Cellebroersstraat Brussel Tel: 02/ fax: 02/

Transcriptie

1 Cellebroersstraat Brussel Tel: 02/ fax: 02/

2

3 ALGEMENE INLEIDING... 7! "#$#$# %& ' ( # DEEL I: ONDERSTEUNING VAN INITIATIEVEN ALS ANTWOORD OP JEUGDDELINQUENTIE...11 ) *+, 1. Visieontwikkeling Samenwerkingsverbanden Samenwerkingsprotocol Structurele inbedding en samenstelling van de SWV Verhouding met arrondissementele stuurgroepen voor herstelrecht en bemiddeling Inhoud van de vergaderingen Algemeen Per SWV ) *),( -( ' 1. Stand van zaken Bemiddelingsaanbod Aanbod van Hergo Aanbod van de OSBJ Methodiekontwikkeling en bewaking van kwaliteit Vorming Ervaringsuitwisseling Werkgroepen Werkgroep vorming Werkgroep organisatie BAL Werkgroep GAS in Leuven Provinciaal vereffeningsfonds De provinciale fondsen Internationale uitwisseling Reflectie perspectieven ) *.,(# 1. Aanbod van OSBJ Team Gemeenschapsdiensten BAAL Vorming FAS Besluit ) */-, 1. Actuele status Aanbod Team SIB-M Werkgroep seksueel grensoverschrijdend gedrag Besluit ) *0( 1. Aanbod Registratie Werkgroepen Werkgroep pedagogie en herstelrecht Werkgroep jeugdsanctierecht... 24

4 3.3. Werkgroep onderzoek 5 jaar BAAL Jeugdrecht Sensibilisatie Praktische gids van de herstelrechtelijke en constructieve afhandelingen ) '*+ 1. Algemeen Diepte-interviews Database Vernieuwende initiatieven Noden- en behoefteonderzoek Aanbod allerlei Werkgroepen Uitwisseling van informatie Faciliteren van implementatie van nieuwe methodieken door de mensen op het veld Besluit DEEL II: IMPLEMENTATIE KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIEVE HULPVERLENING...29 ) *& ) *1 +2& 1. Kinderrechten Kinderrechtencommissariaat Integrale Jeugdhulp Samenwerking met het Jeugdwerk ) *3# 1. Anders Bekijken!? Meerjarenproject: DJINN Vorming Niet-Begeleide Minderjarige Vreemdelingen (NBMV) DEEL III: JURIDISCHE ONDERSTEUNING...33 ) *2 1. Open verslaggeving Deontologie voogden NBMV Decreet rechtspositie IJH Bijdragen aan studiedagen ) *4 +25,( ) *, ) *) 1. Inzake Bijzondere Jeugdbijstand en Kinderrechten Inzake herstelrechtelijke en constructieve afhandeling jeugddelinquentie Informatie voor studenten Informatie delen met collega s (uit verwante sectoren) FAQ DEEL IV : COMMUNICATIE...41 ) *),6 2, -757 Inleiding Werkgroep Imago van de Bijzondere Jeugdzorg Campagneplan Acties ) *8,! Huisstijl Communicatiemiddelen... 44

5 DEEL V: CREËREN VAN EEN PLATFORM VOOR OVERLEG, AFSTEMMING EN KENNISOVERDRACHT ' -752-' 0: -752-;' 1 +2(,( -,,( ' 0+<9 5( '! = >! ' DEEL VI: HIVA ONDERZOEK...47 DEEL VII: REGISTRATIE...47 ) *(2 ) *? ) *8-5 DEEL VIII: BELEIDSPLAN ( DEEL IX: AANVANGSVERSLAG OSBJ...49 > (+ & 9,& 2&,&!,& & BESLUIT...50 BIJLAGEN *,7,(-##<-## - *A! 15 ' - *! + +, (,( -,, ( ''

