BTZ. Eindrapportage. Beroepenoriëntatie Techniek Zeeland. Verantwoording t.b.v. Technocentrum Zeeland en Vrienden van Elektro

Transcriptie

1 Eindrapportage Verantwoording t.b.v. Technocentrum Zeeland en Vrienden van Elektro Projectleiding: Samenwerkingsverband BTZ 01 februari 2014

2 Eindrapportage Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland (BTZ) Inleiding Van maandag 18 november t/m vrijdag 22 november 2013 hebben in Goes voor de 9 e keer de Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland (BTZ-dagen) plaatsgevonden. Deze BTZdagen worden georganiseerd voor 2 e -jaars leerlingen van vmbo-scholen in Zeeland benoorden de Westerschelde. Daarnaast heeft een klein aantal geïnteresseerde 3 e -jaars vmboleerlingen Techniek (15 %) aan het programma deelgenomen. Dit omdat een enkele vmboschool daaraan de voorkeur geeft. De leerlingen konden op zes locaties beroepen en functies ervaren en ermee kennismaken, in de volgende (negen) werkvelden: bouwkunde, elektrotechniek, hout- en meubileringstechniek, infratechniek, installatietechniek, logistiek, maritieme techniek, metaal/werktuigbouwkunde en motorvoertuigentechniek. De locaties bevinden zich alle in het industriegebied De Poel te Goes en zijn daardoor dicht bij elkaar gelegen. Het betreft de Bouwopleiding Zeeland (BOZ), Cegelec en de combinatie van AOC, Peugeot PTA, Thieu van Dorst Bedrijfswagens en Autoschadeteam Baarends. In totaal hebben ruim 1150 vmbo-leerlingen, exclusief hun (56) begeleiders en decanen, deelgenomen aan deze BTZ-dagen. De BTZ-dagen zijn voortdurend in ontwikkeling en worden in toenemende mate op de verschillende leerlingen afgestemd en in het LOB-proces op de vmbo-scholen ingepast. De week van de Techniek kan zo uitgroeien tot de maand van de Techniek. 2. Doelstellingen 1. Oriënteren op, belangstelling wekken voor en ervaring laten opdoen met technische beroepen/functies en werkvelden, in relatie met technische opleidingen; 2. Bevorderen van een juiste en zo volledig mogelijke beeldvorming van de technische sectoren (bouwkunde, elektrotechniek, hout- en meubileringstechniek, infratechniek, installatietechniek, logistiek, maritieme techniek, metaal/werktuigbouwkunde en motorvoertuigentechniek); 3. Verbeteren van de aansluiting vmbo-mbo en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten door een nadrukkelijker relatie met (de praktijk van) beroepen, functies en werkvelden ten behoeve van een gemotiveerdere keuze; 4. Verzorgen van een meer procesmatige en systematische, doorlopende loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) binnen het beroepsonderwijs, in doorlopende loopbaanleerlijnen; 5. En - in aansluiting op punt 4, voor de langere termijn - het inpassen van de BTZ hierin, zo mogelijk en indien gewenst in een provinciale context; 6. Vormen van en bijdragen aan een Zeeuws netwerk van ondernemingen, onderwijs en overheid, van beroepsonderwijs en bedrijfsleven, ten behoeve van een adequate loopbaanontwikkeling en loopbaanoriëntatie en -begeleiding, in nauwe en eendrachtige samenwerking, uitwisseling en uitvoering. 2

3 3. Organisatie Met ingang van 1 september 2012 ressorteert het Samenwerkingsverband BTZ juridisch onder het Technocentrum Zeeland (TCZ). Ter voorbereiding van de BTZ 2013 heeft het Samenwerkingsverband BTZ, waarin alle deelnemende partijen zijn vertegenwoordigd, bij de BOZ in Goes vergaderd op: 10 januari, 25 april, 29 augustus, 26 september en 24 oktober Vaste agendapunten van de vergaderingen zijn: locaties, financiën, vervoer van leerlingen, roosters, logistiek, catering, programma s, enquêtering/evaluatie, b/k-leerlingen en g/t-leerlingen, meisjes & techniek, techniekambassadeurs, PR en communicatie. Met ingang van februari 2013 is ervoor gekozen onderscheid te maken in een werkgroep Organisatie en drie werkgroepen Uitvoering die samenvallen met de drie clusters, te weten het cluster BWI (Bouwen, Wonen en Interieur), het cluster HiTech en het cluster Mobiliteit en Transport. Vergadertechnisch biedt dat meer flexibiliteit en mogelijkheden. Op 9 januari 2014 heeft de evaluatiebijeenkomst plaatsgevonden, een evaluatie door en van de deelnemende organisaties, mede op basis van de enquêtes die in de week na de BTZ 2013 (week 48-50) door de deelnemende leerlingen en begeleiders/decanen op hun school via de website van het TCZ zijn ingevuld. Aan deze vergaderingen hebben vertegenwoordigers deelgenomen van de volgende organisaties: Bouwopleiding Zeeland (BOZ), Cegelec, Goflex, Infra mensen, Kenteq, Maritiem en Logistiek College de Ruyter (MLCR), Merkendealers Midden-Zeeland (MdMZ), Kon. Metaalunie, NVSNVL, OTIB, ROC Scalda, SPB regio Brabant-West en Tholen, Stichting Hout & Meubel, Technocentrum Zeeland, de vmbo-decanenkring Zeeland en Vrienden van Elektro. Tenslotte nemen enkele oud-docenten van Scalda op persoonlijke titel aan deze vergaderingen deel. In de afgelopen paar jaren zijn in een aantal extra, nuttige en inspirerende, vergaderingen het bestaande concept van de BTZ-dagen, inhoud en vormgeving, doelstellingen en wijze van uitvoering, tegen het licht gehouden en deels aan wensen en voortschrijdende inzichten aangepast. Het Samenwerkingsverband BTZ is van mening dat de BTZ-dagen nog meer mogelijkheden in zich hebben en nog meer aan hun doelen kunnen beantwoorden door te differentiëren naar 1. type leerling: b/k-leerling en g/t-leerling, en leerwegen; naar 2. gender: jongens en meisjes; en naar 3. beroepen/functies, inclusief opleidingen, op niveau-2 èn niveau-4. Kortom, toenemend maatwerk, meer leerlinggericht en vraag-gestuurd. 3

