Verkiezingen 2010! Wat is BHV? Vervroegde verkiezingen op 13 juni Auteur: Hugo Vanderstraeten. minderheid in de rand rond Brussel.

Transcriptie

1 Auteur: Hugo Vanderstraeten Vervroegde verkiezingen op 13 juni 2010 Op maandag 26 april 2010 bood premier Yves Leterme het ontslag van de federale regering aan aan Koning Albert II. De regering viel over het dossier Brussel- Halle-Vilvoorde (BHV). De partij Open VLD nam het niet meer dat er tegen een afgesproken datum geen oplossing was voor BHV. De partij verliet daarom de regering. De koning aanvaardde het ontslag van de regering. Wat is BHV? BHV staat voor de kieskring Brussel- Halle-Vilvoorde. Sinds 2002 is België bij verkiezingen in kieskringen verdeeld. Bijna alle kieskringen komen overeen met de provincies, maar niet BHV. De kieskring BHV ligt voor een stuk in Vlaams-Brabant (HV) in het Vlaamse gewest en voor een stuk in Brussel (B) in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Op het stembiljet van Halle-Vilvoorde staan Franstalige lijsten terwijl HV eentalig Nederlands is. Franstaligen uit De regering werd belast met het afhandelen van de lopende zaken en het organiseren van verkiezingen. Op zondag 13 juni 2010 worden in ons land vervroegde verkiezingen voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat gehouden. Brussel kunnen dus stemmen halen in Nederlandstalig gebied. Maar Vlaamse partijen kunnen geen stemmen krijgen uit Waals-Brabant. De Vlaamse partijen vinden dat oneerlijk. Ze willen daarom de kieskring BHV splitsen. Maar de Franstaligen willen daarvoor in ruil voldoende rechten voor de Franstalige minderheid in de rand rond Brussel. De Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.1

2 regeringspartijen kwamen hierover niet tot een akkoord en zo viel de regering- Leterme II. Federale verkiezingen België wordt bestuurd door het federaal parlement en de federale regering. Om de vier jaar moeten alle Belgen vanaf 18 jaar verplicht naar de stembus. Ze kiezen dan een nieuw federaal parlement. De laatste federale verkiezingen vonden plaats op 10 juni Dit betekent dat de volgende normaal in juni 2011 gehouden moesten worden. Maar door de problemen rond BHV worden ze met een jaar vervroegd. Waarom zijn er verkiezingen? In ons land leven er ongeveer 11 miljoen mensen. Om vlot samen te leven en om van België een tof land te maken, zijn er afspraken en regels nodig. De regels en afspraken worden in ons land niet door één persoon gemaakt, maar in grote vergaderingen. Daar wordt democratisch beslist welk voorstel een wet wordt. Over alles wordt gestemd. Het voorstel dat 50 % van de stemmen + 1 stem of de meerderheid van de stemmen krijgt, wordt als wet aangenomen. Omdat je niet kunt vergaderen met 11 miljoen mensen maar iedereen toch inspraak moet krijgen, kunnen Belgen via verkiezingen stemmen op personen van wie zij denken dat die hen het best zullen vertegenwoordigen. Om als politicus te kunnen deelnemen aan de verkiezingen, moet je tot een bepaalde politieke partij behoren. Iedereen vanaf 18 jaar kan een partij oprichten. Om zich verkiesbaar te stellen voor de Kamer en de Senaat, moet men minstens 21 jaar zijn. Om met een nieuwe partij kandidaat te zijn, heb je drie handtekeningen van aftredende leden van de Kamer of die van 500 kiezers nodig. Zo wordt België bestuurd. In België hebben we verschillende regeringen. De federale regering is de regering voor het hele land. De federeale regering beslist over tal van belangrijke zaken maar niet over alles. Er zijn ook nog de regeringen van de gemeenschappen en de gewesten. In Vlaanderen is dat de Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.2