6

7 ALGEMENE INLEIDING Naar aanleiding van de aanhoudende discussies over de rol en positie van de OSBJ organiseerde de Raad van Bestuur op 29 juni 2004 een denkdag. Deze denkdag mondde uit in een krachtlijnennota die na bespreking met het team globaal werd aanvaard. De groei naar een inhoudelijk steunpunt krijgt meer en meer vaste vorm. Omdat er nog veel onduidelijkheden bleven bestaan, werd een beleidsplan uitgewerkt voor de toekomst. Dit kan dienen als beleidsinstrument om verschillende discussies aan op te hangen en om knelpunten uit te klaren. Een eerste resultaat daarvan is een missietekst. Vanaf nu gaat de OSBJ door het leven met de volgende missie: De OSBJ biedt als autonoom en pluralistisch steunpunt aan alle private organisaties van de Bijzondere Jeugdbijstand een permanente en projectmatige inhoudelijke ondersteuning, die praktijkgericht en multidisciplinair/wetenschappelijk werkt. Hiermee willen we hun bijstand en hulpverlening aan de doelgroep optimaliseren in ruim overleg met de betrokken actoren. (volledige tekst in bijlage) Deze missie beantwoordt verschillende vragen die in het vorige jaarverslag werden aangehaald: - Hoe legitimeert de OSBJ zich ten aanzien van de sector? - Welke zijn de kerntaken van de OSBJ? - Hoe verhoudt de OSBJ zich ten aanzien van de koepels, het ruimere middenveld? - Hoe verhoudt de OSBJ zich ten aanzien van de overheid? Het werken aan dit beleidsplan nam veel tijd in beslag en dreef een aantal discussies op de spits. Knopen werden doorgehakt en beslissingen genomen. In het voorjaar van 2005 werd dit werk doorkruist door de onderhandelingen over een nieuwe convenant en door het ontslag van de directie. Het waren intern woelige tijden, toch verminderde de dienstverlening ten aanzien van de sector niet. Integendeel: onze communicatie werd sterk verbeterd, we beantwoordden meer vragen dan ooit tevoren, we werden nauw betrokken bij het ontwikkelen van de wet Onkelinx, we startten een onderzoek naar de noden en behoeften van de sector ten opzichte van de OSBJ en er werd een extra vormingsaanbod over Niet-Begeleide Minderjarige Vreemdelingen aangeboden. Het lijkt ons daarom niet overbodig om alle activiteiten eens op een rijtje te zetten en om een inventaris van het gepresteerde werk te maken. We beginnen met de structuren van de organisatie en nemen u geleidelijk mee naar de werking. We besteden dit jaar minder aandacht aan de inhoudelijke visieontwikkeling op de verschillende terreinen. Daarvoor kan u terecht in het vorige jaarverslag en op onze website. De Algemene Vergadering kwam bijeen op 3 juni 2004, maar werd niet in aantal bevonden om de nodige beslissingen te kunnen nemen. Een tweede Algemene Vergadering kwam bijeen op 29 juni OSBJ 7 ALGEMENE INLEIDING

8 In de Raad van Bestuur zetelden Jan Bosmans, Vincent Vanhumbeeck, Rudy Dobbelaere, Bart D Hooghe, Louis Vermeiren, Raymond Vandekeybus, Dirk Meulyzer, Wim Van Esch, Pascal Heytens, Magda De Maertelaere. De data van samenkomst waren: - 3 juni juni september september oktober november december januari februari maart maart april april mei 2005 De grote krachtlijnen van de Raad van Bestuur waren: - Het uitbouwen van een gemeenschappelijke missie en eenduidigheid over de positie van de OSBJ. - Het financieel veilig stellen van de organisatie, naar aanleiding van de terugvorderingen door de overheid. - Het voeren van onderhandelingen over de nieuwe convenant. - Het oplossen van de interne moeilijkheden In de overgangsperiode naar een nieuwe directeur volgde de Raad van Bestuur de lopende zaken van zeer dichtbij op. De stuurgroep, samengesteld uit de Raad van Bestuur en vertegenwoordigers van de administratie Bijzondere Jeugdbijstand, kwam in de loop van deze werkingsperiode op 27 oktober één keer samen. Op deze stuurgroep werd beslist om prioritair gestalte te geven aan een nieuwe convenant. De stuurgroep stelde voor om via een meer flexibel systeem van opeenvolgende werkvergaderingen in gemeenschappelijk overleg een convenant op te stellen. De stuurgroep kwam slechts één keer samen enerzijds omdat deze werkvergaderingen een extra engagement van de leden vroegen en anderzijds omdat er een personeelswissel was bij de verantwoordelijken van de administratie waardoor onduidelijk was wie als vertegenwoordiger voor de administratie kon optreden. Het is de bedoeling om deze stuurgroep in de toekomst opnieuw vier maal per jaar te laten doorgaan. Daarnaast werd afgesproken om maandelijks een werkoverleg te organiseren tussen de cel voorzieningenbeleid en OSBJ om goed op de hoogte te zijn van elkaars initiatieven en gevoeligheden. ALGEMENE INLEIDING 8 OSBJ

