Actieplan geluid 2013 Leiden

Transcriptie

1 Actieplan geluid 2013 Leiden Gemeente Leiden Omgevings Dienst West Holland oktober 2013 versie definitief

2 Actieplan geluid 2013 Leiden dossier : BB registratienummer : MD-AF /LOK versie : Definitief Gemeente Leiden Omgevings Dienst West Holland oktober 2013 HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

3 INHOUD BLAD SAMENVATTING 3 1 WAAROM EEN ACTIEPLAN? Geluid in de woonomgeving Proces Richtlijn omgevingslawaai Van geluidskaart naar actieplan Peak shaving versus generieke aanpak Saneringsopgave Relatie met bestaand beleid 10 2 LOKALE BESCHRIJVING Geluid in de gemeente Leiden Algemeen Wegverkeer Gemeentelijk beleid ten aanzien van verkeer Bronnen van omgevingslawaai 13 3 ONTWIKKELINGEN Het actieplan Effecten van uitgevoerde maatregelen Belangrijke infrastructurele werken en/of RO-plannen Ruimtelijke plannen Overige ruimtelijke plannen Overige actieplannen Ontwikkelingen geluidbronnen Autonome verkeersgroei Geluidsproductie wegvoertuigen 19 4 OVERIGE ASPECTEN Saneringsopgave Overige geluidgevoelige objecten Stille/stilte-gebieden Ambities voor het geluidbeleid Plandrempels (Lden en Lnight per type bron) 22 5 SAMENVATTING GELUIDBELASTINGSKAART Beschrijving van de geluidbronnen Aandachtsgebieden stedelijk wegverkeer Overzicht en beoordeling van het aantal gehinderde bewoners Aantallen gehinderden en ernstig gehinderden Overzicht slaapgestoorden Overzicht overige geluidgevoelige bestemmingen Overschrijdingen van vergunningen 36 6 HET ACTIEPLAN Mogelijke maatregelen 37 MD-AF /LOK - 1 -

4 6.1.1 Autosnelwegen Provinciale wegen Gemeentelijke wegen Spoorwegen Geluid van bedrijven Luchtvaart Samenvatting maatregelen Kosten baten analyse Kosten Baten Conclusie kosten baten analyse Planning van de maatregelen Beschrijving van de effecten Beperking van aantal knelpunten Conclusie 49 7 BESCHRIJVING INSPRAAKPROCES Kennisgeving Ingekomen zienswijzen 50 8 COLOFON 55 Bijlagen 1 Verklaring van gebruikte begrippen 2 Overzicht van mogelijke maatregelen 3 Geluidbelasting bij bedrijven 4 Overzicht acties 5 Advies GGD 6 Advies Leidse Milieuraad MD-AF /LOK - 2 -

5 SAMENVATTING Leiden is een agglomeratiegemeente, in de zin van de regeling omgevingslawaai (Stcrt. 2004, 134). Op grond daarvan is Leiden verplicht om elke vijf jaar, te beginnen in 2007, een geluidsbelastingkaart vast te stellen. Deze geeft inzicht in de blootstelling aan geluid van wegverkeer, railverkeer, luchtvaart en industrie, in het jaar voorafgaande aan de totstandkoming van de kaart. De geluidsbelastingkaart 2011 is namens Burgemeester en Wethouders van Leiden bij mandaat door de Omgevingsdienst West Holland vastgesteld en gepubliceerd. Als verdere verplichte stap moet Leiden een actieplan opstellen. In 2008 is een actieplan vastgesteld voor de periode Het voorliggende actieplan bestrijkt de periode Het is een evaluatie van het gevoerde beleid in de afgelopen vijf jaar. Verder wordt in dit actieplan vastgelegd welke concrete acties de gemeente voornemens is te ondernemen om geluid te beperken daar waar het naar het oordeel van de gemeente beperkt moet worden en om de geluidskwaliteit te beschermen op plaatsen waar die kwaliteit nu goed is. Het actieplan doet waar nodig aanzetten voor nieuw beleid. Een belangrijke vraag voor het actieplan is welke geluidsbelasting als onwenselijk wordt gezien. Immers: als burgers in de omgeving van hun woning veel geluid uit de omgeving horen, vinden ze de kwaliteit van hun leefomgeving minder goed. Overmatig geluid kan op de lange duur tot gezondheidsklachten leiden en tot slechtere schoolprestaties. Bij een geluidsbelasting van 55 db L den 1 of meer is er volgens de WHO voor een gering percentage van de bevolking een gezondheidsrisico. Naarmate de geluidsbelasting hoger wordt neemt het percentage toe. In het actieplan is gekozen voor één plandrempel voor de etmaalperiode, namelijk 70 db L den, en één plandrempel voor de nacht, namelijk 60 db L night. Knelpuntsituaties waarin in 2007 deze plandrempels bij veel woningen tegelijk werden overschreden zijn inmiddels voor een belangrijk deel aangepakt. In 2013 wil de gemeente een lagere plandrempel voor L den hanteren, namelijk 65 db. De plandrempel voor L night blijft op 60 db. Overschrijding van deze plandrempels in bestaande situaties wil de gemeente zoveel mogelijk voorkomen. Maar niet tot elke prijs. Daarom wordt het actieplan ook met het bestuur en de burgers van Leiden afgestemd. Leiden wordt begrensd door twee autosnelwegen (A44 en A4), wordt doorsneden door twee spoorlijnen (Den Haag-Schiphol en Leiden-Utrecht) en er lopen enkele provinciale wegen (N445, N206) over het grondgebied. Niettemin blijkt het wegverkeer op gemeentelijke wegen en straten de bepalende bron te zjin. In Leiden zijn ongeveer woningen blootgesteld aan wegverkeerslawaai met een geluidsbelasting van 55 db L den of meer. De volgende tabel geeft inzicht in de verdeling over geluidsbelastingklassen van 5 db van het aantal woningen in Leiden dat in het jaar 2011 was blootgesteld aan geluid vanwege gemeentelijk wegverkeer. Geluidsbelastingklasse db db db B 75 db L den In Niet iedere bewoner in een geluidsbelaste woning zal door dat geluid gehinderd worden. Hinder is voor iedereen anders. We hanteren de begrippen gehinderd en ernstig gehinderd voor percentages van de bevolking voor wie verwacht wordt dat ze bij hinderenquêtes een bepaalde score zullen aangeven. Uit de 1 Lden staat voor day-evening-night level, het gemiddelde geluidsniveau over het etmaal, waarbij in de avond en nacht een straffactor van resp. 5 en 10 db op het berekende geluid wordt toegevoegd. Zie ook de begrippenlijst in de bijlage MD-AF /LOK - 3 -