4 Niet alleen zijn de BTZ-dagen hiervoor in 2012 met één dag uitgebreid (van vier naar vijf dagen), maar bovendien komt dat - met name - in de programma s tot uiting. Er zijn voor de b/k-leerlingen op 3 dagen (maandag t/m woensdag) deels andere programma s verzorgd dan voor de g/t-leerlingen op 2 dagen (donderdag en vrijdag). Zo verzorgt bijvoorbeeld een professional van Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud Infrastructuur een specifiek programma voor de g/t-leerlingen gericht op niveau-4 beroepen/functies Infratechniek en verzorgen studenten en docenten van de afdeling Bouwkunde/Infratechniek van het ROC Scalda voor hen een programma gericht op niveau-4 beroepen/functies bouwkunde. Voor de tweede maal is tijdens de BTZ-dagen op maandag t/m woensdag op de locatie BOZ een apart programma aangeboden aan leerlingen die vooraf hebben aangegeven geen belangstelling voor techniek te hebben. Overwegend zijn dat meisjes. Deze workshop Ontwerp een pagina voor Girls Future onder begeleiding van (met name vrouwelijke) techniekambassadeurs en rolmodellen voorzag in een duidelijke behoefte en wens. Hiermee werd tegelijkertijd ingespeeld op het provinciale en landelijke thema Meisjes en techniek. Van de workshop zijn foto s gemaakt die met de betrokken leerlingen via facebook zijn gedeeld. Aan de workshop is bovendien een prijs - een fotoshoot - verbonden. Voor de tweede maal ook is er dit jaar gebruik gemaakt van een BTZ-draaiboek voor de vmbo-scholen die deelnemen aan de BTZ-dagen. Dit draaiboek, opgesteld door de direct bij de BTZ betrokken twee vmbo-decanen (NVSNVL), behelst een voorbereiding van twee weken op de BTZ-dagen op de scholen zelf (week 45: met een techniekambassadeur; week 46: door docent/mentor/ decaan zelf), daarna de BTZ-dagen (week 47) en tenslotte een evaluatieweek (week 48) op de school zelf. Hiermee krijgen de BTZ-dagen een steviger verankering in het LOB-proces binnen de vmbo-scholen en een minder incidenteel en meer geïntegreerd karakter, wat tal van nieuwe en uitdagende mogelijkheden en kansen biedt. Deze ontwikkeling sluit naadloos aan bij de laatste (inter)nationale LOB-ontwikkelingen. Voor de eerste keer is hierbij de mogelijkheid geboden om - via de techniekambassadeur - aan de BTZ-cyclus een bedrijfsbezoek te verbinden, met gebruikmaking van een daarvoor ontwikkeld loopbaanformulier. De combinatie van activiteiten biedt aansluitend gelegenheid tot gerichte individuele loopbaangesprekken op de vmbo-scholen. 4

5 Bij het cluster HiTech, op de locatie Cegelec, is er tijdens de BTZ-dagen met de begeleiders van de vmbo-scholen afzonderlijk van gedachten gewisseld over de laatste ontwikkelingen in de technische sector, de beroeps- en opleidingsmogelijkheden en het belang van techniek. Bovendien is er op deze locatie tijdens de BTZ-dagen een werkgeversmiddag georganiseerd voor belangstellende werkgevers in de HiTech sfeer. Met behulp van de opleiding Mediavormgeving van Scalda (Dennis Klip) is hiervoor bovendien met succes een speciale werkgeversfolder ontwikkeld, die ook voor de BTZ 2014 e.v. kan worden gebruikt. Tenslotte wordt in de organisatie van de BTZ-dagen en bij de programmering in toenemende mate het zogenoemde BètaMentality-model betrokken, waarin een viertal bètamentalitymilieus wordt onderscheiden (zie En dat betekent voor de BTZ dat - nog meer vraaggericht - niet alle leerlingen met alle negen technische werkvelden kennis maken en ervaring opdoen. En wat voor de een oriëntatie betekent, kan nu voor de ander herbezinning, bevestiging en verdieping betekenen. 4. Inzet personeel deelnemende organisaties Het onderstaand overzicht vermeldt de uren zoals die door medewerkers van de deelnemende organisaties aan de BTZ-dagen - in voorbereiding en uitvoering - zijn besteed, exclusief leerlingen en studenten. Naam organisatie uren BOZ 307 Cegelec 246 Frans Leijnse (coördinator cluster HiTech) 66 Goflex 67 Kenteq 78 Kon. Metaalunie 45 NVSNVL p.m. Oranjewoud Infrastructuur 16 OTIB 98 Rob Strating (MdMZ; coördinator cluster Mob.) 45 Scalda (Bouw, Infra, MLCR) 225 SPB BV 40 Technocentrum Zeeland 152 Infra mensen 26 VMBO-decanenkring Zeeland 65 Vrienden van Elektro 175 Wim Migchielsen (coördinator cluster BWI) 90 Totaal