9 !"!"!# Algemene Vergadering Raad van Beheer Stuurgroep Administratie RVB Directie / Team Directeur ( Goedele Sulmont tot 31/03/05) Centrale medewerkers - Juriste (Min Berghmans) - Administratie (Hilde Engelbeens) - Logistiek (Chantale Staelens) - Communicatie (Véronique Vancoppenolle) - Vernieuwende initiatieven (Lies De Ruyver) Thematische medewerkers - Kinderrechten & participatie (Kurt De Backer) - Jeugddelinquentie (Lieve Balcaen) (Hilde Geudens) - Campagne Imago Véronique Vancoppenolle) Thematische werkgroepen - Kinderrechten & participatie - Werkgroep imago - Denktank preventie OSBJ 9 ALGEMENE INLEIDING

10 $ % Ook in het team liet zich de herpositionering voelen. Meer en meer aandacht werd besteed aan algemene ondersteuning van de hele sector, waardoor alle teamleden werden gedwongen na te denken wat zij kunnen bieden aan de hele sector, zonder de eigen specificiteit te verliezen. Op personeelsvlak is er één en ander gebeurd. We geven een chronologisch overzicht: In zijn proefperiode kondigde Maarten De Gendt, in april 2004 aangeworven als communicatieverantwoordelijke zijn ontslag aan. Hij werd vanaf 1 juli 2004 vervangen door Véronique Vancoppenolle. Als inwerkperiode voor Véronique draaiden ze de maand juli 2004 dubbel. Omwille van de financiële afrekeningen van de voorbije jaren, werd in het najaar beslist om een halftijdse extra ondersteuning voor de administratie aan te werven. Vanaf 1 december trad Chantale Staelens in dienst als halftijds medewerkster met een contract van bepaalde duur. In december 2004 gaf Joke Callewaert haar ontslag. Zij werkte een jaar voor de OSBJ. Vanaf 1 februari 2005 was deze functie vacant. In maart 2005 hakte de Raad van Bestuur de knoop door en werd Goedele Sulmont als directrice ontslagen. Tegelijkertijd liep de selectieprocedure om Joke te vervangen. Omwille van de onduidelijke toekomstperspectieven en het onduidelijke functieprofiel op dat moment kozen we om een tijdelijke functie te creëren ter ondersteuning van de communicatie en van het Djinn project. Lies de Ruyver trad in dienst op 22 maart 2005 met een contract tot eind mei Al gauw bleek dat we de toekomst met vertrouwen tegemoet konden zien en na de nodige gesprekken werd beslist om Lies een contract van onbepaalde duur aan te bieden. De eerste jaren zal zij instaan voor de ondersteuning van de vernieuwende initiatieven en van Djinn. Ook het tijdelijke contract van Chantale werd verlengd tot eind december In mei 2005 werd de procedure om een nieuwe directeur aan te werven, opgestart. De directiefunctie werd tijdelijk waargenomen door Kurt De Backer. Momenteel kennen we de volgende personeelsbezetting: - Hilde Geudens (jeugddelinquentie) (100%) - Lieve Balcaen (jeugddelinquentie) (80%) - Min Berghmans (juriste) (80%) - Lies De Ruyver (vernieuwende initiatieven)(100%) - Véronique Vancoppenolle (communicatie)(100%) - Kurt De Backer (kinderrechten/participatie)(100%) - Hilde Engelbeens (administratie/documentatie)(100%) - Chantale Staelens (administratie/logistiek)(50%) Inhoudelijk heeft het team het hele jaar door nagedacht over de opdracht van de OSBJ en hoe die te realiseren. Geleidelijk aan wordt het thematisch werken afgebouwd naar een meer algemene ondersteuning van de private organisaties Bijzondere Jeugdbijstand (BJB). We mogen niet vergeten dat de kracht van de OSBJ grotendeels ligt in de historisch opgebouwde deskundigheid (zeker wat jeugddelinquentie en juridische materies) betreft. Die verworvenheid mag niet verloren gaan. Het is een tijdlang zoeken geweest hoe we een brede ondersteuning kunnen bieden zonder de specifieke deskundigheid te verliezen. Ondertussen wordt het plaatje langzaam maar zeker duidelijker. Dit wordt ongetwijfeld vervolgd. ALGEMENE INLEIDING 10 OSBJ

