Ontwerp actieplan Omgevingslawaai 2013

Transcriptie

1 Ontwerp actieplan Omgevingslawaai 2013 Gemeente Hengelo Gemeente Hengelo Mei 2013

2

3 Ontwerp actieplan Omgevingslawaai 2013 Gemeente Hengelo dossier : BA3489 registratienummer : MD-AF /MK versie : 5 classificatie : Openbaar Gemeente Hengelo Mei 2013 HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

4

5 INHOUD BLAD SAMENVATTING 1 1 WAAROM EEN ACTIEPLAN? Geluid in de woonomgeving Wettelijk kader Van geluidsbelastingkaart naar actieplan 4 2 SAMENVATTING GELUIDSBELASTINGKAART Overzicht per brontype 7 3 LOKALE BESCHRIJVING Beschrijving situatie in de Gemeente Hengelo Gemeentelijk geluidbeleid Belangrijke infrastructurele werken en/of RO-plannen Overige geluidgevoelige bestemmingen Stille/stilte-gebieden Gezondheid Belevingsonderzoek Saneringsopgave Reeds genomen maatregelen 14 4 HET ACTIEPLAN Ambitie en plandrempels Hotspots binnen de gemeente Nadere analyse rondom hotspots Wegverkeer Kosten-batenanalyse Beperking van het aantal geluidgehinderde bewoners Conclusie kosten-batenanalyse 26 5 BESCHRIJVING INSPRAAKPROCES Kennisgeving Ingekomen zienswijzen 27 6 COLOFON 29 BIJLAGEN 1 Verklaring van gebruikte begrippen 2 Dosis Effectrelatie 3 DALY onderzoek GGD 4 Nadere analyse hotspots 5 Kaartmateriaal Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - Openbaar

6

7 SAMENVATTING De Europese Richtlijn Omgevingslawaai richt zich op de evaluatie en beheersing van geluidbelasting waaraan woningen, en dus mensen, worden blootgesteld. Om uitvoering te geven aan deze Richtlijn zijn in Nederland voor dit specifieke doel agglomeraties aangewezen. Gemeente Hengelo maakt samen met de gemeenten Almelo en Enschede onderdeel uit van de agglomeratie Enschede. Dit betekent dat Hengelo verplicht is om vóór 18 juli 2013 een actieplan omgevingslawaai vast te stellen. De gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo hebben besloten om gezamenlijk op te trekken bij het opstellen van het actieplan. In juni 2012 is in dit kader de geluidsbelastingkaart van de gemeente Hengelo vastgesteld. Op deze kaart is de actuele situatie (peiljaar 2011) te zien van de geluidhinder als gevolg van wegverkeer, railverkeer en industrie. Volgens de geluidsbelastingkaart zijn in Hengelo inwoners ernstig gehinderd en inwoners gehinderd door omgevingslawaai. Daarmee is ongeveer 3,2% van de bevolking ernstig gehinderd en 7,6% gehinderd door omgevingslawaai. De grootste bijdrage tot deze hinder wordt geleverd door wegverkeer. In Hengelo zijn 932 inwoners slaapverstoord. Daarmee is 1,2% van de bevolking slaapverstoord. Ook voor de slaapverstoorde mensen is het wegverkeer de voornaamste bron. Plandrempel In het actieplan wordt, volgens de Handreiking Omgevingslawaai, gewerkt met plandrempels. De plandrempel is een ambitiewaarde en niet een grenswaarde die gehaald moet worden op straffe van sancties indien de waarde niet wordt gerealiseerd. De gemeente mag de hoogte van de plandrempel zelf vaststellen en mag daarbij afwijken van de normen die in de Wet geluidhinder zijn opgenomen. In situaties waar de geluidbelasting hoger is dan de plandrempel worden bekeken of maatregelen mogelijk zijn om deze overschrijding terug te dringen. Tijdens het opstellen van het actieplan geluid is GGD Twente en IJsselland nadrukkelijk bij het proces betrokken. GGD Twente en IJsselland heeft de gemeente Hengelo geïnformeerd over de relatie tussen geluid en gezondheid en hen gewezen op de mogelijkheden die de GGD heeft om te kwantificeren hoe groot het gezondheidsverlies is ten gevolge van de blootstelling aan het geluid van weg- en railverkeer en bedrijven. De gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo hebben besloten om een gezamenlijk een plandrempel op te stellen. Alvorens een plandrempel vast te stellen hebben de gemeentes onderzoek gedaan naar de toepassing van een plandrempel van L den 67 db, 65 db of 63 db. In een bestuurlijk overleg zijn verschillende plandrempelscenario s beschouwd en heeft men een afgewogen keuze kunnen maken voor een plandrempel. De gemeente Hengelo heeft, evenals Almelo en Enschede, de plandrempel op 63 db vastgesteld. Deze plandrempel is de meest ambitieuze van de drie voorgestelde plandrempels. Deze waarde van deze plandrempel sluit aan bij de saneringsregeling Wet Geluidhinder. Deze regeling kent een maximale grenswaarde voor het geluidniveau binnen woningen van 43 db. Omdat de geluidwering tegen wegverkeerslawaai van een normaal onderhouden woning 20 db bedraagt, is bij een gevelbelasting tot 63 db geen sprake van situaties waarbij de geluidbelasting binnen de woning hoger dan 43 db zal zijn. Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - 1 -

