Roosendaal kiest. Hoe werkt het bij de gemeenteraadsverkiezingen?

Transcriptie

1 Roosendaal kiest. Hoe werkt het bij de gemeenteraadsverkiezingen? Een korte uitleg over hoe alles in zijn werk gaat tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Eén keer in de vier jaar vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Op 21 maart aanstaande zal er ook in Roosendaal gestemd worden voor de gemeenteraad. Inwoners van 18 jaar of ouder, met een Nederlandse nationaliteit of de nationaliteit van een ander land van de EU mogen dan stemmen. Mensen met een geldige verblijfsvergunning en een verblijf van minimaal 5 jaar legaal in Nederland mogen ook stemmen. Op het stembiljet voor de gemeenteraadsverkiezingen staan naast een aantal bekende landelijke politieke partijen ook plaatselijke partijen. Alle partijen proberen op eigen wijze zo veel mogelijk stemmen te winnen. Aan de hand van het aantal stemmen worden de zetels verdeeld over de partijen. Al deze zetels bij elkaar vormen de gemeenteraad. Door te gaan stemmen heb je invloed op de keuzes die er in jouw gemeente worden gemaakt. Ga je niet stemmen, dan laat je anderen bepalen wat er in jouw gemeente gebeurt. 1

2 De Raad bepaalt het gemeentelijk beleid. De gemeenteraad is een vertegenwoordiging van de inwoners van Roosendaal en bepaalt het gemeentelijk beleid dat in Roosendaal gevoerd zal worden. Het beslist over gemeentelijke wetten en kan een plan goedkeuren, afkeuren of veranderen. Ook controleert de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders en of ze de doelen halen die zijn afgesproken. De gemeenteraad in Roosendaal bestaat uit 35 raadsleden en vergadert op donderdagavonden. Een raadsavond kan uit één of maximaal 2 twee soorten vergaderingen bestaan. De raadsavond vindt plaats in het Raadhuis, Markt 1 in Roosendaal en begint om uur. Omdat de vergadercyclus van de gemeenteraad bestaat uit drie fasen, zijn er drie verschillende soorten vergaderingen: 1. Inspraakbijeenkomst * Tijdens de inspraakbijeenkomst kunnen inwoners hun mening geven over de onderwerpen die open hebben gestaan voor inspraak. 2. Commissievergadering Het vergaderschema voor 2018 * Tijdens de commissievergadering wordt door middel van debat een mening gevormd over raadsvoorstellen en andere onderwerpen. 3. Raadsvergadering * In de raadsvergadering wordt besloten over voorstellen. De agenda( s) van vergaderingen op een raadsavond worden op de vrijdag voorafgaand aan de raadsavond gepubliceerd op U bent van harte welkom in het raadhuis. Mocht u niet aanwezig kunnen zijn kunt u de vergaderingen ook live of achteraf op bekijken. 2

3 De stemdag: 21 maart Op 21 maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen en mogen de Roosendaalse inwoners van 18 jaar of ouder, met een Nederlandse nationaliteit of de nationaliteit van een ander land van de EU stemmen. Mensen met een geldige verblijfsvergunning en een verblijf van minimaal 5 jaar legaal in Nederland mogen ook stemmen. De stembureaus gaan om half acht s morgens open en sluiten om negen uur s avonds. Als je gaat stemmen moet je twee dingen meenemen, namelijk de stempas en een geldig legitimatiebewijs. Ben je zelf niet in staat om te gaan stemmen dan is het mogelijk om iemand te machtigen die dan vervolgens voor jou de stem uit brengt. Bij het stembureau krijg je bij inlevering van de stempas het stemformulier. In het stemhokje vul je het stemformulier in met een rood potlood. Je kunt maar op 1 persoon stemmen. Naast het stemmen op een persoon kun je er ook voor kiezen om blanco te stemmen. Om negen uur worden de stembureaus gesloten en worden de stemmen geteld. Voorbeeld stempas van de gemeenteraadsverkiezingen

4 Tijdslijn vaststelling uitslag gemeenteraadsverkiezingen Om een goed beeld te geven van hoe de gemeenteraadsverkiezingen lopen vanaf het openen van de stembureaus tot bekendmaking officiële verkiezingsuitslag, hier beneden een overzicht. 21 maart uur uur Stemmen in het stembureau Stembureaus zijn op 21 maart open van uur s ochtends tot uur in de avond. Sinds 2009 wordt in Nederland met (rood) potlood en papier gestemd, na ruim 30 jaar (ook) met een stemmachine gestemd te hebben. 21 maart uur Handmatig stemmen tellen Na het sluiten van de stembussen om uur beginnen de stembureauleden met het handmatig tellen van de stemmen. Kiezers kunnen het tellen van de stemmen bijwonen. De stembureauleden stellen eerst vast hoeveel kiesgerechtigden hebben gestemd. Dat doen zij door het aantal geldige stempassen en volmachtbewijzen te tellen. 21 maart 2018 Sneltelling stembureaus (voorlopige uitslagen) Na het openen van de stembussen doen de stembureauleden eerst een handmatige sneltelling op lijstniveau: een optelling van alle geldige stemmen op politieke partijen. De stembureaus geven de uitkomst van deze sneltelling door aan hun gemeente. De gemeenten geven het totaal van de sneltelling door aan het ANP (Algemeen Nederlands Persbureau). Op basis van die stemtotalen presenteert de NOS op de avond van de verkiezingsdag de voorlopige uitslagen. Ook de regionale zender Zuid-West TV zal live verslag doen van de uitslagen. U kunt Zuid-West TV vinden op kanaal: ZIGGO: kanaal 40 KPN: kanaal

