vormingsbrochure VTO palliatieve zorg Brussel-Halle-Vilvoorde

Transcriptie

1 Driemaandelijkse nieuwsbrief van Netwerk Palliatieve Zorg BHV vzw, speciale editie van de nieuwsbrief - jaargang - nr 39 - juli/aug/sept 2015 erkenningsnummer P508816, afgiftekantoor 9300 Aalst 1, afzendadres: J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel, v.u. Wim Distelmans vormingsbrochure VTO palliatieve zorg Brussel-Halle-Vilvoorde maakt deel uit van

2 Al onze opleidingen worden gegeven door docenten, deskundig in het onderwerp en met ervaring in palliatieve zorg. Onze docenten zijn o.a. medewerkers van het Forum Palliatieve Zorg, de thuiszorgequipe Omega, het dagcentrum TOPAZ, LEIF en andere externe deskundigen. Inlichtingen Vormingsverantwoordelijke Forum Palliatieve Zorg J. Vander Vekenstraat Wemmel Tel.: 02/ info@forumpalliatievezorg.be Voor up-to-date informatie en permanente aanvullingen zie Inschrijvingen Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , secretariaat@forumpalliatievezorg.be of online via Inschrijvingen PALM: info@waardiglevenseinde.eu, vorming@waardiglevenseinde.eu Inschrijvingen LEIF: leifartsen@leif.be, leifnurses@leif.be of tel.: 02/ Inschrijvingen voor de Basiscursus, Postgraduaat en BANABA in samenwerking met Odisee (voorheen HUB) /Erasmushogeschool: Groepscentrum Permanente Vorming:

3 Beste, In deze brochure stellen we u graag ons vormingsaanbod voor. In palliatieve zorg is men alert voor elk aspect van mens - zijn. Vandaar dat we in ons vormingsaanbod in het bijzonder aandacht hebben voor de verschillende pijlers van palliatieve zorg, zoals pijn- en symptoomcontrole, emotionele ondersteuning, alsook aandacht voor sociale en spirituele zorg. Het Forum Palliatieve Zorg organiseert zowel in het najaar als in het voorjaar de basiscursussen palliatieve zorg voor hulpverleners. Bent u werkzaam als vrijwilliger of wilt u zich hiervoor engageren, dan kunt u instappen in één van de basiscursussen voor vrijwilligers. Tijdens de terugkomdagen gaan we ons verdiepen in een specifiek thema. De thema s voor komend werkjaar zijn: werken met de subcutane spuitaandrijver, spirituele zorg en palliatieve sedatie. U bent ook steeds welkom op onze open initiatieven, zoals onze lunchdebatten, waarbij steeds een actueel thema in de kijker wordt gezet. Wist u dat het Forum Palliatieve Zorg ook een vormingsaanbod op maat voor uw voorziening kan uitwerken? Vorming op maat is hierbij een mogelijkheid, maar ook intervisie of het organiseren van een infoavond. Wenst u als vereniging of school een aanbod omtrent palliatieve zorg aan te bieden, dan werken wij dit graag samen met u uit. Het Forum Palliatieve Zorg werkt nauw samen met verschillende partners. We maken deel uit van het Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., samen met LEIF, Topaz, Leerstoel Waardig Levenseinde, Ulteam en Omega. Vanuit dit expertisecentrum gaat ook de 3de editie van de PALM-opleiding (PALliatieve zorg voor Masters en Medici) van start. In samenwerking met Odisee en Erasmushogeschool organiseren we een unieke Bachelor-na-bachelor in palliatieve zorg. Op 4 februari organiseren we samen met deze partners een congres over educatie in de palliatieve zorgsector. We hopen u te ontmoeten op één van onze initiatieven. Mocht u vragen, bedenkingen of suggesties hebben, kan u terecht op info@forumpalliatievezorg.be. Tot slot nog een dankwoord aan de subsidiërende instanties: de Vlaamse Gemeenschap, Kom op tegen Kanker en de Provincie Vlaams-Brabant. Team van het forum

4 1 Vormingsaanbod van het Forum Palliatieve Zorg 1.1 Basisopleidingen palliatieve zorg Basiscursus vrijwilligers Basiscursus palliatieve zorg Opleidingsdag Voorafgaande Zorgplanning voor WZC Permanente vorming Terugkomdagen De subcutane spuitaandrijver Spirituele zorg Palliatieve sedatie Terugkomdag vrijwilligers In contact gaan met patiënten die verbaal moeilijk kunnen communiceren Vorming op maat van uw organisatie Op maat van uw organisatie Infoavond palliatieve zorg Initiatie in de palliatieve zorg Basiscursus palliatieve zorg Intervisie en casusbespreking Infomomenten voor verenigingen Lessen palliatieve zorg voor scholen (middelbaar, hogescholen, opleidingen verpleegkundige, ) Open initiatieven Congres Educatie in palliatieve zorg Lunchdebatten Stagemogelijkheden en thesisbegeleiding Documentatiecentrum 17 2 Vormingen in samenwerking met interne partners 2.1 W.E.M.M.E.L LEIF LevensEinde InformatieForum PALM: permanente vorming in palliatieve zorg voor masters 21 3 Vormingen in samenwerking met externe partners 3.1 Odisee en Erasmushogeschool Brussel Introductie Palliatieve Zorg Postgraduaat Palliatieve Zorg Postgraduaat Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg Postgraduaat Palliatieve Zorg voor niet-verpleegkundigen BANABA Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg Palliatieve zorg bij diverse cliëntengroepen 29 Uitgaven van het Forum Palliatieve Zorg 31 2 Vormingsbrochure

5 Elke zorgverlener kan bij het Forum Palliatieve Zorg terecht voor een basisvorming of verdere vorming. We vermelden bij elke discipline het paginanummer waar u de vorming naar keuze kan terugvinden in onze brochure: Artsen Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 LEIF-artsenopleiding 19 PALM-opleiding 21 Palliatieve Zorg bij diverse cliëntengroepen 29 Referenten palliatieve zorg (Palliatief Support Team) Terugkomdagen 8 Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 LEIF-opleiding andere zorgverleners 19 Introductie Palliatieve Zorg 24 Postgraduaat Palliatieve Zorg 25 BANABA Palliatieve Zorg (indien de referent een verpleegkundige is) 27 Palliatieve Zorg bij diverse cliëntengroepen 29 Verpleegkundigen Basiscursus Palliatieve Zorg 6 Terugkomdagen 8 Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 LEIF-opleiding andere zorgverleners 19 Introductie Palliatieve Zorg 24 Postgraduaat Palliatieve Zorg 25 BANABA Palliatieve Zorg (indien de referent een verpleegkundige is) 27 Palliatieve Zorg bij diverse cliëntengroepen 29 Forum Palliatieve Zorg 3