6 rapportage van DGMR blijkt, dat in 2011 ruim inwoners gehinderd waren door stedelijk wegverkeersgeluid. Daarvan waren 6261 inwoners ernstig gehinderd. In dit actieplan wordt beschreven hoe de uitgevoerde maatregelen hebben bijgedragen aan de beheersing van geluid van stedelijk wegverkeer in Leiden en welke maatregelen de gemeente wil uitvoeren in de planperiode , om de situatie verder te verbeteren. Leiden wil in deze, meer dan voorheen, aansluiten bij de lopende uitvoeringsprogramma s voor aanleg en onderhoud van wegen, en voor de uitvoering van de geluidsanering. Leiden wil de geluidbelasting terugbrengen door in de eerste plaats maatregelen aan de bron te nemen. Dat zijn maatregelen die zo mogelijk leiden tot minder verkeer én tot verkeer dat minder geluid produceert. Bij lagere snelheid produceren auto s minder geluid; snelheidsbeperking is dus ook een bronmaatregel. Zulke maatregelen worden ook in het kader van de luchtkwaliteit al overwogen. Voor geluid denkt de gemeente aan toepassing van stille wegdekken op knelpuntsituaties. Als zo n stil wegdek wordt aangelegd op het moment dat een wegdek tóch al aan vervanging toe is, zijn de extra kosten voor geluid beperkt. Spoorweglawaai in Leiden is ten opzichte van 2007 flink afgenomen. Het leidt ook tot ernstige geluidhinder, maar dat betreft nieuwbouw van woningen die onder het regiem van de wet geluidhinder tot stand is gekomen. In dat geval zijn gevelisolatiemaatregelen getroffen, waardoor de werkelijke hinder lager is dan op grond van de geluidsbelasting buiten verwacht zou worden. Het geluid van bedrijven vormt in Leiden geen knelpunt. Het grondgebied van de gemeente Leiden valt op de geluidskaarten van vliegverkeer van Schiphol buiten de geluidscontour van 55 db 2 L den, de waarde die als ondergrens geldt voor de geluidskartering. Er zijn daarom geen gegevens over aantallen woningen in geluidbelastingsklassen van luchtvaart, en ook geen gegevens over (ernstige) geluidhinder of slaapverstoring veroorzaakt door de luchtvaart. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen geluidhinder door luchtvaart optreedt. Maar maatregelen om die hinder te reduceren vallen buiten de competentie van de gemeente. Daarom komen deze maatregelen in dit actieplan niet aan de orde. 2 Technische termen worden in de hoofdtekst van het actieplan en in de bijlage 1 toegelicht MD-AF /LOK - 4 -

7 1 WAAROM EEN ACTIEPLAN? 1.1 Geluid in de woonomgeving Overmatig geluid in de woonomgeving leidt tot ongewenste effecten. Mensen die langdurig aan te veel geluid in de buurt van hun woning worden blootgesteld, raken op den duur gestresst, slapen slechter, kunnen zich minder goed concentreren, en kunnen daardoor hartklachten en soms ook stofwisselingsproblemen krijgen. Bij harde geluiden overdag kunnen mensen elkaar slecht verstaan. Ze krijgen ook problemen met het volgen van telefoongesprekken of van radio en televisie. Door al deze effecten wordt de gezondheid beïnvloed. De effecten worden samengevat met de aanduiding geluidhinder. Bij ernstige effecten spreken we over ernstig gehinderde bewoners. Bij harde geluiden s nachts kunnen mensen in hun slaap gestoord worden; soms worden ze wakker van zo n geluid (ontwaakreactie) maar vaker worden ze in hun diepe slaap verstoord en staan s morgens minder uitgerust op (slaapverstoring). We spreken hier over slaapverstoorde bewoners. Ernstige geluidhinder en slaapverstoring hebben allebei gevolgen voor de volksgezondheid. Bevorderen van de volksgezondheid is een overheidstaak 3. Als er teveel geluid in de woonomgeving is, heeft dat ook gevolgen voor de beleving van de leefomgevingskwaliteit. Mensen ervaren zo n woonomgeving als minder waardevol, en dat heeft gevolgen voor de waarde van het onroerend goed. Uit onderzoek blijkt dat burgers bereid zijn iets meer te betalen voor een woning in een rustige woonomgeving (willingness to pay). Toch hoeft het niet overal even stil te zijn. Bij een woonomgeving horen geluiden en sommige omgevingen zijn levendiger dan andere. Het is dus de opgave voor de overheid om samen met zijn burgers deze afweging te maken: niet zoveel geluid dat de volksgezondheid in gevaar komt, maar wel een woonklimaat dat past bij de aard van de omgeving. In Nederland is er al sinds de jaren 80 van de vorige eeuw een Wet geluidhinder, later aangevuld met en deels vervangen door de Wet milieubeheer. Die wetten zullen ook in de toekomst wellicht in aangepaste vorm blijven bestaan. Deze wetten blijven belangrijke instrumenten om teveel geluid te voorkomen en beperken. Daar is sinds 2002 de Europese Richtlijn Omgevingslawaai bij gekomen. Die richtlijn heeft vooral de bedoeling om op lokaal niveau in kaart te brengen hoe het er met omgevingslawaai voor staat en wat de gemeentelijke overheid daar in samenspraak met zijn burgers aan wil doen. 1.2 Proces De richtlijn Omgevingslawaai 2002/49/EG (zie de volgende paragraaf) van de Europese Commissie stelt het maken van geluidskaarten en actieplannen verplicht voor gemeentes die deel uitmaken van een agglomeratie. De minister van infrastructuur en milieu heeft in Nederland 22 van zulke agglomeraties aangewezen. Leiden ligt in de agglomeratie Den Haag Leiden. Daarom moet Leiden elke vijf jaar geluidskaarten en een actieplan produceren. De verplichting uit de richtlijn Omgevingslawaai is voor Nederland vertaald in de Regeling Geluid milieubeheer, die hoort bij Titel 11.2 van de Wet milieubeheer. 3 Standpunt publieke gezondheid van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg: De overheid is en blijft verantwoordelijk voor de aanpak. (22 januari 2007) MD-AF /LOK - 5 -

