Symposium strafrecht. Vervolg van een grondslagendebat. onder redactie van. G.C.G.J. van Roermund M.S. Groenhuijsen W.J. Witteveen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Symposium strafrecht. Vervolg van een grondslagendebat. onder redactie van. G.C.G.J. van Roermund M.S. Groenhuijsen W.J. Witteveen"

Ruben Kuiper
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Symposium strafrecht Vervolg van een grondslagendebat onder redactie van G.C.G.J. van Roermund M.S. Groenhuijsen W.J. Witteveen Gouda Quint bv (S. Gouda Quint - D. Brouwer en Zoon) Arnhem 1993

2 Inhoud I. INSTRUMENTALITEIT, RECHTSBESCHERMING EN BELEID 1 C. Kelk Het strafrecht in de tang van het instrumentalisme 3 1 Een woord vooraf 3 2 Ter verruiming van het zieht op de eigen blikvernauwing 4 3 Denkrichtingen in het Nederlandse strafrecht 12 4 De hedendaagse coneeptie van beleid: regelzucht, geldingsdrang en verzakelijking De verzelfstandiging van de organisaties in de strafrechtspleging HetO.M De rechterlijke macht Het Departement van Justitie 28 5 Een toenemend instrumentalisme De groei van het instrumentele karakter van het strafrecht De sociale controle 42 6 De betekenis van het boek Instrumentaliteit en rechtsbescherming voor het beleid De geest van het instrumentalisme Het rechtsbegrip in het strafrecht De historische worteis van het rechtsbegrip 54 IX

hedendaagse coneeptie van beleid: regelzucht, geldingsdrang en verzakelijking 21 4.1 De verzelfstandiging van de organisaties in de strafrechtspleging 21 4.2 HetO.M. 24 4.3 De rechterlijke macht 27 4.

3 6.2.2 Het communicatieve karakter van het recht versus het instrumentalisme Het bevorderen van het intellectuele 'discours' De communicatieve implicaties van de contradictoire procedure Herstel van de eigen identiteit van de Organen der strafrechtspleging Het grote belang van rechtswaarborgen voor de individu in het strafproces De rechtspositie van de veroordeelde in het kader van de strafrechtelijke sancties Het respect voor de burger in de context van de sociale controle De communicatie tussen het strafrecht en de sociale wetenschappen 77 7 Besluit 78 J.M. van Dijk Civilisatie, sociale controle en strafrechtspleging 85 1 Inleidende opmerkingen 85 2 Kanttekeningen bij het rechthandhavingsconcept 86 3 Een reconstructie van het liberale erfgoed 88 4 W.F. Hermans als verwante geest 92 5 Implicaties voor het strafrechtelijke beleid 94 6 Legitimering door middel van het slachtoffer? 96 7 Processen van civilisering en disciplinering Normexpressie als instrumentele functie van het strafrecht Strafrecht in beweging 104 J.F. Glastra van Loon Verhalen, Eenzijdigheden en Misverstanden 115 Th.A. de Roos Strafrechtelijk beleid - een drieluik Inleiding Voorbeeld: Gedoogproblematiek in het milieurecht 'Criminaliteitsbeleid' Criminele politiek als tegengif tegen totalitaire beleidscultuur? 135 X

2.8 Het respect voor de burger in de context van de sociale controle 76 6.2.9 De communicatie tussen het strafrecht en de sociale wetenschappen 77 7 Besluit 78 J.M.