6 Vrijwilligers Basiscursus vrijwilligers 5 Vrijwilligersdag 10 Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 Zorgkundigen Basiscursus Palliatieve Zorg 6 Terugkomdagen 8 Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 LEIF-opleiding andere zorgverleners 19 Introductie Palliatieve Zorg 24 Postgraduaat Palliatieve Zorg 25 Palliatieve Zorg bij diverse cliëntengroepen 29 Andere zorgverleners (bv. maatschappelijk werkers, vrijzinnig-humanistisch consulenten, psychologen, ergotherapeuten, kinesisten, pastoraal medewerkers, ) Basiscursus Palliatieve Zorg 6 Terugkomdagen 8 Congres educatie in palliatieve zorg 15 Lunchdebatten 16 LEIF-opleiding andere zorgverleners 19 PALM - opleiding (! Enkel voor masters) 21 Introductie Palliatieve Zorg 24 Postgraduaat Palliatieve Zorg 25 Palliatieve Zorg bij diverse cliëntengroepen 29 4 Vormingsbrochure

7 1 Vormingsaanbod van het Forum Palliatieve Zorg 1.1 Basisopleidingen palliatieve zorg Basiscursus vrijwilligers Doelgroep Iedereen die zich graag wil engageren als vrijwilliger in de palliatieve zorg. Doelstelling Een basismodule voor vrijwilligers in de palliatieve zorg, met bijzondere aandacht voor: Het kennismaken met de basisprincipes van palliatieve zorg Het inzicht verwerven in de structuur van palliatieve zorg en in de ondersteunende rol van de thuiszorgequipe Het communiceren over en in palliatieve zorg De voorafgaande zorgplanning en de beslissingen aan het levenseinde Ethisch reflecteren bij het denken en het handelen Programma 1) Basisconcept palliatieve zorg met klemtoon op het functioneren binnen een team 2) Oriëntatie en informatieronde uit de verschillende settings 3) Emotionele impact van palliatieve zorg 4) Basisvaardigheden in communicatie 5) Comfortzorg en aanvullende therapieën 6) Sociale en familiale aspecten 7) Spirituele aspecten bij patiënt, bewoner en bij hulpverlener 8) Verlies en rouw 9) Pyscho-emotionele ondersteuning bieden aan patiënt, bewoner en familie 10) Zorg voor zorgenden 11) Beslissingen aan het levenseinde / de voorafgaande zorgplanning 12) Bezoek en voorstelling van alle organisaties binnen het Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L. Aantal deelnemers Minimaal 8 maximaal 16 (deze cursus gaat enkel door mits voldoende inschrijvingen) Data en tijdstippen 8 vrijdagvoormiddagen, van 9u tot 12u30: najaar 2015: 11/09/15, 18/09/15, 25/09/15, 02/10/15, 9/10/15, 16/10/15, 23/10/15, 30/10/15 voorjaar 2016: 26/02/16, 04/03/16, 11/03/16, 18/03/16, 25/03/16, 15/04/16, 22/04/16, 29/04/16 Forum Palliatieve Zorg 5

8 Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel (Deze cursus kan ook in uw eigen voorziening georganiseerd worden (woonzorgcentra, OCMW, dienstencentra, gezinsdiensten, ), of samen met andere voorzieningen in uw buurt). Kostprijs Gratis voor vrijwilligers die zich engageren binnen regio Brussel-Halle-Vilvoorde (95 euro voor vrijwilligers uit andere regio s). Cursusmateriaal, dranken en broodjeslunch inbegrepen. Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , of online via Basiscursus palliatieve zorg Doelgroep Zorgkundigen, ergotherapeuten, kinesisten, maatschappelijk werkers en andere gezondheidswerkers werkzaam in de zorgsector uit woonzorgcentra, thuiszorgdiensten, familiehulp, familiezorg, mutualiteiten, OCMW, Doelstelling Een basismodule palliatieve zorg, met bijzondere aandacht voor: De kennismaking met de basisprincipes van palliatieve zorg Het inzicht verwerven in de structuur van palliatieve zorg en in de ondersteunende rol van de thuiszorgequipe Het communiceren over en in palliatieve zorg Het oefenen in het interdisciplinair werken De voorafgaande zorgplanning en de beslissingen aan het levenseinde De plaats van familie in palliatieve zorg Programma 1) Basisconcept palliatieve zorg met klemtoon op het eigen functioneren binnen een team 2) Fysieke aspecten van zorg en comfortzorg 3) Emotionele impact van palliatieve zorg en het bieden van psycho-emotionele ondersteuning voor patiënt en familie 4) Basisvaardigheden in communicatie 5) Sociale, psychologische en spirituele aspecten in palliatieve zorg 6) Verlies/rouw (h)erkennen en aandacht geven 7) Ethische aspecten en beslissingen aan het levenseinde 6 Vormingsbrochure

9 8) Bezoek en voorstelling van alle organisaties binnen het Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L. Aantal deelnemers minimaal 8 maximaal 16 (deze cursus gaat enkel door mits voldoende inschrijvingen) Data en tijdstippen 5 dinsdagen, van 9u tot 16u: najaar 2015: 17/11/15, 24/11/15, 01/12/15, 08/12/15, 15/12/15 voorjaar 2016: 12/04/16, 19/04/16, 26/04/16, 03/05/16, 10/05/16 Locatie Dag 1-4: GC De Zandloper, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel Dag 5: Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L, J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel (Deze cursus kan ook in uw eigen voorziening georganiseerd worden (woonzorgcentra, OCMW, dienstencentra, gezinsdiensten, ), of samen met andere voorzieningen in uw buurt) Kostprijs 250 euro per deelnemer (cursusmateriaal, dranken en lunch inbegrepen). Educatief verlof op aanvraag. Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , secretariaat@forumpalliatievezorg.be of online via Opleidingsdag Voorafgaande Zorgplanning voor WZC Inhoud Tijdens deze opleidingsnamiddag zal ingegaan worden op het ontwikkelen van een beleid over voorafgaande zorgplanning binnen het woonzorgcentrum. We gaan dieper in op een aantal vragen, zoals: Wat is de wettelijke context over voorafgaande zorgplanning? Op welke manier kan hierover gecommuniceerd worden naar bewoners en hun familie? Datum Dinsdag 24/05/16 (13u30 16u30) Locatie Kasteel ter Ham, De Maillé de la Tour Landrylaan 2, 1820 Steenokkerzeel Kostprijs 20 euro per deelnemer Forum Palliatieve Zorg 7

10 Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , of online via Permanente vorming Terugkomdagen Doelgroep Voor al wie een opleiding in of enige kennis heeft over palliatieve zorg en werkzaam is binnen dagcentra, eenheden, woonzorgcentra, ziekenhuizen,... Deze terugkomdagen kunnen beschouwd worden als verdere vorming waarbij het belangrijk is dat er reeds een basiskennis over palliatieve zorg is. Doelstelling Tijdens onze terugkomdagen nemen we de gelegenheid om bijzondere onderwerpen aan te brengen en een uitwisselingsmoment voor alle aanwezigen te creëren De subcutane spuitaandrijver Inhoud Tijdens deze informatiesessie krijgen we een introductie en een praktijkoefening in kleine groepen over de mogelijke toedieningswegen van medicatie bij patiënten met slikproblemen (o.a. de subcutane spuitaandrijver, ). Docent Bie Lambrechts, verpleegkundige thuiszorgequipe palliatieve zorg Omega samen met de andere verpleegkundigen van Omega Datum Donderdag 17/09/15 (13u30 16u30) Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs 20 euro per sessie, per persoon Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , of online via 8 Vormingsbrochure

