Cursus Bedrijfseconomie 2

Transcriptie

1 Cursus Bedrijfseconomie 2 IBK2BEC20 1 Programma Kostenverbijzondering (Hfdst. 8) Verdeling indirecte kosten Vijf methoden (ABC volgende week) Opgaven deel 8.2 t/m

2 Kostenverbijzondering de primitieve (of enkelvoudige) opslagmethode de verfijnde (of meervoudige) opslagmethode de equivalentiecijfermethode de kostenplaatsmethode activity based costing 3 Verdeling van kosten Homegene massaproductie > delingscalculatie Heterogene productie > kosten verdelen Arbeidsuren per product x uurtarief Aantal grondstoffen per product x prijs per kg/m2 Aantal bewerkingsuren x bewerkingstarief Verdelen van de indirecte kosten 4 2

3 Verdeling van kosten Materiaal Lonen Direct KOSTPRIJS A B C D Inkoop Huisvesting Magazijn Energie Toeslagen / pro rata 5 Direct of indirect Eenvoudig en lastig 3

4 Kostenstroom in een fabriek 7 Meten is weten 8 4

5 Primitieve opslag methode Eén opslagtarief Basis opslagtarief: Directe Materialen Directe Lonen Totale indirecte kosten 9 Primitieve opslagmethode Totaal directe grondstoffenverbruik Totaal directe loonkosten Totaal directe kosten Totaal indirecte kosten Totale kosten Opslag % opslag van grondstoffen = ( / ) x 100% = 20% Opslag % opslag van loonkosten = ( / ) x 100% = 30% Opslag % opslag van totale dir.kn. = ( / ) x 100% = 12% 10 5

6 Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten 120 en loonkosten 80. DEKKING (voorcalculatie) Directe grondstofkosten 120 Directe loonkosten Totale directe kosten 200 Opslag van grondstoffen 20% 24 Opslag van loonkosten 30% 24 Opslag van directe kosten 12% 24 Kostprijs is in alle gevallen Primitieve opslagmethode Directe grondstofkosten 125 en loonkosten 75. DEKKING (voorcalculatie) Directe grondstofkosten 125 Directe loonkosten Totale directe kosten 200 (ONGEWIJZIGD) Opslag van grondstoffen 20% 25,00 Opslag van loonkosten 30% 22,50 Opslag van directe kosten 12% 24,00 Kostprijs is respectievelijk 225,00 222,50 en 224,

7 Opgaven 8.2 (in les) 8.3 (in les) 8.4 (buiten les; lijkt op 8.3) 13 Verfijnde opslagmethode Meerdere productieprocessen Relatief hoge indirecte kosten Meerdere opslagtarieven Samenhang tussen indirecte en directe kosten 14 7

8 Verfijnde opslagmethode Direct materiaalverbruik Directe loonkosten Totaal directe kosten Indirecte kosten Totale kosten Van de indirecte kosten is de samenhang: met materiaalverbruik opslag ( / ) x 100% = 25% met loonkosten opslag ( / ) x 100% = 10% met totale directe kn opslag ( / ) x 100% = 4% 15 Verfijnde opslagmethode Materiaalkosten 60 en Loonkosten 75 Direct materiaalverbruik 60,00 Directe loonkosten 75, Totale directe kosten 135,00 Opslag materiaalverbruik 25% x 60 15,00 Opslag loonkosten 10% x 75 7,50 Opslag totale direct kosten 4% x 135 5, Kostprijs 162,

9 Opgave Geen opgave in opgavenboek Eigen opgave gemaakt 17 Kostenverbijzondering Indirecte kosten : verband met direct materiaal verband met direct loon verband met totale directe kosten Direct loon uur à 50 per uur Direct materiaal kg à 4 per kg Bereken de opslagen voor indirecte kosten 18 9

10 Kostenverbijzondering - Opslag materiaal Direct Materiaal kg x 4 = ( / ) x 100% = 40% - Opslag loon Direct Loon uur x 50 = ( / ) x 100% = 35% - Opslag totaal direct ( / ) x 100% = 35% Direct loon 15 Direct materiaal 4,00 Bereken de kostprijs 19 Kostenverbijzondering Direct loon 15,00 Direct materiaal 4, Totaal direct 19,00 Opslag loon 35% 5,25 Opslag materiaal 40% 1,60 Opslag totaal direct 35% 6, Kostprijs 32,

