INHOUD INHOUD 2 VOORWOORD 3 MEDEWERKERS 5 LEDEN 7 AMBASSADEUR EN ADVISEURS 10 NATIONALE CONTACTEN 11 INTERNATIONALE CONTACTEN 12

Transcriptie

1

2 INHOUD INHOUD 2 VOORWOORD 3 MEDEWERKERS 5 LEDEN 7 AMBASSADEUR EN ADVISEURS 10 NATIONALE CONTACTEN 11 INTERNATIONALE CONTACTEN 12 OPLEIDING EN TRAINING 15 REGIOCONTACTEN 17 PR 18 LANDELIJKE SPEELOTHEKENDAG 20 LANDELIJKE ACTIVITEITEN MET EN DOOR DE LEDEN 24 SPEELOTHEKEN EN DE BELASTINGDIENST 27 FINANCIEEL JAARVERSLAG Jaarverslag 2012 Pagina 2 van 28

3 VOORWOORD Voor u ligt het jaarverslag van de Vereniging Speelotheken Nederland over het jaar De Vereniging Speelotheken Nederland is in 2003 opgericht met als doel een centraal aanspreekpunt te willen zijn voor de leden, informatie over en aan speelotheken te verschaffen en nationale en internationale contacten te onderhouden. In 2013 is het dus 10 jaar geleden dat de vereniging opgericht werd. Veertig jaar geleden startten de eerste speelotheken op in Nederland. Al met al dus reden tot vreugde in dit jubileumjaar. We mogen nu echter niet onderuit gaan zitten en alleen maar terugkijken. We blijven vooruitzien en alert op de ontwikkelingen in de maatschappij die van positieve of negatieve invloed kunnen zijn voor onze leden. Vanuit de hoofddoelen van het beleidsplan heeft de vereniging zich eind 2011 een doel gesteld: De meerwaarde van een speelotheek in de wijk duidelijk maken voor beleidsmakers én de doelgroep Hoe hebben we dat willen bereiken? Door positieve beeldvorming - Aanreiken en uitwerken van jaarthema Spelen moet echt=kinderrecht gun ieder kind een speelotheek! - Organiseren van de Week van de Speelotheek, speelotheek van het jaarverkiezing - Een boekje samenstellen met 10 succesverhalen van speelotheken Door de betrokkenheid bij speelotheken vergroten - Meer informatie beschikbaar te stellen via website - Intensiever contact onderhouden zodat signalen eerder worden opgemerkt Door medewerkers te enthousiasmeren en toe te rusten - Deskundigheidsbevordering aanbieden via Opleiding en Training - Organiseren van excursies naar speelgoedleveranciers Voorwaarde voor slagen van deze doelen was een grote inzet van mensen die het belang van speelotheken op het oog hebben Jaarverslag 2012 Pagina 3 van 28

4 De medewerkers van de vereniging hebben zich ook dit jaar weer belangeloos ingezet om er voor te zorgen dat speelotheken kunnen doen waar ze goed in zijn: Kinderen laten spelen met speelgoed dat bij hun ontwikkeling past. We hopen dan ook dat onze leden tevreden zijn over onze inzet en de behaalde resultaten, maar wensen ook dat waar nodig opbouwende kritiek gegeven zal worden waardoor onze koers gericht blijft op de wensen van de leden Voor 2013 stellen we ons o.a. ten doel nog beter in te kunnen springen op hulpvragen van leden, meer leden te werven, het voorzitterschap van de vereniging in goede handen over te dragen, meer zichtbaar te zijn in de media en te werken aan een sterkere verankering van speelotheken in de samenleving zodat zij, beleidsmedewerkers en overkoepelende organisaties zich nog sterker bewust worden van hun bestaansrecht. Het bestuur: Tineke Kuivenhoven, voorzitter Teun Praasterink, penningmeester Annelies Kooij, secretaris Hilly van den Brink, bestuurslid José van der Zwan, bestuurslid SPEELOTHEKEN BRENGEN SPEL EN SPEELGOED TOT LEVEN Wij zeggen dan ook: LEEN GOED, SPEEL GOED en kom ook voor informatie over spelen en speelgoed naar de speelotheek! Jaarverslag 2012 Pagina 4 van 28

5 MEDEWERKERS ORGANIGRAM begin 2012 OVERLEGSTRUCTUUR De bestuursleden hebben acht keer live vergaderd, drie keer via Skype en veelvuldig overleg gepleegd via en telefoon. Stafleden ondersteunen het bestuur op gebied van PR en communicatie, redactioneel werk en Opleiding en Training. Het bestuur kan een beroep doen op de ambassadeur en adviseurs voor raad. Enkele regiocontactpersonen onderhouden de contacten met de speelotheken in de regio en organiseren twee maal per jaar een bijeenkomst voor die leden. Twee keer per jaar ontmoeten zij elkaar voor werkoverleg en inspiratie. Jaarverslag 2012 Pagina 5 van 28

6 MUTATIES EN PORTEFEUILLEVERDELING Het bestuur is na de Landelijke Speelothekendag gestart met 5 personen, ondersteund door 2 stafleden en 5 regiocontactpersonen. Eef den Otter nam deel aan enkele bestuursvergaderingen in 2012 maar heeft moeten besluiten wegens nieuwe werkzaamheden niet in het bestuur zitting te zullen nemen. Zij is nog wel regiocontact voor Utrecht en aanspreekpunt voor de regiocontactpersonen. José van der Zwan heeft zich als bestuurslid vol energie op de ledencontacten én leverancierscontacten gestort. Daarmee nam ze een deel van de secretariaatsportefeuille op zich en een deel van de PR portefeuille. Ook de nieuwsbrief is van haar hand. Het bestuursleden prijzen zich gelukkig met de ondersteuning die ze ondervinden van verschillende stafleden. José wordt bijvoorbeeld in het werk voor de nieuwsbrief ondersteund door staflid Petra Steffens. Margot Tacken is begonnen als stafmedewerker voor PR en communicatie en daarmee de rechterhand van Tineke Kuivenhoven. Thea van Dijk heeft Hilly van den Brink van februari tot december ondersteund in administratieve taken voor Opleiding en Training. Ingrid Rense is de contactpersoon geworden voor alle speelotheken die uitlenen aan mensen met een beperking. Marian Bruijnzeels en Roos Oudekerk hebben hun werkzaamheden taak als regiocontactpersoon van respectievelijk Zuid-Holland zuid en Friesland/ Groningen opgegeven. Valerie Verkaart is bereid gevonden Facebook op te zetten Irma van Dijk is jaarlijks nauw betrokken bij de organisatie van de Landelijke Speelothekendag Herschikking van functies heeft niet plaatsgevonden. Wel is er een grote verandering aanstaande wegens het verstrijken van de tweede zittingstermijn van voorzitter Tineke Kuivenhoven. Zij zal in de loop van 2013 de voorzittershamer overdragen aan een nieuwe voorzitter. Voor deze vacature is een advertentie verspreid onder de leden en via de contacten van onze adviseurs. Tineke blijft gelukkig wel actief binnen het bestuur op het gebied van PR en Internationale contacten! Foto: overleg in de Meern over totstandkoming van het boek Zo kan het ook! met Betsie van Dort (vormgeefster), Petra Steffens (eindredactie), Margot Tacken (interviews), Tineke Kuivenhoven (fotografie) en Annelies Kooij (projectleiding) de foto is genomen door Irma van Dijk Jaarverslag 2012 Pagina 6 van 28