3 Vlaamse regering onder leiding van minister-president Kris Peeters. Na de verkiezingen krijgen de politici met de meeste stemmen een zetel in het federaal parlement. Het federaal parlement bestaat uit de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat. Volksvertegenwoordigers en senatoren maken de wetten. Zij vormen de wetgevende macht in ons land. Ze vergaderen geregeld in Brussel. De partij met de meeste zetels wint de verkiezingen en mag een regering vormen. Omdat in België geen enkele partij meer dan 50 % van de zetels haalt, moeten verschillende partijen samenwerken om een meerderheid te vormen. Dit noemt men een coalitie. De laatste federale regering werd gevormd door 5 partijen. Wellicht zal dit na 13 juni ook zo zijn. De partijen die de meerderheid vormen, duiden de ministers en de staatssecretarissen aan. Samen vormen zij de federale regering. De premier of eerste minster leidt de federale regering. De regering zorgt ervoor dat de wetten van het parlement uitgevoerd worden. De koning en de regering vormen de uitvoerende macht. Elke minister is voor iets anders verantwoordelijk. De federale ministers nemen beslissingen over het leger, de politie, de rechtbanken, buitenlandse zaken en sociale zaken (kinderbijslag, werkloosheidsuitkeringen en pensioenen). De eerste minister brengt wekelijks verslag uit bij de koning. De koning staat aan het hoofd van het land. Een wet is pas echt een wet als de koning die heeft ondertekend. De koning mag echter zelf geen wetten maken. Als de wetten worden overtreden, dan vellen de rechtbanken een vonnis. De minster van justitie en de rechtbanken Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.3

4 vormen de rechterlijke macht in ons land. Partijen van A tot Z Een onschuldige kinderhand heeft op 12 mei de nationale lijstnummers voor de komende federale verkiezingen getrokken. De lijstnummers zijn: 1 Vlaams Belang, 2 Vivant, 3 Lijst Dedecker, 4 Open VLD, 5 PS, 6 MR, 7 FN, 8 CDH, 9 CD&V, 10 SP. A, 11 N-VA, 12 Ecolo, 13 Groen!. Daarnaast zijn er nog een aantal andere kleinere partijen die verschillende lijstnummers hebben. 18 jaar wordt, moet dit niet. Gevangenen met een straf van meer dan 4 maanden mogen 6 jaar lang niet stemmen. Gevangenen met een lichte straf kunnen een vervanger aanduiden of per brief stemmen. Belgen die in het buitenland gevestigd zijn, kunnen ook stemmen. Ze moeten zich dan laten inschrijven in de kieslijsten op de Belgische ambassade van dat land. Belgen die op de dag van de verkiezingen tijdelijk in het buitenland verblijven, kunnen hun stem uitbrengen bij volmacht. Wie moet/mag stemmen? Om als kiezer te mogen deelnemen aan de verkiezingen voor het federaal parlement, moet je de Belgische nationaliteit hebben en ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van je gemeente. Wie 18 jaar wordt op 13 juni, moet gaan stemmen. Wie een dag later Koning Albert II gaat niet stemmen. Hij blijft onpartijdig. Prinsen en prinsessen brengen wel hun stem uit. Prins Filip zal bij de verkiezingen op 13 juni niet zelf zijn stem uitbrengen, maar een volmacht geven. Hij is op de verkiezingsdag immers te gast op de Wereldexpo in Shanghai. Wie niet gaat stemmen, wordt bestraft met een boete van 25 tot 50 euro. Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.4

5 13 juni: verkiezingsdag Ongeveer één maand voor de verkiezingen ontvangen alle 18-plussers een oproepingsbrief. In deze brief meldt het college van burgemeester en schepenen van je gemeente dat je op 13 juni met je oproepingsbrief en identiteitskaart naar het stembureau moet gaan. Het stembureau bevindt zich vaak in een school of ander openbaar gebouw in de gemeente. Soms kan het zijn dat je niet zelf kunt gaan stemmen (door ziekte, werk, reis...). Dan geef je een volmacht aan de persoon die in jouw plaats stemt. Een volmacht moet vooraf in het gemeentehuis aangevraagd worden. In het stembureau geef je je oproepingsbrief en identiteitskaart af. Je naam wordt afgeroepen en je krijgt twee stembiljetten: één voor de Senaat en één voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Omdat de stemming geheim is, moet je met de twee biljetten in het stemhokje. Met een rood potlood kun je dan je stem uitbrengen. Als je gestemd hebt, plooi je het biljet en stop je het in de stembus. Als er in je gemeente met de computer wordt gestemd, krijg je een kaartje. In het stemhokje stop je het kaartje in de computer en met een elektronische pen kun je stemmen. Na de stemming stop je het kaartje in de stembus. Voor je het stembureau verlaat, krijg je een stempel op je oproepingsbrief als bewijs dat je je stemplicht hebt vervuld. Op een afgesproken uur gaan alle stembureaus dicht. De stembiljetten worden in een groot pak gestopt. Dit pak wordt met een stempel verzegeld, zodat er niet mee geknoeid kan worden. Alle stembrieven worden naar een stemopnemingsbureau of telbureau gebracht. Hier worden de stemmen geteld. Dit gebeurt heel nauwkeurig. Wanneer de stemmen geteld zijn, wordt de uitslag bekendgemaakt via radio, tv, internet, kranten Het kan tot de volgende dag duren vooraleer alle stemmen geteld zijn. Geldig stemmen Je kunt op verschillende manieren je stem uitbrengen. - Je stemt op een lijst = lijststem. Je Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.5