5 21 maart 2018 Telling stembureaus op niveau kandidaten Na afronding van het tellen per partij, tellen de stembureauleden handmatig de stemmen per kandidaat. Als het tellen van de stemmen is afgerond, maakt het stembureau hiervan een proces-verbaal op (papieren verslag). Kiezers kunnen hierbij aanwezig zijn. Een stembureaulid brengt het proces-verbaal naar de gemeente. 21 & 22 maart 2018 Telling gemeente Gemeenteambtenaren tellen de stembureau-uitslagen bij elkaar op. Dit doen ze op basis van de processen-verbaal van de stembureaus. De uitslagen worden getotaliseerd met behulp van een rekenhulpmiddel (Ondersteunende Software Verkiezingen), zowel op partijniveau als op kandidaatsniveau. Het rekenhulpmiddel moet aan bepaalde waarborgen voldoen. Het resultaat van deze optelling wordt vastgelegd in een document. Afschriften van het document en de processenverbaal van de stembureaus worden ter inzage gelegd in het gemeentehuis. 23 maart 2018 Gemeentelijk centraal stembureau maakt officiële verkiezingsuitslag bekend Het gemeentelijk centraal stembureau stelt de officiële uitslag twee dagen na de dag van de stemming vast tijdens een openbare zitting. Tegen de vaststelling van de verkiezingsuitslag door het centraal stembureau is geen beroep mogelijk. Tijdens deze openbare zitting kunnen aanwezigen wel eventuele bezwaren mondeling inbrengen over het verloop van de stemming of het tellen van de stemmen door de stembureaus. De bezwaren worden in het proces-verbaal opgenomen. De gemeente publiceert het proces-verbaal op internet. 5

6 Kiesdrempel, kiesdelen & voorkeurdrempel. Nederland kent formeel geen kiesdrempel. Wel kennen wij de zogenoemde kiesdeler. De kiesdeler is het aantal stemmen dat een partij moet behalen om in aanmerking te komen voor één zetel. Een voorbeeld. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 werden geldige stemmen uitgebracht. De kiesdeler was dus : 35 zetels = 801. Restzetel Anders dan bij de verkiezingen voor de leden van de Tweede Kamer kan bij de gemeenteraadsverkiezingen een partij die de kiesdeler niet heeft gehaald toch een restzetel behalen. Dit verschil wordt gerechtvaardigd door het feit dat bij die verkiezingen een kleiner aantal zetels te verdelen is. Voorkeurdrempel Na de verdeling van de zetels over de partijen, stelt de Kiesraad vast welke kandidaten zijn gekozen. Zetels worden in eerste instantie toegekend aan kandidaten die met voldoende voorkeurstemmen zijn gekozen. In dat geval moet de kandidaat wel de voorkeurdrempel hebben gehaald. De voorkeurdrempel voor de gemeenteraadsverkiezingen van Roosendaal houdt in dat je meer dan 25% van de kiesdeler moet hebben gehaald. 6

7 Zetelverdeling over kandidaten. Na de verdeling van zetels over de partijen, stelt het centraal stembureau vast welke kandidaten zijn gekozen. Zetels worden in eerste instantie toegekend aan kandidaten die met voldoende voorkeurstemmen zijn gekozen. Als er dan nog meer zetels te verdelen zijn, is de volgorde op de lijst bepalend. Om te bepalen of er kandidaten met voorkeurstemmen zijn gekozen, worden alle stemmen die de kandidaat in de gemeente heeft gehaald bij elkaar opgeteld. Een kandidaat kan op basis van het aantal behaalde voorkeurstemmen een hoger geplaatste kandidaat passeren, op voorwaarde dat hij de voorkeurdrempel heeft gehaald. Voorbeeld: kandidaat nr. 5 met stemmen passeert kandidaat nr. 1 met stemmen. Als er maar één zetel te verdelen is, gaat de zetel naar nummer 5. In dat geval moet kandidaat nr. 5 wel de voorkeurdrempel hebben gehaald. De voorkeurdrempel voor de gemeenteraadsverkiezingen van Roosendaal houdt in dat je meer dan 25% van de kiesdeler moet hebben gehaald. De raad in Roosendaal. 7