Gemeente uwarden. Doc. nr.: nr Iflgek. College van Gedeputeerde Staten. Postbus HM LEEUWARDEN. Gebiedsontwikkeling Wit fase 1: IJshal

Transcriptie

1 O1dehoofsterkerhof 2 Postbus JA Leeuwarden Telefoon wwwjeeuwarden.nl gemeentelecuwaxden.nl Gemeente uwarden College van Gedeputeerde Staten Postbus HM LEEUWARDEN p Doc. nr.: nr Iflgek. Afdeng L2ch. door: Afd. FLQfd AIJ LA NJ oor l6nsg. aa:gc.no-:-e 9Itel afgeda Onderwerp Uw kenmerk Onskenmerk Dienst Gebiedsontwikkeling Wit fase 1: IJshal Stadsontwikkeling en - beheer Sector Projecten 50 Contact Henk Nentjes, Bijlagen 7 Datum 11 december 2012 Geacht College, De stichting ijshal Leeuwarden is sinds 2010 bezig met plannen voor een nieuwe ijshal. Hun drijfveer is dat de huidige ijsbaan vanwege het gebruikte koelmiddel per januari 2015 niet meer mag worden geëxploiteerd. Een tweede reden is dat de betonvloer waarop de ijsvloer ligt sterk verouderd is en scheuren vertoont. Wij stellen ons graag achter de plannen van de stichting een nieuwe ijshal te realiseren. Ook de gemeente Heerenveen heeft reeds enige jaren de ambitie om haar huidige ijshat te vervangen. In februari 2012 heeft de gemeente Heerenveen haar plannen aan Provinciale Staten gepresenteerd. In deze vergadering is door de Staten een motie aangenomen waarin uw college opgedragen wordt de wensen en ontwikkelingen van Thiatf in samenhang met de Leeuwarder ijshal te bezien. Kort na de aanname van deze motie is onze ambtelijke dienst aan de slag gegaan om alle benodigde informatie voor de realisatie van een ijshat te verzamelen, op te stelten en te controleren. Dit heeft geresulteerd in het projectvoorstel Gebiedsontwikkeling WTC e.o. Fase 1: 400 meter ijsbaan dat eind oktober ji. ambtelijk aan de provincie is verzonden. Op 5 november 2012 heeft bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen gemeente Leeuwarden, gemeente Heerenveen en provincie Fryslân. In dit overleg zijn afspraken gemaakt over aanpak en financiering. Deze afspraken zijn in het bestuurlijk overleg d.d. 13 november jl. tussen college van burgemeester en wethouders van de gemeente Leeuwarden en gedeputeerde staten bevestigd. Met deze brief verzoeken wij u, conform eerdere afspraken, een bijdrage te doen in het project Gebiedsontwikkeling WTC e.o. Fase 1: 400 meter ijsbaan, ter grootte van 50% van de geraamde kosten, zijnde 12,5 miljoen. Voor een projectbeschrijving en nadere onderbouwing verwijzen wij naar de (Jprojectaanvraag en bijbehorende bijlagen. \\x ( Sjoch dizze stêd; sjoch wat der rûnom bart It îlde spegelet him yn wat de takomst hat PiterTerpsuti

2 Blad 2 In hoofdlijn betreft het project de realisatie van een 400-meter ijsbaan, sloop huidige ijshal. Tevens wordt de (tijdelijke) inrichting oude ijshallocatie en de inrichting van de openbare ruimte ten behoeve van de nieuwe ijsbaan bij dit (deel)project betrokken. De verdere doorontwikkeling van het WTC-gebied kent een ander tempo en is onderwerp van gesprek in het kader van de nieuwe samenwerkingsagenda. Nadat duidelijkheid is verkregen over ons verzoek voor een provinciale bijdrage aan een nieuwe IJshal Leeuwarden, zullen wij nadere dekkingsvoorstellen richting de Gemeenteraad brengen en zal de Gemeenteraad een totaalafweging kunnen maken over de kosten en baten van realisering van de nieuwe IJshaL Leeuwarden. Aangezien het gebruik van de huidige ijshal per januari 2015 eindigt, is de logische voorkeur de nieuwe ijshal uiterlijk januari 2015 in gebruik te nemen. Om dit mogelijk te maken koersen wij erop in maart 2013 deze voorstellen richting onze raad te brengen. Wij verzoeken u in uw besluitvormingsproces hiermee rekening te houden. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Leeuwarden,

3 It Piter Oldehoofsterkerkhof 2 Postbus JA Leeuwarden Telefoon Gemeente uwarden Pro jectvoorstel Projectnaam: Gebiedsontwikkeling WTC e.o Fase 1: 400 meter ijsbaan Inleiding: Samenwerking De provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden hebben afspraken vastgelegd omtrent de samenwerking in een beperkt aantal strategische majeure projecten. Het doel van deze samenwerking is de versterking van de economische, culturele en centrumpositie van Leeuwarden in Fryslân en Noord-Nederland. WTC en omgeving De westelijke kantorenhaak en het WTC/expo zijn de motor voor de kantoren en evenementenmarkt in Leeuwarden en Fryslân. Met de komst van de haak, de westelijke invaisweg, noordwestelijke invaisweg en aanpassingen aan het Europaplein wordt het gebied beter ontsloten en ontstaat er ruimte voor groei. De levendigheid en aantrekkelijkheid van het gebied is beperkt door achterblijvende ontwikkeling en door het ontbreken van belangrijke dagelijkse trekkers. Ontwikkelkader Tesselschadestraat, WTC en omgeving De gemeente Leeuwarden heeft in 2007 het ontwikkelkader voor het gebied Tesselschadestraat en WTC vastgesteld. Dit kader is als bijlage toegevoegd. Het Ontwikkelkader voor het gebied kent enerzijds een heldere kompasrichting als het gaat om de gewenste programmatische en ruimtelijke ontwikkeling. Anderzijds biedt dat kader ook ruimte voor flexibiliteit voor initiatiefnemers. De kompasrichting kent programmatische en ruimtelijke aspecten, maar is zeker geen hard en uitgekristalliseerd toekomstbeeld. De kompasrichting moet onderscheidend zijn op gewenste en ongewenste ontwikkelingen, maar moet niet beklemmend zijn op ondergeschikte zaken. De kompasrichting zal worden bewaakt en zonodig worden herijkt. Voor het specifieke gebied van en rond het WTC voorziet het ontwikkelkader in een leisure-functie en enkele kantorenstroken. Gebiedsontwikkeling Vanuit het ontwikkelkader voor het grote gebied van Tesselschadestraat en WTC ontstaat de behoefte in te zoomen op enkel de WTC locatie en directe omgeving. Op korte termijn wordt door de gemeente Leeuwarden hiervoor een ontwikkelkaart gemaakt waarop de huidige functies staan, de nieuwe ijshal is ingetekend, de ruimtelijke kwaliteiten van het gebied aangegeven worden en juist ook de fysieke en planologische ruimte wordt aangegeven voor andere functies passend in het beoogde leisureconcept. Ook het gebruik van een deel van de huidige hallen voor andere functies zal worden bezien. Deze ontwikkelkaart is bedoeld om ruimtelijke economische mogelijkheden en kansen te identificeren om hiermee de verdere gebiedsontwikkeling vorm te geven. Inmiddels zijn de gesprekken tussen college van b&w en college van gs opgestart om te komen tot een vernieuwde samenwerkingsagenda. Deze Versie 1.0 Sjoch dizze stêd; sjoch wat der rûnom bart ilde spegelet him yn wat de takomst hat Terpstra 13