7 ORGANIGRAM 2013 LEDEN LEDENADMINISTRATIE In 2012 veel tijd en aandacht besteed aan acquisitie: het actief benaderen van niet-leden. Dit door het hernieuwd opzetten van een adequaat niet-ledenbestand. Dit bestand moet in 2013 nog verder vorm krijgen en bijgewerkt worden. Achterhalen van onbekende speelotheken en niet-leden door uitgebreide google alerts. Niet-leden benaderen voor een lidmaatschap en VSN onder de aandacht brengen via google alerts, directe actie, en de niet-ledenlijst, ca, 3x per jaar een totale mailing. In het eerste kwartaal zal het gehele niet-leden bestand geplaatst worden op de website. Per 31 december 2012 zijn er 167 speelotheken lid van de VSN en staan er 199 speelotheken op de niet-ledenlijst, hiervan zijn er echter 32 dubieus waarmee het aantal speelotheken in Nederland welke geen lid zijn van de VSN komt op 167. Hiermee komt het aantal speelotheken in Nederland wat bij ons bekend is op 334 met een uitloop naar 366 speelotheken. Jaarverslag 2012 Pagina 7 van 28

8 2 e kwartaal 2012 gestart met het opvragen en invoeren van de oprichtingsdata van de speelotheken. Van ongeveer 75% van de leden inmiddels de datum ontvangen. Jubilerende speelotheken ontvangen een kaartje van het bestuur. Indien zij een uitnodiging voor het jubileum sturen tracht een van de bestuursleden hieraan gehoor te geven. CIJFERS Provincie Leden Aanmeldingen Opzeggingen Opgeheven Niet-leden schatting Gelderland Noord-Holland Overijssel Utrecht Friesland Zuid-Holland Noord-Brabant Drenthe Groningen Flevoland 2 Zeeland 1 8 Limburg 5 21 TOTAAL Hoewel het aantal aanmeldingen is verdubbeld is het ledenaantal teruggelopen. Deels komt dit door een lichte verhoging van het aantal opzeggingen maar het grootste deel wordt veroorzaakt doordat er meer speelotheken hun deuren hebben moeten sluiten door te weinig vrijwilligers, door financiële moeilijkheden of door huisvestingsproblemen. SIGNALEN Speelotheken blijven in zwaar weer zitten. Dit blijkt door de meldingen van opheffingen van speelotheken en uit de gesprekken die we voeren tijdens (regio)bijeenkomsten. Enkele redenen van zorg die genoemd worden: teruglopende motivatie van vrijwilligers, hierdoor steeds minder vrijwilligers beschikbaar teruglopende ledenaantallen kortingen op of geheel stopzetten van subsidies Jaarverslag 2012 Pagina 8 van 28

9 minder ondersteuning door beroepskrachten van bijvoorbeeld welzijnsorganisaties, ouder- en kindcentra of centra voor jeugd en gezin MOGELIJKE OORZAKEN Gemeenten moeten bezuinigen en doen dat door subsidies in te krimpen en te korten op begeleidingsuren van welzijnsorganisaties De intentie van vrijwilligers is veranderd; mensen willen naast hun werk liever een afgeronde taak dan een baan zoals het leiden van een speelotheek, hierdoor is bij verschillende speelotheken een verzwakking van de organisatie te zien. Voor steeds meer ouders/opvoeders is een speelotheek een faciliteit waar je voor betaalt en derhalve iets van mag verwachten en niet een plek waar je ook vrijwilligers kan verrichten Meer ouders zijn meer gaan werken en hebben minder tijd om met hun kinderen de speelotheek te bezoeken, om dezelfde reden is de speeltijd van kinderen thuis ook verminderd; kinderen spelen meer georganiseerd bij kinderopvang en buitenschoolse activiteiten OPLOSSINGEN We kunnen de speelotheken wijzen op de kansen die andere speelotheken hebben aangegrepen. Vaak is de negatieve spiraal al te ver gedraaid voordat de Vereniging Speelotheken Nederland de signalen opvangt. Speelotheken in de knel zijn geneigd om dicht bij zichzelf een oplossing te zoeken. Een kijkje in andermans keuken kan juist een positieve boost geven aan het bestuur of aankomende bestuursleden. Vroegtijdig aan de bel trekken door het opzoeken van de publiciteit, naar buiten treden als een belangrijk orgaan rondom de ontwikkeling van kinderen. POSITIEVE SIGNALEN Welke positieve signalen vangen we ook op? Deze kunnen als voorbeeld Foto: Seelotheek de Schatkist op 15 december in Kapelle: 30 jaar! dienen voor speelotheken om weer een positieve impuls te geven. Veel speelotheken vieren hun lustrum Speelotheken organiseren activiteiten om extra inkomsten te genereren zoals speelgoedbeurzen en spelmiddagen. Er worden weer nieuwe speelotheken opgericht of doorgestart (Kom erbij in Alphen aan de Rijn, Speeloké in Delft, Speelstad in Stad aan t Haringvliet, de Mussen in de Schilderswijk van Den Haag en enkele binnen Centra voor Jeugd en Gezin!) Jaarverslag 2012 Pagina 9 van 28