6 5. Deelnemende scholen en leerlingen Het onderstaand overzicht vermeldt per school het aantal deelnemende leerlingen (bk / gt). Naam school Aantal leerlingen Vmbo-b/k Vmbo-g/t Calvijn college Goes Calvijn college Krabbendijke 74 Calvijncollege Middelburg CSW Middelburg CSW Vlissingen 10 ISK Het Molenwater 21 OPDC De Vliedberg 21 Ostrea lyceum Pontes Goese Lyceum voor bo 125 Pontes Pieter Zeeman Scheldemond 96 SSG Nehalennia Totaal Het totaal aantal leerlingen was in 2011: 1042 leerlingen, in 2012: 1186 leerlingen en nu in 2013: 1161 leerlingen. In 2011 werd nog geen onderscheid gemaakt naar b/k en g/t leerlingen. Het aantal vmbo-b/k leerlingen 2013 bleef ten opzichte van 2012 vrijwel gelijk: van 629 naar 628, het aantal vmbo-g/t leerlingen 2013 nam licht af: van 557 naar Evaluatie Samenwerkingsverband BTZ Op 9 januari 2014 heeft bij de BOZ in Goes de evaluatiebijeenkomst van de BTZ 2013 plaatsgevonden. Naast de inbreng van de participanten zelf zijn bij deze evaluatie de resultaten van de enquêtes onder de deelnemende leerlingen en hun begeleiders / decanen betrokken. Met ingang van de BTZ 2012 zijn deze enquêtes niet onmiddellijk na afloop van de BTZ-dagen ter plaatse op de locaties afgenomen, maar in de weken op de eigen vmbo-scholen via de website van het Technocentrum Zeeland. De organisatie hiervan op de vmbo-scholen was in handen van de vmbo-decanen, in nauwe samenwerking met het TCZ. De uitwerking ervan is op voortreffelijke wijze verzorgd door het TCZ (Angelique Hazen). De BTZ-dagen zijn - met de deels gewijzigde opzet en gedifferentieerde programma s - goed verlopen. De deelnemende partijen van het Samenwerkingsverband BTZ kijken dan ook met grote tevredenheid terug op de vijf BTZ-dagen. Alom zijn er positieve reacties. Het Cluster Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) is uitgevoerd op de locatie Bouwopleiding Zeeland (BOZ), het cluster HiTech op de locatie Cegelec. Bij het cluster Mobiliteit en Transport is dit jaar voor motorvoertuigentechniek door de Merkendealers Midden-Zeeland (Rob Strating) een beroep gedaan op Peugeot PTA, Thieu van Dorst Bedrijfswagens BV en Autoschadeteam Baarends; uitgevoerd in combinatie met logistiek/maritieme techniek dat door het Maritiem en Logistiek College de Ruyter (MLCDR) met een viertal logistieke bedrijven (zie p. 16) bij het nabijgelegen AOC, als hoofdlocatie, is verzorgd. 6

7 De activiteiten van de verschillende technische richtingen zijn als volgt over drie clusters verdeeld: Hi-Tech: elektrotechniek, metaal/werktuigbouwkunde en installatietechniek; Mobiliteit en Transport: logistiek, maritieme techniek/havens en motorvoertuigentechniek; Bouwen, Wonen en Interieur (BWI): bouwkunde, infratechniek en hout- en meubileringstechniek. Volgens een dagelijks roulatiesysteem hebben de leerlingen alle clusters bezocht en aan (een deel van) de activiteiten kunnen deelnemen. Bij het cluster Mobiliteit en Transport kunnen de leerlingen kiezen tussen de activiteiten van logistiek of die van motorvoertuigentechniek. De keuze is door de leerlingen vooraf op school gemaakt. Studenten van het MLCR verzorgen en begeleiden een aantal activiteiten. De aangepaste programmering maakt beter zichtbaar/voelbaar wat onder logistiek verstaan wordt. Bij het cluster Bouwen, Wonen en Interieur kunnen de b/k-leerlingen van maandag tot en met woensdag kiezen tussen activiteiten voor bouw/infra en hout- en meubileringstechniek enerzijds of een workshop Ontwerp een pagina voor Girls Future anderzijds, een keuze die door hen vooraf op school is gemaakt. Voor infratechniek is op donderdag en vrijdag een programma voor niveau-4 beroepen/ functies gepresenteerd en begeleid door Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud Infrastructuur, in de persoon van Mario Sarneel. Voor dezelfde gt-doelgroep zijn voor bouwkunde door studenten en docenten Bouwkunde van Scalda programma s aangeboden die betrekking hebben op niveau-4 beroepen/functies in de bouw, uitgaande van een concrete locatie in Vlissingen. Hout- en meubileringstechniek sluit op deze dagen met haar programma daarop naadloos aan. Bij het cluster HiTech kunnen leerlingen voor elektrotechniek, installatietechniek en metaal/ werktuigbouwkunde kiezen uit drie geïntegreerde programma s (elektronische dobbelsteen, cyberspin en discolicht) met daarnaast enkele afzonderlijke activiteiten, waaronder die in de OTIB-trailer voor installatietechniek. Leerlingen van het Goflex trainingscentrum, dat bij Cegelec onderdak heeft, bieden medewerking aan en begeleiding van de vmbo-leerlingen. Deze leerlingen hebben in het voortraject met succes een praktische instructie gekregen van Joost van Oosterhout. Aan de docenten/begeleiders van de vmbo-scholen kan daardoor elders in het gebouw een aanvullende presentatie worden geboden over techniek, beroepsen opleidingskeuze. De werkgeversmiddag op de donderdagmiddag heeft aan haar doel beantwoord en is voor herhaling vatbaar: opmaat Vrienden van Metaal/Werktuigbouwkunde. 7

