Stem ook! Woensdag 12 september Tweede Kamerverkiezingen

Transcriptie

1 Tweede Kamerverkiezingen Wil jij weten welke politieke partij bij jou past? Geef je mening over de stellingen op Ontdek welke politieke partij het best bij jou past. Woensdag 1 september Tweede Kamerverkiezingen Stem ook! Op woensdag 1 september zijn er Tweede Kamerverkiezingen. Alle Nederlanders vanaf 18 jaar mogen dan stemmen. Samen bepalen we wie er in de Tweede Kamer komen. Lees alles over de verkiezingen in deze krant.

2 Stemmen Waarom? Nederland is een democratie. In een democratie zijn alle mensen met elkaar de baas. We mogen zelf kiezen wie er in de Tweede Kamer komen. De Tweede Kamer beslist over de wetten in Nederland. De Kamerleden kijken ook of de ministers hun werk goed doen. De Kamerleden controleren dus de regering. van 16 miljoen naar 150 We stemmen in Nederland op mensen die ons mogen vertegenwoordigen. Niet iedereen mag stemmen. Dat mogen alleen mensen van 18 jaar en ouder. In 01 mogen ongeveer 1,5 miljoen mensen stemmen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. STEMmen is een RECHT, Geen plicht. = 1 miljoen = 1 miljoen 18+ In Nederland is men niet verplicht om te stemmen. Soms gaan mensen niet stemmen, omdat ze het niet belangrijk vinden of omdat het slecht weer is. Die mensen maken dan niet gebruik van hun recht om te stemmen. de Tweede Kamer 1 1 SP Voor de verkiezingen 4 Partij voor de Dieren 5 LINKS PvdA 7 6 RECHTS 8 4 GroenLinks D66 6 SGP Na de verkiezingen?????? LINKS RECHTS VVD ChristenUnie CDA PVV Jouw stem is belangrijk Tweede Kamerleden moeten goed weten wat de mensen in Nederland willen. Door te stemmen laat je weten wat jij belangrijk vindt. Geef je stem dus aan iemand die over veel dingen hetzelfde denkt als jij. Je stemt niet alleen op een persoon maar tegelijk ook op een politieke partij. Hoe meer stemmen een politieke partij krijgt, hoe meer invloed die partij heeft. Je bepaalt samen met de andere Nederlanders wie er in de Tweede Kamer komen en wie dus de wetten mogen maken. Kieslijst en partijprogramma s Alle politieke partijen maken een kieslijst voor hun partij. Dat is een lijst met mensen op wie je kunt stemmen. De bovenste persoon van de kieslijst heet de lijsttrekker. Hij of zij is de belangrijkste persoon van de lijst. Politieke partijen schrijven hun plannen voor Nederland in een partijprogramma. Nederlanders die niet weten wat ze willen stemmen, kunnen deze partijprogramma s lezen. Er zijn maar 150 zetels in de Tweede Kamer. Je kunt niet iedereen die stemmen krijgt een plaats in de Tweede Kamer geven. Als 1/150 van de stemmers op iemand stemt, dan zit die persoon in de Tweede Kamer. Er zijn ongeveer stemmen nodig voor één zetel. Niet elke partij zal evenveel stemmen krijgen. De ene partij krijgt dus meer zetels dan de andere partij. Maar alle 150 Tweede Kamerleden vertegenwoordigen wel het volk. Waarom zijn er nu verkiezingen? Meestal hebben we elke vier jaar verkiezingen voor de Tweede Kamer. De laatste verkiezingen waren in 010. Waarom hebben we nu al weer verkiezingen? : Bezuinigen De meeste Kamerleden vinden het goed dat we ons houden aan Europese regels. Volgens deze regels moeten we ook in Nederland bezuinigen. Een paar ministers dachten lang na over een plan om minder geld uit te geven. 1: Problemen in Griekenland Nederland is één van de rijkere landen in Europa. Banken durven hun geld wel aan Nederland uit te lenen. Maar in Griekenland gaat het slecht met de economie. Banken durven geen geld uit te lenen aan Griekenland. Griekenland moet daarom veel rente betalen aan de banken. 