10 Speelotheken weten zich te verankeren in het welzijnswerk door o.a. ouder- en kindochtenden te organiseren en betrekkingen op te bouwen met bijvoorbeeld het opvoedbureau Speelotheken gaan samenwerkingsverbanden aan met bijvoorbeeld een Centrum voor Jeugd en Gezin, een Bibliotheken of een Brede School door onder andere het gezamenlijk organiseren van activiteiten De media wordt veelvuldig opgezocht en er wordt steeds meer gebruik gemaakt van social media zoals Hyves en Facebook Doel/missie voor 2013 is om het jaar af te sluiten met 190 leden. Nieuw in 2013 zal zijn om niet-leden meer bij de VSN te betrekken door ook hen tussentijdse nieuwsflitsen te sturen. Deze nieuwsflitsen zullen maandelijks naar leden gaan en 1x per kwartaal naar niet-leden. Op deze manier hopen we leden te binden en niet-leden binnen te halen. Doel van de nieuwsflitsen is tevens het triggeren van speelotheken om in te loggen op de website, voor leden toegankelijk, voor niet-leden niet. AMBASSADEUR EN ADVISEURS PLEITBEZORGER Foto: sterk speelotheekwerk in Delft bij Speeloké Adviseur Marianne de Valck heeft ook in 2012 waar mogelijk het belang van speelotheken uitgedragen. Op allerlei mogelijke manieren laat zij het positieve geluid over speelotheken horen. Voor de nieuwsbrief schrijft de ambassadeur een column. Via LinkedIn en in contacten met Speelorganisaties bijvoorbeeld, maar ook tijdens de KindVak hebben we gezien hoe ze vakmensen weet te boeien door te vertellen over de kansen voor organisaties met het betrekken van een speelotheek binnen de organisatie. ADVISEURS Naast Marianne de Valck mag de Vereniging Speelotheken Nederland zich verheugen in het welwillend meedenken van diverse adviseurs. Dit jaar is er geen speciale bijeenkomst georganiseerd met hen, maar hebben we wel zo nu en dan raad gevraagd bij voorkomende vraagstukken. Voor juridische zaken kunnen we bijvoorbeeld een beroep doen op Henk Kasbergen, oud-directeur van Jantje Beton. Vorig jaar is het erbij ingeschoten, maar dit jaar konden we gelukkig weer een overleg met onze adviseurs organiseren: Sigrid Mulder, Henk Kasbergen, Froukje Hajer, (Bert Fransen en Roel de Groot waren helaas niet aanwezig) Uiteraard is het college op de hoogte gebracht van alle ontwikkelingen van de Vereniging Speelotheken Nederland. Door hun deskundige bril bekeken zijn op- en aanmerkingen altijd welkom. Ook m.b.t. het jubileumboekje zijn er zinvolle tips en aanbevelingen gedaan. Jaarverslag 2012 Pagina 10 van 28

11 NATIONALE CONTACTEN NETWERK RUIMTE VOOR DE JEUGD Tijdens de bijeenkomsten van het Netwerk Ruimte voor de Jeugd (5 keer per jaar) wisselt de Vereniging Speelotheken Nederland ervaringen uit met andere disciplines die zich bezighouden met zowel de figuurlijke als letterlijke speelruimte voor de jeugd. Veel organisaties houden zich vooral bezig met buitenspelen (Jantje Beton, Scouting, speeltuinen). De missie van de VSN sluit goed aan bij dit netwerk, zodat het binnenspelen ook aandacht krijgt. Het netwerk heeft een rapportage verzorgd voor de rechten van het kind. Het Recht op Spelen is een belangrijk onderdeel van het Kinderrechtenverdrag. Het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties heeft dat op 1 februari 2013 benadrukt in een officiële verklaring ( General Comment ). Het Recht op Spelen is vastgelegd in artikel 31 van het Kinderrechtenverdrag, maar kreeg tot nu toe vaak weinig aandacht. Het Kinderrechtencomité wil daar nu verandering in brengen. In de verklaring benadrukt het comité het belang van artikel 31. Het Kinderrechtenverdrag is ondertekend door alle landen die lid zijn van de Verenigde Naties, met uitzondering van de VS en Somalië. Het verdrag biedt een juridisch kader om de beleidsaandacht voor het belang van ruimte, spel, participatie en vrije tijd te stimuleren. De International Play Association (IPA) heeft verheugd gereageerd. IPA heeft zich er jarenlang voor ingezet om het Recht van Spelen hoger op de agenda te krijgen. Ook Ruimte voor de Jeugd is erg blij met de verklaring van de Verenigde Naties. Ons Netwerk deed via de deelnemers jarenlang mee aan het Kinderrechtencollectief. Ook geven wij elke vijf jaar input voor de NGO-rapportage, die door de kinderrechtencoalitie wordt opgesteld. De afgelopen periode zijn wij betrokken geweest bij het project van IPA International met betrekking tot de realisatie van het General Comment. Ook andere onderwerpen krijgen de aandacht binnen dit netwerk, zoals uitdaging en veiligheid, de buitenspeeldag, wetgeving, gemeentelijke procedures e.d. Ook wordt er 1 x per jaar een excursie georganiseerd. Voor meer informatie: Naast het onderhouden van de contacten met het bovenstaande netwerk willen we aan de hand van het beleidsplan en nadere inzichten de contacten met binnenlandse netwerken verstevigen. Te denken valt aan Scouting Nederland en de VNG. Mogelijk zal de nieuwe voorzitter zich op het aangaan en de invulling van deze contacten richten. Jaarverslag 2012 Pagina 11 van 28