8 De belangeloze en positieve medewerking van alle personen, bedrijven en organisaties, hun tomeloze inzet, grote betrokkenheid en plezierige samenwerking verdient het om bij deze evaluatie in het bijzonder vermeld te worden Doel- en doelgroep Het doel van de BTZ - het enthousiasmeren van 2 e -jaars vmbo-leerlingen voor techniek en hen oriënteren op en ervaring laten opdoen met beroeps- en functiebeelden in de diverse technische richtingen, mede ten behoeve van hun LOB-proces, is gerealiseerd. De 2 e -jaars vmbo-leerlingen vormen voor de BTZ-dagen de juiste doelgroep. De afdeling mavo van het Ostrea lyceum en scholengemeenschap CSW, locatie Vlissingen, hebben ervoor gekozen hun 3 e jaars leerlingen met sectorkeuze Techniek aan de BTZ te laten deelnemen. Binnen de doelgroep vragen meisjes om bijzondere aandacht als het gaat om een kennismaking met en oriëntatie op techniek, zowel voor henzelf als voor participanten. Dit jaar is daar deels in voorzien met de workshop Ontwerp een pagina voor Girls Future, merendeels begeleid door vrouwelijke techniekambassadeurs - en deels met verschillende programmaonderdelen. Zij vormen een verrijking en aanwinst voor de BTZ-dagen en LOB. Belangrijk en erg waardevol voor doel en doelgroep zijn de deelname en grote betrokkenheid van techniekambassadeurs en rolmodellen, medewerkers van de verschillende bedrijven (zie voor deze bedrijven overzicht, pag. 16) en studenten/leerlingen van het ROC Scalda, het MLCR en Goflex Logistiek Het aantal deelnemende vmbo-leerlingen (1160) aan de BTZ 2013 was iets minder dan dat van de BTZ 2012, maar nog altijd beduidend hoger dan dat van de BTZ 2011 (1042). Dat wordt mede veroorzaakt door het feit dat decanen en docenten van de vmbo-scholen het oriënterend karakter van de BTZ voor meer categorieën leerlingen nuttig, zin- en waardevol vinden. Hoewel de groepsgrootte, in het bijzonder op donderdag en vrijdag, nog steeds (te) groot is en bijzondere aandacht blijft vragen, zijn we dit jaar beter in staat geweest die op te vangen en heeft die dit jaar minder voor knelpunten gezorgd. 8

9 Het blijft lastig om te voorkomen dat groepen te groot zijn, omdat niet individuele leerlingen maar scholen met klassen aan de BTZ deelnemen. En scholen geven er om begrijpelijke redenen de voorkeur aan al hun betrokken leerlingen gezamenlijk op één dag uit te roosteren. Vanwege de keuze om aan b/k-leerlingen een deels ander programma dan aan g/t-leerlingen aan te bieden, hebben de meeste scholen dit jaar de BTZ-dagen twee dagen bezocht. Toenemende keuzemogelijkheden kunnen de groepsgrootte nadelig beïnvloeden. Voor een goed verloop van het programma kunnen er in principe per dag niet meer dan 270 leerlingen deelnemen, 90 leerlingen per cluster. Daar wordt nu - voor zover mogelijk - strakker aan vastgehouden. Het busvervoer naar en van Goes is dit jaar verzorgd door TCR, vaste contractant van het Technocentrum Zeeland. Dat is prima verlopen, bovenal dank zij de inspanningen van Angelique Hazen (TCZ) en John Dieleman (vmbo-decanen Zeeland). De drie locaties - BOZ, Cegelec en AOC - zijn gemakkelijk aan te rijden en het tussentijds vervoer vindt keurig binnen de voorgeschreven tijden plaats. De kosten blijven overigens onverminderd hoog door het grote aantal benodigde bussen. Het aanbieden van gescheiden programma s voor b/k- versus g/t-leerlingen heeft een lichte verhoging van het benodigde aantal bussen ten gevolge. Het aantal docenten/begeleiders per school is dit jaar opnieuw groter dan vorig jaar. Dat is een positieve ontwikkeling. De redenen waarom de BTZ-dagen worden georganiseerd, zijn evenwel wel de decanen maar niet altijd alle begeleiders even duidelijk. Daarom is daarin, evenals vorig jaar, op de locatie Cegelec voorzien met een presentatie en aansluitend discussie met docenten/begeleiders van de vmbo-scholen. Dit wordt door de meeste partijen zeer gewaardeerd. Er blijken nu echter ook begeleiders die de presentatie al eerder en vaker hebben bijgewoond en er de voorkeur aan geven bij hun leerlingen te blijven. Daarom wordt besloten bij de BTZ 2014 een jaar van deze presentatie af te zien. Voor uitvoering van de activiteiten per cluster (blok) is 95 minuten beschikbaar. Tussen het eerste en het tweede blok is een pauze van 20 minuten, om zodoende de Goese leerlingen die de locaties per fiets bezoeken de gelegenheid te geven tijdig bij de volgende locatie aan te komen. De pauze tussen het tweede en derde blok bedraagt 30 minuten en is zowel bedoeld voor de lunch van de leerlingen als voor hun verplaatsing naar de volgende locatie. 9