11 Spirituele zorg Doelgroep Terugkomdag voor palliatief referenten in de thuiszorg, in WZC en in ziekenhuizen. Inhoud In de palliatieve zorg komen bewoners WZC en patiënten in hun laatste levensfase waarbij afscheid centraal staat. Afscheid nemen van alles wat hen in het leven gelukkig maakte, afscheid nemen van alles wat hen het leven moeilijk maakte. Daarbij gaan ze existentiële vragen niet uit de weg: Was ik wel een goede vader, moeder? Gaan de kinderen, kleinkinderen het verder goed doen? Bij mensen met een levensbedreigende ziekte, bij mensen met kanker en hun familie gaat het wel eens over de vraag waarom die ziekte hen overkomt? Ook voor gelovigen, voor wie de dood niet het einde is, kan het levenseinde moeizaam, opstandig en problematisch verlopen: er is geen weg terug. Hoe reageren mantelzorgers, vrijwilligers, professionelen op vragen van ernstig zieken, van ouderen en hun bezig zijn met leven en dood? Op deze terugkomdag situeren we spirituele zorg in een hedendaags aanbod van levensbeschouwelijke strekkingen, waarbij de aandacht voor het particuliere zijn van een bewoner, een patiënt centraal staat. Diverse medewerkers brengen boeiende praktijkvoorbeelden, waarbij de zingeving van elke hulpverlener richting geeft aan spirituele zorg. Docent Christina Vanderhaeghe, lic. morele begeleiding Datum Donderdag 03/12/15 (13u30 16u30) Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs 20 euro per sessie, per persoon Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , of online via Forum Palliatieve Zorg 9

12 Palliatieve sedatie Inhoud Tijdens deze opleidingsnamiddag gaan we dieper in op de praktijk van palliatieve sedatie. We bekijken het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie en gaan dieper in op de technische kant van palliatieve sedatie. In het bijzonder besteden we tijdens deze namiddag aandacht aan de communicatie met patiënten, bewoners en hun familie over palliatieve sedatie. Datum Donderdag 21/04/16 (13u30 16u30) Docent Wim Distelmans Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.EL. - J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs 20 euro per deelnemer Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , secretariaat@forumpalliatievezorg.be of online via Terugkomdag vrijwilligers In contact gaan met patiënten die moeilijk verbaal kunnen communiceren Doelgroep Vrijwilligers die werkzaam zijn binnen palliatieve zorg of in contact komen met palliatieve situaties, en vrijwilligersverantwoordelijken. Doelstelling Een ontmoetingsmoment creëren waarbij we een aantal specifieke thema s uitdiepen en dit onder begeleiding van een aantal deskundigen met een hart voor vrijwilligers. We bieden de mogelijkheid voor vrijwilligers om onderling ervaringen uit te wisselen en kennis op te doen. Programma Vrijwilligers worden soms geconfronteerd met patiënten die moeilijk verbaal kunnen communiceren bijvoorbeeld omdat hun spraak- of denkvermogen aangetast is. Op die momenten is het niet altijd evident om uit te maken of de patiënt in de eerste 10 Vormingsbrochure

13 plaats wel contact wil en zo ja, hoe dat contact kan gelegd worden. Dit soort situaties vragen dan van de hulpverleners enige creativiteit op maat van de patiënt. Aan de hand van concrete casussen gaan we in deze opleidingsnamiddag samen zoeken naar manieren om dat contact te leggen. De deelnemers worden aangemoedigd om zelf ook casussen aan te brengen. Docenten Yanna Van Wesemael en Christina Vanderhaeghe Datum Maandag 25/01/16 (13u30 tot 16u30) Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs Gratis (voor alle vrijwilligers van de regio Brussel-Halle-Vilvoorde) Inschrijvingen Forum Palliatieve Zorg: 02/ , of online via Vorming op maat van uw organisatie Op maat van uw organisatie Het Forum Palliatieve Zorg biedt vormingen aan op maat, op maat van uw organisatie of van een bepaalde doelgroep (vb. familiehulp, woonzorgcentra, mantelzorg, SIT/SEL, seniorenorganisaties, scholen, sociale diensten van gemeenten, ). U heeft de mogelijkheid om een vorming in uw eigen voorziening te organiseren, of in de lokalen van het expertisecentrum W.E.M.M.E.L, gelegen in de J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel. Indien u de vorming binnen de eigen voorziening organiseert, dient u wel te beschikken over een voldoende groot vormingslokaal en projectiemogelijkheid (witte muur, scherm,...). De onderwerpen worden afgestemd op de voorkennis van de deelnemers. De inhoud en duur van dit programma bepaalt de organisatie zelf, in overleg met de vormingsverantwoordelijke van het Forum. Een aantal mogelijkheden van thema s voor vormingen op maat kunnen zijn: pijnen symptoomcontrole, verlies en rouw bij het levenseinde, emotionele impact bij het levenseinde, specifieke aandoeningen en doelgroepen, communicatie, Samen maken we gegarandeerd een boeiend programma. Forum Palliatieve Zorg 11

14 Kostprijs De kostprijs is 90 euro per lesuur, exclusief verplaatsingskosten van de docent. De kostprijs mag geen belemmering vormen om een vorming op maat aan te vragen. Wij zijn bereid met u naar een oplossing te zoeken, indien nodig. Contact Forum Palliatieve Zorg: 02/ of info@forumpalliatievezorg.be Infoavond palliatieve zorg In samenwerking met het Forum Palliatieve Zorg kan uw organisatie een infoavond palliatieve zorg organiseren voor de plaatselijke bevolking van een gemeente, voor hulpverleners, artsen,. Dit gebeurt in samenwerking met de plaatselijke SEL, en met andere plaatselijke verenigingen, OCMW, mutualiteit, woonzorgcentra, huisartsenverenigingen, Deze avond kan doorgaan in de lokalen van de organisatie zelf of op andere locaties zoals bijvoorbeeld: zaal woonzorgcentrum, in het cultureel centrum van de gemeente, parochiezaal, Tijdens deze infoavond komen een aantal sprekers aan bod die vertellen over hoe zij aan palliatieve zorg doen in hun gemeente: bv. directeur woonzorgcentrum, huisartsen, verpleegkundigen eenheden/dagcentra, verpleegkundige thuiszorgequipe Omega van uw regio, Nadien is er tijd voor vraagstelling vanuit het publiek en debat. Deze avond wordt gecoördineerd en gemodereerd door een medewerker van het Forum Palliatieve Zorg. Het Forum Palliatieve Zorg zorgt voor: inhoudelijke coördinatie en organisatie van de bijeenkomsten en de avond zelf het ontwerp van een affiche die verspreid kan worden in de hele gemeente financiële bijdrage voor de organisatie van deze avond publiciteit voor het initiatief via onze contacten vergoeding van de sprekers op de infoavond We verwachten van de initiatiefnemers: het zoeken van een aantal gemotiveerde hulpverleners/vrijwilligers/artsen die deze avond mee willen realiseren uw aanwezigheid op twee bijeenkomsten voor de voorbereiding van de infoavond uw medewerking op de infoavond zelf publiciteit voor het initiatief via uw contacten Contact en info Forum Palliatieve Zorg: 02/ of info@forumpalliatievezorg.be 12 Vormingsbrochure