12 INTERNATIONALE CONTACTEN ETL Tijdens de jaarlijkse ETL meeting van de Europese groep Toy Libraries in april 2012 in Istanbul is Nederland weer goed op de kaart gezet. Binnen europa blijkt de Vereniging Speelotheken Nederland een voorbeeldfunctie te ontwikkelen voor andere landen. Er zijn veel verschillen, maar juist de overeenkomsten waarmee speelotheek-organisaties te maken hebben, bieden genoeg gespreksstof. Engeland, Portugal, Italië, Zwitserland, België (Vlaamse gedeelte en Wallonië) Denemarken, Frankrijk, Griekenland en Nederland waren vertegenwoordigd. De Vereniging Speelotheken Nederland heeft de nieuwe speelgoedschijf ingebracht en samen is deze vertaald in het engels. Ook zijn de algemeen geldende competenties voor Toy Librarians ondertekend. Er is een discussie ontstaan over het nut van deze meetings. Vooral van belang blijft het uitwisselen van ervaringen, ideeën opdoen, spiegeling en waardering. Bovendien blijkt het versterken van het imago voor alle landen belangrijk. Deel uitmaken van een Europese groep laat zien dat breed denken aandacht heeft. Ook wordt de World Playday door alle landen die deel uitmaken van het netwerk gedragen en ondersteund door activiteiten. Naast 2 dagen vergaderen is er een speelgoedmuseum bezocht en een authentiek poppentheater. Info ITLA De ITLA is de internationale organisatie voor Toy Libraries. De VSN is lid van deze organisatie en heeft een inlogcode. De ITLA zet zich wereldwijd in om het belang van spelen en speelotheken aan te tonen. Verschillende continentale groepen zijn binnen de ITLA vertegenwoordigd, de Europese, Amerikaanse, Zuid-Afrikaanse,Aziatische en Australische groep. Enkele bestuursleden van de ITLA maken ook deel uit van de Europese groep. De ITLA heeft ook nauwe contacten met de IPA. De Vereniging Speelotheken Nederland is lid van de ITLA, heeft daarmee via een inlogcode en wachtwoord toegang tot het intranet van de website In mei bezoeken twee bestuursleden de ETL meeting in Denemarken, welke vooral in het teken zal staan van speelotheken die uitlenen aan mensen met een beperking. Jaarverslag 2012 Pagina 12 van 28

13 INFORMATIEVOORZIENING LEDEN JAARTHEMA Elke jaar initieert de Vereniging Speelotheken Nederland een jaarthema. Het jaarthema motiveert de leden zich te profileren. Dit jaarthema wordt gekozen uit de kwaliteitskaart die dient om de leden te inspireren. Thema van 2012 was Spelen moet echt=kinderrecht Gun ieder kind een speelotheek! Dit thema werd gepresenteerd tijdens de ALV door Froukje Hajer van Kind, Spel en Ruimte. Zij gaf ook een workshop over dit onderwerp. Het thema dient als kapstok voor allerlei activiteiten, bijvoorbeeld om de Week van de Speelotheek te promoten, maar ook voor de verkiezing van Speelotheek van het jaar. De Vereniging Speelotheken Nederland bood de leden informatie via het intranet, de nieuwsbrieven en tussentijdse mailing. NIEUWSBRIEVEN In 2012 zijn er net als in voorgaande jaren 5 nieuwsbrieven en een themanieuwsbrief verschenen. Het themanummer had dit jaar als onderwerp Zet je speelgoed in de etalage ter afsluiting van het jaarthema. Vanuit de redactie is gestreefd naar een vermindering van het aantal bladzijden door onder andere nog meer gebruik te maken van doorlink mogelijkheden naar artikelen en websites. Echter doordat we meer advertenties hadden en er meer rubrieken zijn gekomen is dit slechts gedeeltelijk gelukt. In de loop van het jaar zijn de volgende (sub)rubrieken toegevoegd aan de nieuwsbrief: Speelotheken nieuws, Gespot website VSN en Gespot overige. Daarnaast heeft de rubriek Bestuur vaste vormen aangenomen met in elk nummer nieuws van alle bestuursleden: voorzitter, Training & opleidingen, Secretariaat, Penningmeester en ledenadministratie. De rubriek in het volgende nummer is komen te vervallen. De nieuwsbrief wordt verspreid onder alle leden, welke geheel vrij zijn om deze weer te verspreiden onder hun medewerkers en leden, graag zelfs! Daarnaast gaat de nieuwsbrief naar het bestuur, het college van advies en alle leveranciers waarmee de VSN kortingsafspraken heeft gemaakt ten behoeve van haar leden. De nieuwsbrief mag vrij verder verspreid worden. WEBSITE en INTRANET De website bestaat uit twee delen; een openbare site en een intranet. Leden kunnen inloggen met hun lidnummer en een verkregen wachtwoord. Op het intranet kunnen de leden zelf hun basisgegevens actueel houden. Ook is de Vereniging Speelotheken Nederland geïnteresseerd in aanvullende gegevens zoals de doelgroep waarvoor de speelotheek bedoeld is, de wijze waarop de speelotheek gefinancierd wordt en extra activiteiten die georganiseerd worden. Deze gegevens kunnen door de Vereniging Speelotheken Nederland gebruikt worden in de contacten met o.a. de gemeenten. Het hele jaar door worden er kleine verbeteringen aangebracht aan de website, bijvoorbeeld de toevoeging van de aanduiding of een speelotheek spelmateriaal uitleent aan kinderen met een beperking. Jaarverslag 2012 Pagina 13 van 28

14 DOWNLOADS In 2012 heeft het bestuur veel nieuwe informatie gepubliceerd op het intranet. - Verslaglegging van de Landelijke Speelothekendag Informatie over het jaarthema - Informatie over en ten behoeve van de voorbereiding van de Week van de Speelotheek - Modellen van reglementen e.d. - Veel achtergrondinformatie en deskundigheidsbevordering over de speelgoedschijf, spelontwikkeling en passend speelgoed - Leverancierslijst met kortingsregeling - Informatie over Training en Opleiding met o.a. omschrijvingen van diverse modules - Gepubliceerde artikelen waarin speelotheken onder de aandacht gebracht worden - Handboek opstarten en besturen van een speelotheek - Praktische informatie over het organiseren van activiteiten naast de uitleen (met dank aan de speelotheek van het jaar, Harlekino!) - Vergelijkend onderzoek softwarepakketten t.b.v. de uitleenadministratie van speelotheken - Afspraken over het uitlenen van games - Bestelformulier voor een startpakket over kinderrechten - Nieuwsbrieven van de ETL en ITLA E-BOEK OPSTARTEN EN BESTUREN VAN EEN SPEELOTHEEK Het handboek Opstarten en besturen van een speelotheek, een oorspronkelijke uitgave van Stichting Speelotheek Nederland, omgebouwd tot e-boek door Jef Jacobs, is in 2012 door Petra tekst&taal herzien op feiten en tekst. Daarna heeft het bestuur waar mogelijk aanvullende bijlagen toegevoegd en is het bestand door Martijn van de Beek overgezet in een e-boek. De hoofdstukken en bijlagen zijn ook als pdf s gepubliceerd op het intranet. Belangstellenden kunnen zich voor 5 euro als sympathisant van de Vereniging Speelotheken Nederland aanmelden op de website. Ze ontvangen daarvoor het e-boek en een jaar lang informatieve mail. Webbouwer Arocom ICT heeft opdracht gekregen het handboek te integreren in de website en toegankelijk te maken met inlogcode en wachtwoord. PUBLICATIE SPEELGOEDSCHIJF De speelgoedschijf is bedoeld als instrument waarmee speelotheken hun spelmateriaal op locatie kunnen indelen in de kasten. Jaarverslag 2012 Pagina 14 van 28