8 De gemeentes die tot een agglomeratie behoren zijn verplicht om vóór 30 juni 2012 een strategische geluidskaart vast te stellen. De gemeente Leiden heeft aan deze verplichting voldaan. De geluidbelastingkaart van Leiden is vastgesteld met het Besluit van het Dagelijks bestuur van de Omgevingsdienst West-Holland van 28 juni 2012, namens Burgemeester en Wethouders van Leiden. De geluidskaart is gepubliceerd op de site van de Omgevingsdienst West-Holland en kan daar bekeken worden ( Burgemeester en wethouders van de gemeente zijn vervolgens verplicht om vóór 18 juli een actieplan vast te stellen. Het is de bedoeling, dat inwoners van Leiden daarbij betrokken worden. Dat wordt geregeld door toepassing van de openbare voorbereidingsprocedure van de afdeling 4.3 van de Algemene Wet bestuursrecht. Dat betekent dat het ontwerp van het actieplan minstens vier weken ter inzage moet worden gelegd, en dat iedereen over dit ontwerp zienswijzen naar voren kan brengen. Die zienswijzen moeten in de definitieve versie door het College worden afgewogen en voor zover van toepassing worden verwerkt. Het ontwerp van het actieplan dat op grond van deze verplichting is opgesteld ligt voor u. In dit eerste hoofdstuk wordt het wettelijk kader beschreven en het proces dat moet worden gevolgd om dit actieplan vast te stellen. 1.3 Richtlijn omgevingslawaai Door middel van de Europese Richtlijn 2002/49/EG wil de Europese Commissie de negatieve effecten van omgevingslawaai op de gezondheid terugdringen. Daarom wil men in de eerste plaats inzicht in de ernst van de situatie en de oorzaak van hoge geluidniveaus. Daarom is de verplichting ingesteld om kaarten te produceren. De Europese Commissie stelt echter zelf geen grenzen aan het geluid in de woonomgeving. De Commissie heeft zich gerealiseerd, dat de ene woonomgeving de andere niet is. In bepaalde situaties bijvoorbeeld midden in een grote drukke stad zijn nu eenmaal hogere geluidniveaus aanwezig dan in een rustige woonwijk. En dat geluid hoort ook bij de levendigheid van zo n stadscentrum; het zou daar niet uitgebannen moeten worden. Daarom moet op lokaal niveau en niet vanuit Brussel worden afgewogen, wat toelaatbaar is en wat niet. En de Europese Commissie wil, dat de burger zelf, in samenspraak met zijn gemeentebestuur, bij die afweging betrokken is. Daarom moet de gemeente ook serieus werk maken van het voorlichten van de burgers over omgevingslawaai. De richtlijn wordt aangeduid als de Richtlijn omgevingslawaai. In Nederland is de richtlijn in 2004 ingevoerd in de Wet geluidshinder. Zoals de naam al aangeeft is de Richtlijn omgevingslawaai van toepassing op het geluid in de woonomgeving (dus buiten woningen). Burenlawaai blijft in de richtlijn buiten beschouwing. De richtlijn onderscheidt de volgende fasen: Eerst inventariseren van de geluidsniveaus in de omgeving, dus: hoeveel geluid is er en waar komt het vandaan? Ook wordt in beeld gebracht waar het geluidsklimaat nu al goed is. Dat komt beide naar voren in de geluidsbelastingskaarten. Dan het beheersen en waar nodig verlagen van dat geluid. Dat is het actieplan, zoals dat nu voor u ligt. 4 Artikel van de Wet van 24 november 2011 (Stbl. 266) tot wijziging van de Wet milieubeheer enz. MD-AF /LOK - 6 -

9 De richtlijn geeft aan dat er gekeken moet worden naar het geluid afkomstig van: Rijkswegen (autosnelwegen) Provinciale wegen, Binnenstedelijke wegen, Landelijke spoorwegen Grote luchthavens Bedrijven 1.4 Van geluidskaart naar actieplan De geluidsituatie in Leiden is beschreven in de geluidskaarten die in de rapportage van DGMR [rapport V R001] staan. Om van de geluidskaarten tot een actieplan te komen, is een aantal stappen nodig. Deze stappen zijn beschreven in de Handreiking omgevingslawaai (januari 2011) van het Ministerie van infrastructuur en milieu. Het stappenschema wordt hieronder herhaald. Daarna worden de afzonderlijke stappen kort toegelicht. Figuur 1-1 De stappen bij het maken van het actieplan Vaststellen plandrempel Volgens de Europese richtlijn moet het actieplan gaan over prioritaire problemen. Van een prioritair probleem is sprake als er een relevante grenswaarde wordt overschreden. En zoals gezegd gaat de richtlijn er van uit dat met een plaatselijke afweging wordt besloten wat die relevante grenswaarde dan is. Bij de invoering van de richtlijn in de Nederlandse wetgeving is het begrip relevante grenswaarde vertaald in plandrempel. De plandrempel is de waarde van de geluidsbelasting waarbij acties gepland zijn. De eerste stap voor het maken van een actieplan is het vaststellen van een of meer plandrempels. In situaties waar de geluidsbelasting hoger is dan de plandrempel zijn maatregelen ( acties ) noodzakelijk om deze overschrijding voor zover mogelijk terug te dringen. Inventarisatie van maatregelen Er zijn verschillende soorten maatregelen denkbaar, waarmee het geluid in de omgeving kan worden verminderd. In deze tweede stap worden die maatregelen op een rij gezet en worden de voors en tegens afgewogen. Dan gaat het om vragen als: welke effecten kunnen met die maatregel worden bereikt, welke kosten zijn ermee gemoeid en welke andere effecten zijn er mee te bereiken, bijvoorbeeld voor andere bewoners of voor de luchtkwaliteit. Omdat het actieplan een periode van 5 jaar bestrijkt, kunnen de omstandigheden in de looptijd van het actieplan veranderen, waardoor misschien de geluidniveaus vanzelf al worden verminderd. Het is raadzaam om ook dergelijke ontwikkelingen in deze fase op een rijtje te zetten. MD-AF /LOK - 7 -

10 Het geluid in de woonomgeving kan afkomstig zijn van bronnen, waarop de gemeente geen directe invloed kan uitoefenen, zoals van de rijksweg, een provinciale weg, een spoorlijn of de luchthaven Schiphol. De beheerders van deze bronnen (dat zijn dus rijkswaterstaat, de provincie, Prorail en de NV Luchthaven Schiphol) moeten zelf ook actieplannen maken. Deze worden door de Minister gepubliceerd. Die actieplannen kunnen ook een invloed hebben in Leiden, waardoor de prioriteiten voor de gemeente kunnen verschuiven. Kosten baten analyse In de volgende stap worden de kosten en de baten van de maatregelen tegen elkaar afgewogen. De kosten van maatregelen moeten in verhouding zijn met de baten die ermee bereikt kunnen worden. Zo zal de gemeente bijvoorbeeld niet besluiten om een 1 km lang geluidscherm te bouwen om één woning te beschermen. De kosten en baten hebben dus invloed op de keuze van de maatregelen. De kosten van maatregelen laten zich doorgaans goed in geld uitdrukken, maar de baten zijn meer te verwachten in de richting van volksgezondheid en de verkoopwaarde van onroerende goederen. Er is geen vast omschreven wijze voor het berekenen van de kosten en baten. Ontwerp van actieplan Nadat de bovenstaande stappen zijn doorlopen kunnen Burgemeester en Wethouders een ontwerp actieplan opstellen. In dat ontwerp actieplan moet de wetgeving beschreven worden (paragraaf 1.4) en moet een beschrijving worden opgenomen van het betrokken gebied, de resultaten van de geluidskaarten, het voorgenomen beleid dat gevolgen kan hebben voor de geluidskwaliteit in de komende tien jaar, zoals de uitvoering en invulling van bepaalde bestemmingsplannen of andere ruimtelijke ontwikkelingen, de voorgenomen maatregelen ter verbetering van de geluidskwaliteit in de komende vijf jaar (de planperiode), de reacties uit de inspraakprocedure. Inspraak en publicatie Artikel e lid van de Wet milieubeheer (Wm) beschrijft de verplichting tot vaststelling van het actieplan. In artikel wordt de inspraak geregeld. De voorbereiding gebeurt volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In tegenstelling tot wat er in die Wet in artikel 3:15 Awb beschreven staat, kan iedereen (elke burger van Nederland) vervolgens zienswijzen naar voren kan brengen (dus bijvoorbeeld ook iemand die helemaal niet in Leiden woont). Ook de raad van Leiden wordt in de gelegenheid gesteld om zienswijzen naar voren te brengen. De termijn voor het naar voren brengen van zienswijzen en het uitbrengen van adviezen bedraagt zes weken. De zienswijzen worden door het college dan verwerkt in een reactie op die zienswijzen en eventueel in een aanpassing van het actieplan. Er is vervolgens geen mogelijkheid tot beroep. Vaststelling actieplan en verzending aan I&M Vóór 18 juli 2013 moet het actieplan door het college worden vastgesteld (Wm, artikel e lid). In de aangewezen agglomeratiegemeenten stellen B&W het actieplan vast en GS stelt het actieplan voor provinciale wegen vast. De actieplannen voor rijkswegen, hoofdspoorwegen en grote luchthavens worden vastgesteld door de Minister van infrastructuur en milieu. Binnen één maand na de vaststelling worden de stukken gepubliceerd en wordt het actieplan verstuurd naar de door het ministerie van infrastructuur en milieu aangewezen instantie. Het ministerie van infrastructuur en milieu is ervoor verantwoordelijk dat de gegevens elke vijf jaar worden verzameld, gecategoriseerd en verzonden naar aan de Europese Commissie. MD-AF /LOK - 8 -