11 DEEL I: ONDERSTEUNING VAN INITIATIEVEN ALS ANTWOORD OP JEUGDDELINQUENTIE & ' ( ) ( Onze visie met betrekking tot de vraag hoe men moet reageren op jongeren die als misdrijf omschreven feiten plegen, hebben we uitvoerig toegelicht in het vorige jaarverslag. Deze visietekst bespraken we eind 2004 met de begeleiders van de drie afhandelingen (herstelbemiddeling, gemeenschapsdienst, leerprojecten). Het voorbije werkjaar gebruikten we deze tekst als basisinstrument voor onze werking. De tekst is de basis van waaruit we reageerden op allerlei thema s die op ons afkwamen zoals het wetsontwerp Onkelinx, het thema gerechtelijke jeugdhulp binnen IJH en het leerproject slachtoffer in beeld minderjarigen. Op diverse fora lichtten we de tekst toe en werd ze bediscussieerd. We verlegden tevens onze (Vlaamse) grenzen door de visietekst te vertalen en te laten publiceren in Journal du Droit des Jeunes van oktober * ( + Om een antwoord te vinden op één van de grootste knelpunten in de werking van de herstelrechtelijke en constructieve afhandelingen, met name gebrek aan afstemming en éénduidigheid in oa. aanbod, verwijzing en invulling, werd het voorbije werkjaar veel geïnvesteerd in de oprichting van samenwerkingsverbanden (SWV). Het is de bedoeling om per arrondissement te komen tot een structureel overleg tussen onder andere de diverse afhandelingsvormen en de verwijzers. Ook de Vlaamse overheid stimuleerde de diensten hierin door hen weliswaar onder voorbehoud - een driejarig contract te beloven indien zij voor 31 december 2004 een ondertekend protocol voorlegden Samenwerkingsprotocol De OSBJ stelde een ontwerpprotocol op. Dit werd door de administratie van de BJB aangepast en vervolgens aan de diensten voorgesteld. Dit protocol geeft aan waartoe de ondertekenende partners zich verbinden. In de meeste samenwerkingsverbanden werd het ontwerpprotocol uitgebreid bediscussieerd en hier en daar ook lichtjes aangepast, naargelang de lokale wensen. De doelstellingen en verbintenissen blijven éénvormig over heel Vlaanderen (ontwerpprotocol in bijlage). De hoofddoelstelling van het samenwerkingsverband is het realiseren van de afstemming en coördinatie tussen de herstelrechtelijke en constructieve afhandelingen per gerechtelijk arrondissement en dit vanuit een gemeenschappelijk gedragen visie met betrekking tot de aanpak van de jongeren die een als misdrijf omschreven feit plegen. Het betreft zowel de afstemming van de verschillende reactiewijzen op elkaar als afstemming tussen de verschillende diensten, zonder verlies van hun specificiteit. In het protocol wordt een onderscheid gemaakt tussen minimale, wenselijke en bijkomende partners. Dit onderscheid heeft alles te maken met de vraag van de overheid tot ondertekende protocollen. Aangezien de Vlaamse overheid enkel bevoegd is voor haar eigen Vlaamse diensten, kon zij enkel aan deze diensten vragen het protocol te ondertekenen. Over de wenselijke partners heeft ze geen bevoegdheid, maar deze zijn essentieel voor de uitbouw van een arrondissementeel beleid met betrekking tot de aanpak van jeugddelinquentie zoals bijvoorbeeld magistratuur en balie. Bijkomende partners zijn bijvoorbeeld justitiehuis, andere BJB-voorzieningen, hogescholen. OSBJ 11 WERKINGSVERSLAG Deel I