15 Deze indeling is gebaseerd op een ontwikkelingsgebied dat gestimuleerd wordt wanneer er met het materiaal gespeeld wordt. Bijzonder belangrijk is de achtergrondinformatie die bij de speelgoedschijf is gepubliceerd. Daarin wordt uitgelegd op welke verschillende manieren we tegen speelgoed en spel aan kunnen kijken. Deze invalshoeken laat de Vereniging Speelotheken Nederland naast elkaar bestaan. Ze spreken elkaar niet tegen maar vullen elkaar aan. De speelgoedschijf is geen wetenschappelijk instrument maar een leidraad We stellen ons ten doel de nieuwsbrief te ontwikkelen naar een kwartaalblad met een voorkant met uitstraling. In 2013 willen wij de nieuwsbrief nog meer gaan gebruiken om de leden aan te moedigen in te loggen op de website van de VSN door o.a. forumvraagstukken aan de orde te stellen en een stelling bekend te maken welke via de website beantwoord kan worden. De rubriek Gespot website VSN zal nog meer gebruikt gaan worden om alle nieuwe documenten en ander nieuws onder de aandacht te brengen om hiermee ruimte in de nieuwsbrief te besparen. De website wordt geactualiseerd wat opmaak betreft en ook binnen het budget van het jaarcontract waar mogelijk verbeterd met zoekfunctie, poll, afbeeldingenbanner, invoegen van formulieren tbv inschrijving trainingen en aanvragen van het elektronische handboek Het opstarten van een speelotheek. Verder zullen we alle jaarlijkse activiteiten weer organiseren. OPLEIDING EN TRAINING DOEL Door middel van het aanbieden van trainingsmodules speelotheekmedewerkers professionele bagage geven zodat zij gericht de ouders en kinderen kunnen adviseren in de speelmateriaal keuze en weten wanneer ze ouders doorverwijzen en naar wie. Kennis hebben van hetgeen hun speelotheek binnenkomt en adequaat kunnen reageren op informatievragen. De speelotheekmedewerker is in staat om de verkregen kennis op gerichte wijze uit- en over te dragen conform het beleidsplan van de VSN ende daarbij behorende kwaliteitskaart. MEDEWERKERS De werkgroep bestaande uit Eef den Otter en Hilly van den Brink is in de eerste helft van het jaar 4 keer bij elkaar geweest. Helaas is Eef om persoonlijk reden gestopt per september Thea van Dijk heeft de uitnodigingen en aanmeldingen verzorgd via bureauopleidingen Petra Steffens heeft de teksten geschreven voor de modules. Jaarverslag 2012 Pagina 15 van 28

16 MATERIALEN Beamer en projectiescherm aangeschaft en 100 mappen voor deelnemende speelotheken waarin de readers verzameld kunnen worden. MODULES 3 x Drukke kinderen en spel Rotterdam geannuleerd/ Raamsdonkveer geannuleerd/ Veenendaal 10 deelnemers 1x allochtone kinderen en spel Amersfoort 20 deelnemers 3x leren adviseren Assen geannuleerd / Veenendaal 14 / Raamsdonkveer 17 deelnemers 1x autisme en spel Meppel geannuleerd Gemiddelde deelname per module in 2011:17.2 personen, in 2012:15.2 ACTIVITEITEN VAN DE WERKGROEP Keuze modules / pilots gepland. Contact met deskundigen onderhouden die de betreffende modules hebben ontwikkeld. Begeleiding van Stagiaire Pedagogiek bij de ontwikkeling van de module allochtone kinderen en spel. Via de nieuwsbrief de leden informeren over de activiteiten van opleiding en training. Automatiseren van de aanvragen. Oranjefonds aanvraag gedaan en contact onderhouden RESULTATEN VAN DE PILOTS Oranje Fonds aanvraag is toegewezen! EVALUATIES Over het algemeen was men tevreden, een enkeling had meer diepgang verwacht. PLANNEN VOOR 2013 Speelotheken voorzien van studiemap om de collega-medewerkers te informeren. Modules bijstellen n.a.v. de evaluaties Overstap maken naar Train-de-trainer-modules. Meerjarenplan aanpassen Jaarverslag 2012 Pagina 16 van 28

17 REGIOCONTACTEN Dit jaar zijn er minder bijeenkomsten georganiseerd dan voorgaande jaren. De oorzaak hiervan ligt in een teruglopend aantal regiocontactpersonen én vermindering van reacties op uitnodigingen die verzonden worden. Daardoor moesten enkele geplande bijeenkomsten geannuleerd worden, zowel in Noord-Brabant als in Friesland. REGIOCONTACTPERSONEN Friesland en Groningen Drenthe Utrecht en Flevoland Noord-Brabant west Zuid-Holland Zuid-Holland zuid REGIOBIJEENKOMSTEN Roos Oudekerk; gestopt per 1 november Lammie Post Eef den Otter Karin van Steen Annelies Kooij (ad interim) Marian Bruijnzeels; gestopt per 1 juli Datum Regio Plaats Thema Resultaat 17 april Utr Soest Werving, conflicten en 10 speelotheken, 20 personen, veel uitwisseling over de onderwerpen. 24 april Z-H Berkel en Rodenrijs Financiën en speelgoed 10 speelotheken, 21 personen; zeer informatief 9 oktober Z-H Lekkerkerk Werven van medewerkers 6 speelotheken, 10 personen; prachtige locatie bekeken WERKOVERLEG EN SCHOLING Twee keer zijn de regiocontactpersonen bij elkaar geweest in Amersfoort, te weten op 18 maart en op 9 september. Op 9 maart hebben de regiocontactpersonen de laatste vergadering onder leiding van Annelies gehouden. Op 14 september hebben bestuursleden, stafleden en regiocontactpersonen een training over spelontwikkeling gevolgd die gegeven werd door Wilna van den Heuvel. We namen passend afscheid van Eef als staflid O&T en bestuurslid ad interim. s Avonds hebben we met elkaar de koers van de vereniging besproken en het jaarthema voor 2013 voorbereid. Jaarverslag 2012 Pagina 17 van 28