8 Hotspots Onder hotspot wordt verstaan: een cluster van woningen waar de plandrempel wordt overschreden en die in het actieplan nader zijn bekeken. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat een helder beeld van de situaties in Hengelo waar de hoogste geluidbelastingen optreden. In Hengelo zijn 11 hotspots aangewezen. In Hengelo is de toepassing van stille wegdekken mogelijk een veelbelovende maatregel om de geluidbelasting te reduceren. Daarnaast zijn maatregelen zoals het stimuleren van openbaar vervoer en het bevorderen van fietsverkeer, die een positief effect hebben op de verlaging van de geluidbelasting in de gehele gemeente, onderdeel van het bestaande beleid in Hengelo. Kosten-batenanalyse De focus in de kosten-batenanalyse ligt op het aanbrengen van stille wegdekken. Alle overige maatregelen zijn moeilijk te begroten en ook hun effect op het aantal geluidbelaste woningen is moeilijk exact weer te geven. De toepassing van normaal stil asfalt in plaats van het reguliere asfalt leidt tot hogere investeringskosten en onderhoudskosten. Dit asfalt is onderhoudsgevoelig. Door het toepassen van een robuust mengsel/sma+ dat toch stiller is, 2,6 3 db, zijn de investeringskosten niet hoger en kan in het onderhoud worden voorzien vanuit het reeds bestaande onderhoudsbudget. De gemeente Hengelo zal de mogelijkheid om stil asfalt toe te passen alleen overwegen indien groot onderhoud noodzakelijk is en de meerkosten voor het toepassen van een robuuster stil asfalt nihil zijn ( werk met werk ). Uit de analyse blijkt dat de, overigens geringe, toename van de onderhoudskosten voor de verschillende hotspots uiteenlopen. Dit is afhankelijk van de lengte van het toe te passen stille asfalt. Indien de gemeente Hengelo al deze maatregelen uit zal gaan voeren nemen de jaarlijkse onderhoudskosten met maximaal toe. In de actieplanperiode is dit maximaal ,= In de praktijk liggen deze bedragen lager en passen binnen het bestaande onderhoudsbudget. Conclusie Voor de hotspots waar in de komende planperiode groot onderhoud gepland staat zullen zo mogelijk van stil asfalt worden voorzien. De gemeente Hengelo heeft daarnaast de laatste jaren al heel veel gedaan om het geluid bij bestaande woningen te beperken. Zo is er al op verschillende locaties stil asfalt toegepast en heeft de gemeente haar beleid gericht op het stimuleren van het fietsverkeer en het gebruik van het openbaar vervoer. Al deze acties hebben een positief effect op de geluidsituatie in de gemeente Hengelo. De gemeente Hengelo kiest voor de volgende aanpak: 1. Hengelo heeft inmiddels de elf knelpunten op het gebied van wegverkeerslawaai (hotspots) in beeld. De eerste drie daarvan worden in de planperiode aangepakt. 2. Alleen bij groot regulier onderhoud aan asfalt, of bij een grootschalige reconstructie wordt bij de genoemde hotspots een robuust, stiller asfalt toegepast. (reductie tussen de 2,6 en 3 db) 3. Bij erg drukke kuispunten en daar waar veel wringend verkeer is, wordt een nog robuuster, lees traditioneel, mengsel toegepast. De gemeente Hengelo ziet verder de volgende aandachtspunten: Hengelo volgt de ontwikkelingen van geluidarm asfalt qua kosten, geluidreducerend effect en levensduur, ook bij wringend verkeer op rotondes en kruispunten. Tevens wordt de mogelijkheid van het aanscherpen van bestekseisen onderzocht. 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

9 1 WAAROM EEN ACTIEPLAN? 1.1 Geluid in de woonomgeving Hengelo is een mooie gemeente in Twente. De stad is ruim opgezet en relatief rustig. Toch zijn er plekken waar overmatig geluid heerst. Overmatig geluid in de woonomgeving leidt tot ongewenste effecten. Mensen die langdurig aan te veel geluid in of in de buurt van hun woning worden blootgesteld, raken op den duur gestrest, slapen slechter en kunnen zich minder goed concentreren. Verder treedt een verhoogd risico op, op het krijgen van hoge bloeddruk en mogelijk een verhoogd risico op een hartinfarct of stofwisselingsproblemen. Als er teveel geluid in de woonomgeving is, heeft dat ook gevolgen voor de beleving van de leefkwaliteit. Mensen ervaren zo n woonomgeving als minder waardevol. Toch hoeft het niet overal stil te zijn. Bij een woonomgeving horen geluiden en sommige straten zijn levendiger dan andere. Het is dus de opgave voor de overheid om samen met zijn burgers deze afweging te maken: Niet zoveel geluid dat de volksgezondheid in gevaar komt, maar wel een woonklimaat dat past bij de aard van de omgeving. In Nederland is er al sinds de jaren 80 van de vorige eeuw een Wet geluidhinder, later aangevuld met en deels vervangen door de Wet milieubeheer. Die wetten zullen ook in de toekomst, wellicht in aangepaste vorm, blijven bestaan. Deze wetten blijven belangrijke instrumenten om teveel geluid te voorkomen en te beperken. Daar is sinds 2002 de Europese Richtlijn Omgevingslawaai (2002/49/EC) bij gekomen. Die richtlijn heeft vooral de bedoeling om op lokaal niveau in kaart te brengen hoe het er met omgevingslawaai voor staat en wat de gemeentelijke overheid daar in samenspraak met zijn burgers aan wil doen. 1.2 Wettelijk kader De Europese Richtlijn Omgevingslawaai (kortweg Richtlijn Omgevingslawaai) richt zich op de evaluatie en beheersing van geluidbelasting waaraan woningen, en dus mensen, worden blootgesteld. Vooral de gezondheidsaspecten, te weten schadelijke en hinderlijke effecten, zijn hierbij van belang. De richtlijn richt zich vooral op het vaststellen, beheersen en waar nodig verlagen van geluidniveaus in de leefomgeving. Het toepassingsgebied van de geluidsbelastingkaart en het actieplan beperkt zich tot een aantal gedefinieerde brontypen, te weten weg- en railverkeer, luchtvaart en specifieke vastgelegde industriële activiteiten. In Nederland is de Europese richtlijn 2002/49/EC over de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai in 2004 van kracht geworden door invoering in hoofdstuk IX van de Wet geluidhinder. (per 1 juli 2012 hoofdstuk 11 Wm). Een meer gedetailleerde uitwerking over het opstellen van de geluidsbelastingkaart en het actieplan omgevingslawaai is gegeven in een tweetal uitvoeringsbesluiten, te weten het Besluit geluid milieubeheer 1 (voorheen het Besluit omgevingslawaai) en de regeling geluid milieubeheer 2 (voorheen Regeling omgevingslawaai). 1 AMvB, gepubliceerd in Staatsblad 2012, nummer ministeriële regeling, gepubliceerd in Staatscourant 2012, nummer Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - 3 -

