INHOUDSOPGAWE KENNISAREA MATERIE EN MATERIALE 13

Transcriptie

1 Eenheid Bladsy KENNISAREA MATERIE EN MATERIALE 13 Eenheid 1 Eenheid 2 INHOUDSOPGAWE ATOOMVERBINDINGS: MOLEKULÊRE STRUKTUUR Chemiese bindings Bindingsmodelle Valenselektrone Valensie Lewisstrukture 16 Aktiwiteit Vorming van bindings Eenvoudige kovalente bindings Molekules met veelvoudige bindings Datief kovalente binding 22 Oefening Valensskilelektronpaarafstotingsmodel (VSEPA) en molekulêre vorms 24 Aktiwiteit 2 25 Praktiese aktiwiteit 1 28 Oefening Elektronegatiwiteit 30 Aktiwiteit 3 34 Oefening Kragte tussen atome Elektries potensiële energieverandering by die vorming van n molekule Bindingsenergie en -lengte 39 Oefening 4 41 Opsomming van Eenheid 1 43 Breinkaarte van Eenheid 1 45 INTERMOLEKULÊRE KRAGTE (TUSSEN MOLEKULES) Soorte intermolekulêre kragte Ioon-dipoolkragte Ioon geïnduseerde dipoolkragte Dipool-dipoolkragte Dipool geïnduseerde dipoolkragte Geïnduseerde dipoolkragte (dispersie of Londonkragte) Waterstofbindings Verskil tussen intermolekulêre kragte en interatomiese kragte 56 Oefening Die invloed van intermolekulêre kragte Fasetoestand van molekules Grootte van molekules Digtheid Kook- en smeltpunte Viskositeit 61 Aktiwiteit 4 61

2 2.3.6 Termiese uitsetting Termiese geleiding 64 Eksperiment 1 64 Eksperiment 2 66 Eksperiment 3 68 Eksperiment 4 69 Eksperiment 5 70 Oefening Chemie van water Mikroskopiese struktuur van water 73 Aktiwiteit Eienskappe van water 75 Eksperiment 6 77 Eksperiment 7 78 Eksperiment 8 79 Oefening 7 80 Opsomming van Eenheid 2 82 Breinkaarte van Eenheid 2 87 Eenheid 3 IDEALE GASSE EN TERMIESE EIENSKAPPE Beweging van deeltjies Gemiddelde kinetiese energie en temperatuur van gasmolekules Die idealegasmodel 90 Oefening Verwantskap tussen volume en druk van n gas 95 Eksperiment 9 95 Oefening Verwantskap tussen volume en temperatuur 103 Eksperiment Verwantskap tussen druk en temperatuur van n gas Kelvintemperatuurskaal 107 Oefening Verband tussen druk, volume en temperatuur van n gas 110 Oefening Die idealegasvergelyking 113 Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Vraestel 119 KENNISAREA CHEMIESE VERANDERING 125 Eenheid 1 KWANTITATIEWE ASPEKTE VAN CHEMIESE VERANDERING: STOÏGIOMETRIE Molbegrip Molêre atoommassa (A), molêre molekulêre massa en molêre formulemassa (M) 127 Oefening Verwantskap tussen mol, massa en molêre massa 130 Oefening Molêre gasvolume Avogadro se wet 133

3 1.4.2 Molêre volume in gebalanseerde reaksievergelykings 134 Oefening Konsentrasie van oplossings Berekeninge Bereiding van n standaardoplossing 139 Praktiese demonstrasie Verdunning van oplossings 140 Oefening Persentasiesamestelling van verbindings Berekeninge Bepaling deur praktiese kwantitatiewe metodes 145 Oefening Empiriese formule 148 Oefening Molekulêre formule 150 Oefening Stoïgiometriese berekeninge Berekeninge gebaseer op gebalanseerde vergelykings Beperkte reaktanse Massa neerslag gevorm tydens neerslagreaksies Persentasie opbrengs Toepassings van eksotermiese reaksies wat groot hoeveelhede gas produseer 162 Eksperiment Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Eenheid 2 ENERGIE EN CHEMIESE VERANDERING Inleiding Breking en vorming van bindings tydens n chemiese reaksieproses Toepassing van ekso- en endotermiese reaksies 180 Eksperiment Eksperiment Bindingsenergie 186 Oefening Aktiveringsenergie en geaktiveerde kompleks Energieprofiel vir eksotermiese en endotermiese reaksies Katalisators 192 Eksperiment Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Eenheid 3 SUUR-BASISREAKSIES Sure Basisse Sterk en swak sure en basisse Gekonsentreerde en verdunde sure en basisse Suur-basisreaksies 205 Oefening

4 3.6 Amfoliete Reaksies van sure Suur-metaalkarbonaatreaksies Suur-metaaloksiedreaksies Suur-metaalhidroksiedreaksies Suur-basisreaksies: toepassings Indikators 214 Praktiese aktiwiteit Eksperiment Eksperiment Eksperiment Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Eenheid 4 REDOKSREAKSIES Oksidasiegetalle Reaksies Verplasingsreaksies 228 Eksperiment Sintese-reaksies 230 Eksperiment Ontbindingsreaksies 233 Eksperiment Reduserende werking 234 Eksperiment Oksiderende werking 236 Eksperiment Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Vraestel 243 KENNISAREA CHEMIESE SISTEME 251 Eenheid 1 DIE ONTWIKKELING VAN MYNBOU Inleiding Mense deur die eeue Mineraalbronne in Suid-Afrika 253 Oefening Opsomming van Eenheid Eenheid 2 MYNBOU EN MINERAALVERWERKING 258 A GOUD Goud in Suid-Afrika Redes vir goudmynbou Ligging Goudmynbou en verwerking Goudmynbou en die omgewing 261 Oefening Antieke mynboumetodes 265 Gevallestudie: Mapungubwe: Suid-Afrika se verlore stad van goud 265

5 B YSTER Yster in Suid-Afrika Redes vir ystermynbou Waarom Suid-Afrika ystererts uitvoer Ligging Ysterertsmynbou en verwerking 269 Eksperiment Eksperiment Ystermynbou en die omgewing Verwerking van yster 274 Eksperiment Oefening C FOSFAAT Fosfate in Suid-Afrika Redes vir fosfaatmynbou Vernaamste mynbou-aktiwiteit in Suid-Afrika Myn en verwerking van rotsfosfaat Gebruike Die impak van fosfaatmynbou op die omgewing 281 Oefening Projek 283 Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Eenheid 3 AARDVERWARMING Toenemende menslike bevolking en aardverwarming Verbranding van fossielbrandstowwe Wat is aardverwarming? Gevolge van aardverwarming 295 Oefening Opsomming van Eenheid Breinkaarte van Eenheid Vraestel 298 Inligtingsbladsye 309 Bronnelys 311