4 Blad 2 gebiedsontwikkeling zal onderdeel uit blijven maken van deze samenwerkingsagenda. De verwachting is dat besluitvorming hieromtrent op zijn vroegst in de zomer van 2013 kan plaatsvinden. IJsbaan In het WTC-gebied is ook de huidige ijshal gevestigd. Deze ijshal (220 meter) wordt met sluiting bedreigd. Vanaf 2015 mag het ijsmiddel Freon R22 niet meer worden gebruikt. Ook de ijsvloer en accommodatie zijn sterk verouderd en aan grondige vernieuwing toe. De huidige ijshal trekt nu al meer dan bezoekers per jaar, waaronder vele duizenden schoolkinderen. Geen nieuwbouw betekent het einde van kunstijs in de hoofdstad van Frylân. De provincie Fryslân, gemeente Heerenveen en gemeente Leeuwarden hebben hun gezamenlijke ambitie verwoord in de notitie IlS foar Fryslân, dd 20 september Deze notitie is als bijlage bij dit projectvoorstel gevoegd. Een 400 meter ijsbaan sluit naadloos aan op de gewenste leisureontwikkeling in het vastgestelde ontwikkelkader. Door het verbod op het ijsmiddel Freon is het noodzakelijk het project ijsbaan als le fase in de gebiedsontwikkeling op te pakken zodat realisatie in 2014 kan plaats vinden en de nieuwe ijshal uiterlijk vanaf 2015 in gebruik kan worden genomen. Hierdoor loopt het deelproject ljshal voor op de rest van de gebiedsontwikkeling. Ambitie: Op 5 februari 2012 hebben de gemeente Leeuwarden en gemeente Heerenveen per brief aan gedeputeerde staten hun gezamenlijke ambitie kenbaar gemaakt: Fryslân, schaatsprovincie nummer 1. Beide gemeenten streven ernaar optimale voorzieningen te creëren voor zowel de topsporter, talenten als de recreatieve rijder. Beide gemeenten zijn van mening dat met een nieuw topsportcentrum in Heerenveen en een nieuwe 400 meter baan in Leeuwarden, gericht op schaatssport in de breedte, optimaal invulling gegeven wordt aan deze ambitie. Een ambitie die de gemeenten graag willen delen met de provincie Fryslân. Per brief van 26 september 2012 heeft de stichting ljshal Leeuwarden zich achter de ambitie geschaard voor een 400-meter ijsbaan in Leeuwarden. Deze brief is als bijlage toegevoegd. Doel: Dit projectvoorstel betreft enkel de le fase van de gebiedsontwikkeling WTC e.o. Deze fase bestaat uit de realisatie van een 400 meter ijsbaan ter vervanging van de huidige ijsbaan. Het doel van dit project is om tot realisatie van een 400 meter ijsbaan ter vervanging van de huidige ijshal. Het programma van eisen voor deze 400 meter ijsbaan is als bijlage toegevoegd. Begrenzing van het gebied:

5 Blad 3 Voor de gebiedsontwikkeling WTC e.o. wordt de volgende gebiedsbegrenzing gehanteerd: De Slauerhoffweg (aan de westzijde), de harlingertrekvaart (aan de zuidzijde), de Heliconweg (tot aan de Nicolaas Beetsstraat) (aan de oostzijde), en de noordelijke begrenzing door de Nicolaas Beetsstraat en de Harlingerstraatweg, onderling verbonden door een deel van het oude spoortracé. Duurzaamheid en innovatie De nieuwe Elfstedenhal moet een geavanceerd en toekomstvast energieconcept krijgen. Het streven van de samenwerkende partijen is om met nieuwe technieken en methoden tot een duurzame en succesvolle ontwikkeling van de Elfstedenhal te komen. Ontwerp, realisatie en vooral ook de latere exploitatie moeten goed op elkaar zijn afgestemd. De Eifstedenhal kan daarnaast als afnemer en leverancier van duurzame energie een belangrijke rol spelen in de verdere verduurzaming van de regio en het WTC-gebied in het bijzonder. De duurzaamheidsambitie is te komen tot een energie neutrale ijshal. f-. Samenwerking Thialf - Eifstedenhal De huidige ijshal Leeuwarden trekt op dit moment meer dan bezoekers per jaar, waaronder vele duizenden schoolkinderen. De ijshal Leeuwarden zal zich richten op een andere sfeer en een breder publiek dan Thialf en zeer laagdrempelig zijn voor met name de jeugd. Thialf zal zich meer richting op topsport en schaatsevenementen. Hierdoor zijn beide complexen geen concurrenten maar aanvullend op elkaar. Hiernaast is het voor beide complexen mogelijk naast elkaar een gezonde exploitatie te draaien indien de investering voor nieuwbouw volledig weg gefinancierd is en niet drukt op de exploitatie. Hierbij moet opgemerkt worden dat door de keuze voor 400 meter in Leeuwarden een herschikking van de recreatieve rijders over de twee complexen waarschijnlijk is. Dit zal voor Nieuw Thialf mogelijk minder recreatieve rijders betekenen. Aan de andere kant is de verwachting dat de totale hoeveelheid recreatieve rijders in Fryslân toe zal nemen. Verder betekent 400 meter in Leeuwarden een uitwijk mogelijkheid voor Thialf waardoor daar meer ruimte ontstaat voor schaatsevenementen. Provinciale Staten wil de plannen voor Thialf bezien in samenhang met de plannen voor een nieuwe ljshal in Leeuwarden. Mede daarom werken de directies van Thialf en de ljshal Leeuwarden aan een concreet samenwerkingsmodel waarbij de twee schaatsaccommodaties elkaar aanvullen en versterken. De kaders voor deze samenwerking zijn als bijlage toegevoegd. Exploitatie De Stichting ljshal Leeuwarden heeft een exploitatieopzet laten opstellen. Deze opzet laat zien dat indien de exploitatie vrij van kapitaallasten is, de ijshal kostenneutraal geëxploiteerd kan worden. Deze exploitatieopzet is als bijlage toegevoegd. Zoals ook uit de exploitatieopzet blijkt is het resultaat hiervan vanzelfsprekend grotendeels afhankelijk van de hoeveelheid bezoekers. In de exploitatie wordt uitgegaan van circa bezoekers. De haalbaarheid en het verzorgingsgebied is nader onderbouwd. Zowel deze onderbouwing als een kaart van het verzorgingsgebied is als bijlage toegevoegd.