10 Dit tijdschema wordt door alle partijen als zeer positief ervaren. Er is nu gelegenheid voor een lunch, de lunchpauze valt op een gangbaar tijdstip ( uur) en de dag duurt minder lang dan voorheen, namelijk tot uur in plaats van uur. Wel wordt nadrukkelijk aandacht gevraagd voor tafels en stoelen voor de leerlingen tijdens de lunch Financiën De BTZ-dagen 2013 zijn gerealiseerd niet alleen dank zij de grote inzet en inbreng van alle betrokken personen, organisaties, bedrijven en ROC, maar evenzeer dank zij de financiële ondersteuning van het Technocentrum Zeeland, TOF en Vrienden van Elektro. Deze financiële ondersteuning is van onmisbaar belang voor de realisering van de BTZ-dagen. Van deze belangrijke en onmisbare ondersteuning is melding gemaakt op de websites van de verschillende betrokken organisaties en in de persberichten aan de PZC, Omroep Zeeland, CTVZeeland, en andere dag- en hah-bladen (zie ook 6.4). De financiële ondersteuning door Bureau TOP is dit jaar overgenomen door TOF. Het Technocentrum Zeeland heeft de voorbereiding, organisatie en uitvoering van de BTZdagen zowel financieel mogelijk gemaakt als in ondersteunende zin. In uitvoerende zin is zijn betrokkenheid vergroot met de realisatie van de leerlingen- en begeleidersenquêtes via zijn website en via de organisatie van de workshop Ontwerp een pagina voor Girls Future. Mede daardoor is die van bijzondere betekenis en praktische waarde, en niet te vergeten vanwege de provinciale context. De lesbrieven die in het recente verleden voor de 2 e -jaars vmbo-leerlingen zijn ontwikkeld en inmiddels digitaal via de decanen ter beschikking zijn gekomen van de deelnemende vmboscholen, blijven dat. Hieraan is dit jaar een BTZ informatiedocument voor leerlingen en begeleiders toegevoegd. Dit document met voorinformatie over alle betrokken technische richtingen (programma s en begrippen) vraagt in zijn praktische uitvoering om nog iets meer uniformiteit. De BTZ-dagen en de loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) op de scholen zijn dit jaar - ook in hun onderlinge relatie en samenhang - verder versterkt door techniekambassadeurs en rolmodellen hier daadwerkelijk in de uitvoering bij te betrekken. Bij een aantal scholen is dit helaas nog niet het geval geweest, maar de evaluatie maakt duidelijk dat deze aanpak navolging en uitbreiding verdient. Nader onderzoek en overleg zijn hier daarom gewenst. 10

11 Het Samenwerkingsverband BTZ prijst zich gelukkig met de vele bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen en hun betrokken medewerkers die zich inzetten voor en betrokken voelen bij de BTZ. De BTZ heeft zich - dankzij hen - inmiddels een zeer gewaardeerde functie verworven in Zeeland, een functie die nog tal van mogelijkheden in zich heeft. Zo bestaat er dit jaar de mogelijkheid om aansluitend op de lessencyclus op de vmbo-scholen zelf en de BTZ-dagen bedrijfsbezoeken te laten plaatsvinden, in samenwerking met de betrokken techniekambassadeurs. Het Samenwerkingsverband BTZ heeft dit jaar op de locatie Cegelec een werkgeversmiddag georganiseerd, o.a. om meer bekendheid bij het bedrijfsleven te genereren en om meer van hen bij de BTZ te betrekken in de komende periode. Zo n middag is voor herhaling en uitbreiding vatbaar. Naast en door de niet geringe bijdragen van de deelnemende organisaties in de kosten voor werkstukken, personeel(suren) en deels materiaal/materieel zijn de kosten van de BTZdagen 2013 die extern voor financiële bijdragen in aanmerking kwamen, binnen de begroting gebleven (zie bijlage 1). Omdat Bureau TOP al enige jaren een financiële bijdrage heeft geleverd aan de BTZ, gaat het ervan uit dat er met ingang van de BTZ bij het volwassen worden van de BTZ - op een andere wijze financiële middelen voor de uitvoering van de BTZ zullen worden gevonden. Hierbij kan gedacht worden aan TOF, de Technetkringen en aan Vrienden van Metaal/ Werktuigbouwkunde. 11