4: Kabinet valt Het lukte de ministers niet om het eens te worden met elkaar over de bezuinigingen. De minister-president, Mark Rutte, ging naar de koningin.hij bood het ontslag aan van al zijn ministers.het kabinet was toen gevallen. : Problemen in Europa De Grieken betalen net als wij met de euro. De eurolanden hebben veel met elkaar te maken. Als het met Griekenland slecht gaat, dan zal het met meer landen slecht gaan. Daarom helpen de eurolanden Griekenland. Maar dan moeten de Grieken wel bezuinigen. 5: Nieuwe verkiezingen Op woensdag 1 september mag iedere Nederlander van 18 jaar en ouder weer stemmen.de partij die dan het grootst is, mag meestal kiezen met welke andere partij een nieuw kabinet wordt gevormd. Wat doet de Tweede Kamer? 1. De leden van de Tweede Kamer maken wetten Wetten zijn regels voor ons land. Meestal bedenkt de Tweede Kamer de wetten niet. Eigenlijk worden de meeste wetten door de regering bedacht. De regering is het bestuur van ons land. Daarin zitten de ministers.als de regering een wet heeft bedacht, dan gaat de Tweede Kamer praten over de wet. De Kamerleden mogen de plannen van de ministers veranderen. Als de meerderheid van de Tweede Kamer een plan goed vindt, dan wordt het plan een wet. Dus meer dan 75 Tweede Kamerleden moeten het plan goed vinden.. De leden van de Tweede Kamer controleren de regering Tweede Kamerleden horen het graag van burgers als er iets niet goed gaat in Nederland. Zij kunnen dan aan de minister om uitleg vragen. De minister moet namelijk zorgen dat de wetten goed worden uitgevoerd. De Tweede Kamer controleert dit. Als Tweede Kamerleden vinden dat een minister zijn werk niet goed doet, dan kunnen ze hem wegsturen. Regering of kabinet? De begrippen regering en kabinet worden vaak door elkaar gehaald. Eigenlijk betekenen ze bijna hetzelfde. De regering = ministers en koningin Het kabinet = ministers en staatssecretarissen Samen zijn ze het bestuur van ons land.

3 WAAROP KAN IK STEMMEN? VVD PvdA PVV CDA SP D66 GL CU SGP PvdD ZWAARDER STRAFFEN MINDER SAlARIS VOOR BANK- DIRECTEUREN NEDERLAND UIT DE EUROPESE UNIE GEEN COFFEESHOPS BIJ SCHOlEN IEDEREEN moet OP z N 65STE met PENSIOEN KUNNEN MEER geld VOOR leraren MEER TREINEN EN BUSSEN MENSEN moeten ElKAAR HElPEN ZONDAg IS EEN RUSTDAg VlEES moet DUURDER WORDEN Volkspartij voor Vrijheid en Democratie lijsttrekker: Mark Rutte Partij van de Arbeid lijsttrekker: Diederik Samsom Partij voor de Vrijheid lijsttrekker: Geert Wilders Christen-Democratisch Appèl lijsttrekker: Sybrand van Haersma Buma Socialistische Partij lijsttrekker: Emile Roemer Democraten 66 lijsttrekker: Alexander Pechtold GroenLinks lijsttrekker: Jolande Sap ChristenUnie lijsttrekker: Arie Slob Staatkundig Gereformeerde Partij lijsttrekker: Kees van der Staaij Partij voor de Dieren lijsttrekker: Marianne Thieme De VVD vindt dat de overheid zich niet teveel moet bemoeien met de economie en met het privéleven van de burgers. De overheid moet wel zorgen voor veiligheid. Daarom moet de overheid overlast en crimineel gedrag tegengaan. Bijvoorbeeld door zwaardere straffen. De Partij van de Arbeid vindt dat de overheid moet zorgen dat iedereen een goed leven kan hebben. Rijke mensen moeten daarom meer belasting betalen dan arme mensen. Het is belangrijk dat mensen elkaar helpen en elkaar met respect behandelen. De Partij