11 Equivalentiecijfermethode Onderhanden werk x% gereed Kosten materiaal. producten gereed + % producten materiaal gebruikt +/+ Kosten arbeid. producten gereed + % producten arbeid gebruikt Calculatie-eenheid grootte product totale indirecte fabricagekosten = fabricagekosten = prijs per m 2 m 2 A x aantal A + m 2 B x aantal B totale m 2 In kostprijs: gebruik m2 product A x prijs per m2 (calculatietarief) gebruik m2 product B x prijs per m2 21 Product Aantal Oppervlakte IN M2 Directe loonkosten Directe materiaal Mistral ,5 9,60 2 Passat 650 0,8 9,60 3 Sirocco ,5 9,60 4 Totale indirecte fabricagekosten Eerst het calculatietarief bepalen volgens de equivalentiecijfermethode: Totaal m2 = x 0,5m x 0,8 m x 1,5 m2 = m2 Totale indirecte fabricagekosten / m2 = 52 per m2 Kostprijs Mistral 9,60 + 2,00 + 0,5 x 52 = 37,60 Kostprijs Passat 9,60 + 3,00 + 0,8 x 52 = 54,20 Kostprijs Sirocco 9,60 + 4,00 + 1,5 x 52 = 91,

12 Opgaven 8.5 (in les) - let op: overige fabricage kosten van 1,40 beschouwen als directe kosten 8.6 (buiten les) 23 Kostenplaatsmethode Directe kosten verband <> Indirecte kosten Kostenplaatsmethode verband indirecte kosten en afdelingen waar kosten ontstaan Afdeling levert één soort prestatie Papieren boekhoudkundige kostenplaats Fysieke zelfstandige kostenplaats Ondersteunende diensten > hulpkostenplaats Fabricage en Verkoop > hoofdkostenplaats Hoofdkostenplaats belast door aan producten 24 12

13 Soorten kostenplaatsen Hulpkostenplaatsen Huisvesting ICT Inkoop Magazijn etc. Hoofdkostenplaatsen Fabricageafdeling Verkoopafdeling 25 Kostenallocatie hulpafdelingen 26 13

14 Kostenallocatie hulpafdelingen 27 Stap-voor-stap methode Directe kosten Indirecte kosten Doorbelasting hulpkn.plaats 1 Doorbelasting hulpkostenplaats

15 Voordeel kostenplaatsmethode Beter verband tussen indirecte kosten en waar die kosten ontstaan Afdelingsmanagers kunnen targets stellen en verschillen analyseren Bezettingsverschillen Prijsverschillen Efficiencyverschillen Analyse basis voor verbetering / hogere winst Plan Do Check - Act 29 Hulpkostenplaats Huisvesting Ondersteunende dienst Geen zelfstandige kostenplaats Boekhoudkundige kostenplaats Is onderdeel activiteit afdeling (bijv. Facilitair) Calculatietarief per m2 Doorbelasting op basis van gebruik aantal m2 van afdelingen 30 15

16 Voorbeeld Huisvesting Huisvesting heeft de volgende kosten: - afschrijvingen interest energie lonen diversen Totaal Gebruikte aantal m2: - afdeling Inkoop 200 m2 - afdeling Magazijn 700 m2 - afdeling Fabricage m2 - afdeling Verkoop 600 m Totaal m2 A. Bereken de kostprijs van een vierkante meter B. Bereken de doorbelasting van de afdeling Huisvesting 31 Voorbeeld Huisvesting Tarief Huisvesting: / m2 = 54 per m2 Doorbelasting (dekking) afdeling Huisvesting: Inkoop 200 x 54 = Magazijn 700 x 54 = Fabricage x 54 = Verkoop 600 x 54 = Totale dekking = Indien werkelijke kosten hoger dan dan verlies 32 16

17 Inkoop en Magazijn Ondersteunende afdelingen > hulpkostenplaats Eigen, eerstbelaste (of eerstverdeelde) kosten Én doorbelaste kosten, bijv. van Huisvesting Doorbelasting Inkoop: geleverde grondstoffen Doorbelasting magazijn: gebruikte ruimte of geleverde hoeveelheden 33 Voorbeeld Magazijn Eigen (eerstbelaste) kosten: Loon Afschrijving en interest Diversen Totaal eerstbelast Doorbelast Huisvesting Totale kosten magazijn Aantal begrote af te leveren grondstoffen: kg Dekking magazijnkosten per kg: / kg = 2,65 per kg 34 17

18 Hoofdkostenplaats Fabricage Bewerking naar eindproduct Eerstbelaste kosten Doorbelaste kosten van diverse afdelingen Doorbelasting alle kosten naar producten Tarief op basis voorcalculatie Tarief is meestal machine-uurtarief 35 Voorbeeld machine-uurtarief Eerstbelaste kosten Fabricage Doorbelast Huisvesting Doorbelast Inkoop Doorbelast Magazijn Totale kosten Totaal aantal machine-uren: uur Tarief per machine-uur: / uur = 69,43 Per product 0,2 machine-uren dan 0,2 x 69,43 = 13,89 in de kostprijs van het product