11 1.5 Peak shaving versus generieke aanpak In de eerste ronde zijn acties geconcentreerd op plaatsen waar de plandrempel werd overschreden. Met maatregelen zijn zeer hoge geluidsbelastingen teruggebracht tot acceptabele niveaus. Het aantal inwoners dat van dergelijke maatregelen profiteert is echter beperkt, omdat in de regel maar heel weinig inwoners aan de hoge geluidsbelastingen zijn blootgesteld. Bovendien is juist in die gevallen al vaak een geluidsanering uitgevoerd, waarbij geluidswerende gevels zijn aangebracht (zie 1.6 hieronder). In deze tweede ronde wil Leiden op zoek naar maatregelen die een meer generiek effect hebben, of in elk geval een effect op meer inwoners. Dat doet de gemeente door niet zozeer naar hotspots te kijken, maar vooral de belangrijkste verkeersassen te beschouwen. Langs die assen liggen woningen met plandrempeloverschrijdingen, maar ook nog veel andere woningen waar de plandrempel niet wordt overschreden, maar de geluidsbelasting wel relatief hoog is. Door de hele verkeersas aan te pakken (met stille wegdekken, met verkeersmaatregelen, met snelheidsbeperking) worden de situatie bij alle woningen langs zo n as verbeterd. 1.6 Saneringsopgave In Nederland wordt al veel langer gewerkt aan het voorkomen of beperken van geluidhinder. De Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer verplichten bijvoorbeeld tot het uitvoeren van een geluidsonderzoek bij nieuwe plannen voor woningbouw of nieuwe wegen en spoorwegen. De wet geeft dan grenswaarden aan die in zulke situaties moeten worden toegepast, waarbij vaak een zekere beleidsvrijheid voor de gemeente geldt. Voor bestaande situaties zijn saneringsregelingen van toepassing. Als in 1986 de zogenaamde saneringsgrenswaarde werd overschreden, wordt in principe door de rijksoverheid geld beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de sanering. De gemeenten hebben dergelijke situaties lang geleden al aangemeld. Deze situaties zijn terecht gekomen op een drietal landelijke lijsten: de A-lijst (urgente gevallen) en de B-lijst (minder urgente gevallen) voor wegverkeerslawaai en de Raillijst voor railverkeerslawaai. In 2008 is aan gemeenten verzocht om nog één maal te inventariseren of er op het grondgebied in 1986 woningen en overige geluidgevoelige bestemmingen lagen met een geluidbelasting ten gevolge van wegverkeerslawaai die hoger of gelijk was aan 60 db(a) en welke woningen nog niet eerder aan het ministerie van VROM gemeld waren. Die woningen zijn vóór 1 januari 2009 gemeld en op de zogenaamde eindlijst opgenomen. De uitvoering van de sanering werd tot voor kort betaald uit het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV). Het ligt in de bedoeling van de rijksoverheid de sanering met ingang van 2012 versneld te gaan uitvoeren. Met het van kracht worden van de nieuwe regels voor de rijksinfrastructuur is ook de zogenaamde NoMo 5 sanering gestart. Met die term wordt de sanering aangeduid van woningen die in 1986 nog geen saneringswoningen waren, en derhalve niet op de eindlijst terecht gekomen zijn, maar die in de jaren 5 NoMo staat voor Nota Mobiliteit. In deze nota is tot de bedoelde maatregelen langs de rijksinfra besloten. MD-AF /LOK - 9 -

12 daarna een steeds hogere geluidsbelasting ondervonden doordat het verkeer (wegverkeer of railverkeer) gegroeid is. De rijksoverheid heeft op zich genomen om de situaties waar deze woningen voorkomen voor 2022 te saneren. Bij die saneringen kan het gaan om de toepassing van stille wegdekken of raildempers, om de bouw van geluidschermen of om gevelisolatie. Gelet op de recente reconstructie van de A4 is het niet waarschijnlijk dat hier nog Nomo-saneringen zullen worden uitgevoerd. Voor de A44 is niet bekend of er sprake is van Nomo-saneringen. 1.7 Relatie met bestaand beleid De gemeente Leiden besteedt aandacht aan de kwaliteit van de leefomgeving. De wettelijke taken in dat kader worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst West-Holland. Dat behelst onder andere de advisering over geluid bij planontwikkelingen, bij vergunningverlening voor bedrijven in het kader van de Wet milieubeheer en ook de uitvoering van de sanering verkeerslawaai. De gemeente heeft in 2004 een beleidsnota vastgesteld, waarin het beleid voor omgevingslawaai is vastgelegd. Dat beleid sluit aan bij het regionale beleid, dat al is beschreven in het milieubeleidsplan. In de geluidsnota Leiden staan de regels en uitgangspunten die de gemeente hanteert om geluidhinder te beperken en voorkomen. De geluidsnota vormt daarmee het kader waarbij ook dit actieplan aansluit. Het actieplan is te beschouwen als een uitvoeringsplan van de geluidsnota. De geluidsnota is op hoofdlijnen nog steeds het uitgangspunt van beleid. Volgens de notitie Geluid en Gezondheid van de GGD Midden-Holland ontstaat hinder door geluid al bij geluidsbelastingen vanaf 42 db Lden. Andere effecten, zoals slaapverstoring, en hartklachten, kunnen ontstaan bij hogere geluidsbelastingen. De GGD beveelt aan de indeling van de Gezondheids Effect Screening (GES) over te nemen. Bij geluidsbelastingen tussen 63 en 67 db L den wordt de gezondheidssituatie als onvoldoende gekenmerkt. Bij 68 db en hoger wordt de kwalificatie ruim onvoldoende gebruikt. Hierbij tekenen we aan dat deze GES vooral bedoeld is voor toepassing bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen of nieuwe infrastructuur. In een bestaande situatie kan niet direct een goede situatie gerealiseerd worden. Wel kunnen de genoemde waarden als lange termijn streefwaarden worden gehanteerd. Leiden sluit voor wat betreft het beleid voor omgevingslawaai aan bij de genoemde notitie van de GGD. Deze notitie is integraal opgenomen in bijlage 5. De Wereld Gezondheids Organisatie heeft in 2011 de publicatie Burden of disease from environmental noise 6 uitgebracht. Hierin worden geluidsbelastingen vanaf 65 db L den in verband gebracht met een significant verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Bij Lden waarden van 60 db voor de geluidsbelasting van scholen worden de leerprestaties van ca 20% van de kinderen negatief beïnvloed. Bij 65 db is dat ca. 32 %. Voor nachtelijk geluid geldt, volgens de WHO, dat vanaf blootstellingen van 40 db L night gezondheidseffecten optreden. Vanaf 55 db L night worden zeer schadelijke effecten voor de gezondheid geconstateerd. 6 ISBN: MD-AF /LOK

