleving, een van de fundamentele voorwaarden voor haar vooruitgang.... Censuur dient dan ook tegen iedere prijs te worden voorkomen. Conclusie Overheden dienen de waarde te onderkennen van wereldwijde communicatienetwerken, zowel op economisch als op cultureel niveau, alsmede de bijdrage van dergelijke netwerken aan de vrijheid van het individu en het democratisch gehalte van de samenleving. Overheden dienen daartoe samen te werken ter bevordering van het respect voor fundamentele mensenrechten, zoals het recht op privacy en de vrijheid van meningsuiting, en zij moeten het gebruik van internet onder de bevolking stimuleren in plaats van het door middel van overmatige regelgeving aan banden te leggen. Dit document is opgesteld door Dhr Yaman Akdeniz, Directeur van Cyber-Rights & Cyber-Liberties (UK) lawya@cyber-rights.org URL: en PE /5 CM\434164NL.doc

5 Telefoon: Fax: Postadres: Centre for Criminal Justice Studies, Faculty of Law, University of Leeds, Leeds LS2 9JT CM\434164NL.doc 5/5 PE