4 5 Beleid en fenomenologie van de misdaad Slot 144 II GRONDSLAGENTHEORIE EN WETENSCHAPSTHEORIE 145 M.S. Groenhuijsen Een verhaal over strafrecht en grondslagentheorie Inleiding Enkele centrale elementen uit het boek Denkkader en traditie De relatie met de rechtswetenschap en de rechtspraktijk Slotopmerkingen 163 A.L. Melai Doel en Middelen. Instrumentaliteit als Archimedisch punt in het recht (Denk)stijl, taal en abstractie Wetenschap: theorie en waarheid Rechtsbescherming: doel en middelen Het open rechtsbegrip van de auteurs Schrijverschap 190 J.M. Piret Rechtsfilosofie als kunst van de mediatie. Kritische bijdrage tot een grondslagentheoretische discussie over het recht Reflectie Kritische beschouwingen 212 III CONTRAFAKTICITEIT EN NARRATIVITEIT 227 W.J. Witteveen Contrafakticiteit en pluralisme Het verhaal over de dingen die gebeuren Poetische geslotenheid en retorische openheid De poetische geslotenheid van het grondslagendebat Een strijdtoneel van ordenende metaforen 239 XI

5 4.1 Metaforen in Instrumentaliteit en rechtsbescherming Achtergrondmetaforen De ontbrekende metafoor Het theater van de maatschappij en het (rechts-)subject Rechtspluralisme als strafrechtelijk probleem Enkele voorbeelden Theorie en praktijk Pluralisme binnen rechtsstatelijke grenzen 262 G. van Roermund Dualisme en dualisme is twee De verteilende verdachte Recht en beleid: contrafacticiteit Dualisme tussen recht en beleid? 280 J.M. Broekman Ars Occupandi Vragen en rechtsvragen Animus Occupandi Rechtsbescherming Contrafakticiteit 308 IV INTERDISCIPLINARITEIT EN GEINTEGREERDE (STRAF-)RECHTSWETENSCHAP 313 C. Fijnaut Op zoek naar gei'ntegreerde strafrechtswetenschap Inleiding Een eerste reactie: het expliciete gelijk Een tweede reactie: het impliciete ongelijk Een uitweg naar het verleden? Een uitweg voor de toekomst? 319 A.W.M. Mooij De forensische psychiatrie en het beheersingsideaal. Kanttekeningen bij het Foucault-hoofdstuk Gelijkheid van oorsprong van het moderne recht en psychiatrie 324 XII

Pluralisme binnen rechtsstatelijke grenzen 262 G.

6 2 De Nieuwe Richting (DeTense sociale) en de psychiatrie Kritische vragen Innerlijke tegenstelling in de wet op de Terbeschikkingstelling Hedendaags instrumentalisme De transparante samenleving en de forensische psychiatrie 331 F. van Doorne Over de rechtswetenschap en haar relatie tot andere sociale wetenschappen: de onmisbaarheid van een maatschappijtheoretisch referentiekader Inleiding De begrippelijke opbouw van een empirische rechtswetenschap Empirische theorie en grondslagentheorie De grondslagentheorie van Foqu6 en 't Hart is domeinspecifiek De onmisbaarheid van een maatschappijtheoretisch denkkader 353 P. van Seters De kringloop van recht en beleid De medaille van recht en beleid Sociologische rechtsleer 369 V WEERWOORD EN VERVOLG 379 R. Foqui en A. C. 't Hart Grondslagen ter discussie Fragmentarisering Beginselen Contrafakticiteit Natuurrecht en historicisme Reconstructie Beslissen Hermeneutiek Immanentisering Total itarisme Kwetsbaarheid Emancipatie Recht en forensische psychiatrie XIII

van Doorne Over de rechtswetenschap en haar relatie tot andere sociale wetenschappen: de onmisbaarheid van een maatschappijtheoretisch referentiekader 333 1 Inleiding 333 2 De begrippelijke opbouw

7 13 Recht en sociale wetenschappen Culruursociologische contekst Substantiele en functionele rationaliteit Geintegreerde rechtswetenschap Recht en beleid 415 Auteurs 421 XIV

en functionele rationaliteit 410 16 Geintegreerde

Vergelijkbare documenten

JURIDISCHE SEMANTIEK

JURIDISCHE SEMANTIEK EEN BIJDRAGE TOT DE METHODOLOGIE VAN DE RECHTSVERGELIJKING, DE RECHTSVTNDING EN HET JURIDISCH VERTÄUEN Ma,rjanne Termorshuizen-Arts Inhoudsopgave Voorwoord xi Inleiding 1 Hoofdstuk