15 1.3.3 Initiatie in de palliatieve zorg Doelgroep Alle personeelsleden van een instelling (woonzorgcentra, MPI, ziekenhuizen, ), voor nieuwe personeelsleden en verdere vorming voor personeel langer in dienst. Opzet Deze module wil de palliatieve cultuur in een instelling introduceren en/of versterken en alle personeelsleden met palliatieve zorg laten kennis maken. Doelstelling Een eerste kennismaking met de basisprincipes van palliatieve zorg Inzicht verwerven in de bestaande mogelijkheden van palliatieve zorg Bewustwording van een persoonlijke inbreng bij verschillende aspecten van palliatieve zorg Werken aan een gezamenlijke visie van zorg om de implementatie van palliatieve zorg mogelijk te maken Opbouw 3 dagdelen van 3 uur, die als één geheel worden gevolgd Programma 1) Basisconcept palliatieve zorg: kennismaken met palliatieve zorg informatie verwerven over de verschillende mogelijkheden van palliatieve zorg en de werking binnen het landschap jezelf situeren in palliatieve zorg 2) Emotionele impact van palliatieve zorg 3) Implementatie van palliatieve zorg in de eigen instelling Bijzonderheden Deze opleiding kan aangepast worden aan de verwachtingen van de instelling. Het traject dat elke instelling in de palliatieve zorg aflegt, is verschillend. Deze vorming zal dus vanzelfsprekend aangepast worden aan de vraag en noodzakelijkheden van de instelling. Locatie De cursus kan in de instelling zelf georganiseerd worden of in de lokalen van het expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L, gelegen in de J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel. Indien u de vorming binnen de eigen voorziening organiseert, dient u wel te beschikken over een voldoende groot vormingslokaal en projectiemogelijkheid (witte muur, scherm,...). Kostprijs 90 euro per lesuur + verplaatsingskosten van de docenten Forum Palliatieve Zorg 13

16 Contact en Info Forum Palliatieve Zorg: 02/ of Basiscursus palliatieve zorg Deze basiscursus kan ook in uw voorziening georganiseerd worden of in samenspraak met voorzieningen in uw buurt (voor meer informatie, zie 1.1.2) Intervisie en casusbespreking Doelgroep Huisartsen, CRA s, hoofdverpleegkundigen, referenten palliatieve zorg, directies, in woonzorgcentra, thuisvervangende instellingen, ziekenhuizen, dagcentra, Doelstelling Het Forum Palliatieve Zorg wil met u meezoeken naar een gepaste werkvorm om het palliatief team te ondersteunen. Dit kan door intervisie. Intervisie is een werkvorm die eigen reflecteren en handelen bevordert. Er wordt niet oordelend geluisterd naar de persoon die een casesituatie aanbrengt. De andere personen geven feedback en denken mee oplossingsgericht na. Kostprijs 90 euro per lesuur + verplaatsingskosten van de docenten Contact Forum Palliatieve Zorg, 02/ of info@forumpalliatievezorg.be Infomomenten voor verenigingen Wat is palliatieve zorg? Hoe is deze georganiseerd in Vlaanderen? Wat is voorafgaande zorgplanning? Welke zorg kan u nu al plannen voor later? Hoe kan u uw levenseindebeslissingen op papier zetten? Deze vragen kunnen onder andere aan bod komen tijdens de informatiemomenten voor verenigingen. Wij kunnen samen met u ook andere thema s bespreken en ontwikkelen graag een gepast aanbod voor uw vereniging. Praktisch U kan als vereniging beroep doen op het Forum Palliatieve Zorg voor het uitwerken van een vormingspakket voor uw leden. De kostprijs per sessie is onderling overeen te komen. 14 Vormingsbrochure

17 Wij komen ter plekke naar uw vereniging. U dient enkel te beschikken over een voldoende groot vormingslokaal. Contact Forum Palliatieve Zorg: 02/ of info@forumpalliatievezorg.be Lessen palliatieve zorg voor scholen (middelbaar, hogescholen, opleidingen verpleegkundige, ) Wilt u één of meerdere lessen palliatieve zorg aanbieden aan uw studenten, in het middelbaar, in hogescholen, in opleidingen verpleegkundigen,? Graag ontwikkelen we een gepast aanbod voor uw school. Enkele voorbeelden van thema s die aan bod kunnen komen zijn: Wat is palliatieve zorg? Hoe is deze georganiseerd in Vlaanderen? Welke emotionele impact heeft ernstig ziek zijn op een mens en zijn familie? Hoe kan je omgaan met verlieservaring en rouw? De infomomenten bieden de mogelijkheid aan de studenten om de palliatieve zorgsector te leren kennen, alsook kunnen deze sessies een ondersteuning bieden bij het leren omgaan met palliatieve patiënten in het werkveld. Praktisch De planning van de lessen gebeurt in samenspraak met de scholen. Contact Forum Palliatieve Zorg: 02/ of info@forumpalliatievezorg.be 1.4 Open initiatieven Congres Educatie in palliatieve zorg Teach as far as you reach First symposium on Education in Palliative Care (EPC) Doelstelling Hoe een blijvend leerklimaat op het werkveld introduceren? Als hulpverleners in de supportieve zorg of bij het levenseinde, respecteren we vergaand het privéleven van mensen, en de keuzes die ze over medische en andere beslissingen nemen, al dan niet in voorafgaande wilsbeschikkingen vastgelegd. Wat moet je daarvoor kennen als arts, als verpleegkundige, als zorgkundige, als psycholoog, als moreel consulent, als pastor? En wat leer je daarover thuis, op school, in het werkveld, in vormingen en opleidingen? Forum Palliatieve Zorg 15

18 Op het congres Educatie in palliatieve zorg lichten we diverse wijzen van leren toe. Nieuwe leervormen worden aangewend om de deelnemers aan het congres op een creatieve manier diverse aspecten van palliatieve zorg naar hun werkveld te vertalen. Dit congres is een samenwerking tussen Odisee (voorheen HUB), Erasmushogeschool en Forum Palliatieve Zorg/Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L Datum Donderdag 04/02/16 (9u 16u) Locatie Odisee, Stormstraat 2, 1000 Brussel Lunchdebatten Doelgroep Alle leden van het Forum Palliatieve Zorg en geïnteresseerden. Doelstelling Bijeenkomsten van de Algemene Vergadering van het Forum Palliatieve Zorg. We houden een maatschappelijk debat over onderwerpen in de palliatieve zorg en/of het levenseinde. Tijdens deze lunch worden er gastsprekers uitgenodigd die over specifieke onderwerpen een uiteenzetting geven. Er is ruimte voor interactie, vraagstelling en discussie. Programma en data 2 vrijdagen - 20/11/15, juni 2016 Telkens van 12u tot 14u Verdere programmatie en sprekers per sessie worden later meegedeeld op onze website: Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs 5 euro per persoon, per sessie. Broodjes en dranken worden voorzien. Vooraf inschrijven is noodzakelijk! Inschrijven Forum Palliatieve Zorg: 02/ of secretariaat@forumpalliatievezorg.be of via 16 Vormingsbrochure