6 Blad 4 Begrenzing van het project (fase 1): Dit (deel)project betreft de volgende onderdelen: - Sloop huidige ijshal; - (tijdelijk) inrichting oude ijshallocatie; - Realisatie nieuwbouw 400 meter ijsbaan; - Inrichten openbare ruimte ten behoeve van de nieuwe ijsbaan; - Afkoop recht van opstal stichting IJshal Leeuwarden voor huidige ijshal; (Loop)tijd: Door het verbod op het huidige koelmiddel Freon type R22, dient de nieuwbouw uiterlijk 2015 in gebruik genomen te zijn. Om oplevering uiterlijk dec 2014 te halen dient de aanbesteding uiterlijk 2e kwartaal van 2013 begonnen te zijn. Financiën: Ook is in opdracht van de stichting IJshal Leeuwarden een investeringsbegroting opgesteld. Deze laat zien dat de realisatiekosten voor een energie neutrale ijsbaan 16,9 miljoen bedraagt. Hiernaast is het noodzakelijk de openbare ruimte aan te passen voor de nieuwe ijshal. Tevens zal de nieuwe ijshal aan de parkeernorm moeten voldoen. Als laatste is reeds een locatie aangekocht in het kader van de gebiedsontwikkeling. Hierop zal de IJshal gerealiseerd gaan worden. Verder wordt er geopteerd voor een subsidiebijdrage van SNN in het kader van duurzaamheid. Door de grote onzekerheid omtrent deze subsidiebijdrage is deze niet ingeboekt. In onderstaande tabel zijn de verwachte investering en verwachte dekking opgenomen. Investering: Lasten Baten Realisatiekosten 400meter ijsbaan: Inrichting openbare ruimte en parkeren (150 pp) Investeringen in gronden totaal investering Bijdragen: Bijdrage Provincie Fryslan op basis van 50% Bijdrage Gemeente Leeuwarden SlOF Bijdrage Gemeente Leeuwarden inbreng verworven grond Bijdrage Gemeente Leeuwarden aanvraag nieuw beleid Bijdrage vanuit exploitatie door energievoordeel totaal dekking

7 Blad 5 Economische spin-off: De investering in de 400-meter ijsbaan levert 288 tijdelijke arbeidsplaatsen op. Ook zijn extra bezoekers aan de ijshal Leeuwarden te verwachten. Het huidige personeelsbestand van totaal 13,4 fte (4,6 fte-kosteloos). Dit zal na realisatie van de 400-baan uitgroeien naar 20,4 fte (8,6 fte-kosteloos). Deze kosteloze fte worden ingevuld door inzet van vrijwilligers, reclassering, langdurig werklozen (werkervaringsplaatsen) VNN en samenwerking met de sociale werkplaats. Bijlagen: - Notitie IS foar Fryslân, 20 september 2012; - Programma van eisen/uitgangspunten nieuwe elfstedenhal te Leeuwarden, 15november2012; - Exploitatie Elfstedenhal 400 Duurzaam; - Haalbaarheidsonderzoek ijsbaan Leeuwarden fase 1, 17 januari Haalbaaheidsonderzoek ijsbaan Leeuwarden achtergronddocument, 17 januari 2012; - Kaartje verzorgingsgebied ijsbaan Leeuwarden; - Brief gemeente Leeuwarden 400 meter, 26 september 2012; - Samenwerking Thialf Elfstedenhal, 2juli 2012.

8 n 0

9 elfstedenhal * leeuwarden N ieuwthi Titel/onderwerp : Samenwerking Eltstedenhal en Thialt Auteur : Eelco Derks/ Johan van der Kooi Datum : 2 juli Versie : 01 Doel : Schetsen van kaders voor samenwerking Op donderdag 7 juni ji hebben Johan van der Kooi directeur ljshal Leeuwarden- en Eelco Derks directeur Thialf- uitgebreid met elkaar gesproken over een mogelijke samenwerking tussen de beide schaatsstadions. De gezamenlijke conclusie is dat er een samenwerking op een 4-tal punten verder uitgewerkt kan worden: 1. De realisering van twee nieuwe ijsaccommodaties in Leeuwarden en Heerenveen 2. Efficiënte bedrijfsvoering 3. Promoten van Friesland als schaatsprovincie van de wereld 4. Bevorderen van schaatsactiviteiten in Friesland Onderstaand zijn visie, missie en doelstellingen per punt verder uitgewerkt. 1. De realisering van ijsaccommodaties in Leeuwarden en Heerenveen Visie: Het In samenwerking twee nieuwe ijshallen realiseren, geeft synergievoordelen. Dit bevordert dat Friesland ook in de toekomst dé schaatsprovincie van de wereld blijft. Missie: Samenwerking in de realisatie op korte termijn van een regionale ijsaccommodatie in Leeuwarden en een internationale ijsaccommodatie in Heerenveen. Gebruik makend van elkaars netwerk, kennis en kunde. Beide accommodaties voldoen aan de hedendaagse sportvraag en zo duurzaamheid mogelijk. Doelstellingen: Afstemming planning Afstemming Programma van Eisen Afstemming communicatie Uitwerken samenwerking op schaatsgebied Gezamenlijke inkoop en aanbesteden, waar mogelijk en zinvol 2. De efficiënte bedrijfsvoering Visie: Missie: Samenwerking in bedrijfsvoering geeft kansen voor een efficiëntieslag en mogelijkheden tot synergie. Gezamenlijk kijken naar de bedrijfsvoering en van daaruit de mogelijkheden benutten om (kosten)efficiënter te werken. Doelstellingen: Uitwisselen personeel Opleiden personeel Gezamenlijke inkoop (energie, horeca, schoonmaak en afval) Gezamenlijke ICT 1

10 elfstedenhal * leeuwarden N Gezamenlijke Marketing en communicatie i e uwthja Lf 3. Promoten van Friesland als schaatsprovincie van de wereld Visie: Thialf en de Elfstedenhal promoten Fryslân als dé schaatsprovincie van de wereld. Regionaal, nationaal en internationaal wordt hiermee de populariteit en het marktaandeel van de schaatssporten vergroot. Missie: Samen een passende marketingstrategie voor lis Foar Fryslân ontwikkelen. De organisaties die een meerwaarde hebben, worden door Thialf en de ljshal Leeuwarden betrokken voor het uitgangspunt Dé schaatsprovincie van de wereld. Doelstellingen: Gezamenlijk marketingplan ontwikkelen en inzetten Marktpartijen en overheid en betrekken Samenwerking met gebruikers (clubs, gewest, KNSB etc...) 4. Bevorderen van schaatsactiviteiten in Friesland Visie: Missie: Door de samenwerking zullen diverse schaatsactiviteiten worden opgepakt, waardoor de schaatssport in volle breedte meer gaat leven in Friesland Het verder uitwerken, uitvoeren en in de markt zetten van verschillende schaatsproducten ter bevordering van lange baan, shorttrack, kunstrijden en ijshockey Doelstellingen: Afstemming en samen organiseren schoolschaatsen Fryslan Ontwikkelen nieuwe producten Afstemming seizoen kalender op totale gebruikersvraag Gezamenlijke organisatie (schaatssport)evenementen c 2

11 ijshal * leeuwarden Gemeente Leeuwarden T.a.v. de heer F.J.M. Crone Postbus JA Leeuwarden Leeuwarden, 27 september 2012 Betreft: ambitie 400 meter Elfstedenhal Uw kenmerk: Geachte heer Crone, Sinds een jaar werken gemeente Leeuwarden en de Stichting ljshai Leeuwarden enthousiast samen in de gedeelde ambitie om een nieuwe ijshal in Leeuwarden te realiseren. Met een nieuwe Elfstedenhal kunnen meer dan bezoekers per jaar uit een groot deel van de provincie voor de komende 30 jaar genieten van lis foar Fryslân. Ambitie 400 meter In uw brief van 5september jongstleden vraagt u de stichting om de ambitie van de gemeente Leeuwarden voor een 400 meter baan te onderschrijven: De gemeenten Heerenveen en Leeuwarden streven ernaar binnen haalbare financiële kaders optimale voorzieningen te creëren voor topsporter, talenten en recreatieve ijssporters. Daarbij zijn beide gemeenten van mening dat met een nieuw topsportcentrum in Heerenveen en een nieuwe 400 meter ijsbaan in Leeuwarden, gericht op schaatssport in de breedte, optimaal invulling gegeven wordt aan deze ambitie. Het bestuur van de stichting kn en wil positief op uw vraag antwoorden, net zoals u binnen haalbare financiële kaders. Positief: ja! Uit onze contacten met de directie van Thialf, de Bond van IJsclubs Gewest Fryslân van de KNSB, de KNSB, onze gebruikers, de verenigingen en de publieke opinie blijkt dat ook zij deze ambitie toejuichen. Belangrijke argumenten: - een 400 meter baan biedt ijs voor lle mogelijke gebruikers in Leeuwarden en omstreken; - wij kunnen zo samen met Thialf ijs voor geheel Fryslân bieden: zo bevorderen we samen schaatsactiviteiten in Fryslân én promoten we Fryslân als de schaatsprovincie van de wereld; - een groter binnenterrein biedt meer mogelijkheden voor schaatslessen voor kinderen en andere ijssporten; 1