12 6.4. PR en communicatie In de aanloopfase hebben deelnemende scholen en brancheorganisaties onderstaande tekst met afbeeldingen als aankondiging van de BTZ op hun websites geplaatst: Beroepen Oriëntatiedagen Techniek Zeeland 2013 Van maandag 18 t/m vrijdag 22 november 2013 vinden op verschillende locaties in Goes voor de negende keer de Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland (BTZ-dagen) plaats. Voor 2 e -jaars vmbo-leerlingen van Noord- en Midden-Zeeland. Zij kunnen zich tijdens deze BTZ-dagen breder en directer oriënteren op en ervaring opdoen met de wereld van de techniek, de bijbehorende beroepen en functies, en werkvelden. Tweedejaars vmbo-leerlingen kunnen op deze manier gemotiveerder kiezen voor techniek. Een gemotiveerder sectorkeuze komt de leerling en daarmee zijn of haar loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) op de vmbo-scholen zelf ten goede. Tijdens vijf dagen krijgen deze - ca leerlingen een beeld van beroepen en functies in negen verschillende technische richtingen: bouwkunde, elektrotechniek, hout- en meubiieringstechniek, infratechniek, installatietechniek, maritiem/havens, transport en logistiek, motorvoertuigentechniek en metaal/werktuigbouwkunde. Ook doen zij praktische proeven om zelf te ervaren wat de verschillende technische richtingen inhouden. 12

13 Tenslotte zullen vakmensen en techniek ambassadeurs uit het Zeeuwse bedrijfsleven het beeld vanuit de praktijk aanvullen. Een prachtige gelegenheid voor leerlingen om te ervaren dat techniek tal van mogelijkheden biedt, leeft en boeit. Om enthousiast over te worden! De negen verschillende technische richtingen zijn dit jaar opnieuw thematisch geclusterd: een cluster Bouwen, Wonen en Interieur, een cluster Mobiliteit en een cluster Hi Tech. Bovendien zijn de programma s meer afgestemd op de individuele vmbo-leerling: voor de leerlingen van de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg op maandag tot en met woensdag, voor die van de gemengde en theoretische leerweg op donderdag en vrijdag. En daarnaast zijn er voor meisjes specifieke programma s, waaraan door rolmodellen en techniek ambassadeurs uit het Zeeuwse bedrijfsleven wordt meegewerkt. Aan deze dagen werken mee: twee kenniscentra beroepsonderwijs, te weten Kenteq en SH&M; en verder Bouwopleiding Zeeland (BOZ); Infra mensen; Maritiem en Logistiek College De Ruyter (MLCDR); Merkendealers Midden-Zeeland; Koninklijke Metaalunie; Advies- en ingenieursbureau Oranjewoud; OTIB; Vrienden van Elektro; schooldecanen van de vmboscholen van Noord- en Midden-Zeeland en schooldecanen, docenten en studenten van Scalda. Juist de intensieve samenwerking tussen bedrijven, kenniscentra, onderwijsinstellingen en decanen maakt deze dagen zo bijzonder. De betrokken bedrijven en koepelorganisaties realiseren zich het belang van deze dagen voor de toekomst van het Zeeuwse onderwijs, bedrijfsleven en de Zeeuwse economie. Deze dagen zijn mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Technocentrum Zeeland, de Provincie Zeeland en de Vrienden van Elektro. Die onderstrepen het belang dat ook zij aan deze dagen hechten. 13

14 Vanaf 5 november zijn persberichten opgesteld en op 13 november 2013 via Technocentrum Zeeland toegezonden aan de redacties van de dagbladen PZC en BN/De Stem, aan Omroep Zeeland, omroep CTV Zeeland, en aan de huis-aan-huis-bladen De Bevelander, De Faam en Weekblad De Bode (o.a. de Middelburgse & Veerse en de Bevelandse editie). Telefonisch contact is er geweest met Weekblad De Bode, De Faam, PZC, Omroep Zeeland en met CTV Zeeland over de BTZ-dagen Op maandagmiddag 18 november hebben gedeputeerde Ben de Reu en Tweede Kamerlid Albert de Vries, samen met Margriet van Groeningen (Provincie Zeeland) en Harry de Jonge (directeur NVSNVL) van uur uur een bezoek gebracht aan alle locaties van de BTZ. Op de locatie BOZ is hen bij de workshop Ontwerp een pagina voor Girls Future het gloednieuwe exemplaar van Girls Future Magazine aangeboden. Een en ander nadrukkelijk in het kader van het project Meisjes en techniek. Voor allen een zeer positieve ervaring. Overhandiging van Girls Future Magazine aan Ben de Reu en Albert de Vries Op 13 november heeft een vooraankondiging en op 27 november een verslag van de BTZdagen gestaan in de verschillende edities van Weekblad De Bode van de hand van Eugène de Kok. Niet onvermeld mag blijven de publicatie in de PZC van 20 november PvdA wil oplossing reiskosten scholieren waarin Albert de Vries verwijst naar zijn bezoek aan en positieve ervaringen met de BTZ-dagen in Goes. Op donderdagmorgen 21 november heeft Gianni Tahitu van CTVZeeland op de locatie Cegelec van de BTZ-dagen opnamen gemaakt die op dinsdagavond 26 november en woensdag 27 november zijn uitgezonden. Van de hand van Rob Strating verschenen in zijn Auto Zeelandnieuws bij De Faam en De Bevelander van 4 december verschillende bijdragen onder de titel Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland in Goes (p. 37). Er is nog een publicatie voorzien voor februari

