Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding.

Transcriptie

1 Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. SPSS is een alom gebruikt, gebruiksvriendelijk statistisch programma dat vele analysemogelijkheden kent. Voor HBO en universitaire studenten is het tegen een gereduceerd tarief te verkrijgen via Surfspot ( en op de meeste computers op de Hoge Scholen en Universiteiten is het standaard aanwezig. In het kort wordt hier besproken hoe je SPSS kunt gebruiken voor de in het statistiekkwartetspel besproken statistische analyses. Wanneer je meer informatie over SPSS wilt hebben, gebruik dan Het Basisboek Statistiek met SPSS. Als voorbeeld is voor deze beknopte handleiding het databestand datakwartet8.sav gebruikt, dat je ook op deze website vindt in de databestanden map. Als je SPSS opent, kom je in het volgende scherm: Figuur S.1 Openingsscherm van SPSS versie 16. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 1

2 Je kunt ervoor kiezen om met een bestaand bestand te gaan werken, als dat al hebt, of om een nieuw bestand te maken. In het laatste geval moet je Type in data markeren. Je komt dan in een leeg datascherm, waar je je gegevens kunt intikken. Kenmerkend voor SPSS is dat er gewerkt wordt met variabelen die in de kolommen staan, dus van boven naar beneden en met cases, dat zijn de rijen. De cases zijn dus je onderzoekseenheden zoals respondenten. Je ziet in figuur S.2 een voorbeeld van een ingevulde datamatrix; op rij 1 staat student 96 die 5 vragen goed had bij de toets en 34 uur had gestudeerd. Onder aan het scherm zie je twee tabs: Data view en Variable view. Onder Data view staat een streepje omdat we ons in het datascherm bevinden. Figuur bijlage S.2 Datascherm van SPSS versie 16. Als je op de Variable view tab klikt, kom je in het variabelenscherm (Figuur bijlage S.3). Hier kun je je variabelen een naam geven en kun je ook je codes 1 en 2 bij geslacht van de labels man en vrouw voorzien, zodat het geheel wat makkelijker te lezen is. Over de rest hoef je je voorlopig niet druk te maken. Standaard staat de waarde voor een ontbrekende waarde ingesteld op spatie en dat kun je maar het best zo laten. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 2

3 Figuur S.3 Variabelenscherm van SPSS versie 16. Boven in het SPSS scherm vind je altijd de regel met de menuopdrachten. We zullen ze achtereenvolgens bespreken. FiguurS.4 De regel met de menu opdrachten. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 3

4 Figuur S.5 Het file, edit en view menu in SPSS versie 16. Aangezien het file, edit en view menu in SPSS (Figuur S.5) min of meer overeenkomen met de menustructuur zoals je die kent van Microsoft programma s als Word, zullen wij deze menu s hier verder niet bespreken. Als je met SPSS begint, zul je niet zo vaak te maken krijgen met het data menu, daarom gaan we daar nu verder niet op in. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 4

5 Figuur S.6 Het data en transform menu in SPSS versie 16. Wel zul je gebruikmaken van het transform menu, om bijvoorbeeld gegevens te hercoderen ( Recode ) of samen te voegen tot een nieuwe score ( Compute ), bijvoorbeeld een totaalscore. Je ziet in figuur S.7 een voorbeeld van het gebruik van recode en van compute. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 5

6 Figuur S.7 Het recode en compute menu in SPSS versie 16. Met recode is een nieuwe variabele geslaagd gemaakt die de waarde 0 krijgt als het aantal goed beantwoorde vragen 5 of minder is en de waarde 1 als er 6 of meer vragen goed beantwoord zijn. Met compute is een nieuwe variabele fouten gemaakt, door het aantal goed beantwoorde vragen van het totaal aantal vragen (10) af te trekken. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 6