10 Om uitvoering te geven aan deze Richtlijn zijn in Nederland voor dit specifieke doel agglomeraties aangewezen. In de gewijzigde Regeling Omgevingslawaai van 3 september 2010 is de agglomeratie Enschede, bestaande uit de gemeenten Enschede, Hengelo en Almelo (hierna: de agglomeratie Enschede) aangewezen als agglomeratie voor de tweede tranche van de richtlijn omgevingslawaai (2002/49/EG). Dit betekent dat Hengelo verplicht is om vóór 18 juli 2013 een actieplan omgevingslawaai vast te stellen. Om de schadelijke gevolgen van omgevingslawaai te bestrijden, worden volgens de Richtlijn omgevingslawaai de volgende drie verplichte instrumenten elke vijf jaar toegepast: Eerst de inventarisatie van de geluidniveaus in de omgeving, dus: hoeveel geluid is er en waar komt het vandaan? Dat komt naar voren in de geluidbelastingskaarten. Gevolgd door het beheersen en waar nodig verlagen van dat geluid middels het vaststellen van actieplannen.; En het voorlichten van het publiek over omgevingslawaai en de effecten daarvan; daarbij hoort het publiceren van de geluidbelastingkaarten en het houden van inspraak over de actieplannen. De gemeente Hengelo heeft aan de verplichting, een geluidsbelastingkaart vast te stellen, voldaan. Het college van burgemeester en wethouders van Hengelo heeft bij besluit van 19 juni 2012 de geluidsbelastingkaart vastgesteld. De geluidsbelastingkaart is gepubliceerd op het internet en kan via de site van de gemeente Hengelo worden ingezien ( Burgemeester en wethouders van de gemeente zijn vervolgens verplicht om een actieplan vast te stellen. Zij moeten dit doen voor de gemeentelijke wegen. Gedeputeerde Staten stelt het actieplan voor provinciale wegen vast. De actieplannen voor rijkswegen, hoofdspoorwegen en grote luchthavens worden vastgesteld door de Minister van Infrastructuur en Milieu. Het actieplan dat op grond van deze verplichting is opgesteld ligt voor u. In dit eerste hoofdstuk wordt het wettelijk kader beschreven en het proces dat is gevolgd om dit actieplan vast te stellen. 1.3 Van geluidsbelastingkaart naar actieplan De geluidsituatie in de Gemeente Hengelo is beschreven in de geluidsbelastingkaart. Deze geluidsbelastingkaart beschrijft de situatie in Om van de geluidsbelastingkaart tot een actieplan te komen, is een aantal stappen nodig. Deze stappen zijn beschreven in de Handreiking omgevingslawaai van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het stappenplan wordt hieronder weergegeven 3. De afzonderlijke stappen worden kort toegelicht. 3 De eerste stap Opstellen projectplan actieplan geluid is hier buiten beschouwing gelaten. 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

11 Vaststellen plandrempel. Inventarisatie maatregelen. Kostenbatenanalyse Opstellen van ontwerpactieplan geluid Publicatie en inspraak Definitieve vaststelling Vaststellen plandrempel Volgens de EU-richtlijn moet het actieplan gaan over prioritaire problemen. Van een prioritair probleem is sprake als een relevante grenswaarde wordt overschreden. Bij implementatie in de Nederlandse wetgeving is het begrip relevante grenswaarde vertaald in plandrempel. Een eerste stap in het maken van een actieplan is het vaststellen van een of meer plandrempels. Op basis van de plandrempels zal beleid worden geformuleerd. In situaties waar de geluidbelasting hoger is dan de plandrempel worden maatregelen ( acties ) overwogen om deze overschrijding terug te dringen. Inventarisatie van maatregelen Er zijn verschillende soorten maatregelen denkbaar, waarmee geluid in de omgeving kan worden verminderd. In deze tweede stap worden die maatregelen op een rij gezet en tegen elkaar afgewogen. Dan gaat het om vragen als: welke effecten kunnen met die maatregel worden bereikt, welke kosten zijn ermee gemoeid en welke andere effecten zijn ermee te bereiken, bijvoorbeeld voor de luchtkwaliteit. Het geluid in de woonomgeving kan afkomstig zijn van bronnen, waarop de gemeente geen directe invloed kan uitoefenen, zoals rijks- en provinciale wegen. De beheerders van deze bronnen i.c. Rijkswaterstaat en de provincie Overijssel moeten zelf ook actieplannen maken. Kosten-batenanalyse In de volgende stap worden de kosten en de baten van de maatregelen tegen elkaar afgewogen. De kosten van de maatregelen moeten in een reële verhouding staan met de baten die ermee bereikt kunnen worden. De kosten en baten hebben dus invloed op de keuze van de maatregelen. De kosten van maatregelen laten zich doorgaans goed in geld uitdrukken, maar de baten zijn ook te verwachten in de richting van volksgezondheid en de verkoopwaarde van onroerende goederen. Er is geen vast omschreven wijze voor het berekenen van de kosten en baten. Figuur 1 De stappen bij het maken van het actieplan Opstellen van het ontwerpactieplan geluid Nadat bovenstaande stappen zijn doorlopen stelt het college van burgemeester en wethouders een ontwerp actieplan op. In dat ontwerp actieplan moet de wetgeving beschreven worden alsmede een beschrijving van: het betrokken gebied; Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - 5 -

12 de resultaten van de geluidsbelastingkaarten; het voorgenomen beleid dat gevolgen kan hebben voor de geluidkwaliteit in de komende 10 jaar, zoals de uitvoering en invulling van bepaalde bestemmingsplannen of andere ruimtelijke ontwikkelingen; de voorgenomen maatregelen ter verbetering van de geluidkwaliteit in de komende vijf jaar (de planperiode). Publicatie en inspraak Artikel van de Wet milieubeheer (Wm) beschrijft de procedure voor de vaststelling van het actieplan. De voorbereiding gebeurt volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In tegenstelling tot wat er in in artikel 3:15 van de Algemene wet bestuursrecht beschreven staat, kan iedereen vervolgens zienswijzen naar voren brengen. Ook de raad van de gemeente Hengelo wordt in de gelegenheid gesteld om zienswijzen naar voren te brengen. De termijn voor het naar voren brengen van zienswijzen en het uitbrengen van adviezen bedraagt zes weken. De zienswijzen worden door het college van burgemeester en wethouders dan verwerkt in een reactie op die zienswijzen en dit leidt eventueel in een aanpassing van het actieplan. Er is vervolgens geen mogelijkheid tot bezwaar en beroep. Vaststelling actieplan en verzending aan het ministerie van Infrastructuur en Milieu Na verwerking van de zienswijzen stelt het college van burgemeester en wethouders het definitieve actieplan omgevingslawaai vast. Binnen één maand na de vaststelling worden de stukken ter beschikking gesteld aan een ieder en wordt het actieplan verstuurd naar de door het ministerie van I en M aangewezen instantie. Het ministerie van I en M is ervoor verantwoordelijk dat de gegevens elke vijf jaar worden verzameld, gecategoriseerd en verzonden aan de Europese Commissie. 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