12 - Als ijshal * leeuwarden - een 400 meter baan biedt naast Thialf een volwaardige baan voor aanvullende trainingsfaciliteiten in de buurt voor jeugdige talenten: een grote kweekvijver voor topsporters; je het doet, doe het dan in één keer goed. Voor de stichting steekhoudende redenen om volmondig ja te zeggen tegen een 400 meter baan. Een nieuwe hal staat voorop Voor ons staat het belang voorop dat er ook na het seizoen 2013/ wanneer de huidige ijshal moet sluiten - een gezonde ijshal in Leeuwarden staat. In onze brief van mei2012 aan de gemeenteraad hebben wij een voorkeur uitgesproken voor een 333 meter op basis van financiële overwegingen. Daarnaast speelde de vraag over de samenhang met de ontwikkelingen van Nieuw Thialf in Heerenveen. Samenwerking met Thialf Inmiddels werken Thialf en de ljshal Leeuwarden intensief samen. We weten nu dat de realisatie van Nieuw Thialf en een 400 meter baan in Leeuwarden elkaar niet in de weg staan De hallen bedienen andere doelgroepen. Bovendien belooft de bouw van de twee nieuwe hallen een enorme stimulans voor een grote groep nieuwe schaatsers in Fryslân. Resultaat: meer bezoekers voor beide hallen. Investering Resteren de financiële overwegingen: de stichting hecht aan een financieel gezonde exploitatie voor de komende 30 jaar. Dit kan volgens onze haalbaarheidsstudie van december 2011 alleen zonder kapitaallasten, dus indien de investeringskosten 100% worden gefinancierd. Kortom, indien financiële zekerheid wordt geboden door gemeente en provincie voor de bouw van een baan van 400 meter, dan is onze organisatie hier klaar voor. Succesfactoren De stichting koestert de kracht, identiteit en het karakter van de huidige hal. Een aantal belangrijke succesfactoren, die we willen meenemen naar de nieuwe hal en de nieuwe organisatie: - een aantrekkelijk en uitnodigend ijssportklimaat voor jong en oud - een toegankelijke, klantgerichte en betaalbare hal - een kleine, compacte en flexibele organisatie zonder overhead - een betrokken schil van medewerkers: seizoenskrachten, vrijwilligers en medewerkers vanuit de reclassering of sociale werkvoorziening Al deze factoren zijn de basis voor onze huidige succesvolle en financieel gezonde Organisatie. Daarom willen we deze factoren onverkort meenemen naar de nieuwe Elfstedenhal. Go No go Wij werken samen met u hard aan het verkrijgen van de noodzakelijke financiële middelen. Indien de noodzakelijke financiering van de investering voor een 400 meter baan onverhoopt niet lukt, zal de stichting zich in maart 2013 opnieuw moeten buigen over hoe we een nieuwe ijshal voor Leeuwarden en omgeving kunnen realiseren. Wij zijn van mening dat een 333 meter ijsbaan dan nog steeds een prima terugvaloptie is. 2

13 ijshal * leeuwarden Dank Tot slot willen wij onze dank uitspreken voor uw steun en grote inzet. Wij zijn blij en trots op de voortvarendheid van de gemeente Leeuwarden. Wij hebben er alle vertrouwen in dat wij de komende maanden samen alles uit de kast zullen halen om de Elfstedenhal te verwezenlijken! Hoogachtend Namens het bestuur van Stichting ljshal Leeuwarden, Tamara Bok Voorzitter 3

14 0

15 115 foar Fryslan Historie en aanleiding ThiaLf is toe aan vernieuwing. Het ijsstadion voldoet niet meer aan de wensen van deze tijd en is ingehaald door ultramoderne stadions in het buitenland. De positie van ThiaLf als internationale topschaatsbaan staat daardoor onder druk. Het is tijd voor een nieuw Thialf. De plannen voor de toekomst van Thialf zijn ambitieus. Behoud van de A-status is natuurlijk van evident belang om in de toekomst grote internationale schaatsevenementen in ThiaLf te blijven houden. Maar de ambities reiken verder. Frys[ân en Heerenveen gaan een nieuw Thialf realiseren dat behoort tot de absolute wereldtop onder de ijsbanen. Voorzien van de nieuwste technieken, het snelste ijs en de allerbeste voorzieningen zal Thialf weer een toonaangevende ijsbaan worden met een sterke internationale concurrentiepositie. Het schaatsmekka van Nederland en ver daarbuiten. De huidige ijshal (220 meter) in Leeuwarden wordt met sluiting bedreigd. Vanaf 2015 mag het ijsmiddel Freon R22 niet meer worden gebruikt. Ook de ijsvloer en accommodatie zijn sterk verouderd en aan grondige vernieuwing toe. De huidige ijshat trekt nu al meer dan bezoekers per jaar, waaronder vele duizenden schoolkinderen. Geen nieuwbouw betekent het einde van kunstijs in de hoofdstad van Frylân. Vanuit de topsportambitie voor Thialf en de geschetste noodzaak voor nieuwbouw in Leeuwarden zijn voor beide plannen trajecten opgestart om tot nieuwbouw te komen. Per brief (dd. 5 februari 2012) hebben de gemeente Leeuwarden en gemeente Heerenveen aan gedeputeerde Staten hun gezamenlijke ambitie kenbaar gemaakt: FrysLân, schaatsprovincie nummer 1. Beide gemeenten Streven ernaar optimale voorzieningen te creëren voor zowel de topsporter, talenten als de recreatieve rijder. Beide gemeenten zijn van mening dat met een nieuw topsportcentrum in Heerenveen en een nieuwe 400 meter baan in Leeuwarden, gericht op schaatssport in de breedte, optimaal invulling gegeven wordt aan deze ambitie. Een ambitie die de gemeenten graag willen delen met de provincie FrysLân. Bestuurlijk proces tot nu toe In de vergadering van Provinciale Staten van 22 februari 2012 is uitgebreid gesproken over de toekomst van kunstijs in Friesland. Provinciale Staten heeft gekozen voor (ver)nieuwbouw van het huidige ThiaLf ijsstadion. Zij wil hiermee de A-status behouden en de snelste en meest duurzame laaglandbaan ter wereld worden. Tevens heeft Provinciale Staten een motie aangenomen met de opdracht aan het college van G.S. om de plannen voor ijsbanen in Heerenveen en Leeuwarden in samenhang te bezien en dat de provincie in financiële zin verantwoordelijkheid neemt om tot uitvoering te komen van beide initiatieven. Dit met als doel optimale faciliteiten voor het schaatsen in Friesland te bieden.