7 Figuur S.9 Het Frequencies menu in SPSS versie 16. Figuur S.8 Het Analyze menu in SPSS versie 16. Het Analyze menu in SPSS is het belangrijkste onderdeel uit SPSS (Figuur S.8). Daarmee kun je naast de in deel 4 besproken statistische analysetechnieken ook nog vele andere statistische technieken uitvoeren. We zullen de in deel IV besproken onderwerpen nader toelichten op het gebruik met SPSS. Tabellen en samenvattende statistische maten Descriptive Statistics>Frequencies>Statistics (Figuur S.9) Kruistabellen en in geval van een steekproef het berekenen van een Chi kwadraat, Descriptive Statistics>Crosstabss>Statistics>Chi-square (Figuur S.10) Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 7

8 Figuur S.10 Crosstabs menu Figuur bijlage S.11 Compare Means menu Verschillen in gemiddelden tussen twee of meer steekproeven, Compare Means> Means/One-sample T Test/Independent-Samples T- test/paired Samples T-test/One-Way Anova Je ziet (Figuur bijlage S.11) dat je hier verschillende mogelijkheden hebt. Wanneer je wilt toetsen of een gemiddelde significant verschilt van een bepaald verwacht niveau, kun je het best de One Sample T test gebruiken. Wanneer je wilt toetsen of twee onafhankelijke steekproefgemiddelden significant van elkaar verschillen, kun je het best de Independent Samples T test gebruiken. Als het om afhankelijke steekproefgemiddelden gaat, moet je de Paired Samples T test gebruiken. Als je meer dan twee steekproefgemiddelden hebt, gebruik je One Way Anova. Het vaststellen van een samenhang, Correlate>Bivariate De correlatie, een maat voor samenhang, kun je wanneer het om twee interval of ratiovariabelen gaat, zoals studieduur en aantal goed beantwoorde vragen, met de procedure Bivariate berekenen (zie Figuur S.12 Bivariate Correlations menu). Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 8

9 Figuur bijlage S.12 Bivariate Correlationsmenu Figuur bijlage S.13 Scatterplot studieduur en aantal vragen goed Het analyze menu biedt ook de mogelijkheid om allerlei non parametrische toetsen uit te voeren. Grafieken > Graphs>Interactive SPSS biedt verder veel mogelijkheden om grafieken te maken. Je vindt ze in het Graphs menu. Als je bijvoorbeeld klikt op Legacy Dialogs, kun je kiezen uit een groot aantal grafiekvormen (Figuur S.14 Graphs menu). Als voorbeeld is gekozen voor het spreidingsdiagram met het aantal goed beantwoorde vragen op de y as en het aantal uren studie op de x as (Figuur S.15 Graphs> Legacy Dialog >Scatter/Dot). Het resultaat daarvan vind je in figuur S.13. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 9

10 Figuur S.14 Graphs menu Figuur S.15 Graphs> Legacy Dialogs> Scatter/Dot Als je naar Figuur S.4 kijkt zul je zien dat we nog drie hoofdmenu opdrachten niet hebben besproken, dat zijn respectievelijk Utilities, Add ons, Window en Help. In de praktijk zul je de eerste drie zelden gebruiken. Dat geldt niet voor het helpmenu. Als je iets niet snapt, ga dan naar dit menu. Daar vind je uitleg over allerlei onderwerpen. Je kunt daar ook een lespakket (Tutorial) vinden. Dat lespakket omvat een groot aantal onderwerpen, zoals bijvoorbeeld: Hoe pas ik mijn gegevens aan? Het is uiterst informatief en een noodzakelijke aanvulling op deze beknopte toelichting op SPSS. Er is nog een belangrijk scherm dat wij in deze korte inleiding moeten noemen en dat is het Output scherm (Figuur bijlage I.16 Het outputscherm). Als je een grafiek maakt of een statistische analyse uitvoert, vindt je het resultaat altijd in het outputscherm. Dit scherm wordt zichtbaar door in het vakje in de onderste Windowsbalk te klikken waar het SPSSicoon staat in combinatie met het woord Output. Als je delen uit dit scherm in je verslag wilt gebruiken, zoals het spreidingsdiagram, kun je dat kopiëren en bijvoorbeeld in een Word file plakken. Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 10

11 Figuur S.16 Het outputscherm Beknopte handleiding SPSS versie 16 Statistiekkwartetspel Ben Baarda; 2010 Pagina 11