13 2 SAMENVATTING GELUIDSBELASTINGKAART Bij de vastgestelde geluidsbelastingkaart is een rapportage opgesteld: Geluidsbelastingkaarten EUrichtlijn Omgevingslawaai ESD140/Hcj/1448 van adviesbureau Goudappel Coffeng (versie 21 mei 2012). Met behulp van wettelijke rekenmodellen 4 is de geluidhinder ten gevolge van wegverkeer, railverkeer, industrie en luchtvaart 5, inzichtelijk gemaakt voor de huidige situatie (2011). Van alle genoemde bronnen is de gemeente Hengelo alleen bevoegd gezag voor het stedelijke wegverkeer. Hieronder volgt een samenvatting van de geluidsbelastingkaart en de bijbehorende rapportage. In de tabellen zijn het aantal gehinderden en ernstig gehinderden in de etmaalperiode en het aantal slaapverstoorden in de nachtperiode bepaald aan de hand van dosis-effectrelaties (een toelichting op de Dosis-effectrelatie is te vinden in bijlage 2). Daarnaast wordt in de tabellen ook inzicht gegeven in het aantal woningen waar in de afgelopen jaren een sanering heeft plaatsgevonden. Voor veel van deze woningen zijn zogenaamde gevelmaatregelen toegepast. Hierdoor is de geluidbelasting op de buitenkant van de gevel nog steeds hoog, maar is het geluidniveau in de woning sterk gereduceerd. Volgens de geluidsbelastingkaart zijn in Hengelo inwoners ernstig gehinderd en inwoners gehinderd door omgevingslawaai. Daarmee is ongeveer 3,2% van de bevolking ernstig gehinderd en 7,6% gehinderd door omgevingslawaai. De grootste bijdrage tot deze hinder wordt geleverd door wegverkeer. In Hengelo zijn 932 inwoners slaapverstoord. Daarmee is 1,2% van de bevolking slaapverstoord. Ook voor de slaapverstoorde mensen is het wegverkeer de voornaamste bron. Bij de geluidbelastingen in de geluidsbelastingkaart en het actieplan is geen gebruik gemaakt van de aftrek van 2 of 5 db volgens art. 110g van de Wet geluidhinder. Volgens dit artikel dient bij bepaling van de geluidbelasting op de gevel als gevolg van wegverkeerslawaai een aftrek te worden aangehouden van 5 db indien de snelheid van het wegverkeer < 70 km/u. Bij een snelheid van het wegverkeer 70 km/u dient een aftrek van 2 db te worden aangehouden (zie Bijlage 1 voor nadere uitleg). 2.1 Overzicht per brontype In de volgende paragrafen zijn het aantal bewoners/personen, (ernstig) gehinderden, slaapverstoorden en overige geluidgevoelige bestemmingen per brontype weergegeven Wegverkeer In Tabel 1 en Tabel 2 wordt per geluidbelastingklasse het aantal woningen, personen, gehinderden, andere geluidgevoelige bebouwing en woningen voorzien van extra geluidwering of van een toegepaste bronmaatregel, weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. 4 Bij de berekening is gebruik gemaakt van Geomilieu versie De militaire luchthaven (Twente) is niet meer in bedrijf. De wettelijke contouren, Ke-lijnen, zijn echter nog wel formeel van kracht. Binnen de gemeente Hengelo speelt het luchtvaartlawaai volgens de definitie van artikel 13 Besluit geluid milieubeheer geen rol, zodat deze bron buiten beschouwing is gelaten. Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - 7 -

14 Tabel 1: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 55 db L den ten gevolge van wegverkeer (hinder) klasse > 75 totaal woningen personen gehinderde personen ernstig gehinderde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Tabel 2: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 50 db L night t.g.v. wegverkeer (slaapverstoring) klasse > 70 totaal woningen personen slaapverstoorde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Toelichting bij aantallen gehinderden en ernstig gehinderden: Om van de geluidbelaste woningen te komen tot geluidgehinderde inwoners worden dosis-effectrelaties toegepast. Met deze relaties wordt aangegeven, dat er bij een bepaalde klasse geluidbelasting een bepaald percentage kans op ernstige geluidhinder voor de bewoners optreedt. Bij lage geluidbelastingen is er wel een kans op ernstige geluidhinder, maar die kans is klein, zodat er weinig bewoners ernstig gehinderd zijn. Bij hoge geluidbelastingen neemt die kans op ernstige geluidhinder toe, maar ook bij zeer hoge geluidbelastingen is niet 100% van de bewoners ernstig gehinderd. Om het aantal ernstige gehinderde bewoners te kunnen afleiden is het aantal woningen vermenigvuldigd met het standaard aantal bewoners per woning (gemiddeld 2,3 bewoners per woning) en met de kans op ernstige geluidhinder in die geluidklasse. Toelichting bij aantallen slaapverstoorden: Om van de geluidbelaste woningen te komen tot slaapverstoorde inwoners worden dosis-effectrelaties toegepast. Met deze relaties wordt aangegeven, dat er bij een bepaalde klasse geluidbelasting s nachts een bepaald percentage kans op slaapverstoring voor de bewoners optreedt. Bij lage geluidbelastingen is er wel een kans op slaapverstoring, maar die kans is klein, zodat er weinig bewoners slaapverstoord zijn. Bij hoge geluidbelastingen neemt die kans op slaapverstoring toe, maar ook bij zeer hoge geluidbelastingen s nachts is niet 100% van de bewoners slaapverstoord. Om het aantal slaapverstoorde bewoners te kunnen afleiden is het aantal woningen vermenigvuldigd met het standaard aantal bewoners per woning (gemiddeld 2,3 bewoners per woning) en met de kans op slaapverstoring s nachts in die geluidklasse Railverkeer In Tabel 3 en Tabel 4 wordt per geluidbelastingklasse het aantal woningen, personen, gehinderden, andere geluidgevoelige bebouwing en woningen voorzien van extra geluidwering of een toegepaste bronmaatregel, weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

15 Tabel 3: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 55 db L den ten gevolge van railverkeer (hinder) klasse > 75 totaal woningen personen gehinderde personen ernstig gehinderde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Tabel 4: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 50 db L night ten gevolge van railverkeer (slaapverstoring) klasse > 70 totaal woningen personen slaapverstoorde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Industrie In Tabel 5 en Tabel 6 wordt per geluidbelastingklasse het aantal woningen, personen, gehinderden, andere geluidgevoelige bebouwing en woningen voorzien van extra geluidwering (toepassen van een bronmaatregel), weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. Tabel 5: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 55 db L den ten gevolge van industrielawaai (hinder) klasse > 75 totaal woningen personen gehinderde personen ernstig gehinderde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Tabel 6: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting 50 db L night ten gevolge van industrielawaai (slaapverstoring) klasse > 70 totaal woningen personen slaapverstoorde personen andere geluidgevoelige gebouwen woningen voorzien van extra geluidwering Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK - 9 -