12 2.2. Structurele inbedding en samenstelling van de SWV Met uitzondering van Limburg koos elke dienst voor een arrondissementeel samenwerkingsverband. Limburg opteerde voor een provinciaal overleg. Alle diensten slaagden er in vóór 31 december 2004 een ondertekend protocol aan de overheid voor te leggen. Dit was geen sinecure aangezien zij pas in november 2004 over de definitieve tekst konden beschikken. In sommige arrondissementen tekenden reeds andere dan minimale partners mee zoals bijvoorbeeld jeugdrechter, parket en/of balie. De ondertekenende partners in de verschillende samenwerkingsverbanden zijn op dit moment nog erg verschillend. In het merendeel van de SWV is de uitbreiding van het aantal partners een belangrijk agendapunt. Al naargelang het arrondissement, worden er besprekingen gevoerd met onder meer balie, magistratuur, slachtofferhulp, justitiehuis, andere voorzieningen uit de BJB, gemeenschapsinstellingen. Enkele samenwerkingsverbanden zijn nog koortsachtig op zoek naar een voorzitter. In de meeste SWV gaat de voorkeur uit naar een externe voorzitter, bijvoorbeeld een docent(e) van een hogeschool, een medewerker/prof van universiteit, een directeur van het justitiehuis, een medewerker vanuit de stad. De voornaamste taak van de OSBJ is drieërlei. In de eerste plaats meehelpen aan het realiseren van de doelstellingen, zoals geformuleerd in het ontwerpprotocol, met name afstemming en éénduidigheid binnen het arrondissement realiseren en dit vanuit een gemeenschappelijk gedragen visie m.b.t. jeugddelinquentie. De OSBJ heeft tevens als opdracht om deze doelstelling over heel Vlaanderen te realiseren, door telkens in de verschillende lokale vergaderingen informatie vanuit andere vergaderingen binnen te brengen. En tot slot is de OSBJ mee bindfiguur tussen de meeste arrondissementele stuurgroepen en de SWV. De OSBJ doet dit alles ondermeer door documenten en informatie ter beschikking te stellen zoals haar visietekst, wetsontwerp Onkelinx, ander wettelijk en wetenschappelijk materiaal, mondelinge toelichtingen vanuit andere arrondissementen en vanuit de stuurgroepen Dit alles vergt een degelijk intern overleg, aangezien alle arrondissementen over drie medewerkers verdeeld zijn Verhouding met arrondissementele stuurgroepen voor herstelrecht en bemiddeling Met uitzondering van Mechelen koos elk arrondissement ervoor (voorlopig) niet samen te gaan met de arrondissementele stuurgroep voor herstelrecht en bemiddeling 1. Naar aanleiding van de discussie in Leuven, werd door BAL 2 een werkgroep herstel en pedagogie opgericht. Deze werkgroep dient de vraag te beantwoorden op welke manier beide overlegorganen zich dienen te verhouden. Deze werkgroep is ondertussen éénmaal samengekomen (zie verder). In de meeste arrondissementen, waar zowel een arrondissementele stuurgroep als een SWV bestaat, werd bekeken wie aan beide participeert en info kan uitwisselen. De OSBJ en de bemiddelaar minderjarigen nemen steeds deel aan beide overlegorganen. In onderstaand schema krijgt u een overzicht van de andere partners die aan beide overlegorganen participeren. 1 Term ontleend aan de stuurgroep van Leuven, deze stuurgroepen voor herstelrecht en bemiddeling willen in de eerste plaats binnen het gerechtelijk arrondissement een herstelrechtelijke benadering stimuleren. 2 Bemiddelingsdienst Arrondissement Leuven WERKINGSVERSLAG Deel I 12 OSBJ

13 Gerechtelijk arrondissement Arr stuurgroep* Samenwerkingsverband minderj 1 grote stuurgroep Leden van stuurgroep (naast evt. OSBJ en bemiddelaars minderjarigen) die ook lid zijn van SWV Brugge X x zelfde voorzitter, slohulp, politie Kortrijk X x justitiehuis, politie, balie, bemiddelaar meerderj., parket, slachtofferzorg politie, jeugdrechter, sociale dienst JRB, CJGB en Oranjehuis Ieper x Nvt Veurne x Nvt Oudenaarde X x balie, politie, parket Dendermonde X x Sociale dienst JRB, parket, jeugdrechtbank, slohulp Gent (x) x balie A pen (x) x Geen link M len x Nvt Turnhout (x) x Slohulp, vanaf mei 05: bemiddelaar meerderj. Bxl x Nvt Leuven X x Oikoten Tongeren (x) x Hasselt Nvt * X betekent dat OSBJ partner is, (x) geeft aan dat er een arr. stuurgroep werkzaam is, maar OSBJ geen partner is, ofwel omdat bemiddelaars minderjarigen enkel partner zijn (en dus hun werkingsverslagen niet worden besproken) (Gent, Turnhout, Tongeren), ofwel bemiddelaars minderjarigen geen partner zijn (Antwerpen) 2.4. Inhoud van de vergaderingen Algemeen De inhoud van de vergaderingen verschilt naargelang de historiek en de organisatie van de diensten binnen het arrondissement. De SWV die reeds langere tijd functioneren, zoals bijvoorbeeld Antwerpen, Veurne, Ieper zetten hun werkzaamheden voort. Afstemming en visieontwikkeling vormen reeds lang vaste agendapunten. Andere SWV, die nu pas voor een eerste maal samenkomen, hebben vooral kennismaking van elkaars dienst als eerste prioriteit. We geven een bondig overzicht van de evolutie, stand van zaken en agendapunten in de verschillende SWV Per SWV Mechelen In Mechelen functioneert sedert verschillende jaren een arrondissementele stuurgroep voor bemiddeling en herstelrecht, waaraan naast bemiddeling voor min- en meerderjarigen ook gemeenschapsdienst en leerprojecten voor minderjarigen participeren. Omwille van de korte tijdspanne die de overheid gaf om het samenwerkingsprotocol te ondertekenen, werd beslist om eerst tweemaal samen te komen met uitsluitend de minimale partners en vervolgens het protocol te ondertekenen. Ondertussen liepen de werkzaamheden van de arrondissementele stuurgroep door. Op dat moment werd in de stuurgroep de meeste vergadertijd ingenomen voor een uitgebreide bespreking van het protocol herstelbemiddeling minderjarigen. Uiteraard kwamen ook thema s van de meerderjarigen aan bod zoals het wetsontwerp tot invoering van bemiddeling in het Wetboek van Strafvordering. De cijfers van de verschillende afhandelingen zijn een steeds wederkerend agendapunt. Op de laatste stuurgroep werd de principiële vraag gesteld in hoeverre het ondertekend samenwerkingsprotocol geïntegreerd kan worden in het basisprotocol van de stuurgroep. Het antwoord van de stuurgroep was een voorlopig ja, waarbij het eindresultaat van de bespreking in de werkgroep pedagogie en herstelrecht (zie verder) wordt afgewacht. Een aanvaarding van het samenwerkingsprotocol impliceert dat het basisprotocol op verschillende punten moet worden aangepast. In het huidige basisprotocol bijvoorbeeld staat: de stuurgroep neemt de alternatieve maatregelen op zich zolang andere initiatieven of andere overlegstructuren in deze materie geen expliciete opdracht hebben. OSBJ 13 WERKINGSVERSLAG Deel I