19 1.4.3 Stagemogelijkheden en thesisbegeleiding Voor studenten in opleiding zijn er mogelijkheden voor stage. Dit kan voor verschillende beroepsgroepen. In het verleden waren dit: Verpleegkundigen in de opleiding BANABA Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg ; Huisartsen in beroepsopleiding; Studenten Geneeskunde, Verpleegkunde, Verzorging, Maatschappelijk werk, Psychologie, Stages van personen in ondersteunende beroepen: secretariaat, informatica, Het Forum Palliatieve Zorg kan je helpen een goede stageplaats te vinden en kan ook zelf stageplaats zijn. We bieden tevens begeleiding aan voor thesissen en wetenschappelijk onderzoek. Het is noodzakelijk ruim op voorhand contact op te nemen. Voor meer informatie, kan u terecht bij ons via: 02/ of info@forumpalliatievezorg.be Documentatiecentrum Het Forum Palliatieve Zorg beschikt over een bibliotheek die door u geraadpleegd kan worden. Iedereen die op zoek is naar informatie over diverse thema s binnen palliatieve zorg, zoals vrijwilligers, studenten, leerkrachten, professionals, kan ons contacteren. De bibliotheek bestaat uit boeken, tijdschriften, beeldmateriaal, educatief materiaal, over palliatieve zorg in het algemeen, maar ook over specifieke thema s zoals de rouwkoffer, doosje vol troost en kinderboekjes voor kinderen die betrokken zijn bij palliatieve zorg in hun omgeving. Om de correcte informatie te zoeken die u nodig hebt, neem gerust contact met ons op via: 02/ of y.vanwesemael@forumpalliatievezorg.be. Na telefonisch contact, kan u steeds langskomen om uw vraag te bespreken en samen op zoek te gaan naar de gepaste documentatie. Forum Palliatieve Zorg 17

20 2 Vormingen in samenwerking met interne partners Het Forum Palliatieve Zorg werkt nauw samen met een aantal partners bij het uitwerken van het vormingsaanbod omtrent palliatieve zorg. 2.1 W.E.M.M.E.L Het UZ Brussel van de Vrije Universiteit Brussel kocht in 1995 een gebouw te Wemmel voor TOPAZ, het eerste supportief dagcentrum in België. Hiernaast vonden allerlei verenigingen, begaan met ongeneeslijk zieke personen, ook onderdak in dit centrum. Vanaf het begin gonst het in Wemmel aan activiteiten: opvang van ongeneeslijk zieke personen, consultaties, stages, vergaderingen, denktanken, werkbezoeken, persconferenties, VTO (vorming-training-opleiding) voor professionelen en voor vrijwilligers. Zo groeide deze plek in België uit tot het expertisecentrum van het levenseinde met empathie en respect voor ieders recht op zelfbeschikking ongeacht afkomst, taal, sociale status, of filosofische overtuiging. In W.E.M.M.E.L. kan je terecht bij: Supportief dagcentrum tel tel Uitklaring Levenseindevragen-team tel Thuisequipe palliatieve zorg BHV tel LevensEinde InformatieForum Leiflijn Leerstoel Waardig Levenseinde van demens.nu aan de VUB tel Vormingsbrochure

21 Nieuws vanuit W.E.M.M.E.L: Regelmatig wordt een elektronische nieuwsbrief uitgestuurd, waarin we u op de hoogte houden van de activiteiten binnen het Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.E.M.M.E.L. Heeft u interesse deze te ontvangen, kan u mailen naar info@wemmel.center W.E.M.M.E.L. heeft in 2015 een nieuwe website gelanceerd: Een overzicht van het vormingsaanbod van de organisaties binnen W.E.M.M.E.L is ook op de website te vinden. U kan op aanvraag een beroep doen op het expertisecentrum voor een rondleiding en voorstelling van alle organisaties die er samenwerken. Voor meer informatie, tel. 02/ , info@wemmel.center of LEIF LevensEinde InformatieForum Het LEIF project is een open initiatief en bestaat uit mensen en verengingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt voorop staat. Opleidingen en doelstelling LEIF richt een aantal opleidingen in. In deze opleidingen wordt inzicht verworven in de diverse beslissingen bij het levenseinde en in de mogelijkheden van palliatieve zorg. Op deze manier kunt u fungeren als referent en bij collega s aan intercollegiale deskundigheidsbevordering doen. U zal ook beter in staat zijn om rond deze problematiek met o.a. artsen en andere teamleden te communiceren. Doelgroep Er zijn twee verschillende opleidingen nl. LEIFartsenopleiding: deze opleiding is verspreid over 5 zaterdagen en is geaccrediteerd (ethiek en economie) en leidt tot een certificaat. LEIFopleiding voor andere zorgverleners (verpleegkundigen [LEIFnurses], apothekers, psychologen, kinesisten, moreel consulenten, pastores, maatschappelijk werkers, ): deze opleiding is verspreid over 5 modules van elk 6 uur en leidt tot een certificaat. Er is telkens een cursus in het vooren in het najaar. Forum Palliatieve Zorg 19

22 LEIFartsenopleiding Introductie 03/10/15 (9-16u) Wetgeving inzake beslissingen bij het levenseinde in de praktijk gebracht 17/10/15 (9-12u45) De persoon in de wet 14/11/15 (9u - 16u) De spelers in de beslissingen bij het levenseinde 27/02/16 (9u - 12u45) Communicatie 19/03/16 of 23/04/16 (9u - 16u) Continue vorming Regionale intervisiegroepen Symposia en congressen LEIFopleiding voor andere zorgverleners Introductie dinsdag 22/09/15 dinsdag 02/02/16 telkens van 9u30 16u Wetgeving inzake beslissingen bij het levenseinde in de praktijk gebracht dinsdag 06/10/15 dinsdag 16/02/16 telkens van 9u30 16u De persoon in de wet dinsdag 20/10/15 dinsdag 01/03/16 telkens van 9u30 16u De spelers in de beslissingen bij het levenseinde dinsdag 17/11/15 dinsdag 15/03/16 telkens van 9u30-16u Communicatie dinsdag 01/12/15 of 08/12/15 dinsdag 12/04/16 of 19/04/16 telkens van 9u30-16u Continue vorming Regionale intervisiegroepen Symposia en congressen Intervisie en collegiale consultatie voor zorgverleners aangaande beslissingen bij het levenseinde 20 Vormingsbrochure