voor de Vrijheid wil meer veiligheid en minder buitenlanders die in ons land komen wonen. De PVV vindt dat de samenwerking in Europa ons alleen maar geld kost. Nederland moet uit de Europese Unie stappen. Ook is de PVV tegen de ideeën van de islam. Het CDA is een christelijke partij. Het CDA vindt het gezin heel belangrijk. De overheid moet mensen stimuleren om elkaar te helpen. Mensen en organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor een goede samenleving. De Socialistische Partij vindt dat het geld meer gelijk verdeeld moet worden. De leden van de SP vinden het niet eerlijk dat sommige mensen veel meer verdienen dan anderen. Tweede Kamerleden van de SP geven daarom een deel van hun loon aan de partij. D66 is voor samenwerking in Europa en voor de euro. Er moet meer Europees beslist worden. Ook wil D66 dat mensen eigen keuzes kunnen maken. Bijvoorbeeld over het einde van hun leven. D66 vindt goed onderwijs belangrijk. GroenLinks wil dat we beter met het milieu omgaan, zodat de opwarming van de aarde wordt gestopt. Ook vindt Groen- Links het belangrijk dat iedereen gelijke kansen krijgt. GroenLinks wil meer Europese samenwerking. De ChristenUnie is een christelijke partij. De ChristenUnie wil opkomen voor kwetsbare mensen in de samenleving. Mensen moeten elkaar helpen. Ook is deze partij voor bescherming van het leven en dus tegen abortus en euthanasie. De SGP is al in 1918 opgericht. Het is de oudste politieke partij van ons land. De ideeën van deze partij komen uit de Bijbel. De SGP vindt de christelijke cultuur en tradities heel belangrijk. Ze willen dat zondag een rustdag is. Ook moeten mensen zich veilig voelen. De Partij voor de Dieren wil een eind maken aan dierenleed. De leden van de Partij voor de Dieren wil veel nieuwe regels die dieren een kans op een beter leven geven. Ook vinden ze een goede zorg voor natuur en milieu belangrijk. Ze willen de opwarming van de aarde voorkomen. VVD: 1. De VVD wil dat er minder geld naar arme landen gaat.. De VVD wil dat snelwegen breder worden, zodat er minder files zijn.. De VVD wil dat er meer politieagenten op straat lopen. PvdA: 1. De PvdA wil dat directeuren van banken minder salaris krijgen.. De PvdA wil dat we minder geld uitgeven aan het leger.. De PvdA wil dat de overheid meer vrouwen op topposities benoemt. PVV: 1. De PVV wil niet dat Nederland geld geeft aan Griekenland en Spanje.. De PVV wil veel hogere straffen voor mensen die de wet overtreden.. De PVV wil dat mensen uit islamitische landen niet in Nederland mogen komen wonen. Drie standpunten van het CDA: 1. Het CDA wil geen coffeeshops in de buurt van scholen.. Het CDA wil dat ouders langer vrij krijgen na de geboorte van hun kind.. Het CDA wil dat mensen met een eigen bedrijf minder belasting moeten betalen. SP: 1. De SP wil dat iedereen op zijn 65e met pensioen kan.. De SP wil dat er meer goedkope huurwoningen komen.. De SP wil dat het openbaar vervoer door de overheid geregeld wordt. Drie standpunten van D66: 1. D66 wil dat het Europees Parlement meer macht krijgt.. D66 wil niet dat van iedereen vingerafdrukken worden opgeslagen.. D66 wil meer geld uitgeven aan leraren in het onderwijs. Drie standpunten van GroenLinks: 1. GroenLinks wil dat bedrijven die slecht zijn voor het milieu meer belasting betalen.. GroenLinks wil dat meer gehandicapten een betaalde baan krijgen.. GroenLinks wil dat er meer treinen en bussen gaan rijden. ChristenUnie: 1. De ChristenUnie wil