16 Op 4 juli 2012 is een bijeenkomst gehouden over IIS Foar FrysLân voor provinciale staten waarin zij geïnformeerd is over de laatste stand van zaken mbt nieuw ThiaLf Tevens hebben de directeuren van Thia[f en ijshat Leeuwarden in deze bijeenkomst de kansen voor samenwerking die ontstaan door nieuwbouw in Heerenveen en Leeuwarden benadrukt. Hierbij zal ijshal Leeuwarden zich richten op een andere sfeer en een breder publiek dan Thialf en zeer Laag drempelig zijn voor met name de jeugd. ThiaLf zal zich meer richten op topsport en schaatsevenementen. Hierdoor zijn beide complexen geen concurrenten maar in aanvulling op elkaar. Samenwerking Thialf - Eifstedenhal In navolging van de bijeenkomst op 4 juli 2012 zijn beide directeuren van mening dat de samenwerking op een viertal punten uitgewerkt kan worden. Deze zijn: 1 De realisatie van ijsaccommodaties in Leeuwarden en Heerenveen - Afstemming planning - Afstemming programma van eisen - Afstemming communicatie - Uitwerken samenwerking op schaatsgebied 2 De efficiënte bedrijfsvoering - Uitwisselen personeel - Opleiden personeel - Gezamenlijke inkoop (energie, horeca, schoonmaak en afval) - Gezamenlijke ict - GezamenLijke markering en communicatie 3 Frys[ân schaatsprovincie van de wereld (marketing) - Gezamenlijk marketing plan ontwikkelen en inzetten - Marktpartijen en overheden betrekken - Samenwerking met gebruikers (clubs, gewest, knsb,...) 4 Bevorderen van schaatsactiviteiten in Frys[ân (Z - Afstemmen en samen organiseren schoolschaatsen - OntwikkeLen nieuwe producten - Afstemming seizoen kalender op totale gebruikersvraag - Gezamenlijke Organisatie (schaatssport)evenementen Hiernaast is het voor beide complexen mogelijk naast elkaar een gezonde exploitatie te draaien indien de investering voor nieuwbouw volledig weg gefinancierd is en niet drukt op de exploitatie. Hierbij moet opgemerkt worden dat door de keuze voor 400 meter in Leeuwarden een herschikking van de recreatieve rijders over de twee complexen waarschijnlijk is. Dit zal voor Nieuw ThiaLf mogelijk minder recreatieve rijders betekenen. Aan de andere kant is de verwachting dat de totale hoeveelheid recreatieve rijders in Frys[ân toe zal nemen. Verder betekent 400 meter in Leeuwarden een uitwijk mogelijkheid voor Thia[f waardoor daar meer ruimte ontstaat voor schaatsevenementen. De totale effecten op de exploitatie van ThiaLf worden hierdoor als acceptabel beoordeeld.

17 Vervolg Voor zowel Thialf als de E[fstedenhaL wordt nu hard gewerkt aan het programma van eisen, exploitatieopzet en financiering. Duidelijk is dat voor beide projecten een substantieel beroep moet worden gedaan op provinciale middelen. Ondanks dat beide projecten Los van elkaar staan, bestaat er we(degelijk een relatie welke afstemming behoeft. Op operationeel niveau wordt dit ingevuld door de directeuren van beide ijshallen. Op bestuurlijk niveau heeft provinciale staten opgedragen beide projecten in samenhang te bekijken. Derhalve stellen wij voor eind oktober een extra bestuurlijk overleg in te plannen tussen Provincie, gemeente Heerenveen en gemeente Leeuwarden. In dit overleg dient de planning, financiering en besluitvorming van beide projecten afgestemd te worden ten einde te komen tot de optimale invulling voor 115 Foar FrysLân. c

18 r 0 0

19 Triple Alynia Fase 1 De Eifstedenhal Haalbaarheidsonderzoek Nieuwe IJshaI Leeuwarden Hoofdrapport definitief Opdrachtgever: De Elfstedenhal BV Uitwerking: Grontmij Nederland B.V. in opdracht van het Consortium: Grontmij Nederland B.V. S Advies en Bouwmanagement Architecten Assen, 17 januari 2012 Grontmij

20 Verantwoording Titel : De Eifstedenhal Subtitel : Fase 1 Haalbaarheidsonderzoek Nieuwe IJshal Leeuwarden Hoofdrapport Projectnummer : Referentienummer : GM Datum : 17januari2012 Ci Auteur(s) : W. van Rijswijk en A Gooijert adres : wim.vanrijswijkgrontmij.nl Gecontroleerd door Y. de Leeuw Paraaf gecontroleerd Goedgekeurd door : Y. de Leeuw Paraaf goedgekeurd Contact : Grontmij Nederland B.V. Stationsplein LB Assen Postbus AA Assen T F ni i Grontmij GM Pagina 2 van 8

21 Inhoudsopgave 1 Inleiding Itgietoan Doel Opbouw haalbaarheidsonderzoek Uitgangspunten en prognoses basisvariant Uitgangspunten basisvariant Bezoekersaantallen en exploitatie bestaande ijshal Prognose bezoekersaantallen basisvariant Exploitatieprognose basisvariant 7 3 Overige varianten als referentiekader Duurzame (klimatologische) basisvariant Een 400 m baan als referentiekader 8 c a5 Grontmij 0M Pagina 3 van 8

22 Alynia 1 Inleiding 1.1 ltgietoan! Elk jaar, zodra het gaat vriezen, gaat bij menige Fries de adrenaline weer stromen en het hart sneller kloppen. Het schaatsen zit de Friezen in het bloed en is verweven met de Friese cultuur. Maar met de matige winters van tegenwoordig is (leren) schaatsen op natuurijs meer uitzonde ring dan regel geworden. Gelukkig kan heel schaatsminnend Friesland zijn of haar hart ophalen op een van de twee kunstijsbanen die de provincie rijk is. Een van deze banen is de ljshal Leeuwarden. De ljshal Leeuwarden voorziet in een grote behoefte. De huidige ljshal trekt meer dan bezoekers per jaar. Vele duizenden schoolkinderen maken hier kennis met een stukje Friese cultuur en leren hier schaatsen. Recreatierijders kunnen gedurende het schaatsseizoen hier hun rondjes draaien en schaatsverenigingen uit de wijde omtrek vullen alle uren die de hal nog beschikbaar stelt. De huidige IJshal Leeuwarden wordt echter met sluiting bedreigd. Vanaf 2015 mag het ijsmiddel Freon R22 niet meer worden gebruikt. De ijsvloer en de accommodaties hebben hun langste tijd gehad. Daarom is de Stichting ljshal Leeuwarden samen met het Consortium (Consortium: Grontmij Nederland BV. Triple S Advies en Bouwmanagement Architecten) al een paar jaar bezig met de plannen voor een nieuwe hal: De Elfstedenhal. Voor de ontwikkeling van de nieuwe ijshal heeft de Stichting ljshal Leeuwarden, De Elfstedenhal BV opgericht. De Elfstedenhal BV heeft het Consortium opdracht gegeven voor een haal baarheidsonderzoek naar een nieuwe overdekte ijshal in Leeuwarden. 1.2 Doel Doel van het onderzoek is de meest recente plannen voor De Elfstedenhal te onderzoeken op haalbaarheid. Op basis van de cijfers van dit onderzoek dient de Stichting ljshal een keuze te kunnen maken voor een nieuwe ijshal waarmee de kans op behoud van ijsplezier in Leeuwar den reëel is. Tevens kunnen met deze uitwerking marktpartijen worden geïnteresseerd om te participeren in het ijshalproject en/of projecten die synergie/meerwaarde kunnen bieden aan het ijshalproject. 1.3 Opbouw haalbaarheidsonderzoek Het haalbaarheidsonderzoek is opgedeeld in vier fases: Fase 1: nadere uitwerking exploitatie concept Fase 2: locatiebeoordeling Fase 3: nadere uitwerking exploitatie voor voorkeurslocatie Fase 4: financieringsplan In deze rapportage is in hoofdlijnen het onderzoek beschreven met de belangrijkste resultaten. De uitwerking van fase 2 tlm 4 vindt later plaats. jç Grontmij Pagina 4 van 8