16 3 LOKALE BESCHRIJVING In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de huidige situatie van de gemeente Hengelo op het gebied van geluid. Als eerste wordt een korte beschrijving van de gemeente gegeven, wordt ingegaan op het huidige geluidbeleid in de gemeente en worden de voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de geluidsituatie behandeld. Later in dit hoofdstuk wordt ingegaan op de gezondheidssituatie en worden de reeds genomen maatregelen in Hengelo behandeld. 3.1 Beschrijving situatie in de Gemeente Hengelo De gemeente Hengelo heeft in het jaar inwoners. Het grondgebied beslaat een oppervlakte van bijna 62 km 2. De hoofdverkeersstructuur van Hengelo bestaat uit een centrumring, wijkring en een zestal invalswegen. Door de grote verkeersintensiteit op een aantal van deze wegen wordt een hoge geluidbelasting op de gevels van woningen veroorzaakt. Deze woningen zijn onder andere gelegen aan de invalswegen Deldenerstraat, Oldenzaalsestraat, Haaksbergerstraat, Bornsestraat, Enschedesestraat en de Deurningerstraat en aan wegen die deel uitmaken van de wijkring zoals de Weideweg, Geerdinksweg, Oelerweg, en de Breemarsweg. Figuur 2: Hengelo 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

17 Daarnaast ligt Hengelo binnen de geluidcontouren van wegen waarvan de gemeente geen wegbeheerder is. Aan de Oostelijke rand van de stad Hengelo loopt de A35 en aan de noordzijde van de stad loopt de A1. Rijkswaterstaat is wegbeheerder van deze wegen. Vanuit het noordoosten loopt de Deurningerstraat, N738, Hengelo binnen. Vanuit het westen is er de Deldenerstraat, N346, en vanuit het oosten de Oldenzaalsestraat, N342. De kern Beckum wordt doorsneden door de Haaksbergerstraat, N739. Dit zijn vier provinciale wegen; De provincie Overijssel is wegbeheerder van deze wegen. Daarnaast lopen door het centrum van Hengelo de spoorlijnen van het traject Almelo Oldenzaal en Zutphen Hengelo en Hengelo Enschede. ProRail is bronbeheerder van deze spoorlijnen. In Hengelo liggen drie gezoneerde industrieterreinen, dit zijn: Twentekanaal, Westermaat en Wilderinkshoek. 3.2 Gemeentelijk geluidbeleid Het gemeentebestuur heeft in 2009 de Nota Geluid, Het geluidbeleid van de gemeente Hengelo bij: - vergunningen en ontheffingen Wet milieubeer en APV; -hogere waarden Wet geluidhinder; -saneringen bestaande woningen vastgesteld. In het document is het beleid ten aanzien van geluid in Hengelo verwoord en in het beleid zijn meerdere doelen gesteld. Deze doelen zijn onder andere het bijdragen aan het realiseren van een goed woon- en leefklimaat in Hengelo, maar het is ook een handvat voor milieuvergunningen, maatwerkvoorschriften, evenementen en voor geluidambities bij ruimtelijke planvormingen en hogere geluidgrenswaarden. 3.3 Belangrijke infrastructurele werken en/of RO-plannen Gemeentelijke plannen Dit actieplan kijkt in principe 5 jaar vooruit. De kwaliteit van de leefomgeving in Hengelo wordt niet alleen beïnvloed door de maatregelen en acties, die de gemeente wellicht zelf in het kader van dit actieplan wil uitvoeren, maar ook door de verwachte en voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen. In Hengelo spelen op het moment dat dit actieplan wordt geschreven een aantal projecten. Het merendeel van deze projecten heeft ruimtelijke gevolgen, bijvoorbeeld omdat er woningen worden gebouwd of omdat de wegstructuur verandert. De belangrijkste projecten worden hieronder op een rijtje gezet: o Reconstructie van de Westtangent o Reconstructie van de Enschedesestraat, Kruispunt Kuipersdijk, onderdoorgang spoor. o Doortrekken Laan Hart van Zuid, Boekelosebrug. o Herinrichting Marskant, Willemstraat, Deldenerstraat, Mitchamplein. o De realisatie van de wijken Schalmeden en Dalmeden Overige ruimtelijke plannen Ruimtelijke ontwikkelingen worden niet alleen door de gemeente zelf gepland, maar worden ook door anderen tot stand gebracht. Regionale projecten met een mogelijke invloed op de geluidkwaliteit in Hengelo zijn: o Doortrekken Amerikalaan, Zuidelijke Randweg Borne o Aanleg van de N Overige actieplannen Niet alleen de gemeente maar ook de beheerders van autosnelwegen, landelijke spoorwegen en van de luchthaven Schiphol moeten geluidsbelastingkaarten en actieplannen maken. Rijkswaterstaat heeft Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK

18 geluidsbelastingkaarten gemaakt voor het rijkswegennet, maar de aantallen bewoners binnen agglomeraties die hinder ondervinden van een autosnelweg worden niet door Rijkswaterstaat maar door de gemeente gerapporteerd 6. De gemeente kan in zijn actieplan echter geen maatregelen opnemen voor het geluid van de autosnelweg. Mogelijke maatregelen op autosnelwegen worden in het actieplan van ministerie van I en M (Rijkswaterstaat) vermeld. Voor spoorwegen binnen de gemeentegrenzen geldt hetzelfde: de aantallen blootgestelde bewoners wordt door de gemeente gerapporteerd. Mogelijke maatregelen bij landelijke spoorwegen worden in het actieplan van ministerie van I en M (ProRail) vermeld. Ook de provincie Overijssel stelt als beheerder van de provinciale wegen een actieplan op voor wegen waar meer dan 3 miljoen motorvoertuigen per jaar passeren. 3.4 Overige geluidgevoelige bestemmingen Volgens de Wet geluidhinder zijn er behalve woningen nog andere soorten bestemmingen in een gemeente die als geluidgevoelig worden aangemerkt. In Hengelo gaat het dan concreet om: onderwijsfuncties, gezondheidszorgfuncties. In de tabellen zoals weergegeven in paragraaf 2.1 zijn de aantallen weergeven onder de term andere geluidgevoelige gebouwen. 3.5 Stille/stilte-gebieden In de gemeente Hengelo zijn geen, in een provinciale milieuverordening aangewezen, stiltegebieden. In het actieplan omgevingslawaai wordt verder niet ingegaan op stilte en stille gebieden. 3.6 Gezondheid Zoals in de inleiding al beschreven leidt overmatig geluid in de woonomgeving tot ongewenste effecten. Lawaai in de woonomgeving veroorzaakt vooral hinder en verstoring van slaap. Via lichamelijke stressreacties kan lawaai de kans op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten vergroten en de klachten verergeren van mensen die al lijden aan hart- en vaatziekten. Lichamelijke stressreacties treden meestal pas op na jarenlange blootstelling aan (zeer) hoge geluidniveaus in de woon- of werkomgeving. Lawaai kan ook leerprestaties van kinderen beïnvloeden. 7,8 Tijdens het opstellen van het actieplan geluid is de GGD Twente en IJsselland nadrukkelijk bij het proces betrokken. GGD Twente en IJsselland heeft de gemeente Hengelo geïnformeerd over de relatie tussen geluid en gezondheid en hen gewezen op de mogelijkheden die de GGD heeft om te kwantificeren hoe groot het gezondheidsverlies is ten gevolge van de blootstelling aan het geluid van weg- en railverkeer en bedrijven. Naar aanleiding hiervan hebben de gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo GGD Twente en IJsselland opdracht gegeven om de gezondheidseffecten van de in kaart gebrachte geluidsituatie in 2011 voor de 6 Besluit geluid milieubeheer, toelichting bij artikel 10: De aantallen woningen en andere geluidsgevoelige objecten, alsmede de aantallen bewoners, worden alleen aangegeven voor het gebied dat is gelegen buiten de agglomeraties. 7 Kempen, E. E. M. van & D. J. M. Houthuijs (2008) Omvang van de effecten op gezondheid en welbevinden in de Nederlandse bevolking door geluid van weg- en railverkeer. Rapportnr RIVM, Bilthoven mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