14 Dendermonde/Oudenaarde/Gent Tot heden verlopen de werkzaamheden in de SWV van de drie arrondissementen binnen de provincie Oost-Vlaanderen zo gelijklopend dat ze samen worden besproken. De taken werden verdeeld onder de diensten, waardoor in eerste instantie CAB verantwoordelijk is voor het SWV van Dendermonde, DAS&V voor Oudenaarde en de dienst herstelbemiddeling Gent voor Gent. Na enkele voorbereidende vergaderingen met de drie diensten en de OSBJ werden de lokale SWV opgericht. In een eerste fase werd ook hier besproken in hoeverre zij zouden samengaan met de arrondissementele stuurgroepen of een provinciaal SWV voor de minderjarigen zouden opstarten, maar beide pistes werden snel verlaten. In elk SWV stelden de diensten zich voor en uitten hun verwachtingen naar dit SWV. Daaruit kwam onder meer afstemming tussen de diensten van bijv. gemengde dossiers, bespreken van praktische knelpunten zoals illegale jongeren, aantal uren gemeenschapsdienst, onderscheid tussen POS 3 en MOF, wat met recidiverende jongeren, nood aan leerproject drugs in Oudenaarde Kortrijk In Kortrijk bestond er een arrondissementele stuurgroep hsb (meerder- en minderjarigen), een werkgroep hsb minderjarigen en een stuurgroep alternatieve maatregelen (gemeenschapsdienst en sociale vaardigheidstraining). Het SWV komt neer op een fusie van de werkgroep hsb minderjarigen en de stuurgroep alternatieve maatregelen. Het protocol werd ondertekend door de minimale partners, maar alle deelnemers aan de oude overlegorganen nemen deel aan de vergaderingen van het samenwerkingsverband. Op 14 februari 2005 en 28 april 2005 werden de engagementen van de bijkomende partners besproken. Het betreft: parket, jeugdrechters, balie, politie, politie slachtofferzorg, justitiehuis, voorziening BJB, bemiddelaar meerderjarigen en vertegenwoordiger van een prestatieplaats. De meerderheid onder hen willen een uitgebreid protocol mee ondertekenen. De vertegenwoordiger van het justitiehuis is pleitbezorger van een samengaan met de stuurgroep herstelrecht en bemiddeling, maar het SWV houdt de boot voorlopig af. Als agendapunten werden, naast de verhouding tov de arrondissementele stuurgroep herstel, verder weerhouden: wetsontwerp Onkelinx, activiteitenverslag van de diensten, juridische bijstand bij herstelbemiddeling, planning van de verdere werkzaamheden Limburg Op 7 september 2004 vond er een verkennend gesprek plaats met medewerkers van BAAL 4. Voor wat betreft het arrondissement Hasselt pleegde BAAL voorheen overleg via een beleidsraad minderjarigen. Deze beleidsraad had als initiële bedoeling om het herstelgericht aanbod voor minderjarigen af te stemmen op de vraag van de verwijzers. De raad is samengesteld uit het Parket in Jeugdzaken, de Jeugdrechtbank, de Sociale Dienst bij de Jeugdrechtbank, (de AGM 5 -coördinator van) het Justitiehuis Hasselt en BAAL. Op 19 oktober 2004 vond er met de minimale partners een eerste samenkomst plaats ter voorbereiding van het SWV. Vanaf de eerste bespreking koos Limburg voor een provinciaal overleg. Dit heeft te maken met het feit dat BAAL werkzaam is in de arrondissementen Hasselt en Tongeren. De minimale partners van beide arrondissementen ondertekenden het protocol. Op 19 mei 2005 vond de eerste officiële samenkomst plaats. Het SWV is nog op zoek naar een (externe) voorzitter. Dit vormde een eerste agendapunt. Daarnaast werd besproken op welke wijze bijkomende partners zouden worden gezocht. De partners van de beleidsraad in Hasselt (jeugdmagistraten, justitiehuis) zouden in eerste instantie worden gevraagd, evenals (de AGMcoördinator van) het justitiehuis te Tongeren. Een volgende stap is om met de nieuwe leden van het SWV een lijst van relevante thema s op te stellen. In functie van die thema s kunnen bijkomende deelnemers (ad hoc of blijvend) worden uitgenodigd. Het SWV Limburg ziet voorlopig het nut van een deelname van de balie niet in. 3 POS= Problematische opvoedingssituatie, MOF = als misdrijf omschreven feit 4 Bureau Alternatieve Afhandeling Limburg 5 Alternatieve Gerechtelijke Maatregelen WERKINGSVERSLAG Deel I 14 OSBJ