6 kleurt het bolletje bovenaan bij de partij van je voorkeur. - Je stemt op een persoon = naamstem. Je kleurt het bolletje naast de naam van de persoon van wie je denkt dat die je het best zal vertegenwoordigen. Je mag ook meerdere naamstemmen uitbrengen, maar dan wel bij dezelfde partij. Blanco stemmen: je hebt geen bolletje gekleurd. Het stembiljet blijft blanco, niet ingevuld. Ongeldig stemmen: je hebt geknoeid met het stembiljet. Je hebt bijvoorbeeld voor meerdere partijen gestemd. Blanco stemmen en ongeldige stemmen worden niet meegeteld bij de verdeling van de zetels. Het is dus niet zo dat de blanco stemmen of ongeldige stemmen naar de meerderheid gaan. Verklarende woordenlijst De schuingedrukte woorden uit de tekst worden hieronder verklaard. ambassade: vertegenwoordiging van ons land in een ander land, de woning van de ambassadeur democratie: bestuursvorm van een land waarbij de meerderheid bij stemming beslist dossier: alle documenten die met een zaak te maken hebben inspraak: je mag je mening geven bij een bepaalde beslissing kinderbijslag: vergoeding van de staat aan mensen met kinderen lopende zaken: zaken die aan de gang zijn, geen nieuwe zaken minderheid: groep mensen die het kleinste deel vormt van een grotere groep pensioen: vergoeding van de staat aan werknemers die gestopt zijn met werken omdat ze 65 jaar zijn politici: één politicus, veel politici, iemand die aan politiek doet staatssecretaris: een onderminister verzegelen: met een zegel of stempel sluiten zodat niemand het geslotene ongemerkt kan openen vonnis: een uitspraak van een rechtbank wereldexpo: wereldtentoonstelling, grote internationale tentoonstelling waar de deelnemende landen een beeld van hun ontwikkeling geven. Bijvoorbeeld in Brussel in 1958: Expo 58 werkloosheidsuitkering: vergoeding van de staat aan mensen die werkloos zijn Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.6

7 En nu jij! 1 De grote 'Maak-de-bollekes-maar-rood-quiz'! 1) In België is er stemplicht. 2) Je kunt iemand een volmacht geven om in jouw plaats te gaan stemmen. 3) Om de hoeveel jaar zijn er federale verkiezingen? O 4 jaar O 5 jaar O 6 jaar 4) Koning Albert II gaat stemmen. 5) Wie bewust met het stembiljet knoeit, mag opnieuw stemmen. 6) Mag je voor meerdere personen van dezelfde partij kiezen? 7) Mag je voor meerdere partijen stemmen? 8) Democratie = O Eén persoon beslist alles. O De koning beslist alles. O Het volk stemt en beslist mee. 9) Een lijststem is een stem voor: O een partij O een persoon Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.7

8 10) De verkiezingen win je met: O 50 % O 50 % + 1 stem O 51 % 11) Elke partij krijgt bij lottrekking een lijstnummer. 12) Het federaal parlement bestaat uit: O de Senaat en de Vlaamse raad O de Senaat en de regering O de Senaat en de Kamer van Volksvertegenwoordigers 2 De Belgische grondwet voorziet in drie machten. Wie oefent de drie machten uit? * de wetgevende:... * de uitvoerende:... * de rechterlijke:... Een beetje geschiedenis Bij de eerste verkiezingen na de onafhankelijkheid van België in 1831 ging maar 1 % van de Belgen stemmen. Het waren enkel de rijke mannen die hun stem uitbrachten. Op 13 juni 2010 moet ongeveer 75 % van de Belgische bevolking naar de stembus. Wil je weten hoe het stemmen in 180 jaar veranderde, neem dan een kijkje op: De digitale tijdlijn "Belgisch kiessysteem" geeft je een duidelijk overzicht van de evolutie van het stemrecht in ons land. (Illustratieverantwoording: het copyright op de illustraties berust bij de volgende personen, firma's en instellingen: Ina Hallemans (p. 1) en Reporters (p. 1, 3, 4 en 5)) Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.8