dat er christelijke en islamitische scholen blijven bestaan.. De ChristenUnie wil dat alcohol verboden is voor jongeren tot achttien jaar.. De ChristenUnie wil meer geld voor arme landen. SGP: 1. De SGP wil abortus en euthanasie verbieden.. De SGP wil meer geld geven aan de politie en het leger.. De SGP wil dat de EU minder macht krijgt, zodat Nederland zelf weer meer kan beslissen. PvdD: 1. De Partij voor de Dieren wil dat vlees duurder wordt.. De Partij voor de Dieren wil megastallen verbieden.. De Partij voor de Dieren wil veel meer zonnepanelen op gebouwen. Wat vinden de politieke partijen? " Wat vinden de politieke partijen? Nieuwe partijen Alle coffeeshops in Nederland moeten dicht. De Europese Unie moet banken gaan controleren. De leeftijd waarop je AOW krijgt moet 65 jaar blijven. Mensen met veel geld krijgen minder kinderbijslag (afhankelijk van inkomen). Vlees moet duurder worden, door een hogere belasting. Alle mensen moeten orgaandonor zijn, tenzij ze schriftelijk bezwaar maken. De bouw van nieuwe moskeeën moet stoppen. Nederland moet geen nieuw gevechtsvliegtuig kopen (JSF). Nederland moet veel minder geld geven voor hulp aan arme landen. VVD PvdA PVV CDA SP D66 tegen tegen tegen voor tegen tegen voor voor tegen voor tegen voor tegen tegen voor tegen voor tegen tegen voor voor tegen voor voor tegen tegen tegen tegen tegen voor tegen voor tegen voor voor voor neutraal tegen voor tegen tegen tegen tegen voor voor tegen voor tegen voor tegen voor tegen tegen tegen GL CU SGP PvdD tegen voor voor tegen voor voor voor tegen tegen tegen tegen tegen voor tegen tegen voor voor voor tegen voor voor tegen tegen tegen tegen tegen voor tegen voor tegen tegen voor tegen tegen tegen tegen Alle coffeeshops in Nederland moeten dicht. De Europese Unie moet banken gaan controleren. De leeftijd waarop je AOW krijgt moet 65 jaar blijven. Mensen met veel geld krijgen minder kinderbijslag (afhankelijk van inkomen). Vlees moet duurder worden, door een hogere belasting. Alle mensen moeten orgaandonor zijn, tenzij ze schriftelijk bezwaar maken. De bouw van nieuwe moskeeën moet stoppen. Nederland moet geen nieuw gevechtsvliegtuig kopen (JSF). Nederland moet veel minder geld geven voor hulp aan arme landen. Er doen ook nieuwe politieke partijen mee aan de verkiezingen. Bijvoorbeeld de Piraten Partij. De Piraten Partij vindt privacy erg belangrijk. Een andere nieuwe partij is 50PLUS. Deze partij komt op voor oudere mensen. Ook Hero Brinkman (die uit de PVV is gestapt) wil met een nieuwe partij meedoen aan de verkiezingen. Deze partij heet Democratisch Politiek Keerpunt (DPK). Wil je weten welke partijen er nog meer meedoen aan de verkiezingen? Kijk dan op 4 5

4 Hoe kan ik stemmen? Hoe ziet het stembiljet eruit? Het stembiljet is heel groot. Dit komt omdat er veel verschillende partijen op staan. En bij al die partijen staan de namen van de mensen op wie je kunt stemmen. En dat zijn er een heleboel. Je krijgt een stempas. Stap 1. Je krijgt van de gemeente een uitnodiging in de brievenbus. Deze uitnodiging heet een stempas. Op de stempas staat ook welk stembureau het dichtst bij je huis is. Je kiest een partij. Stap. Bedenk voordat je gaat stemmen welke partij jij het beste vindt. Ga naar het stembureau. Stap. Op woensdag 1 september 01 ga je met je stempas naar een stembureau. Ieder stembureau is open van half acht s morgens tot negen uur s avonds. Lever je stempas in. Stap 4. Op het stembureau lever je je