15 Turnhout Er bestond reeds een stuurgroep voor hsb minderjarigen die werd omgevormd tot een SWV voor de 3 afhandelingen (door dezelfde dienst aangeboden). De minimale partners maakten reeds deel uit van de stuurgroep hsb minderjarigen en ondertekenden het protocol. Begin 2005 ging ook hsb meerderjarigen van start. In het kader hiervan werd een stuurgroep hsb meerderjarigen opgericht. Op 15 maart en 24 mei 2005 werden in het SWV de volgende agendapunten behandeld: de verbintenis van de huidige partners (magistratuur, balie, slachtofferhulp, politiekorpsen en federale politie, Hoger Instituut der Kempen) tot het SWV, welke nieuwe wenselijke partners worden uitgenodigd, welke thema s kunnen aan bod komen, wetsontwerp Onkelinx. De bemiddelaar meerderjarigen wordt partner in het SWV en de bemiddelaar minderjarigen wordt partner in de arrondissementele stuurgroep. De gemeenschapsinstelling te Mol werd tevens aangesproken en beslist eerstdaags over al dan niet opnemen van dit engagement. De (3) AGM ers gemeenschapsdienst participeren in beurtrol en het leerproject AGM zal vanaf volgende keer deelnemen. De jeugdrechters wensen niet mee te ondertekenen, maar komen ad hoc naargelang het thema. Op de laatste stuurgroep werd tevens beslist om voortaan te spreken van samenwerkingsverband HCA 6, zodat er ook wat de titel betreft wat meer éénvormigheid in Vlaanderen wordt gerealiseerd Leuven Er bestond reeds een arrondissementele stuurgroep voor herstelrecht en bemiddeling. Los daarvan werd een samenwerkingsverband opgericht voor de drie afhandelingen minderjarigen. In eerste instantie werden hierop enkel de minimale partners uitgenodigd. Op 1 maart 2005 ging het eerste SWV door met voorzitter prof. J. Put (KULeuven). Op een volgende vergadering van 1 juni 2005 zal afgesproken worden welke bijkomende partners nog kunnen uitgenodigd worden en zullen mogelijke thema s voor volgende vergaderingen worden vastgelegd zoals inforonde m.b.t. wetgevende en wetenschappelijke evoluties, verslag vanuit de werkgroep herstel en pedagogie, uitgebreide voorstelling van de diensten, onderscheid MOF en POS, rapportage aan gerechtelijke instanties Brussel Een eerste samenkomst vond plaats op 26 oktober 2004, waarop meteen alle minimale partners aanwezig waren. Het protocol werd besproken. Nadat de aanpassingen waren ingevoegd, werd dit ondertekend. Tot op heden ging een eerste samenkomst door, waarbij vooral de uitbreiding van de partners (met jeugdrechters, parket, balie, slachtofferhulp), de voorzitter en mogelijke komende agendapunten werden besproken. Diverse gewenste partners worden tegen de volgende vergadering van juni 2005 gecontacteerd Veurne Een stuurgroep voor de drie afhandelingen bestaat reeds geruime tijd, waarbij telkens diverse partners aanwezig zijn. Op dit moment lopen nog besprekingen met een aantal gewenste partners om het samenwerkingsprotocol mee te ondertekenen. In het najaar van 2004 werden twee vergaderingen gewijd aan (onder meer) een bespreking van het ontwerpprotocol en een ondertekening van het definitieve protocol. Daarnaast staan ook altijd de cijfers op de agenda en in het verlengde daarvan een inhoudelijke bespreking van de lopende praktijk. Op het eerste SWV van 2005 werd tevens een planning voor het komend werkjaar opgemaakt. Mogelijke thema s zijn: visieontwikkeling, uitbouw aanbod werkplaatsen, opvolging tevredenheidsmeting, knelpunten doorverwijsformulier herstelbemiddeling, Op een tweede samenkomst van dit jaar werd het concrete afhandelingsaanbod van DIVAM uitgebreid voorgesteld Ieper De laatste samenkomst dateert van 1 december Toen werd onder meer het samenwerkingsprotocol uitgebreid besproken. In de loop van december 2004 werd dit ondertekend door, naast de minimale partners, ook het parket, de jeugdrechtbank en de stad Ieper. Een volgende vergadering is gepland op 22 juni Op de agenda staan alvast een overzicht van het projectjaar 2004 en de perspectieven voor Herstelrechtelijke en Constructieve Afhandelingen OSBJ 15 WERKINGSVERSLAG Deel I