18 STERKE PUNTEN In de diverse regio s valt het enthousiasme op van de speelotheken die naar de regiobijeenkomsten komen. De opkomst is wisselend, maar de uitwisseling van ervaringen groot. De onderwerpen worden goed uitgediept, vaak komen er positieve reacties op. De regiocontactpersonen zijn steeds beter in staat om aantrekkelijke uitnodigingen, programma s en werkvormen aan te bieden. De verslagen zijn een bron van informatie, vooral die verslagen waarin verwezen wordt naar diverse websites waar meer te leren valt. Foto s: Regiobijeenkomst bij Speelotheek de Knikkerpot in Lekkerkerk: gevestigd in een gloednieuw Kindcentrum TOEKOMST Continuïteit in de regio s van groot belang. De speelotheken moeten er op kunnen rekenen dat er regelmatig een bijeenkomst wordt georganiseerd. Als het regiowerk gewaardeerd wordt zullen ook meer speelotheken hun verantwoordelijkheid moeten nemen en initiatief tonen tot het organiseren van een regiobijeenkomst, bijgestaan door een medewerker van de Vereniging Speelotheken Nederland. Bezinning op het regiowerk is een agendapunt voor het contactmoment en daarna. Actieve werving van regiocontactpersonen kan alleen dan plaatsvinden als het inwerken en de begeleiding van deze medewerkers gewaarborgd is. Als de coördinatie van het regiowerk weer opgepakt kan worden door een nieuwe medewerker kan dit een positieve impuls geven aan het regiowerk. PR LEVERANCIERS In 2012 hebben we veel acquisitie verricht onder de leveranciers wat er toe geresulteerd heeft dat er per 31 december 2012 met 9 leveranciers reeds een sponsorcontract is afgesloten voor leveranciers hebben hun contract beëindigd per 31 december 2012, daarentegen zijn er in de loop van het jaar 6 nieuwe sponsors bijgekomen, met 2 leveranciers zijn de gesprekken in een afrondende fase. De verwachting is dat ook zij in 2013 de VSN zullen gaan sponsoren. Met 1 leverancier is geen sponsorcontract afgesloten maar een spaarregeling voor de speelotheken, dit levert de VSN geen inkomsten op. Er zijn met 36 leveranciers kortingsafspraken gemaakt, inclusief het eerder genoemde spaarplan bij een leverancier. Jaarverslag 2012 Pagina 18 van 28

19 Het streven is om in 2013 het aantal leveranciers die ons sponsoren uit te breiden naar 15 en het aantal leveranciers met een kortingsafspraak naar 45, hierbij zal verder gekeken worden dan alleen naar speelgoedleveranciers. Er zal contact gezocht met leveranciers van verpakkingsmaterialen, software en inrichting. Enerzijds kunnen we dan een zo breed mogelijk pakket aanbieden aan onze leden anderzijds hopen we hier meer inkomsten mee te genereren voor de uitvoering van activiteiten ten behoeve van de speelotheken. Alle leveranciers die op de leverancierslijst worden, waar derhalve kortingsafspraken mee gemaakt zijn, zijn leveranciers waar de VSN achter staat. Bovendien staan deze leveranciers achter speelotheken en dragen hen een warm hart toe en organiseren zij regelmatig extra acties/activiteiten voor speelotheken. BEURZEN 2012 Dit jaar heeft het bestuur ervoor gekozen geen deelnemer te zijn op beurs die waardevol zou kunnen zijn voor speelotheken. Wel zijn er enkele beurzen bezocht om o.a. de contacten met de leveranciers te versterken of nieuwe contacten te leggen. O.a. de Kindvak in s-hertogenbosch en de Supportbeurs in Utrecht. STAFLID COMMUNICATIE Het nieuwe staflid communicatie : Margot Tacken kon in 2012 direct aan de slag met het schrijven van een persbericht voor de Week van de Speelotheek. Margot is een welkome aanvulling op het team. Zij weet de doelen goed onder woorden te brengen en zij zal speelotheken op een deskundige wijze onder de aandacht brengen. Bovendien is zij in 2012 gestart met het interviewen van speelotheekmedewerkers met het oog op de totstandkoming van het Jubileumboekje: Zo kan het ook! PUBLICATIES De Katholieke Ouderorganisatie NKO publiceerde op 20 maart een artikel in hun nieuwsbrief en op hun website n.a.v. ons jaarthema Spelen moet echt= Kinderrecht Wij Jonge Ouders publiceerde in samenwerking met Speelotheek van het jaar Harlekino uit Pijnacker een artikel in het novembernummer Dagblad van het Noorden publiceerde een artikel over speelgoed en de speelotheek als oplossing voor een overschot aan speelgoed in huis De Vereniging Speelotheken Nederland heeft persberichten uitgegeven rond de Week van de Speelotheek. Jaarverslag 2012 Pagina 19 van 28

20 2013 Facebook We willen een Facebook pagina aanmaken waarop de bestuursleden info kunnen posten. Dit is een Like-pagina; speelotheken en belangstellenden kunnen ons liken en daarmee onze posts volgen. Een bericht sturen kan ook. Twitter Staflid Margot Tacken zal een Twitter account aanmaken waarop ze regelmatig tweets zal plaatsen. Jubileum We ontwikkelen het boekje Zo kan het ook! De kracht van de spelotheek in 10 portretten. Hierin presenteren we 10 speelotheken die elk op hun manier een deel van alle speelotheken vertegenwoordigen. Gevestigd in diverse locaties lenen ze uit aan verschillende doelgroepen en verschillen ze ook van organisatievorm. Een echt voorbeeld van Nederlands polderwerk ter inspiratie voor alle speelotheekbestuurders en -medewerkers maar zeker ook voor beleidsmakers in overkoepelende organisaties en de gemeenten. LANDELIJKE SPEELOTHEKENDAG Op 11 februari 2012 waren we te gast bij Speelotheek Ketelbinkie in Zeewolde. Locatie: Kerkelijk Centrum De Open Haven DEELNEMERS 163 personen van o.a. 41 speelotheken namen deel aan deze Landelijke Speelothekendag Speelotheken uit: Ermelo, Eindhoven, Velp, Boskoop, Arnhem, Julianadorp, Wijchen, Rotterdam, Doetinchem, Pijnacker, Hurdegaryp, Nijkerk, Veenendaal, Velserbroek, Dedemsvaart, Arnhem, Apeldoorn, Soest, Amsterdam, Huissen, Zeewolde, Hoofddorp, Hilversum, Wijk bij Duurstede, Assen, Amersfoort, Houten, Gouda, Heerhugowaard, Vleuten, Zevenbergen, Huizen, IJsselstein, Baarn, Delft, Etten-Leur, Dieren, Haren, Capelle ad IJssel, Hoogeveen en Voorschoten. Jaarverslag 2012 Pagina 20 van 28