19 afzonderlijke gemeenten door te rekenen. Voor de gemeente Enschede zijn ook 3 plandrempelscenario s doorgerekend. Afwijking aantal gehinderden geluidsbelastingkaart en GGD onderzoek Bij de berekening van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden wordt met het gebruik van de wettelijk voorgeschreven bewonersdichtheid van 2,3 in de geluidsbelastingkaart een overschatting gemaakt. De hinderrelaties zijn namelijk alleen toepasbaar op volwassenen (> 20 jaar) en niet op kinderen. De GGD hanteert daarom een andere bewonersdichtheid in Hengelo. In de geluidsbelastingkaart worden alleen (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden berekend vanaf 55 db L den en 50 db L night. Door dit wettelijke uitgangspunt zal het aantal gehinderden worden onderschat. Het precieze effect van deze twee uitgangspunten op een onder- of overschatting is niet bekend. Hieronder is een korte samenvatting weergegeven van het uitgevoerde GGD onderzoek in het kader van het opstellen van het actieplan. In hoofdstuk 4 worden de resultaten uit het GGD onderzoek behandeld. Het volledige GGD onderzoek is in bijlage 3 opgenomen. DALY berekening Om inzichtelijk te maken waar de grootste gezondheidswinst te behalen is, zijn er door de GGD IJsselland berekeningen uitgevoerd met de DALY-methodiek. DALY staat voor Disability Adjusted Life Years en wordt in ook wel aangeduid als verlies aan gezonde levensjaren. Een DALY is opgebouwd uit het aantal verloren jaren door vroegtijdige sterfte en de jaren geleefd met ziekte. De DALY-methode is daarmee een geschikte manier om gezondheidsverlies kwantitatief te bepalen. Het aantal ernstig gehinderden of slaapverstoorden wordt vermenigvuldigd met een weegfactor en een disability duur (de periode waarvoor het verlies aan gezondheid geldt). Vermindering met één DALY levert een gecalculeerde gezondheidswinst op van globaal ,-. 9 De GGD geeft in de DALY-rapportage het volgende advies: Op basis van onderzoeken naar de relatie tussen hart- en vaatziekten en geluid concludeert de GGD dat gezondheidskundig een maximale plandrempel voor L den van 62 db gehanteerd zou moeten worden en een maximale plandrempel voor L night van 55 db. Onderzoeken tonen aan dat boven deze waarden er nadrukkelijk sprake is van een onvoldoende milieugezondheidskwaliteit. De GGD adviseert overheden om in hun beleid hiermee rekening te houden. 3.7 Belevingsonderzoek In 2012 is een peiling gehouden onder het HengeloPanel. Enkele belangrijke resultaten op het gebied van geluid, uit het laatste panel in 2012, worden hier opgesomd. Tevens zijn de gegevens uit 2008 weergegeven. Het volledige onderzoek kunt u terugvinden op de website van de gemeente Hengelo. 9 Gezondheid in maatschappelijke kosten-batenanalyses van omgevingsbeleid, Planbureau voor de Leefomgeving, Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK

20 Tabel 7: Belevingsonderzoeken in Hengelo en Almelo; vergelijking van de percentages ernstig gehinderden Geluidbron Hengelo 2008 Hengelo 2012 Almelo 2012 Wegverkeer Bromfietsen / -scooters Buren (geen horeca/bedrijven) Treinen Evenementen 7 4 Bouw- en sloopactiviteiten 7 2 Bedrijven / industrie vliegtuigen 3 5 3,5 horeca 3 1,5 Uit de peiling blijkt dat wegverkeer de voornaamste oorzaak is van zowel geluidhinder en slaapverstoring. Van de panelleden ondervindt 12% ernstige geluidhinder en 9% ernstige slaapverstoring. Verder blijkt uit de peiling dat (na wegverkeer), brommers/scooters en buren de voornaamste bronnen van geluidhinder zijn. Tussen de Hengelose wijken bestaan grote verschillen in de soort en in de mate van geluidhinder. Voor slaapverstoring zijn de voornaamste bronnen (na wegverkeer), brommers/scooters en treinen. 3.8 Saneringsopgave In Nederland wordt al langer gewerkt aan het voorkomen of beperken van geluidhinder. De Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer verplichten bijvoorbeeld tot het uitvoeren van een geluidonderzoek bij nieuwe plannen voor woningbouw of nieuwe wegen en spoorwegen. De wet geeft dan grenswaarden aan waaraan in zulke situaties moet worden getoetst. Het Bouwbesluit stelt eisen aan de geluidwering van gevels. Voor bestaande situaties zijn saneringsregelingen van toepassing. Als de zogenaamde saneringsgrenswaarde wordt overschreden, wordt in principe door de rijksoverheid geld beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de sanering. Begin jaren 80 werden op basis van projectsubsidies al saneringsprojecten uitgevoerd, de zogenaamde Pre-sanerings fase. Later zijn door de gemeenten alle saneringssituaties gemeld. Deze situaties zijn terecht gekomen op een drietal landelijke lijsten: de A-lijst (urgente gevallen) en de B-lijst (minder urgente gevallen) beide voor wegverkeerslawaai en de Raillijst voor railverkeerslawaai. Bovendien heeft er voor zowel weg - als railverkeerslawaai nog een eindmelding plaatsgevonden. De kosten voor uitvoering van de sanering worden op dit moment betaald uit het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en/of projectsubsidies middels het ministerie van I en M. De landelijke budgetten worden steeds voor 5 jaar vastgesteld. De uitvoering van de sanering is een proces van vele jaren. In de kaart in bijlage 5 is te zien welke woningen in Hengelo al zijn gesaneerd en welke woningen nog op de saneringslijst staan. In paragraaf 3.9 wordt verder ingegaan op de gesaneerde en nog te saneren woningen in Hengelo. 3.9 Reeds genomen maatregelen De gemeente Hengelo heeft de laatste jaren al heel veel gedaan om het geluid bij bestaande woningen te beperken. Op een groot aantal wegen is een geluidreducerend wegdek aangebracht. Verder zijn in 2006 langs het spoor Hengelo-Almelo geluidschermen gebouwd en zijn eind 2012 de geluidschermen langs de 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