15 In Bij de Les, magazine voor schooldecanaat en leerlingbegeleiding van december 2013 (jrg. 9/nr. 10, p ) verscheen van de hand van Rob Stufkens een artikel Beroepenoriëntatie Techniek Zeeland (BTZ): een groeibriljantje. Van incident naar loopbaanleerproces. Alle BTZ-participanten hebben een dvd ontvangen met daarop een aantal foto s van de BTZdagen en de opnamen van CTV Zeeland. Geconcludeerd kan worden dat de Beroepenoriëntatiedagen Zeeland 2013 niet over mediale aandacht te klagen hebben gehad, maar dat PZC en Omroep Zeeland het dit jaar helaas hebben laten afweten. Aan de persberichten en de websiteaankondiging zijn de logo s van alle betrokken bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen toegevoegd (zie pag. 16). Venster op Werkgeversfolder BTZ 15

16 Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland 2013 Van maandag 18 t/m vrijdag 22 november 2013 vinden op zes locaties in Goes voor de negende keer de Beroepenoriëntatiedagen Techniek Zeeland (BTZ-dagen) plaats. Voor 2 e -jaars vmbo-leerlingen van Noord- en Midden-Zeeland. Participerende, dragende en uitvoerende organisaties zijn: 16

17 7 Evaluatie deelnemende vmbo-scholen 7.1. Evaluatie vmbo-leerlingen In de weken na de BTZ-dagen hebben de leerlingen op hun eigen school de gelegenheid gehad om via de website van het Technocentrum Zeeland een enquête in te vullen, waarin ze aan hebben kunnen geven hoe ze de dag hebben ervaren. Deze enquête is door 480 (2012: 694) leerlingen ingevuld. Dat aantal is teleurstellend laag, en vraagt om aangepast beleid. Deze enquête geeft een positief beeld, positiever dan die van het voorgaande jaar. Het gemiddelde eindcijfer voor deze dagen is dan ook hoger, namelijk 6,8 (2012: 6,3). De vraag hierbij blijft in hoeverre een andere wijze van evalueren hierop van invloed is geweest. In voorgaande jaren zijn de leerlingen onmiddellijk na afloop van de BTZ op locatie geënquêteerd, met de volgende eindcijfers: 2009: 7,8; 2010: 7,4, en 2011: 7,4. Bijna driekwart van de leerlingen (71%) geeft aan de BTZ-dagen nuttig te vinden. 36% (2012: 27%) van de leerlingen geeft aan dat hun idee over een beroep in de techniek positief is veranderd. Voor de helft van de leerlingen (49%) blijkt techniek leuker dan zij eerst dachten. En door de BTZ-dagen zegt 54% van de leerlingen nu beter een sectorkeuze te kunnen maken. Deze cijfers onderstrepen de waarde en de zin van de BTZ-dagen. 22% van de leerlingen (2012: 25%) heeft op de vmbo-school les gehad van een techniekambassadeur. Dit laatste is beduidend minder dan verwacht en gewenst. Overigens is het voor aanbevelingen en conclusies zinvol en van belang acht te slaan op de verschillen tussen zowel b/k (62%) (2012: 54%) en g/t (37%) (2012: 46%) als tussen jongens (55%) (:2012: 48%) en meisjes (45%) (2012: 52%). De activiteiten (vraag 6) bij transport & logistiek, elektrotechniek, motorvoertuigentechniek en bouw worden het meest als leuk beoordeeld. Vraag 6 leent zich overigens voortreffelijk voor een vervolg: een loopbaangesprek met leerlingen op hun eigen school. Bij metaal/werktuigbouwkunde en elektrotechniek, hout& meubel en bouwkunde hebben de leerlingen de eigengemaakte werkstukken mee naar huis kunnen nemen. Curieus blijft het dat leerlingen aangeven niet bij bepaalde technische richtingen geweest te zijn, terwijl zij er wel degelijk geweest moeten zijn (bijv. cluster HiTech), nog afgezien van de verschillen in beoordeling van de drie betrokken richtingen (23%, 11% en 25%) Evaluatie begeleiders Ook de begeleiders van de scholen is verzocht via de website van het TCZ een enquête in te vullen. In totaal zijn er 40 (2012: 55) enquêtes ingevuld. Voor de beoordeling van de aangeboden programma s varieerde het percentage voor de keuze goed van 64% (motorvoertuigentechniek) (2012: 55% (infratechniek) tot 91% (elektrotechniek) (2012: bijna 90% (elektrotechniek). Bijna unaniem zijn de begeleiders (97%) (2012: 92%) tevreden over het vervoer. 92% van de begeleiders (2012: 95%) is van mening dat de opzet van de dag goed is. Het aanbieden van gescheiden programma s voor bk- en gt-leerlingen wordt door 95% (2012: 94%) van de begeleiders als goed ervaren. 97% van de begeleiders (2012: 95%) vindt dat de dag nuttig is voor hun leerlingen en dat deze bijdraagt aan het LOB-proces. 100% van de begeleiders geeft aan dat zij volgend jaar weer meedoen. Het gemiddelde rapportcijfer voor de BTZ-dagen 2013 is 7.7. Ter vergelijking: in 2009: 7,9; 2010: 7,4; 2011: 7,8 en 2012: 7,6. Hier kan en mag het Samenwerkingsverband BTZ trots op zijn. 17