21 ALGEMENE LEDENVERGADERING 1. Opening door voorzitter Tineke Kuivenhoven 2. Notulen algemene ledenvergadering Jaarverslag; een terugblik 4. Financieel verslag 5. Bestuursbenoeming 6. Vooruitblik op Rondvraag Zie het verslag op het intranet en de hand-out van de presentatie INLEIDING JAARTHEMA Hierna werd de Inleiding op het jaarthema 2012 verzorgd door mevr. Froukje Hajer. Ze sprak over de rechten van het kind ter inleiding op het thema: Spelen moet echt = kinderrecht : Gun ieder kind een speelotheek! INFORMATIEBEURS Van tot uur konden de bezoekers rondgaan over de Informatiemarkt/ Leveranciersbeurs Leveranciers op de beurs: Odijk houten speelgoed, Denkspellenexpert, 999 Games, Knuffelkontje, Joeppie, Toys for two hands, Boxen van Kees (opbergen), Beekwilder (etaleur), Bytewings (uitleensysteem),speelgoedadviesbureau, Gerrickens Training en Advies Deze leveranciers lieten hun materialen zien en boden dit aan voor speciale beursprijzen. De Vereniging Speelotheken Nederland had er een stand met informatie over o.a. Training en Opleiding. Vanaf 12 uur was er gelegenheid een broodje te halen bij één van de loketten. Foto boven: goedkeuring jaarplan Links: speelgoed-en informatiebeurs Jaarverslag 2012 Pagina 21 van 28

22 PRESENTATIES SPEELOTHEEK VAN HET JAAR De kandidaten voor Speelotheek van het jaar presenteerden zich in hun kraampje; een mooie afronding van het jaarthema: Zet je speelgoed in de etalage! De leden mochten zich over deze presentaties uitspreken en hun mening op een stembiljet verwoorden. Foto: de kandidaten: Ketelbinkie uit Zeewolde, De Nieuwe Nobelaer uit Etten-Leur en Harlekino uit Pijnacker. WORKSHOPS De deelnemers hadden de keuze uit 6 workshops: Meer doen met speelgoed mevr. Marianne de Valck Versterk je team dhr. Peter Gerrickens Themakisten samenstellen mevr. Eef den Otter Gebruik van nieuwe media mevr. Anja Feijen Financieel beleid dhr. Teun Praasterink Rechten van het kind mevr. Froukje Hajer Onder de links vindt u de verslagen die op het intranet zijn gepubliceerd. Jaarverslag 2012 Pagina 22 van 28

23 Foto s workshops SPEELOTHEEKBEZOEK Na de workshops staken we over naar Speelotheek Ketelbinkie in cultureel centrum de Meermin. Daar konden de deelnemers de speelotheek bezoeken en beneden onder het genot van een hapje en drankje napraten en de bekendmaking van speelotheek van het jaar afwachten. UITSLAG SPEELOTHEEK VAN HET JAAR VERKIEZING Bas-Jan de Bruin van etaleur Beekwilder gaf een toelichting op de inrichting van de diverse kraampjes. Deze beoordeling had geen invloed op de uitslag. De uiteindelijke scores: Harlekino: verslag 48 punten, bezoek 51 punten, beoordeling door speelotheken: 44 Totaal: 143 Rapportcijfer: 7,9 Ketelbinkie: verslag 48 punten, bezoek 49 punten, beoordeling door speelotheken: 39 Totaal: 136 Rapportcijfer: 7,6 De Nieuwe Nobelaer: verslag 40 punten, bezoek 53 punten, beoordeling door speelotheken: 42 Totaal: 135 Rapportcijfer: 7,5 Speelotheek Harlekino werd Speelotheek van het jaar! Jaarverslag 2012 Pagina 23 van 28

24 Foto links: overhandiging plaquette aan Speelotheek van het jaar Harlekino in Pijnacker Foto rechts: Bas-Jan de Bruin beoordeelt de inrichting van de kraampjes van de genomineerden LANDELIJKE ACTIVITEITEN MET EN DOOR DE LEDEN JANTJE BETON COLLECTE De Jantje Beton collecte is voor speelotheken een kans om actief extra inkomsten te verwerven. 50% van het opgehaalde geld is voor de eigen organisatie, de andere helft gebruikt Jantje Beton voor het realiseren van projecten zoals het aanleggen avontuurlijke en natuurlijke speeltuinen in samenwerking met kinderen uit de buurt. Deelnemers voor zover bij ons bekend: (leden en niet-leden): Wie Let Je in Fijnaart, t Stokpaardje in Julianadorp, de Wissel in Hengelo, de Vlieger in Bleiswijk, de Dobbelsteen in Ruurlo, t TREINTJE in Rijen, t Gentje in Gendt, t Brakske in Chaam, Ondersteboven in Amersfoort, t Boemeltje in Zuidlaren, Speelotheek Leusden NLDOET Verschillende speelotheken hebben in het kader van NL Doet, een initiatief van het Oranje Fonds, klussen georganiseerd waar vrijwilligers uit de samenleving zich op konden inschrijven. Deelnemers voor zover bij ons bekend: (leden en niet-leden): Speelotheek in Hoogeveen, Piggelmee in Gouda, t Boemeltreintje in Ommen, de Speelotheek in Woerden, t Seinhuis in Groningen, Speelotheek Wageningen Jaarverslag 2012 Pagina 24 van 28