23 -- - Ushal - - Freon Niet 2 Uitgangspunten en prognoses basisvariant Om de haalbaarheid van De Elfstedenhal te onderzoeken is de exploitatie van de bestaande ijshal onderzocht, vervolgens zijn van De Eifstedenhal de bezoekprognoses en de exploitatieprognoses geanalyseerd. In dit hoofdstuk wordt kort ingegaan op de resultaten van deze analy se. 2.1 Uitgangspunten basisvariant In een eerder stadium is door de Stichting samen met het Consortium een concept uitgewerkt: een 333 m ringbaan. Ter vergelijk: de bestaande ijshal heeft een 220 m ringbaan. Een overdekte 333 m baan is destijds op basis van economische overwegingen gekozen en zal faciliteiten bieden voor alle sportdisciplines zoals ijshockey, shorttrack, kunstrijden en schoon rijden. Voor deze disciplines is een ijshockeybaan beschikbaar van circa m2 (30 x 60) en een tweede ijsvloer van circa 900 m2. Voor langebaanschaatsen en inline-skaten functioneert de 333 m ringbaan, die voorzien is van dezelfde bochten als een 400 m ringbaan prima. 1 In tabel 2.1 staan de uitgangspunten voor het haalbaarheidsonderzoek schematisch weergege ven. Afrnetinggbaan - (nu) Ba&svaant - m 333 rn Binnenringn 30x60rn 30x60+30x30 Koeling Duurzaam R22 (einde 1/1/2015) Nieuwste koude technieken Niet Verzorgingsgebied Noordelijke deel van de provincie Noordelijke deel van de provincie Friesland Friesland Breedtesport/plezier Breedtesport/plezier - Tabel 2.1 Uitgangspunten basisvariant De haalbaarheid van de nieuwe ijshal is in kaart gebracht door de exploitatie van de bestaande hal te analyseren, het analyseren van de trends en ontwikkelingen in de schaatssporten op kunstijsbanen en aan de hand van kengetallen van vergelijkbare ijshallen elders in Nederland. De volgende gegevens zijn daarbij geanalyseerd: de bezoekersaantallen; de tarieven en inkomsten; uitgaven van beheer en exploitaties. 2.2 Bezoekersaantallen en exploitatie bestaande ijshal Uit onderzoek is gebleken dat de huidige ijshal voorziet in een grote behoefte en ruim bezoekers per jaar trekt. Bovendien is de ljshal Leeuwarden de enige hal in Nederland die zonder subsidies financieel positief draait. 1 lnline-skaten is schaatsen op wieltjes voor prestatiegerichte schaatsers buiten het ijssportseizoen. i Grontmij GM-o Pagina 5 van 8

24 weken 40 Uitgangspunten en prognoses basisvariant 2.3 Prognose bezoekersaantallen basisvariant Om te prognosticeren hoeveel bezoekers De Elfstedenhal in de toekomst kan verwachten, is allereerst het verzorgingsgebied afgebakend. Het verzorgingsgebied veronderstelt het woonge bied van de bevolking die logischerwijs gebruik zal maken van De Elfstedenhal in Leeuwarden. In afbeelding 2.1 is het verzorgingsgebied weergegeven. 0 Afbeelding 2.1 Verzorgingsgebied Eifstedenhal Het verzorgingsgebied is opgedeeld in het primaire verzorgingsgebied (donkerblauw) en het secundaire verzorgingsgebied (lichtblauw). Tot het primaire verzorgingsgebied worden de ge meente Leeuwarden en de gemeente Leeuwarderadeel gerekend, tellen samen met het secun daire verzorgingsgebied circa inwoners. De inwoners van het verzorgingsgebied zijn niet allemaal kandidaat-schaatsers voor de nieuwe ijshal. Met dat gegeven is een verdiepend onderzoek uitgevoerd naar de wijze waarop de be volking actief betrokken is bij het (lange)baanschaatsen. Uit dit onderzoek is gebleken dat De Elfstedenhal circa bezoekers per jaar kan verwachten. In tabel 2.2 is het totaal aantal bezoekers onderverdeeld naar het soort bezoeker. Bezoek ijsbaan Leeuwarden recreatie verenigingen wedstrijden Bezoek per ijsvloer bezoek perljaar bezoek_perljaar bezoek perljaar Ringbaan ljshockeybaan _23.28O Totaal ringbaan + ijshockeybaan scholen bezoek per/jaar c Instructie Ringbaan ljshockeybaan Totaal deelname tarief per1ke çn_per/week weken per/jaar uren perlseizoen deelname per/jaar 8,25 8, Zomeractiviteiten mime-hockey Skeeleren Totaal deelname 1per/week - 60, per!jaar uren per/seizoen name perljaar 400 8, Tabel 2.2 Soorten ijsbaanbezoekers (in totaal ) 4Ç Grontmij GM Pagina 6 van 8

25 - overige Uitgangspunten en prognoses basisvariant 2.4 Exploitatieprognose basisvariant Voorafgaand aan het haalbaarheidsonderzoek is op basis van kengetallen van recent gebouw de ijshallen in Nederland een bouwkostenraming gemaakt van een nieuwe overdekte 333 m kunstijsbaan in Leeuwarden. Deze raming is onafhankelijk gemaakt van een toekomstige loca tiekeuze voor de nieuwe ijsbaan. Het resultaat van dit onderzoek is een totale investering van 11 miljoen. Uit het onderzoek blijkt dat de exploitatie van een nieuwe ijshal in Leeuwarden voldoende spectief biedt. Het enige struikelblok is de financiering van de ijshal. De exploitatie is niet sterk genoeg om de kapitaallasten te dekken. Aan de uitgavenkant zijn de kosten ruim genomen. Aan de inkomstenkant zijn de verwachtingen gebaseerd op acceptabele tarieven voor het publiek. Het totale bezoek is afgerond op bezoekers per jaar; hiervan zijn recreatieschaatsers. Het tekort in de exploitatie bedraagt per jaar op basis van een investe ringssom van 11 miljoen. De kosten van grondverwerving zijn niet meegerekend. De bedrijfsresultaten, uitgedrukt in resultaten per verenigingsuur of per schaatser, geven een beeld wat het effect is van de kapitaallasten op jaarbasis. Zonder kapitaallasten is de exploitatie positief, inclusief reserveringen voor groot onderhoud en vervangingsinvesteringen. Zelfs al valt het recreatieve bezoek 10% tegen (7.000 bezoekers minder) dan nog verloopt de exploitatie budgetneutraal. Als de kapitaallasten opgenomen zijn in de exploitatie zijn de verliezen direct af te lezen in tabel 2.3 (rode cijfers). per bedrijfsresu!taten - eoftatieresuftaat resultaat zonder kapitaallasten resultaat met kaditaallasten tekort recreatieactiviteiten - activiteiten per jaar per uur per recreant verenigjpsuuri per Ieerlin ,39 0,20 8,23 0,19 J_ 635.4pjJ_ 276,83-3,20-131,00-3,00- Tabel 2.3 Bedrijfsresultaten basis variant 0 IÇ Grontmij GM Pagina 7 van 8