18 8. Conclusies en aanbevelingen De organisatie kijkt terug op een bijzonder geslaagde BTZ 2013 met zijn gewijzigde opzet en nieuwe participanten. Een verdere uitbouw hiervan verdient aanbeveling en is voorzien. Aandachtspunt blijft de maximale groepsgrootte om niet aan eigen succes ten onder te gaan. Het aanbieden van afzonderlijke programma s voor b/k- en g/t-leerlingen en via het TCZ van een workshop voor leerlingen, met name meisjes, die aangeven geen belangstelling voor techniek te hebben, wordt opnieuw positief beoordeeld en verdient continuering. Het inzetten van techniekambassadeurs en rolmodellen op de BTZ-dagen zelf is als zeer positief ervaren. Op de vmbo-scholen - op basis van het Draaiboek BTZ van de vmbodecanen - is dit helaas nog onvoldoende uit de verf gekomen. Dat vraagt om nader onderzoek en overleg. Het streven is wel deze aanpak voor de BTZ 2014 verder uit te bouwen. Herhaling van de werkgeversmiddag - al dan niet op de locatie Cegelec - verdient aanbeveling. De ontwikkelde werkgeversfolder kan bij het vergroten van de bekendheid van de BTZ-dagen bij werkgevers, en hun participatie hierin, een zin- en waardevolle rol spelen. Alle locaties voor de BTZ 2013 liggen op relatief korte afstand van elkaar in het industriegebied De Poel. Dat is een groot goed en het is van wezenlijk belang dit zo te houden. In hun evaluaties zijn de ca vmbo-leerlingen en hun begeleiders positief over de BTZdagen: Leerlingen beoordelen de dag met 6,8 en hun begeleiders met 7.7. Dat is op zich een belangrijke ondersteuning van het belang en de betekenis van de BTZ-dagen. Aandachtspunt blijft evenwel de invloed van de wijze van evalueren op de uiteindelijke beoordelingen. Het verdient aanbeveling tijdens de BTZ-dagen de beroepenoriëntatie en de beroepspraktijk waar mogelijk - nog iets nadrukkelijker uit de verf te laten komen. De deelnemende ROC-studenten en die van Goflex zijn van tevoren geïnstrueerd, zowel met betrekking tot de presentatie van de programma s als met de benadering/begeleiding van 2 e - jaars vmbo-leerlingen. Dat is goed bevallen en verdient continuering. De presentatie van en discussie over BTZ, beroeps- en opleidingskeuze & Techniek op de locatie HiTech aan docenten/begeleiders en decanen worden ter discussie gesteld: elders onderbrengen, een jaar opschorten of anderszins. De organisatie van de BTZ is mede mogelijk gemaakt door de financiële ondersteuning van het Technocentrum Zeeland, TOF en Vrienden van Elektro. Zonder deze bijdragen zijn de BTZ-dagen niet te realiseren. Aandacht wordt gevraagd voor een mogelijk grotere betrokkenheid van Zeeuws-Vlaanderen (bijvoorbeeld proces- en laboratoriumtechniek) in opzet en realisering van de BTZ, in nauwe samenwerking met betrokken Zeeuws-Vlaamse organisaties en bedrijven. 18

19 Samenwerkingsverband BTZ 2013 In 2003 is het initiatief tot het Samenwerkingsverband BTZ genomen. Sinds 2012 ressorteert dit Samenwerkingsverband, mede om juridische redenen, onder het Technocentrum Zeeland. In het huidige Samenwerkingsverband hebben zitting Jan Baaijens (Vrienden van Elektro), Arnold Boonman (Cegelec),Toon van Boxel (SH&M), John Dieleman (vmbo-decanen Zeeland), Willem van Genderen (MLCDR) / Annika Hofstede (MLCDR), Rob Kotzebue (Scalda), Chris Louws (Metaalunie), Anton Mullié (BOZ), Ko Paardekooper (vmbo-decanen Zeeland), Dick Schipper (Technocentrum Zeeland), Simon Sijbrands (Infra mensen), Rob Strating (Merkendealers Midden-Zeeland), Rob Stufkens (NVSNVL), André Voogdt (Scalda), Ad Wolfert (Kenteq/OTIB), Frans Leijnse en Wim Migchielsen op persoonlijke titel. Bij de uitvoering van de BTZ-dagen is hiernaast een groot aantal ondersteunende bedrijven en organisaties betrokken. Namens het Samenwerkingsverband BTZ Rob Stufkens Wim Migchielsen 19