25 WEEK VAN DE SPEELOTHEEK Stafmedewerker Eef den Otter heeft voor de Vereniging Speelotheken Nederland opnieuw een spel gevonden welke de speelotheken op de Buitenspeeldag of open dag in de Week van de Speelotheek konden spelen. Een poster, spelhandleiding met uitdeelboekje en stappenplan maakten deel uit van het pakket dat de leden konden gebruiken. De lay-out lag in handen van Bart Houtman. Het persbericht, geschreven door staflid communicatie, Margot Tacken, maakte het pakket compleet. Dit persbericht is verspreid onder de landelijke dagbladen en door de leden zelf gebruikt voor hun aankondiging in de plaatselijke pers. De onderstaande speelotheken hebben meegedaan met de Week van de Speelotheek: t Stokpaardje in Julianadorp (zie foto s),bij Tante Leen in Voorschoten, 't TREINTJE in Rijen, Harlekino in Pijnacker, Eemland in Amersfoort, Het Stationnetje in Heerhugowaard, Zeeburg in Amsterdam, De Wissel in Wijchen, Speelotheek in Zevenbergen, Leentje Beer in Haarlem, Nieuwe Nobelaer in Etten Leur, t Zonnetje in Zundert Pinokkio in Leiden, Speuln'derwies in Assen, De Blokkendoos in Hoofddorp, BibliotheekvanNu in Roosendaal 2013 Ook in 2013 zullen we de Week van de Speelotheek promoten en leden stimuleren activiteiten te organiseren rond bijvoorbeeld de Buitenspeeldag, 12 juni. Datum: 8 t/m 15 juni Foto s: speel het spel mee met Speelotheek t Stokpaardje in Julianadorp! Jaarverslag 2012 Pagina 25 van 28

26 EXCURSIE NAAR SPEELGOEDLEVERANCIER Het wordt inmiddels een traditie: jaarlijks organiseert de Vereniging Speelotheken Nederland een excursie voor speelotheekmedewerkers. Een mogelijkheid om met collega s op stap te gaan naar een speelotheek gerelateerd doel zoals een speelgoedleverancier. Dit jaar vond het evenement plaats op 5 oktober in Zwolle bij joeppie. 38 personen van o.a. 14 speelotheken namen deel aan deze excursie. Het ochtendprogramma bestond uit productvoorlichting en speel-date; een methode om in korte tijd veel van elkaar te leren. Na de lunch kregen de bezoekers gelegenheid zowel de winkel als het magazijn te bezoeken. Journalist in opleiding Eva Visscher schreef een verslag en we presenteren u een fotoserie. EXCURSIE DOELGROEPEN Ook voor de speelotheken die uitlenen aan mensen met een beperking wordt nu al enkele jaren een speciale dag georganiseerd. Deze speelotheken zijn vaak op een andere manier georganiseerd, bijvoorbeeld voor een instelling, en stellen ook andere eisen aan het spelmateriaal. Ontmoeting en informatie-uitwisseling speciaal over deze items wordt als prettig ervaren. Deze keer werd de excursie op 9 november gehouden bij Barry Emons in Zeeland. Verschillende beroepskrachten gaven aan voor deze excursie geen vrij te krijgen van de werkgever. Een zaterdag zou voor hen beter uitkomen. Een verslag van een deelnemer en een fotoserie. Foto: op excursie PLANNEN 2013 In het kader van het lustrumjaar organiseren we op 4 oktober een excursie naar het Oude Ambachten & Speelgoedmuseum in Barneveld, mogelijk gecombineerd met een bezoek aan Speelotheek het Scharrelkuiken in deze plaats. Het is nog niet bekend of er dit jaar een speciale ontmoetingsdag plaatsvindt voor speelotheken die uitlenen aan mensen met een beperking. Jaarverslag 2012 Pagina 26 van 28

27 SPEELOTHEKEN EN DE BELASTINGDIENST Invoeren BTW administratie bij de Speelotheken Begin 2012 werd de Vereniging Speelotheken Nederland benaderd door de belastingdienst met het verzoek medewerking te verlenen aan het collectief invoeren van de BTW administratie bij de Speelotheken van Nederland. Het bestuur heeft besloten hieraan geen medewerking te verlenen omdat de vereniging niet achter deze maatregel staat en de BTW administratie geen financieel voordeel oplevert voor de Speelotheken van Nederland, maar uitsluitend extra werk met zich mee brengt. De Vereniging Speelotheken Nederland heeft 1 Speelotheek gevonden die reeds BTW betaalde en we hebben geholpen om succesvol de BTW administratie af te schaffen. Waarschijnlijk was deze jurisprudentie voldoende voor de belastingdienst om af te zien van hun plan de BTW administratie bij de Speelotheken door te voeren. De penningmeester heeft over dit onderwerp contact gehad o.a. met Speelotheek de Bromtol in Hazerswoude en Speelotheek de Duizendpoot in Tilburg. FINANCIEEL JAARVERSLAG 2011 TOELICHTING De opbrengsten 2011 waren hoger dan begroot vanwege de contributieverhoging en een strak debiteurenbeleid. Aan de kostenkant kende vooral de jaarvergadering een flinke overbesteding, mede vanwege een hoge sprekersvergoeding. Ook de website kende hogere kosten vanwege een overlopende post van 2010 en de wisseling van web-provider eind Hierdoor verlagen we de toekomstige webkosten en hebben een onderhoudscontract voor aanpassingen op onze website. Totaal hebben we in 2011 een bescheiden verlies van 355 gemaakt. Halverwege 2011 is het penningmeesterschap overgedragen van Hilly vd Brink naar Teun Praasterink. Tijdens de komende ledenvergadering wordt Teun als penningmeester geïnstalleerd. De begroting van 2012 is vergelijkbaar met de werkelijke baten en lasten van We hebben de ontvangsten uit lidmaatschapsgelden wat voorzichtig ingezet en geen rekening gehouden met overige inkomsten. Binnen de post website hebben we geld gereserveerd voor het herschrijven van een E-book. De winst- en verliesrekening 2011 en de begroting 2012 zijn hieronder weergegeven in een spreadsheet. Foto: penningmeester Teun Praasterink presenteert de jaarcijfers over 2011 Jaarverslag 2012 Pagina 27 van 28

28 WINST EN VERLIES-REKENING omschrijving ontvangen begroting 2011 begroting 2012 omschrijving uitgegeven lidmaatschappen contributies advertentie opbrengsten rente / kosten bank account - 50 website portokosten overige opbrengsten drukwerk promotie /deelname beurzen jaarvergadering kantoorartikelen reis en vergaderkosten rente / kosten bank kosten mbt deskundigheidbevordering kosten mbt contactpersonen internationale contacten reservering congres spelen relatie-geschenken 200 fonds tbv opleiding en training opleiding en training training Marianne de Valck workshop spelontwikkeling reservering training en opleiding fonds aanvraag sot binnen instelling sot binnen instellingen begroting 2011 begroting 2012 winst / (verlies) Jaarverslag 2012 Pagina 28 van 28