stempas in en laat je je paspoort of identiteitskaart zien. Op het stembureau controleren ze wie je bent. Bovenaan staan de partijen. Kijk dus eerst waar de partij van jouw keuze staat. Kleur met het rode potlood het rondje in bij de persoon op wie jij wilt stemmen. De meeste mensen stemmen op de eerste persoon van een partij. Dit is de lijsttrekker. Hij of zij is vaak bekend van televisie.maar je mag ook op iemand anders uit de partij stemmen. Daarom staan er zoveel namen op het stembiljet. Je krijgt een stembiljet. Breng je stem uit. Lever je stem in. Je hebt gestemd! Stap 5. Als alles in orde is, krijg je een stembiljet. Op het stembiljet staan alle partijen die meedoen aan de verkiezingen. Ook alle mensen op wie je kunt stemmen staan op het stembiljet. Stap 6. Met dit stembiljet ga je een stemhokje in. Dat doe je alleen want er mag niemand met je meekijken als je gaat stemmen. In het stemhokje ligt een rood potlood. Met het potlood kleur je op het stembiljet het vakje rood bij de naam van de persoon op wie je wilt stemmen. Stap 7. Vouw het stembiljet weer op en stop het in de stembus. Stap 8. Na negen uur s avonds worden alle stemmen geteld. De uitslag wordt daarna bekend gemaakt. Je kunt de uitslag dan bijvoorbeeld vinden op Ook kun je op tv volgen hoe er gestemd is. Regels van het stemmen AStemmen doe je alleen. Je mag niet met zijn tweeën in een stemhokje staan. Alleen als je bijvoorbeeld blind bent, mag iemand met je mee om je te helpen. DJe mag zelf weten op wie je stemt. Niemand mag jou dwingen om op een bepaalde partij te stemmen. Het is verboden om mensen om te kopen. BJe mag maar één vakje rood maken op het stembiljet. Verder mag je niet je naam op het stembiljet schrijven. Als je per ongeluk een fout hebt gemaakt, dan mag je een nieuw stembiljet vragen. EStemmen is geheim. Je hoeft aan niemand te vertellen op wie je hebt gestemd. Je mag het natuurlijk wel vertellen, maar het hoeft niet. COp een stembureau moeten drie mensen aanwezig zijn. Zij regelen dat alles goed gaat. Dat zijn de leden van het stembureau. F Het stembureau moet er neutraal uitzien. De kiezers mogen niet door het stembureau beïnvloed worden. Er mogen dus geen posters en folders van een politieke partij hangen. Handige informatie Waar kan je stemmen? Je mag in elk stembureau binnen jouw gemeente stemmen. Op je stempas staat het adres van een stembureau bij jou in de buurt. De stembureaus zijn woensdag 1 september geopend van 07.0 uur 1.00 uur. Wat moet je doen als je zelf niet kunt gaan stemmen? Je mag iemand anders vragen om voor jou te stemmen. Deze persoon mag dan namens jou stemmen. Dit noemen we stemmen bij volmacht. Je geeft die andere persoon toestemming door de achterkant van de stempas in te vullen. Jullie moeten daar allebei je handtekening zetten. Deze persoon mag jouw stem alleen tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen. Wat moet je doen als je je stempas kwijt bent? Je kunt tot twee dagen voor de verkiezingen een nieuwe stempas aanvragen. Dit kan bij de afdeling burgerzaken van jouw gemeente. Na maandag 10 september 01 kan dit niet meer. CDA PVDA VVD PVV D 66 NA DE VERKIEZINGEN WORDEN DE STEMMEN GETELD. DAARNA WORDT DE UITSLAG BEKEND GEMAAKT. ALS DIE PARTIJEN HET MET ELKAAR EENS ZIJN, DAN GAAN ZE SAMEN HET KABINET VORMEN. IN HET KABINET KOMEN NIEUWE MINISTERS DIE HET LAND BESTUREN. IN HET REGEERAKKOORD SCHRIJVEN ZIJ ALLE PLANNEN DIE ZE VOOR NEDERLAND HEBBEN. Van Kiezen naar Kabinet 1,5 MILJOEN NEDERLANDERS BOVEN DE 18 JAAR KRIJGEN EEN STEMPAS. DAARMEE KUNNEN ZE GAAN STEMMEN. OP BASIS VAN DE VERKIEZINGSUITSLAG KOMT ER EEN NIEUWE TWEEDE KAMER. DAN BEGINT DE FORMATIE. DE TWEEDE KAMER GAAT ONDERZOEKEN WELKE PARTIJEN HET BESTE SAMEN KUNNEN WERKEN. 6 7