26 pr 3, Overige varianten als referentiekader Naast de haalbaarheid van een 333 m basisvariant is een duurzame variant uitgewerkt. Vervol gens is als referentiekader globaal onderzoek gedaan naar een 400 m basisvariant. 3.1 Duurzame (klimatologische) basisvariant Bij de duurzame variant van de 333 m ijsbaan blijft de basisvariant als ontwerp intact, maar het gebouw wordt zodanig geconstrueerd dat er een klimatologische hal ontstaat, waarbij de weersinvloeden tot een minimum worden beperkt. Bij deze ijsbaan wordt gebruik gemaakt van duur zame energie. De investering is geraamd op 13 miljoen exclusief btw en exclusief verwer vingskosten voor de grond. Het aantal bezoekers per jaar ligt een paar duizend hoger dan bij de basisvariant, doordat een klimatologisch geregelde baan een langer seizoen kent en meer bezoekers trekt vanwege de kwaliteit van schaatsen (kwaliteit vergelijkbaar met een ijsstadion als Thialf). De energielasten liggen lager dan bij de basisvariant, maar de kapitaallasten liggen hoger dan bij de basisvariant, met als gevolg dat het exploitatietekort van de duurzame variant ook hoger uitvalt. c Ook voor de duurzame ijsbaan geldt dat zonder kapitaallasten de exploitatie positief is, inclusief reserveringen voor groot onderhoud en vervangingsinvesteringen. Zelfs als het recreatieve bezoek met 15% zou teruglopen tot bezoekers per jaar, is de exploitatie nog budgetneutraal. In tabel 3.1 zijn de bedrijfsresultaten voor de duurzame variant opgenomen. bedrijfsresultaten tekort recreatieactiviteiten overige activiteiten exploitatieresultaat per jaar - uur per recreant verenigjpgsuur per IeerIin resultaat zonder kapitaallasten _ , resultaat met kapitaallasten , ,05- L j Tabel 3.1 Bedrijfsresultaten duurzame variant 3.2 Een 400 m baan als referentiekader Als referentiekader voor de twee 333 m varianten is voorgesteld om een 400 m basis-variant hiermee te vergelijken. De 400 m basisvariant is zeer globaal uitgewerkt door gemiddelden van de kengetallen van andere 400 m banen in Nederland te nemen en inschattenderwijs deze getallen te vertalen naar de noordelijke situatie. Volgens deze benadering trekt de 400 m basisvariant bezoekers, waarvan aan recreatieve bezoekers. Een traditionele 400 m ijsbaan kan gerealiseerd worden voor 14 mil joen. Op basis van deze investeringskosten is het tekort op de exploitatie van een 400 m baan circa ,00. 4 Grontmij Pagina 8 van 8

27 Triple Alynia a De Eifstedenhal Fase 1 Haalbaarheidsonderzoek Nieuwe ljshal Leeuwarden Achtergronddocument - Definitief Opdrachtgever: De Eifstedenhal BV Uitwerking: Grontmij Nederland B.V. in opdracht van het Consortium: Grontmij Nederland BV. S Advies en Bouwmanagement Architecten Assen, 17januari2012 jç Grontmij

28 Verantwoording Titel : De Elfstedenhal Subtitel : Fase 1 Haalbaarheidsonderzoek Nieuwe ljshal Leeuwarden Achtergronddocument Projectnummer : Referentienummer Datum : 17januari 2012 Auteur(s) : W. van Rijswijk en A Gooijert adres wim.vanrijswijk@grontmij.nl Gecontroleerd door : Y. de Leeuw Paraaf gecontroleerd Goedgekeurd door : Y. de Leeuw Paraaf goedgekeurd Contact : Grontmij Nederland B.V. Stationsplein LB Assen Postbus AA Assen T F ( I Grontmij Pagina 2 van 21

29 Inhoudsopgave 1 Bezoekprognose Inleiding tot het verzorgingsgebied Het verzorgingsgebied Het historische bezoek Inleiding op de bezoekprognose Het potentieel bezoek Primaire en secundaire verzorginggebieden Prognose toekomstig bezoek De bezoekersaantallen nader verklaard De verantwoording van bezoekersaantallen 9 2 De exploitatie De investeringen (333 m basisvariant) Exploitatieprognose (tekort ,-) Toelichtingen op de exploitatiecijfers Toelichting op de uitgaven door exploitatie 12 3 De basisvariant samengevat Het exploitatieconcept De bedrijfsresultaten 14 4 De duurzame basisvariant Klimatologische variant De exploitatie De bedrijfsresultaten De exploitatieprognose 333 m duurzame variant 18 5 Een 400 m baan als referentiekader Een perceptie van een 400 meter ijsbaan Bezoekprognose 400 m ijsbaan Prognose exploitatie 400 m ijsbaan Leeuwarden Grontmij Pagina 3 van 21

30 1 Bezoekprognose 1.1 Inleiding tot het verzorgingsgebied Verzorgingsgebieden van ijshallen laten zich niet geografisch scheiden, maar onderscheiden zich meer op de logica van tradities en bereikbaarheid. Zo trekt Thialf in Heerenveen bezoek uit heel Nederland. Niet omdat Heerenveen zô bereikbaar is, maar omdat veel schaatsers weleens willen schaatsen op een baan met zoveel internationale allure. Assen daarentegen trekt zelfs veel bezoek uit Zuidwest-Friesland, omdat Thialf duur en vol is en Assen prima bereikbaar is vanuit Zuidwest-Friesland, zelfs zonder snelwegen. Voor de prestatiegerichte schaatsers komt er nog een dimensie bij. Het langebaanschaatsen is historisch verknoopt aan het toerrijden en dat zien we terug op de ijsbanen. Minstens 90% van alle schaatsers zijn prestatiegerichte toer rijders, die zich voorbereiden op het natuurijs. Landelijk zijn dat bijna 3 miljoen schaatsers. Een klein percentage daarvan, , zijn geregistreerde licentiehouders van de KNSB en een nog kleiner percentage daarvan rijdt regionale wedstrijden. In Friesland zijn dat er maar 658 (2011). 1 Tegen deze achtergrond is het verzorgingsgebied van een nieuwe ijshal in Leeuwarden ook afhankelijk van de sportspecifieke voorzieningen voor de verschillende soorten ijssporten. Een ijshockeybaan is geschikt voor 4 ijssportdisciplines (ijshockey, shorttrack, kunstrijden in diverse uitvoeringsvormen en curling). Een ringbaan is ontworpen voor wedstrijdsporten, de marathon en het toerschaatsen. Het schoonrijden voor paren is een uitzondering dat ook op een ringbaan mogelijk is. Een verzorgingsgebied ontstaat eerder uit de logica en uit tradities en wat sportspecifiek moge lijk en cultureel bepaald is, dan wat er geografisch toe doet. Daarin wordt wel gesteld dat de bereikbaarheid (reistijd) een belangrijke factor is. Recreatieve schaatsers zijn best bereid con cessies te doen voor een ijshal dichtbij die wellicht niet de ideale faciliteiten biedt, ten opzichte van een ijshal ver weg (boven de 30 kilometer) die wel ideale faciliteiten biedt. Ook is bekend dat licentiehouders (verenigingschaatsers) juist bereid zijn veel verder te reizen, omdat een ijs hal moet voldoen aan sportspecifieke wedstrijdvereisten. Bij het bepalen van een verzorgings gebied gaat het erom waar alternatieve ijsbanen liggen en wat die ijsbanen bieden boven de faciliteiten van een toekomstige nieuwe ijshal in Leeuwarden in dit geval. 1 Toerrijders worden gezien als prestatiegerichte sporters als er natuurijs ligt in Nederland j Grontmij Pagina 4 van 21