23 Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.EM.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel Kostprijs Contacteer LEIF via 02/ Inschrijven Tel.: 02/ , of Voor meer gedetailleerde informatie over het opleidingsprogramma, het continue aanbod en over LEIF zelf, zie PALM: permanente vorming in palliatieve zorg voor masters Doelgroep De opleiding in palliatieve zorg is niet alleen een must voor artsen die empathisch met hun patiënten omgaan, maar ze staat ook open voor alle andere professionelen met een masteropleiding. Situering Een korte, coherente opleiding van 5 dagen in palliatieve zorg met een redelijk eigenzinnige aanpak. De permanente vorming palliatieve zorg houdt rekening met belangrijke én opvallende maatschappelijke evoluties: vergrijzing, langer overleven met ernstige, ongeneeslijke aandoeningen, patiëntenemancipatie, Deze vorming geeft inhoudelijk aandacht aan de 4 pijlers van palliatieve zorg en chronisch ziek zijn: pijn- en symptoomcontrole, psychologische begeleiding, sociale opvang en aandacht voor existentieel lijden. Ze doet dit op een (zelf)kritische, empathische maar nuchtere manier, rekening houdend met de realiteit en de actuele mogelijkheden. De opleiding wordt gegeven door docenten met jarenlange praktijkervaring. Buiten informatieoverdracht en training is er ook ruime aandacht voor een juiste attitude tegenover zwaar zieken. De cyclus vormt samen met de LEIFopleiding een tweeluik. Daar waar de LEIFopleiding vooral aandacht heeft voor voorafgaande zorgplanning, het omgaan met beslissingen bij het levenseinde en de zorgvuldige praktijk van euthanasie, legt de vorming palliatieve zorg vooral de nadruk op de opvang, zorg en de behandeling van ernstig ongeneeslijke zieken. De opleiding wordt gepatroneerd door de Leerstoel Waardig Levenseinde van demens.nu aan de VUB. Meer info: Forum Palliatieve Zorg 21

24 Data 5 zaterdagen, van 9-16u: 24/10/15, 12/12/15, 20/02/16, 12/03/16, 21/05/16 Locatie Expertisecentrum Waardig Levenseinde W.EM.M.E.L., J. Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel. Kostprijs 375 euro per deelnemer (cursusmateriaal en lunch inbegrepen). Accreditatie Ethiek en Economie wordt voorzien. Educatief verlof op aanvraag. Opleidingscheques worden niet aanvaard. Info en inschrijvingen 02/ of info@waardiglevenseinde.eu 22 Vormingsbrochure

25 3 Vormingen in samenwerking met externe partners 3.1 Odisee en Erasmushogeschool Brussel Het Forum Palliatieve Zorg heeft een opleidingsaanbod in samenwerking met de Brusselse Hogeschool Odisee (voorheen HUB) en Erasmushogeschool. Erkend door het Ministerie van Onderwijs. Opzet Een getrapte opleiding met drie onderdelen: 1) Een Introductie Palliatieve Zorg die vrij te volgen is door alle zorgverleners 2) Een Postgraduaat Palliatieve Zorg: a. Er is een Postgraduaat Verpleegkundige Palliatieve Zorg van 30 studiepunten (voor verpleegkundigen die de introductiecursus hebben gevolgd) b. Er is daarnaast een Postgraduaat Palliatieve Zorg van 22 studiepunten voor niet-verpleegkundigen (voor alle andere specialismen die de introductiecursus hebben gevolgd) Beide Postgraduaten volgen samen les, enkel de studenten van het Postgraduaat Verpleegkundige Palliatieve Zorg (30 studiepunten) volgen twee specifieke onderdelen meer. Om toegelaten te worden tot bovenvermelde Postgraduaten dient men in het bezit te zijn van een diploma Hoger Onderwijs, en dient men een introductiecursus gevolgd te hebben. 3) Een BANABA Palliatieve zorg (Bachelor-Na-Bachelor) van 60 studiepunten. Deze is enkel toegankelijk voor verpleegkundigen die in het bezit zijn van een diploma Bachelor in de Verpleegkunde. Zij die in het bezit zijn van een getuigschrift van het Postgraduaat Verpleegkundige Palliatieve Zorg, krijgen voor 30 studiepunten vrijstellingen en dienen nog een aangepast programma van 30 studiepunten te volgen. Forum Palliatieve Zorg 23

26 3.1.1 Introductie Palliatieve Zorg Doelgroep Verpleegkundigen, zorgkundigen en andere gezondheidswerkers zoals kinesisten, vrijzinnig-humanistisch consulenten, ergotherapeuten, psychologen, Doelstelling Inzicht en kennis verwerven over het basisconcept van palliatieve zorg en de verschillende deelaspecten. Inhoud Concept palliatieve zorg Basis pijn- en symptoomcontrole Communicatie in palliatieve zorg Emotionele impact Sociale en spirituele aspecten Rouw- en verlieservaring Beslissingen bij het levenseinde Data 5 donderdagen, van 9u00 tot 16u00: najaar 2015: 24/09/15, 01/10/15, 8/10/15, 15/10/15, 22/10/15 voorjaar 2016: 18/02/16, 25/02/16, 03/03/16, 10/03/16, 17/03/16 Locatie najaar 2015: Odisee, Campus T Serclaes, Warmoesberg 26, 1000 Brussel voorjaar 2016: Erasmushogeschool, Campus Jette, Laarbeeklaan 121, 1090 Brussel Attestering Het volgen van de cursus geeft recht op een attest Introductie Palliatieve Zorg en biedt de mogelijkheid om zich verder te bekwamen (bv. Postgraduaat of BANABA). Kostprijs 275 euro Educatief verlof op aanvraag. Inschrijven Bij voorkeur via internet - Groepscentrum Permanente Vorming - Odisee Warmoesberg Brussel Tel.: 02/ gpv@odisee.be 24 Vormingsbrochure

27 3.1.2 Postgraduaat Palliatieve Zorg Postgraduaat Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg Doelgroep De opleiding richt zich tot verpleegkundigen die een coördinerende, sturende en voorbeeldfunctie hebben. Zij focussen zich op de uitvoering en management van zorg. Toelatingsvoorwaarden In het bezit zijn van het diploma Bachelor in de Verpleegkunde en de Introductie Palliatieve Zorg gevolgd hebben of een vergelijkbare basiscursus gevolgd hebben (bv. Basiscursus aangeboden door het Forum Palliatieve Zorg). Gediplomeerde verpleegkundigen kunnen ook toegelaten worden en ontvangen een certificaat als attestering. Doelstelling Deze ervaringsgerichte opleiding wil de kennis verdiepen in palliatieve zorg en de beroepshouding verder ontwikkelen met betrekking tot alle aspecten van het palliatief zorgconcept. Inhoud Het postgraduaat Palliatieve Zorg omvat 30 studiepunten. Volgende onderwerpen komen aan bod: Introductie Palliatieve Zorg Medische aspecten van palliatieve zorg Existentiële wetenschappen Psychosociale wetenschappen Verpleegkundige diagnostiek en interventies Verpleegkundige vaardigheden Werkveldervaring Data najaar 2015: 24/09/15, 01/10/15, 08/10/15, 15/10/15, 22/10/15, 29/10/15, 12/11/15, 19/11/15, 26/11/15, 03/12/15, 10/12/15, 17/12/15 voorjaar 2016: 07/01/16, 21/01/16, 28/01/16, 04/02/16, 18/02/16, 25/02/16, 03/03/15, 10/03/16, 17/03/16, 24/03/16, 14/04/16, 12/05/16, 19/05/16, 26/05/16, 02/06/16 Locatie Afwisselend op: Odisee, Campus Terranova, Blekerijstraat 23-29, 1000 Brussel Erasmushogeschool Brussel, Campus Jette, Laarbeeklaan 121, 1090 Brussel Forum Palliatieve Zorg 25