21 spoorbaan Hengelo-Oldenzaal opgeleverd. Dit laatstgenoemde scherm is nog niet in de geluidsbelastingkaart van 2011 opgenomen en de situatie aldaar is inmiddels gunstiger geworden. Hierdoor zijn vrijwel alle woningen die op de saneringslijsten Rail zijn vermeld gesaneerd. In totaal staan er op de saneringslijsten voor wegverkeer 2292 woningen vermeld. Hiervan staan 205 woningen vermeld op de prioritaire A-lijst. Van deze A-lijst zijn 164 woningen gesaneerd, 24 woningen zijn in uitvoering en het restant zal de komende jaren worden gesaneerd. Op de overige saneringslijsten voor wegverkeer staan in totaal 2087 woningen vermeld. Hiervan zijn er 203 gesaneerd en 330 van geluidwerende maatregelen voorzien maar nog niet formeel gesaneerd. Van deze overige lijsten zullen in de toekomst nog 1554 woningen moeten worden gesaneerd door het nemen van maatregelen en voor 330 zal nog een formele procedure moeten worden gevolgd. Fiets In 2012 is de Fiets Actielijst Fietsprojecten vastgesteld, met als doel het stimuleren van het fietsgebruik. Het bevorderen en optimaliseren van het fietsklimaat is nog steeds een van de belangrijkste speerpunten van het gemeentelijk verkeer- en vervoersbeleid. De resultaten van het in juni gepresenteerde MON onderzoek (Mobiliteits Onderzoek Nederland) laten onder andere zien dat Hengelo op de derde plaats staat van alle gemeenten in Nederland waar het meeste wordt gefietst. Naast het gezonde effect van fietsen zorgt het stimuleren van het fietsgebruik ook voor een afname van het geluid binnen de gemeente! OV De gemeente Hengelo wil het gebruik van het openbaar vervoer stimuleren, met name op de doorstroomassen (HOV). Zo wordt op regionaal niveau een reëel alternatief voor de auto geboden. Het stimuleren van het gebruik van OV heeft een positief effect op de geluidsituatie in de gemeente Hengelo. Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK

22 4 HET ACTIEPLAN 4.1 Ambitie en plandrempels In het actieplan wordt, volgens de Handreiking Omgevingslawaai, gewerkt met plandrempels. De plandrempel is een ambitiewaarde en niet een grenswaarde die gehaald moet worden op straffe van sancties indien de waarde niet wordt gerealiseerd. De gemeente mag de hoogte van de plandrempel zelf vaststellen en mag daarbij afwijken van de normen die in de Wet geluidhinder zijn opgenomen. In het actieplan wordt het beleid weergegeven dat tot doel heeft overschrijdingen van de plandrempels te reduceren of ongedaan te maken. Het actieplan geeft daarom inzicht in de mogelijke maatregelen in de volgende vijf jaar inclusief het te verwachten effect van de maatregelen, waarbij moet worden opgemerkt dat de maatregelen niet in alle gevallen zullen en/of kunnen leiden tot het voldoen aan de plandrempel. Hotspots Onder hotspot wordt verstaan: een cluster van locaties waar de plandrempel wordt overschreden en die we in het actieplan nader bekijken. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat naar verwachting een helder beeld van de situaties in Hengelo waar de hoogste geluidbelastingen optreden. Die hotspots werken vooral als aandachttrekkers. Ze geven aan waar we willen beginnen als er maatregelen genomen gaan worden. Als de plandrempel te laag wordt gekozen, wordt de hele gemeente één hotspot en gaat het overzicht verloren. Mogelijke maatregelen die getroffen worden voor hotspots hebben ook effect voor de omgeving daarvan. Alvorens een plandrempel vast te stellen heeft de gemeente Hengelo onderzoek gedaan naar de toepassing van een plandrempel van L den 67 db, 65 db of 63 db. De gemeente wil ernaar streven, dat in de planperiode ( ) het aantal woningen met een geluidbelasting boven de plandrempel wordt geminimaliseerd. De gemeente wil een realistische plandrempel stellen, die leidt tot een omvang van acties die haalbaar en meetbaar is. In Tabel 8 is het aantal woningen boven de verschillende plandrempels weergegeven. Tabel 8: aantal geluidgevoelige gebouwen boven een plandrempel van 63, 65 en 67 db Klasse Lden Totaal gebouwen > > > Resultaten DALY onderzoek De GGD heeft berekend dat door de aanwezige geluidbelasting in Hengelo het aantal Verloren gezonde levensjaren (zogenaamde DALY s) 216 in het jaar 2011 bedraagt. Berekeningen in Enschede (waar de effecten van de drie plandrempels zijn doorgerekend) laten zien dat beperking van de hoogste geluidbelastingen weinig effect hebben op dit getal. Een plandrempel van 67 db levert een zeer beperkte gezondheidswinst op. Een plandrempel van 63 db levert een grotere gezondheidswinst op, maar die winst is, vanwege de dosis-effectrelatie, nog steeds beperkt. De dosis-effectrelatie is bij de toelichting op de aantallen gehinderden en slaapgestoorden behandeld. 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar

23 Wanneer de geluidbelasting in Hengelo overal wordt terug gebracht naar 62 db levert dat een winst op van 12 DALY s. Plandrempel De gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo hebben besloten om gezamenlijk op te trekken bij het opstellen van het actieplan en, indien mogelijk, een gezamenlijke plandrempel op te stellen. In een bestuurlijk overleg zijn de verschillende plandrempelscenario s beschouwd en heeft men een afgewogen keuze kunnen maken voor een plandrempel. De gemeente Hengelo heeft, evenals Almelo en Enschede, de plandrempel op 63 db vastgesteld. Deze plandrempel is de meest ambitieuze van de drie voorgestelde plandrempels. Deze waarde van deze plandrempel sluit aan bij de saneringsregeling Wet Geluidhinder. Deze regeling kent een maximale grenswaarde voor het geluidniveau binnen woningen van 43 db. Omdat de geluidwering tegen wegverkeerslawaai van een normaal onderhouden woning 20 db bedraagt, is bij een gevelbelasting tot 63 db geen sprake van situaties waarbij de geluidbelasting binnen de woning hoger dan 43 db zal zijn. 63 db is een ambitieuze plandrempel, er zijn ruim gebouwen boven deze plandrempel. De keuze voor deze plandrempel komt voort uit een ambitie om de geluidbelasting en daarmee de leefomgeving van Hengelo de komende jaren te verbeteren en zeker niet te laten verslechteren. Binnen de looptijd van dit actieplan zal deze ambitie nog niet kunnen worden gerealiseerd, maar Hengelo wil met deze plandrempel een signaal afgeven en daarmee aandacht blijven geven aan de geluidbelasting binnen haar gemeentegrenzen. De plandrempel van 63 db wijkt af van het advies van de GGD, die voorstelt om de plandrempel op 62 db te leggen. Zoals in de voorgaande alinea al wordt beschreven zijn bij een plandrempel van 63 db al veel plandrempeloverschrijdingen in de gemeente Hengelo. Een plandrempel van 62 db zorgt voor een nog groter aantal overschrijdingen. Het aantal overschrijdingen is in dat geval zo hoog dat het niet mogelijk is om een overzichtelijk en realistisch aantal hotspots te bepalen. Ten tweede sluit deze plandrempel aan bij de maximale binnenwaarde uit de Wet geluidhinder. Verderop in het actieplan worden de hotspots binnen de gemeente beoordeeld en wordt een afweging gemaakt of en welke maatregelen getroffen kunnen worden. Aparte plandrempel voor bedrijven Voor industrielawaai geldt in Nederland op grond van de Handreiking Industrielawaai en de Geluidnota Hengelo een richtwaarde van 55 db(a) L etm. In de systematiek van de geluidkartering is gekozen voor een omzetting van L etm naar L den, door te veronderstellen dat beide gelijke waarde hebben. Overschrijdingen van deze richtwaarde zijn alleen te verwachten in situaties waar de handhaving tekort schiet of waar hogere waarden zijn toegestaan na een besluit met een belangenafweging. Binnen de gemeente zijn een beperkt aantal bedrijven en instellingen aanwezig die bij vergunning of maatwerkvoorschrift 55 db(a) of meer mogen produceren op nabijgelegen woningen 10. Daarom wordt in Hengelo voor industrielawaai vooralsnog een plandrempel aangehouden van 55 db L den, wat dan verondersteld wordt overeen te komen met een vergunde waarde van L etm = 55 db(a). 10 Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai ESD140/Hcj/1451 van adviesbureau Goudappel Coffeng (versie 21 mei 2012). Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai 14 mei 2013, versie 5 MD-AF /MD-AF /MK

24 Overige bronbeheerders Daarnaast is de gemeente Hengelo geen bronbeheerder van veel bronnen van het omgevingslawaai zoals rijkswegen, provinciale wegen, luchtvaart, railverkeer en soms ook industrie. De gemeente stelt zich proactief op richting de overige bronbeheerders (Rijkswaterstaat, Provincie Overijssel en ProRail), om wat binnen haar mogelijkheden ligt te doen om de geluidsituatie in de regio ten gevolge van deze geluidbronnen te verbeteren en te trachten deze onder de plandrempel te brengen. Voor de actieplannen van provinciale wegen, rijkswegen en spoorwegen wordt verwezen naar de website van de relevante bronbeheerders. Luchtvaartlawaai niet op de kaart Voor luchtvaartlawaai treden gezondheidseffecten bij lagere geluidbelastingen dan bij wegverkeer op. Luchtvaartlawaai komt op de geluidbelastingskaart van Hengelo niet voor. Het vliegveld Twente is niet in gebruik. 4.2 Hotspots binnen de gemeente De in de Tabel 9 opgenomen straten vormen samen de hotspots waar woningen met geluidbelastingen boven de plandrempel in clusters aanwezig zijn. Dat betreft in elk geval de hieronder genoemde gemeentelijke wegen. Tabel 9: Hotspots in Hengelo West Tangent (Oelerweg (Van Breemarsweg tot aan Geerdinksweg), Geerdinksweg, 1 Weideweg) Enschedesestraat (tussen Kuipersdijk en Wolter ten Catestraat, Tevens kruising met 2 Kuipersdijk/spoor en eerste deel Boekweitweg) Oostelijke Breemarsweg (oostelijk deel tussen Boekeloseweg en overgaand in de Pruisische 3 Veldweg tot bocht en overgang in de Kuipersdijk) 4 Deldenerstraat deel 1 (vanaf Geerdinksweg tot Marskant) 5a Industriestraat (tussen Christiaan Huygenslaan en de Clercqdwarsstraat) 5b Loweg/Boekeloseweg (vanaf Breemarsweg tot Esrein) 6 Twekkelerweg/Twekkelerplein (vanaf Bernhardstraat tot aansluiting/bocht Veloursstraat) 7 Bornsestraat (Weideweg tot Achterhoekse Molenweg) 8 Deldenerstraat deel 2 (Marskant tot Bornsestraat) 9 Deurningerstraat (M.A. de Ruyterstraat Landmansweg) 10 Oude Postweg (Sloetsweg J. Haydenlaan Oldenzaalsestraat) 11 Beckum (Haaksbergerstraat) De ligging van deze wegen is in bijlage 5 met bovenstaande nummers aangegeven. 4.3 Nadere analyse rondom hotspots Nu de zogenaamde hotspots bekend zijn is het mogelijk te onderzoeken in welke mate het aspect hinder en ernstige hinder een item is bij de bewoners langs deze wegdelen. Hierbij is gebruik gemaakt van de gegevens zoals die zijn verkregen in het HengeloPanel van Bij de analyse is gekeken naar de bewoners die hebben meegedaan en waarvan de woningen direct aan de weg zijn gelegen als ook in een gebied van 100 meter rondom de weg. De overall resultaten per wijk zijn ook in beeld gebracht zodat een 14 mei 2013, versie 5 Gemeente Hengelo/Ontwerp- actieplan omgevingslawaai MD-AF /MD-AF /MK Openbaar