13 2 LOKALE BESCHRIJVING 2.1 Geluid in de gemeente Leiden Algemeen De gemeente Leiden heeft op 1 januari inwoners in woningen. Het grondgebied beslaat een oppervlakte van ha 7. Het grondgebied van de gemeente ligt globaal tussen de Rijksweg A44 en de A4. De gemeente grenst aan de gemeenten Teylingen, Oegstgeest, Leiderdorp, Zoeterwoude, Voorschoten, Wassenaar en Katwijk.. Figuur 2-1. Plattegrond gemeente Leiden met ligging rijkswegen en spoorlijnen 7 Bron: kerncijfers website van de gemeente Leiden MD-AF /LOK

14 2.1.2 Wegverkeer Wegverkeer is een belangrijke bron van geluid in de stad. Daarom wordt in de volgende figuur de wegstructuur aangegeven. Figuur 2-2 Hoofdwegenstructuur in Leiden In zekere zin wordt het historisch centrum omsloten door een centrumring, bestaande uit Langegracht, Molenwerf, Rijnsburgersingel, Morssingel, Morsweg, Rijnzichtstraat, Noordeinde, Wittesingel, Zoeterwoudsesingel, Geregracht, Levendaal, Plantagelaan, Zijlsingel, Herensingel. De Hooigracht en de Langegracht vormen daarin de belangrijkste verbindingen. De belangrijkste ruit om Leiden wordt gevormd door de verbindingsroute tussen A44 en A4, via Doctor Lelylaan en Churchilllaan, Voorschoterweg, aan de noordzijde door de Willem de Zwijgerlaan en Oegstgeesterweg, en aan de westzijde de Schipholweg en Plesmanlaan. MD-AF /LOK

15 2.1.3 Gemeentelijk beleid ten aanzien van verkeer Leiden heeft een bereikbaarheidsprobleem. De wegen richting de A4 en de A44 zijn overbelast. Leiden fungeert als verbinding tussen deze twee autosnelwegen. Daarom werkt Leiden aan een nieuwe verkeersstructuur, onder de titel Leiden bereikbaar. In 2009 heeft de raad besloten over de Kadernota Bereikbaarheid, waarin wordt ingezet op een hoofdstructuur met buitenring, stadsring en Singelroute. De Rijnlandroute vormt op dit moment nog een ontbrekende schakel in de buitenring. Er is veel discussie over deze plannen en de Kadernota is inmiddels al weer enigszins achterhaald. In het kader van het parkeerbeleid wil Leiden onder andere experimenteren met gedifferentieerde parkeertarieven voor voertuigen van verschillende milieuklassen. Het fietsverkeer en autoverkeer worden ontvlochten om daarmee het langzaam verkeer te stimuleren. Het ideaal verkeersbeeld voor het jaar 2025 is hieronder aangegeven (kopie uit Kadernota). Figuur 2-3. Ideaal Verkeersbeeld Leiden 2025 (kopie uit: Kadernota bereikbaarheid) Bronnen van omgevingslawaai Het omgevingslawaai in de gemeente is afkomstig van verschillende geluidbronnen. Uit de geluidskaarten blijkt dat het verkeer op gemeentelijke wegen daarbij de belangrijkste geluidsbron is. De bronnen die worden meegenomen bij de kartering en actieplannen zijn: Niet-stedelijk wegverkeer: o Wegverkeer op de A4 en A44, o Wegverkeer op de provinciale weg N206 (Plesmanlaan), o Voorschoterweg N447 MD-AF /LOK

16 Wegverkeer op de gemeentelijke wegen Railverkeer op de spoorlijnen Den Haag - Schiphol en Leiden - Utrecht Verspreid liggende bedrijven, waarvan de belangrijkste zijn: o bedrijven gelegen op het bedrijventerrein Hallen/Merenwijk, waaronder de Afval Water Zuiverings Installatie (AWZI) o de electriciteitscentrale Langegracht o de gemeentewerf en enkele scheepswerven op het bedrijventerrein De Waard, o het opstelterrein bij Station Leiden Centraal, o bedrijventerrein Wernink o de Afval Water Zuiverings Installatie tussen de Vliet en de N447 (Voorschoterweg) en de zandoverslag op bedrijventerrein Lammenschans, o de Fabriek van diastatische producten aan de Hoge Rijndijk, o Scheepswerf Akerboom aan de Hoge Morsweg MD-AF /LOK

17 3 ONTWIKKELINGEN 3.1 Het actieplan 2008 In het actieplan 2008 zijn 15 locaties benoemd waar een overschrijding van de plandrempel 2008, namelijk 70 db L den, optrad. In totaal ging het om een geschat aantal van 251 woningen waar die overschrijding optrad. Deze locaties staan in onderstaande tabel genoemd. Voor deze locaties is in het actieplan 2008 voorgesteld stil asfalt toe te passen op het moment dat de betreffende wegvakken aan groot onderhoud toe zouden zijn. De Hoge Rijndijk was in 2006/2007 al van stil asfalt voorzien. Wegvak Aantal woningen boven plandrempel Lengte Aantal stroken Opmerking Willem de Zwijgerlaan 53 ZSA (zeer stil asfalt) toegepast. Sabastraat, St. 12 Invloed W. de Zwijgerlaan; Eustatiusstraat, St. Maartenstraat Haagweg ZSA toegepast Stevenshofdreef, Tine van Dethstraat 2 Op de Stevenshofdreef is stil asfalt toegepast Hoge Rijndijk De Hoge Rijndijk heeft recent (2007) stil asfalt gekregen en er zijn ook veel woningen voorzien van gevelisolatie. Het effect van stil asfalt is nog niet in de geluidskaart verwerkt Utrechtseveer 8 Invloed Zijlsingel (dit gedeelte is 50 km/u) Langegracht Aan de Langegracht staan 220 woningen op de nominatie om gesaneerd te worden. Dit is nog niet uitgevoerd Zijlsingel km/u en sanering uitgevoerd, zie 4.1. Door de snelheidsbeperking is geluidsreductie bereikt Levendaal woningen gesaneerd, planning onderhoud wegdek 2013 Kraaierstraat, 15 Invloed Levendaal Rijnstraat Morsweg Aan de Morsweg zijn 8 woningen gesaneerd (gevelisolatie); zie 4.1 Churchilllaan 1 School ZSA toegepast St. Jorissteeg, Hooigracht Oude Vest, Pelikaanstraat Rijnsburgerweg ZSA toegepast Voor de wegvakken waar inmiddels een stil wegdek is toegepast zijn de betreffende cellen groen gemarkeerd. In totaal zouden er 182 woningen en 1 school niet meer boven de plandrempel van 65 db MD-AF /LOK