5 Waar of niet waar? Als je niet gaat stemmen dan gaat jouw stem naar de grootste partij Niet waar. Als je niet gaat stemmen dan gebeurt er niets met jouw stem. Alle partijen lijken op elkaar Niet waar. Partijen denken verschillend over allerlei onderwerpen. Meer natuur of meer snelwegen? Hoge straffen of juist niet? Maar partijen moeten na de verkiezingen samenwerken. Daarom krijgen ze nooit helemaal hun zin. De koningin mag ook stemmen Waar. Ook de koningin heeft stemrecht. Omdat stemmen geheim is weet niemand wat de koningin stemt. Je kunt ook blanco stemmen Waar. Als je niets invult op het stembiljet dan stem je blanco. Sommige mensen vinden geen enkele partij goed genoeg om op te stemmen. Ze stemmen blanco uit protest. In Nederland kiezen we de minister-president Niet waar. We stemmen in Nederland op de Tweede Kamer. De minister-president wordt niet gekozen door het volk. Meestal wordt de lijsttrekker van de grootste partij minister-president. Maar dat hoeft niet. GEEF TAAL EEN STEM! DOE MEE MET DE DEMOCRATIE! Op 1 september mag iedereen in Nederland van 18 jaar of ouder stemmen voor de nieuwe Tweede Kamer. Het kan lastig zijn om te stemmen als je niet zo goed kunt lezen en schrijven. Bijvoorbeeld omdat je niet goed kunt opzoeken wat de politieke partijen willen. Of omdat je het stembiljet niet goed begrijpt. Stichting Lezen & Schrijven zet zich in voor de 1,5 miljoen volwassenen die niet goed kunnen lezen en schrijven. Om dit onder de aandacht te brengen bij iedereen organiseren wij van tot en met 9 september 01 de Week van de Alfabetisering. Aan deze week kan iedereen op zijn eigen manier meedoen. Dit jaar is het motto van de Week van de Alfabetisering Geef taal een stem! Dat verwijst natuurlijk naar de Tweede Kamerverkiezingen. Maar ook naar de Nationale Alfabetiseringsprijzen. Tussen en 8 september 01 kan iedereen in Nederland zijn stem op de prijzen uitbrengen op Op zaterdag 8 september wordt de Week afgesloten met een groot taalfeest in Duinrell, met optredens en voorleessessies van onder andere Prinses Laurentien, Ali B, Imca Marina, Tania Kross, Yvon Jaspers en Paul van Loon. Breng je stem uit op onze website en kom naar Duinrell! ProDemos zet zich in voor het vergroten van de betrokkenheid bij onze democratische rechtsstaat. Iedereen moet deel kunnen nemen aan politieke besluitvorming. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van het stemrecht. ProDemos maakt informatie over de verkiezingen voor mensen toegankelijk. Niet alleen met deze verkiezingskrant in gewone taal, maar ook met veel andere activiteiten. Doe bijvoorbeeld de StemWijzer op of ga voor meer informatie over de verkiezingen naar Het is ook mogelijk om de wereld van het Binnenhof te ontdekken. ProDemos organiseert rondleidingen door de Ridderzaal, de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Kijk op voor het aanbod. Colofon Samenstelling en tekst ism Stichting Lezen & Schrijven: Berdien Jager, Ingrid Faas, Suzanne van de Ven, Keurmerk Gewone Taal: Stichting Makkelijk Lezen Vormgeving: Tot en met ontwerpen Druk: Dijkman, Diemen ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat Hofweg 1H 511 AA Den Haag T E info@prodemos.nl I 8