28 Attestering Het succesvol afronden van het Postgraduaat Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg wordt bekrachtigd met een getuigschrift. Het Postgraduaat (= BANABA deel 1) geeft u de toelating tot het 2de opleidingsjaar van de BANABA (= BANABA deel 2), mits u in het bezit bent van een diploma Bachelor in de Verpleegkunde. Kostprijs 655 euro (30 studiepunten, introductie inbegrepen) Educatief verlof op aanvraag. Inschrijven Bij voorkeur via internet - Groepscentrum Permanente Vorming - Odisee Warmoesberg Brussel Tel.: 02/ gpv@odisee.be Postgraduaat Palliatieve Zorg voor niet-verpleegkundigen Doelgroep Gezondheidswerkers (kinesisten, moreel consulenten, ergotherapeuten, psychologen, ) die inzicht en vaardigheden willen verwerven in het palliatief zorgconcept. De lessen vallen grotendeels samen met deze van de Postgraduaat Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg. Toelatingsvoorwaarden In het bezit zijn van een diploma Hoger Onderwijs en de Introductie Palliatieve Zorg gevolgd hebben of een vergelijkbare basiscursus gevolgd hebben (bv. Basiscursus aangeboden door het Forum Palliatieve Zorg). Doelstelling Deze ervaringsgerichte opleiding wil de kennis verdiepen in palliatieve zorg en de beroepshouding verder ontwikkelen met betrekking tot de palliatieve zorg. Inhoud Het postgraduaat Palliatieve Zorg omvat 22 studiepunten. Volgende onderwerpen komen aan bod: Introductie Palliatieve Zorg Medische aspecten van palliatieve zorg Existentiële wetenschappen Psychosociale wetenschappen Werkveldervaring 26 Vormingsbrochure

29 Data najaar 2015: 24/09/15, 01/10/15, 08/10/15, 15/10/15, 22/10/15, 29/10/15, 12/11/15, 19/11/15, 26/11/15, 03/12/15, 10/12/15, 17/12/15 voorjaar 2016: 04/02/16, 18/02/16, 25/02/16, 03/03/16, 10/03/16, 17/03/16, 24/03/16, 14/04/16, 12/05/16, 26/05/16, 02/06/16 Locatie Afwisselend op: Odisee, Campus Terranova, Blekerijstraat 23-29, 1000 Brussel Erasmushogeschool Brussel, Campus Jette, Laarbeeklaan 121, 1090 Brussel Attestering Het succesvol afronden van het Postgraduaat Palliatieve Zorg wordt bekrachtigd met een getuigschrift. Kostprijs 520 euro (22 studiepunten, introductie inbegrepen) Educatief verlof op aanvraag. Inschrijven Bij voorkeur via internet - Groepscentrum Permanente Vorming - Odisee Warmoesberg Brussel Tel.: 02/ gpv@odisee.be BANABA Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg Doelgroep Deze opleiding richt zich tot verpleegkundigen die als experten een coachende en educatieve rol spelen in het werkveld. Toelatingsvoorwaarden Deze opleiding is enkel toegankelijk voor verpleegkundigen die in het bezit zijn van een diploma Bachelor in de Verpleegkunde. Voor het modeltraject van deze opleiding werd een programma uitgewerkt dat twee studiejaren omvat van telkens 30 studiepunten. U kan het programma ook spreiden over meerdere jaren via een persoonlijk traject. Bachelorverpleegkundigen die al in het bezit zijn van een getuigschrift van het Postgraduaat Verpleegkundige Palliatieve Zorg krijgen voor 30 studiepunten vrijstellingen en dienen nog een aangepast programma van 30 studiepunten te volgen. Forum Palliatieve Zorg 27

30 Doelstelling en inhoud Palliatief zorgproces Organisatie van de palliatieve zorg Toepassing van verpleegkundige diagnostiek en interventies Werkveldervaring Bachelorproef Opbouw 2 opleidingsjaren (van telkens 30 studiepunten) BANABA Deel 1 (= Postgraduaat Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg, zie ) BANABA Deel 2 (= Deel 1 en Deel 2 vormen samen de eigenlijke BANABAopleiding) Werkveldervaring Maken en presenteren van een bachelorproef Locatie Afwisselend op: Odisee, Campus Terranova, Blekerijstraat 23-29, 1000 Brussel Erasmushogeschool Brussel, Campus Jette, Laarbeeklaan 121, 1090 Brussel Attestering Bij het succesvol afronden van deze opleiding wordt een diploma Bachelor-Na- Bachelor (BANABA) Verpleegkundige in de Palliatieve Zorg behaald. Kostprijs 560 euro per jaar (voor 30 studiepunten - exclusief cursussen). Inschrijven Vanaf mei 2015: online voorinschrijven via Na uw online voorinschrijving dient u nog documenten per post terug te sturen om de inschrijving definitief te maken. Adres Odisee: campus Terranova - Blekerijstraat Brussel Meer info: Kathy Pletinckx op tel.: 02/ of via kathy.pletinckx@odisee.be 28 Vormingsbrochure

31 3.1.4 Palliatieve zorg bij diverse cliëntengroepen Doelstelling Korte infosessies, in het voorjaar 2016, over heel specifieke ziektebeelden, doelgroepen en verdieping. Een onderzoek hoe we bij deze ziektebeelden of groepen het palliatief zorgconcept kunnen implementeren. Doelgroep Allen die in aanraking komen met deze ziektebeelden of doelgroepen en hun palliatief handelen, willen afstemmen op specifieke vragen en mogelijkheden die het ziektebeeld of de patiënt oproept. Hierbij is het belangrijk om vertrouwd te zijn met het palliatief zorgconcept en/of werkzaam te zijn in een palliatieve setting. Programma 1) Palliatieve zorg bij kinderen Datum: donderdag 24/03/2016 (9u - 13u) Docent: Christina Vanderhaeghe 2) Palliatieve zorg voor psychiatrisch uitbehandelde personen Datum: donderdag 24/03/2016 (14u - 18u) Docent: Ann Callebert 3) Palliatieve zorg bij personen met een neuro-degeneratieve aandoening Datum: donderdag 14/04/2016 (9u - 13u) Docent: An van Nunen 4) Palliatieve zorg bij personen met dementie Datum: donderdag 14/04/2016 (14u - 18u) Docent: Jo Lisaerde 5) Palliatieve zorg in de thuiszorg Datum: donderdag 12/05/2016 (9u - 13u) Docent: Bie Lambrechts 6) Bijzondere topics inzake levenseindebeslissingen Datum: donderdag 12/05/2016 (14u - 18u) Docent: Paul Destrooper 7) Palliatieve zorg in woonzorgcentra Datum: donderdag 26/05/2016 (9u - 13u) Docent: Dirk Vermoesen en Sophie Tobback 8) Palliatieve zorg bij personen met een matige en ernstige mentale handicap Datum: donderdag 26/05/2016 (14u - 18u) Docent: Hilde Filliers Forum Palliatieve Zorg 29