18 L den moeten liggen. Verder is er ook een stil wegdek toegepast op een aantal wegvakken dat niet in het actieplan was opgenomen. Dan gaat het om: - Stevenshofdreef - Sumatrastraat (ZSA op doorgaande wegvakken, SMA op knooppunten) - Dr. Lelylaan (ZSA op doorgaande wegvakken, SMA op knooppunten) - Plesmanlaan (gedeeltelijk ZSA op doorgaande wegvakken, SMA op knooppunten) De volgende grote wegen of delen daarvan staan in ieder geval gepland vanuit onderhoud in 2013: - Zwartemeerlaan - Ketelmeerlaan - Veluwemeerlaan - Levendaal - Flevoweg De Levendaal vormde ook onderdeel van de geplande acties uit het actieplan Voor zover bekend zijn er geen andere acties uitgevoerd die gericht waren op het terugdringen van omgevingslawaai. 3.2 Effecten van uitgevoerde maatregelen Uit de geluidskaart 2012 blijkt, dat op de volgende locaties de (oude) plandrempel van 70 db nog wordt overschreden: St. Jorissteeg; Hooigracht, Geregracht tussen Langegracht en Lammenschansweg Rijndijk en Hogendijk tussen Hogendijkerstraat en Kanaalweg (hier al stil asfalt toegepast maar nog niet in de kaart verwerkt) Langebrug tussen Ketelboetersteeg en Diefsteeg Morsweg (hier woningen gesaneerd) NB. De Langebrug is een 30 km/u weg met klinkerverharding en een zeer smal profiel. Op de genoemde vier locaties liggen woningen met overschrijdingen dicht bij elkaar. Op enkele andere, niet nader te noemen locaties liggen individuele woningen of woonblokken met een overschrijding. Van deze vier locaties komen de eerste en de laatste ook al in het actieplan 2006 voor. De overige zijn nieuwe locaties. Dat impliceert dat de meeste oude locaties uit het actieplan 2006 zijn verdwenen. Dat kan een gevolg zijn van het toepassen van stil asfalt of van wijzigingen in de verkeersintensiteiten. 3.3 Belangrijke infrastructurele werken en/of RO-plannen Ruimtelijke plannen Dit actieplan kijkt in principe 5 jaar vooruit. De kwaliteit van de leefomgeving in Leiden wordt niet alleen beïnvloed door de maatregelen en acties, die de gemeente zelf in het kader van dit actieplan wil uitvoeren, maar ook door de verwachte en voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen. MD-AF /LOK

19 In Leiden spelen op het moment dat dit actieplan wordt geschreven circa 50 projecten. Het merendeel van deze projecten heeft ruimtelijke gevolgen, bijvoorbeeld omdat er woningen worden gebouwd of omdat de wegstructuur verandert. De belangrijkste projecten en hun status per december 2012 worden hieronder op een rijtje gezet: Tabel 3-1. Overzicht van afgeronde plannen en plannen in ontwikkeling met mogelijke invloed op de blootstelling aan omgevingslawaai Afgerond: A4W4, verbreding van de A4 naar 2x3 rijstroken, met een verdiepte inpassing ter hoogte van Leiden, huidige situatie in de geluidskaart meegenomen. De capaciteit op de A4 is toegenomen, omdat de congestie is afgenomen. Daardoor is er minder sluipverkeer door Leiden. Diamantlaan e.o, ca. 340 nieuwe woningen, Noordmanterrein, nieuwbouw ca. 60 woningen Luifelbaan, ca. 114 woningen aan het Vijf Meiplein Roomburg, ca woningen, Snoekerhaven- Vlietpoort, ca. 70 woningen en kantoren in Leiden-Zuidwest In ontwikkeling: Ongelijkvloerse kruising Kanaalweg/spoor Ongelijkvloerse kruising Plesmanlaan Trekvaartplein, herstructurering woonwagencentrum Locatie Avery Dennison, ca. 100 woningen ROC Lammenschans, locatie Betaplein Greentoren, ca. 100 woningen Wijkontwikkelingsplan Leiden Noord, waaronder o Groenoordhallen e.o, ca. 500 woningen, o Nieuw Leyden, ca. 800 woningen tussen de Willem de Zwijgerlaan en de Maresingel, o Overkluizing Willem de Zwijgerlaan bij Kooilaan en Gooimeerlaan, o Ca. 150 woningen Van Voorthuysenlocatie, Wijkontwikkelingsplan Leiden Zuid-West, woningen in het Haagwegkwartier Masterplan Knoop Leiden West, herinrichting van het gehele gebied ten westen van de spoorlijn, Aalmarkt, verbinden twee winkelstraten in het historische centrum van Leiden Haagwegterrein, nieuwe woningen op het voormalige rangeerterrein van Van Gend en Loos Lammenschans, verbetering bereikbaarheid per auto en per OV Verzorgingshuis Lorentzhof, ca. 80 woningen De Raad, ca. 300 woningen Convenant Muziekhuis, voorkomen van overlast door het muziekhuis aan de Middelste Gracht Stationsgebied Zeezijde, ca. 250 woningen op voormalig ziekenhuisterrein, Projecten die momenteel stil liggen: De Meelfabriek, woningbouw aan de Waardgracht, Leiden Centraal, woningen en kantoren rondom het Centraal Station, in uitvoering MD-AF /LOK