31 Bezoekprognoso 1.2 Het verzorgingsgebied Tegen de achtergrond van de inleidende voorbeschouwing over het verzorgingsgebied, is een fictief geografisch verzorgingsgebied gemarkeerd voor een nieuwe ijshal in Leeuwarden. Dat verzorgingsgebied veronderstelt het woongebied van de bevolking die logischerwijs gebruik zal maken van de toekomstige nieuwe ijshal in Leeuwarden. Die nieuwe ijshal biedt uiteraard alle faciliteiten voor alle sportdisciplines zoals ijshockey, shorttrack, kunstrijden, schoonrijden. Voor deze disciplines is een ijshockeybaan beschikbaar (30 x 60) en een tweede ijsvloer van circa 900 vierkant meter. Voor langebaanschaatsen en inline-skaten functioneert de 333 meter ring baan. Bij het bepalen van het verzorgingsgebied zijn weliswaar de contouren aangehouden van de gemeentegrenzen, geredeneerd vanwege de korte verbindingswegen en korte reistijden naar Leeuwarden ten opzichte van de ijsbanen in Heerenveen, Groningen en Assen. Dit maakt dat het verzorgingsgebied een logische gebiedsafbakening is voor een nieuwe ijshal. Kaart 1 verzorgingsgebied ijshal Leeuwarden 2 Toelichting op het verzorgingsgebied Met de markering van dit verzorgingsgebied is niet automatisch bewezen dat alle sportende inwoners zullen kiezen voor de ijshal in Leeuwarden. Alleen zijn er nog maar weinig motieven om dat niet te doen. Een motief is zonder meer de lengte van de ringbaan. Voor de circa 400 van de 658 licentiehouders in het gewest Friesland is een 333 m ringbaan geen alternatief. Deze schaatsers gaan naar Heerenveen vanwege de bijna ideale sportspecifieke faciliteiten. Voor alle andere sportdisciplines biedt de ijshal in Leeuwarden minstens dezelfde faciliteiten als de omliggende ijsbanen in Heerenveen, Groningen en Assen. 1.3 Het historische bezoek Om een beeld te krijgen over het aantal bezoeken op jaarbasis van een nieuwe kunstijsbaan zijn historische bezoekersaantallen verzameld van ijsbanen die zich ongeveer verhouden met de toekomstige nieuwe ijshal in Leeuwarden. Deze referentie-ijsbanen hebben een ringbaan van minder dan 400 m, maar wel een traditionele ijshockeybaan (30 x 60). De kunstijsbaan in Dordrecht (Sportboulevard Dordrecht) is sinds 2010 in gebruik en heeft een ringbaan van 250 m en een ijshockeybaan. De kunstijsbaan van Zoetermeer (Silverdome) heeft een ringbaan van 250 m en een ijshockeyvloer plus 3 curlingbanen. 2 Inline-skaten is schaatsen op wieltjes voor prestatiegerichte schaatsers buiten het ijssport seizoen. jç Grontmij Pagina 5 van 21

32 Bezoekprognose De kunstijsbaan in Nijmegen (Triavium) heeft een 333 m ringbaan, een ijshockeybaan, plus een klein recreatiebaan(tje). Het Triavium is in dit geval wel de meest vergelijkbare ijshal wat betreft de (ijs)voorzieningen. Tabel 1 Overzicht historisch bezoek Referentie ijsbanen Dordrecht onbepaald Zoetermeer volgt volgt Nijmegen volgt Leeuwarden Toelichting op tabel 1 De bezoekaantallen verschillen onderling weliswaar, maar illustreren de verwachtingen voor een nieuwe ijshal in Leeuwarden. De bezoekaantallen zijn totalen van recreatief en vereni gingsbezoek en overig (schaats)bezoek, uitgezonderd het wedstrijdpubliek bij ijshockeywed strijden en evenementen. Deze aantallen dienen voorlopig als referentiekader. Het bezoek gerelateerd aan het verzorgingsgebied Het bezoek uit tabel 1 krijgt meer betekenis als dat aantal in relatie staat tot het aantal inwoners van het verzorgingsgebied. Om die vergelijking te trekken is een overzicht opgesteld van het aantal inwoners per verzorgingsgebied per ijshal. Het aantal inwoners van elk stadsgewest is opgebouwd uit inwoners volgens postcodegegevens van het verstedelijkte gebied. Voor het stadsgewest Leeuwarden zijn dat de inwoners van de stad Leeuwarden (95.000), plus de inwo ners van de gemeente Leeuwarderadeel (10.000). Dit aantal vormt het primaire verzorgingsge bied 3. Q Tabel 2 bezoek in relatie tot verzorgingsgebied Referentie ijsbanen gemiddeidbezoek inwoners stadsgewest inwoners verzorgingsgebied -- Dordrecht Zoetermeer Nijmegen Leeuwarden bestaande ijsbaan Toelichting op tabel 2 De aantallen in de kolom gemiddeld bezoek zijn ontstaan uit het rekenkundige gemiddelde van het aantal bezoeken per seizoen per ijshal over achterliggende seizoenen sinds Het bezoek is een optelling van het schaatsend bezoek (recreatie + verenigingen + instructie). Dordrecht heeft per 2010 een nieuwe ijshal. Het nieuwe verzorgingsgebied is een aanname. 1.4 Inleiding op de bezoekprognose Voor de prognose van het toekomstige bezoek van de nieuwe ijshal in Leeuwarden is het relevant om de gegevens van de meest vergelijkbare ijshal (Triavium) paraat te hebben als con trole-instrument. In dat verband zijn de bezoeken uit het verleden ontrafeld en verdeeld in be zoek per ijsvloer. Tabel 3 toont dat het recreatieve bezoek van Triavium gemiddeld per jaar is geweest over de achterliggende 6 jaar. Dat is een hoog gemiddelde, want de meeste 400 m ijsbanen halen die aantallen nog niet. Dit hoge gemiddelde is inclusief een verloren seizoen ( ) vanwege de gesloten ringbaan door brandschade. Ondanks deze hoge gemiddelden recreatieve schaatsers en het grotere aantal inwoners van het verzorgingsgebied, is Triavium als referentiekader wel interessant voor de bezoekprognose voor de nieuwe ijshal in Leeuwarden. Het hoge gemiddelde bezoek ontstaat namelijk vooral door studenten. Als deze (studenten)situatie van Triavium wordt vergeleken met het historische bezoek van de ijshal in Leeuwarden, ontstaat het volgende beeld. Gemiddeld genomen trekt de ijshal in Leeuwarden ruim bezoeken per jaar met inbegrip van bezoeken voor het schoolschaatsen. Zie het blauw gemarkeerde gebied op kaart 1 (primair verzorgingsgebied) jç Grontmij Pagina6van2l