32 Locatie Odisee, Campus Terranova, Blekerijstraat 23-29, 1000 Brussel Kostprijs 25 euro per sessie (cursusmateriaal en een drankje zijn in deze prijzen inbegrepen). Inschrijven Groepscentrum Permanente Vorming - Odisee Warmoesberg Brussel Tel.: 02/ gpv@odisee.be 30 Vormingsbrochure

33 Uitgaven van het Forum Palliatieve Zorg Nieuwsbrief - 3-maandelijks tijdschrift met actuele thema s Gratis voor leden en alle geïnteresseerden: info@forumpalliatievezorg.be Brochure Rouwzorg ( 2,00) - vernieuwde brochure Wanneer er iemand in uw omgeving overlijdt, kan u steun vinden in uw directe omgeving. Soms beschikt u niet over deze mogelijkheid en weet u niet waar of bij wie u terecht kan tijdens het rouwproces. In die situatie kan de brochure Rouwzorg regio Brussel-Halle-Vilvoorde u hulp bieden. De brochure wil een leidraad geven aan zowel familieleden van patiënten, mantelzorgers, maar ook aan hulpverleners die geconfronteerd worden met rouw. We geven daarom een overzicht van sociale voorzieningen zowel binnen als buiten de regio. Brochure Voorzieningen in Palliatieve Zorg ( 1,00) Patiënten, familie maar ook hulpverleners vinden vaak de weg niet naar duidelijke en adequate informatie. Daarom willen wij aan de hand van deze brochure een duidelijk overzicht geven van alle instanties binnen de regio Brussel-Halle-Vilvoorde die palliatieve zorg aanbieden. Het Forum Palliatieve Zorg probeert u op deze manier wegwijs te maken in het aanbod van sociale voorzieningen. In de brochure geven wij een overzicht van belangrijke algemene begrippen en voorzieningen voor zowel hulpverleners, patiënten als zorgomkadering (familie, mantelzorgers,...). Bij alle instanties worden telkens de huidige contactgegevens vermeld, zodat u onmiddellijk in contact kan komen met de geschikte persoon. Vrijwilligers palliatieve zorg in woonzorgcentra, een draaiboek i.s.m. Panal ( 15,00) Een draaiboek bedoelt voor alle medewerkers van een woonzorgcentrum die een vrijwilligerswerking palliatieve zorg willen opstarten in hun woonzorgcentrum nl. directeurs, (hoofd)verpleegkundigen, zorgkundigen, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, vrijwilligersverantwoordelijken, Het draaiboek bestaat uit 10 stappen die je op weg zetten om een vrijwilligerswerking op te starten. Het is bedoeld als instrument om toe te passen op de specificiteit van uw eigen woonzorgcentrum. Symptoombestrijding bij terminale aandoeningen (WHO) ( 7,00) In deze publicatie, van het Forum Palliatieve Zorg, worden de meest voorkomende oorzaken voor verscheidene secundaire symptomen aangehaald en wordt voorzien in begrijpelijke richtlijnen om ze te bestrijden. De voorgestelde aanpak gaat vaak uit van medicatie die doorgaans makkelijk te implementeren is en het comfort in belangrijke mate kan vergroten. Als aanvulling op de richtlijnen van de WGO voor het bestrijden van pijn bij kanker, is dit boek bedoeld voor zorgverleners van alle niveaus, die begaan zijn met de zorg en het comfort van patiënten met een terminale Forum Palliatieve Zorg 31

34 aandoening. Het boekje Symptoombestrijding bij terminale aandoeningen is een vertaling van een publicatie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Pijnmedicatie bij chronische en palliatieve aandoeningen Wim Distelmans ( 7,00) In dit boekje wordt aandacht besteed aan de behandeling van chronische pijn, door middel van medicamenten. Hierbij worden de basisprincipes van pijntherapie, gebaseerd op de gekende pijnladder van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) gerespecteerd, daarbij rekening houdend met de beschikbare medicijnen in België. Het is de logische aanvulling op de uitgave Symptoombestrijding bij terminale aandoeningen - een vertaling van de uitstekende monografie van de WGO - waarin de andere meest voorkomende fysieke en psychische symptomen aan bod komen. Het is bedoeld voor iedereen die begaan is met patiënten: professionelen zoals artsen, verpleegkundigen, psychologen, maatschappelijk werkers, vrijzinnig humanistisch consulenten, pastores, kinesisten,... maar ook familieleden, mantelzorgers en de patiënt zelf Een waardig levenseinde Wim Distelmans i.s.m. Uitgeverij Houtekiet ( 15,00) Een waardig levenseinde maakt de lezer mondig tegenover de medische wereld. Het boek is ook bedoeld voor zorgverleners die op een invoelende manier met hun patiënten willen omgaan. Het veegt een aantal hardnekkige mythes over het gebruik van morfine van tafel, bevat tips voor bestrijding van pijn en doodsangst, verklaart waarom dokters, ondanks de euthanasiewet, nog altijd aarzelen om bij euthanasie te helpen en legt uit hoe het levenseinde met spiritualiteit en psychologische ondersteuning kan verzacht worden. Het is een pleidooi tegen therapeutische hardnekkigheid bij ongeneeslijk zieke (8ste geactualiseerde druk). (Franse versie: Euthanasie et soins palliatifs: le modèle belge Wim Distelmans i.s.m. Uitgeverij La Muette) Handboek voor palliatieve zorg Wim Distelmans i.s.m. Uitgeverij Houtekiet ( 15,00) Dit handboek voor palliatieve zorg is de vertaling van het fameuze boek uitgegeven door de internationale vereniging van palliatieve zorg (IAHPC). Het beschrijft didactisch de essentiële kennis om deze zorg te kunnen verstrekken. Het boek is bedoeld voor zorgverleners zoals artsen, verpleegkundigen, psychologen, maatschappelijk werkers, maar bevat ook de noodzakelijke informatie voor alle mantelzorgers familie, vrienden, vrijwilligers, enzomeer. Kortom, een onmisbaar boek voor iedereen die bezorgd is om ongeneeslijk zieken. Het boek, van Derek Doyle en Roger Woodruff, is ingeleid en bewerkt door Wim Distelmans. 32 Vormingsbrochure