20 Nieuwe projecten: Lammenschans ca studentenwoningen ROC Lammenschans, ca. 100 woningen Utrechtse Jaagpad, ca. 60 woningen Zoeterwoudseweg, ca. 120 studentenwoningen Verbeekstraat, ca. 50 woningen Kaiserstraat Sterrenwachtlaan, ca. 33 woningen Wernink Beton, ca. 400 studentenwoningen Plesmanlaan, ca. 160 studentenwoningen Overige ruimtelijke plannen Ruimtelijke ontwikkelingen worden niet alleen door de gemeente zelf gepland, maar worden ook door anderen tot stand gebracht. Regionale projecten met een mogelijke invloed op de geluidskwaliteit in Leiden zijn: Rijnlandroute, een nieuwe verbinding tussen A4 en A44 ten westen van Leiden, die het verkeer door Leiden zal ontlasten Overige actieplannen Niet alleen de gemeente maar ook de beheerders van autosnelwegen, landelijke spoorwegen en van de luchthaven Schiphol moeten geluidskaarten en actieplannen maken. Rijkswaterstaat heeft geluidskaarten gemaakt voor het rijkswegennet, maar de aantallen bewoners binnen agglomeraties die hinder ondervinden van een autosnelweg worden niet door Rijkswaterstaat maar door de gemeente aangegeven. De gemeente kan in zijn actieplan geen maatregelen opnemen voor het geluid van de autosnelweg; hiervoor dient de gemeente dan in overleg te treden met de bronbeheerder Rijkswaterstaat. Dankzij de grootschalige reconstructie van de A4 is te verwachten dat alle saneringssituaties langs de A4, inclusief de NoMo-saneringen, inmiddels zijn opgelost. Rijkswaterstaat stelt ook zelf een actieplan op voor het gehele wegennet. De effecten van dit actieplan kunnen ook de situatie binnen de gemeente beïnvloeden. Op het ogenblik is hierover nog geen informatie beschikbaar. Ook de provincie Zuid-Holland stelt als beheerder van de provinciale wegen een actieplan op voor die gedeelten van het wegennet die via een melding als belangrijk aangemerkt zijn. 3.4 Ontwikkelingen geluidbronnen Autonome verkeersgroei In de Kadernota bereikbaarheid wordt een groei van de automobiliteit voorspeld tussen 2005 en 2020 van met ca. 27%. In deze voorspelling zijn de ontwikkeling van Roomburg, de Oostvlietpolder, Leeuwenhoek, de A4-zone en de verbreding van de A4 meegenomen. De effecten van de financiële crisis zijn hierin nog niet verwerkt en ook andere plannen zijn nog niet meegerekend. Het is dan ook te verwachten dat de verkeersgroei in werkelijkheid veel geringer is dan de kadernota voorspelt. Een groei van 27% verkeer komt overeen met een toename van de geluidsproductie met 1 db. De werkelijke groei is minder dan 1 db. MD-AF /LOK

21 Op enkele met name genoemde wegen wordt, bij ongewijzigd beleid, volgens dezelfde Kadernota een zeer sterke groei verwacht, namelijk +67% op de N11 (+2,2 db) Meer dan 30% (+1,1 db) op o Europaweg N206 o Plesmanlaan, o Hoge Rijndijk bij A4 Ook op de Hooigracht (+24%), de Langegracht (+22%) en de Morsweg/Morssingel(+20%) en de Zijlsingel (+28%) treedt tot 2020 flinke groei op. Ook hier is te verwachten dat de werkelijke groei aanzienlijk minder zal zijn, waarschijnlijk minder dan 1 db Geluidsproductie wegvoertuigen De gemeente heeft geen invloed op de hoeveelheid geluid die auto s, treinen en vliegtuigen produceren. Dat wordt geregeld door de Europese Commissie. Auto s die aan die regels voldoen zijn toegelaten tot het Europese wegennet en kunnen in een gemeente niet worden tegengehouden. Wél kan een gemeente voorwaarden stellen aan het gebruik van lawaaiige of vervuilende voertuigen (bijvoorbeeld door een deel van de gemeente af te sluiten voor zulke voertuigen door middel van een milieuzone of door de parkeertarieven voor zulke voertuigen op te schroeven). Sommige logistieke dienstverleners beschikken over stille voertuigen voor de distributie in stedelijk gebied. Als veel meer gemeentes dergelijke maatregelen gaan nemen, zal dit op termijn een effect hebben op de gemiddelde geluidproductie van het wagenpark. Dat zou ook kunnen gebeuren als het aantal elektrische en hybride voertuigen toeneemt (alleen voor lage snelheden, tot ca 30 km/u). Ten behoeve van een betere luchtkwaliteit neemt ook het gebruik van aardgasbussen toe. Deze hebben echter een verwaarloosbaar effect op geluid. Het effect van al deze ontwikkelingen is naar schatting beperkt tot 1 à 2 db(a). Ook de invloed van de Nederlandse overheid is beperkt. Nederland probeert in Brussel invloed uit te oefenen om de geluidsproductie van weg- en railvoertuigen terug te dringen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door het lobbyen voor een Europese bandenrichtlijn voor wegvoertuigen. In de afgelopen 20 jaar heeft de Europese Commissie de eisen voor geluidsproductie van auto s en vrachtauto s enkele malen naar beneden bijgesteld. Toch zijn auto s en vrachtauto s niet heel veel stiller geworden. Dat kwam onder andere omdat tegelijk ook de meetmethoden zijn veranderd waardoor lawaaiige auto s gemakkelijker door de test kwamen. Ook zijn auto s in de loop der jaren groter en zwaarder geworden. Daarom hebben ze een zwaardere motor gekregen, die meer geluid produceert. Er is een aanscherping aangekondigd van de zogenaamde bandenrichtlijn, een Europese regeling die de de meest lawaaiige autobanden niet langer zal toelaten. Daardoor zouden auto s gemiddeld 2 à 3 db(a) stiller kunnen worden, maar dat zal vooral op autosnelwegen te merken zijn. Bij de lagere snelheden van stedelijk wegverkeer is ook het motorgeluid van belang. Volgens Sandberg en Ejsmont 8 is de snelheid waarboven bandenlawaai dominant wordt bij gelijkmatig rijdende personenauto s ca km/u en bij versnellende personenauto s km/u. Bij vrachtauto s is dat respectievelijk en km/u. 8 Tyre road noise reference book, ISBN , uitg MD-AF /LOK

22 4 OVERIGE ASPECTEN 4.1 Saneringsopgave Leiden is een zogenaamde rechtstreekse gemeente; dat wil zeggen dat Leiden de budgetten voor de uitvoering van de sanering in het kader van het ISV rechtstreeks van het rijk en niet met tussenkomst van de provincie ontvangt. De saneringssituaties zijn vermeld op de A- en de B-lijst. Op de A-lijst van Leiden staan ca woningen. Bij ca. 300 daarvan is de sanering inmiddels uitgevoerd. Een belangrijk deel van de uitgevoerde sanering betreft woningen langs de Hoge Rijndijk en de Levendaal. Tabel 4-1 Overzicht stand van zaken geluidsanering van woningen Nr. Projectnaam Projectomvang start gereed Eindmelding 30 km 1 Sumatrastraat Ca. 60 woningen 2 Levendaal Ca. 150 woningen 3 Breestraat (Breestraat is 30 km/u; er rijden hoofdzakelijk bussen) Ca. 160 woningen 4 Haagweg Ca. 25 woningen 5 Herenstraat Ca. 25 woningen 6 Hoge Rijndijk, Park Die Leythe & Bruggestraat Ca. 225 woningen 7 Korevaarstraat Ca. 20 woningen 8 Kort Rapenburg & Korte Mare Ca. 20 woningen 9 Lange Gracht Ca. 220 woningen 10 Morsweg & Morsstraat Ca. 10 woningen 11 Steenstraat Ca. 25 woningen 12 Zijlsingel Ca. 20 woningen 13 t Veerhuis hoek Hoge Rijndijk Zijlsingel Ca. 90 woningen Totaal Ca woningen 75 gereed Ja 2013 Ja gemeld, wordt in 2013 afgerond Ja Ja Ja ja ja MD-AF /LOK