19 Verfijning machine-uurtarief Totaal Constant Variabel Eerstbelaste kosten Doorbelaste kosten Totaal Normale productie stuks Verwachte werkelijke productie stuks Toepassen formule C/N + V/W: = = Opgaven 8.7 (in les) 8.8 (in les) 38 19

20 Hoofdkostenplaats Verkoop Eigen kosten: Verpakkingskosten Reclame- en marketingkosten Loonkosten Doorbelaste kosten andere afdelingen Tarief meestal % van omzet Stel kosten en omzet Tarief is ( / ) x 100% Tarief is 6% van omzet 39 Kostenverdeel- en dekkingstaat Eén overzicht met Alle kostensoorten Kosten per kostensoort Eerstbelaste kosten per afdeling Doorbelasting / Dekking per afdeling Resultaat per afdeling Pagina 102 t/m 107 Brugboek Bedrijfseconomie 40 20

21 Doorbelasting aan producten 1. De directe grondstofkosten 2. De directe arbeidskosten 3. De directe machine-uren aantal uren x tarief Fabricage kostprijs 4. Directe verkoopkosten 5. Indirecte verkoopkosten % van omzet Commerciële kostprijs (in les) Opgave 42 21

22 Resultaten afdelingen In principe voorcalculatie <> nacalculatie Verschillen t.o.v. de verwachtingen Bezettings-, Efficiency- en Prijsresultaten Eerstebelaste + Doorbelaste kosten -/- Dekking = Kostenplaatsresultaat Dekking = aantal prestaties x standaard (voorcalculatorisch) tarief Totaal indirecte eerstverdeelde kosten -/- Doorbelast aan producten = Totaalresultaat Pagina 110 Brugboek Bedrijfseconomie 43 Opgaven 8.10 t/m 8.13 (buiten les week 7) 44 22

23 Activity based costing Traditioneel > (hulp)kostenplaatsen ABC > activiteiten 45 Voor- en nadelen ABC Nauwkeuriger Beter beoordelen winstgevendheid processen Beter beoordelen winstgevendheid producten, diensten en klanten Beter bepalen prijzen assortiment Nadelen: duurder en complexer 46 23

24 Noodzaak nauwkeurigheid Beperkte indirecte kosten + / + Instelkosten, planning, controle 47 ABC Geen vraag: Naar welke kostenplaatsen doorbelasten Maar. Welke activiteiten worden verricht, voor wat en hoeveel bedragen de kosten? 48 24

25 Opzetten ABC-systeem 1) Interviews en meten 2) Activiteitenlijst met inzet mens en middelen 3) Activiteiten en kosten koppelen aan hoofdactiviteiten 4) Hoofdactiviteiten doorbelasten aan producten, diensten en klanten 49 Verdeling kosten aan activiteiten 50 25

26 Kostenveroorzakers of Cost drivers (Hoofd)activiteit Productseries verwerken Machines instellen Producten ondersteunen Machines gebruiken Overwerkvergoeding betalen Kostenveroorzaker Productieseries Insteluren Aantal producten Machine-uren Loon voor arbeid 51 Tarief kostenveroorzakers 52 26

27 Doorbelasting aan producten Directe grondstof- en loonkosten Doorbelasting indirect via ABC-methode Tarief kostenveroorzaker insteluren per uur 42 Product Blauwe Pen gebruikt 50 insteluren 50 insteluren x 42 = Er worden blauwe pennen gemaakt Per Blauwe Pen / = 0,042 Vervolgens zelfde voor overige cost drivers 53 Schema ABC-methodiek PDF-bestand per

28 Opgaven 8.14 t/m 8.16 (buiten les week 7) Eigen opgave 55 Activity Based Costing Direct loon 45,00 Direct materiaal 50,00 Hoofdactiviteit Costdriver - machines gebruiken machine-uren - machines instellen insteluren Product Knopendoos gebruikt machine-uren en 100 insteluren. Er worden Knopendozen gefabriceerd. Bereken de kostprijs voor één product Knopendoos 56 28

29 Hoofdactiviteit Costdriver - machines gebruiken machine-uren - machines instellen insteluren Tarief machines gebruiken / = 5 per MU Tarief machines instellen / = 20 per IU Knopendoos machine-uren x 5 = Knopendoos 100 insteluren x 20 = Knopendoos totaal / producten = 10 p.p Direct loon 45,00 Direct materiaal 50,00 Indirecte kosten 10, Kostprijs 105,00 57 Nauwkeurigheid systeem 58 29

30 Pindakaasuitsmeerbenadering Hanteert geen verschillende calculatietarieven. Houdt geen rekening met de oorzaak en gedrag van kosten. 59 Vragen 30

31 Huiswerk Opgaven 8.2 t/m