23 Op de B-lijst van Leiden staan ca woningen. Ongeveer een kwart van deze woningen ligt langs de wegen die in dit actieplan als prioritaire wegen worden beschouwd. Uitvoering van de maatregelen zoals in dit actieplan worden voorgesteld vermindert de geluidshinder bij deze woningen. De uitvoering van de sanering van B-lijst woningen is onzeker, omdat er geen budget voor beschikbaar wordt gesteld door het rijk. Voor railverkeerslawaai moesten gemeenten de zogenaamde eindmelding vóór 1 januari 2007 afronden. Nieuwe saneringssituaties die na die datum worden gemeld worden niet meer in het landelijke programma opgenomen. In Leiden zijn al veel geluidschermen gerealiseerd en gevelisolatie aangebracht naar aanleiding van spoorvernieuwings- en uitbreidingsprojecten. 4.2 Overige geluidgevoelige objecten Volgens de wet geluidhinder zijn er behalve woningen nog andere soorten bestemmingen en objecten in een gemeente die als geluidgevoelig worden aangemerkt. In Leiden gaat het dan concreet om: Ca. 30 basisscholen en ca. 20 scholen voor voortgezet onderwijs. Daarnaast heeft de Rijksuniversiteit een groot aantal vestigingen in de stad, 2 ziekenhuizen (Leids Universitair Medisch Centrum en Diaconessenhuis), Er zijn in Leiden diverse woonwagenstandplaatsen, waaronder Stevenshof, Roomburg en Trekvaartplein De geluidbelasting van deze zogenoemde overige geluidgevoelige bestemmingen is in de geluidskaart niet afzonderlijk in beeld gebracht. Er is voor zover bekend bij één school (ROC Id College aan de E. van Beinumstraat) een overschrijding van de plandrempel en gevolge van wegverkeer op de Churchilllaan. Het ROC zal hier verdwijnen. 4.3 Stille/stilte-gebieden Tot de taken van de richtlijn omgevingslawaai (artikel 1c) behoort ook het handhaven van de milieukwaliteit waar die uit het oogpunt van omgevingslawaai goed is. In de Nederlandse regelgeving is dat vertaald in het inventariseren van stille gebieden, voor zover die in een gemeentelijke verordening zijn opgenomen. In Leiden zijn geen gebieden in zo n verordening opgenomen. Toch zijn er gebieden aan te wijzen die als rustig kunnen worden gekenmerkt. Het kunnen verblijven in een rustig gebied heeft een belangrijk herstellend effect op mensen die in een lawaaiige omgeving moeten wonen en/of werken. Gebieden die zich daarvoor lenen in Leiden zijn onder andere: Wijkpark Merenwijk, Noorderpark Huigpark Kooipark Leidsehout Singelpark Al deze gebieden zijn op de geluidskaart als witte vlekken te herkennen. Daarnaast beschikt Leiden over 36 historische hofjes. Deze fungeren ook als toeristische trekpleister. Het merendeel daarvan is autovrij. Het akoestisch klimaat in het hofje is in de meeste gevallen als rustig te kenmerken. Een groot deel van de hofjes zou aangewezen kunnen worden als rustig gebied. Hiervan kan ook een educatief effect voor de bevolking uitgaan. MD-AF /LOK

24 Samen met de hierboven genoemde rustige gebieden, die openbaar toegankelijk zijn, kan zo een rustig lint door Leiden ontstaan, dat de toeristische waarde van de hofjes kan vergroten maar ook het bewustzijn voor geluid kan bevorderen. 4.4 Ambities voor het geluidbeleid Volgens de notitie Geluid en Gezondheid van de GGD Midden-Holland ontstaat hinder door geluid al bij geluidsbelastingen vanaf 42 db L den. Andere effecten, zoals slaapverstoring, en hartklachten, kunnen ontstaan bij hogere geluidsbelastingen. De GGD beveelt aan de indeling van de Gezondheids Effect Screening (GES) over te nemen. Bij geluidsbelastingen tussen 63 en 67 db L den wordt de gezondheidssituatie als onvoldoende gekenmerkt. Bij 68 db en hoger wordt de kwalificatie ruim onvoldoende gebruikt. Hierbij tekenen we aan dat deze GES vooral bedoeld is voor toepassing bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen of nieuwe infrastructuur. In een bestaande situatie kan niet direct een goede situatie gerealiseerd worden. Wel kunnen de genoemde waarden als lange termijn streefwaarden worden gehanteerd. In het volgende hoofdstuk gaan we in op de plandrempel die Leiden wil hanteren voor dit actieplan. 4.5 Plandrempels (Lden en Lnight per type bron) 9 In het actieplan wordt, volgens de Handreiking Omgevingslawaai, gewerkt met plandrempels. In dit actieplan is gekozen voor het hanteren van één plandrempel, die in de hele gemeente dezelfde waarde heeft. Die keuze is vooral gemaakt vanwege de wens om een overzichtelijk aantal hot spots aan te kunnen wijzen, en vervolgens ook een overzichtelijke, realistische set van maatregelen vast te stellen. Die hot spots werken vooral als aandachttrekkers. Ze geven aan waar we willen beginnen als er maatregelen genomen gaan worden. Als de plandrempel te laag wordt gekozen, wordt de hele gemeente één hot spot en gaat het overzicht verloren. Daarom wordt gekozen voor een relatief hoge plandrempel. Maatregelen die getroffen worden voor een hot spot hebben ook effect voor de omgeving daarvan. Onder hot spots wordt verstaan: locaties waar de plandrempel wordt overschreden en waar de gemeente in de komende jaren iets aan wil doen. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat naar verwachting een helder beeld van de situaties in Leiden waar de hoogste geluidbelastingen optreden. De gemeente wil als eerste stap deze situaties aanpakken. Onder de plandrempel wordt verstaan: een waarde van de geluidbelasting die als drempel geldt waarboven de gemeente actie overweegt De gemeente wil ernaar streven, dat in de planperiode ( ) het aantal woningen met een geluidbelasting boven de plandrempel wordt geminimaliseerd. Door koppeling van de maatregelen met het uitvoeringsprogramma wegen kan in de vijf jaar looptijd van het geluidsactieplan niet alles worden opgelost. Sommige maatregelen worden uit overwegingen van efficiency naar de volgende planperiode verschoven. De gemeente wil een realistische maar ambitieuze plandrempel stellen, die leidt tot een omvang van acties die haalbaar en meetbaar is. Om die reden heeft de gemeente gekozen voor de volgende plandrempels: 9 Zie voor een uitleg van deze begrippen hoofdstuk 6 MD-AF /LOK