16 Antwerpen Aangezien Antwerpen reeds geruime tijd over een stuurgroep voor de drie afhandelingen beschikt, lopen ook hier de werkzaamheden gewoon door. De stuurgroep beschikt reeds over een basisprotocol jeugddelinquentie, dat uitgebreid bediscussieerd is geweest. Dit basisprotocol werd door de overheid niet aanvaard als samenwerkingsprotocol om aan Elegast een driejarig contract te kunnen bezorgen. De stuurgroep opteerde ervoor om het samenwerkingsprotocol te ondertekenen met de minimale partners en deze als annex aan het basisprotocol jeugddelinquentie te hangen. Op de laatste twee stuurgroepen besprak men het protocol dienstverlening. Het protocol herstelbemiddeling en Hergo functioneert reeds geruime tijd en in de (nabije) toekomst zal het protocol leerprojecten worden geagendeerd. Daarnaast worden de cijfers toegelicht en allerlei agendapunten besproken zoals bijvoorbeeld verslaggeving hsb, dossier wachttijden, GAS Brugge Op 13 september 2004 vond een eerste overleg plaats met de directeur en de medewerkers van BAAB 8. Er werd besproken hoe het reeds bestaande tweejaarlijks overleg met de verwijzers en balie kon evolueren naar een SWV. Ook diende men afstemming te zoeken met de arrondissementele stuurgroep. De nodige afspraken werden gemaakt. Het SWV kwam op 9 november 2004 voor de eerste keer samen. Naast parket, jeugdrechtbank, balie, sociale dienst bij de JRB, regioverantwoordelijke, een vertegenwoordiger van een tewerkstellingsplaats, de OSBJ, directie en medewerkers van BAAB, was ook de voorzitter van de arrondissementele stuurgroep (balie) aanwezig. Het ontwerpprotocol werd voorgelegd, opmerkingen werden verzameld en verwerkt. De voorzitter van de stuurgroep werd bereid gevonden om ook te fungeren als voorzitter van dit SWV. Op 7 december 2004 tekenden alle partners het samenwerkingsprotocol. In een eerste vergadering van 2005 werd o.a. het jaarverslag van 2004 toegelicht, de problematiek van wachtlijsten aangekaart en Exit stelde zich voor. & '& )%,% * Bemiddelingsaanbod - Alle herstelbemiddelingsdiensten draaien inmiddels op kruissnelheid. In de meeste arrondissementen neemt het aantal verwijzingen toe zodat hier en daar wachtlijsten ontstaan. Bij gebrek aan bijkomend personeel, proberen de bemiddelaars dit onder meer te ondervangen door de methodiek aan te passen, bijv. door met zogenaamde hoge drempelbrieven te werken. Het blijft de vraag of hierdoor niet aan kwaliteit wordt ingeboet. Het is alvast een feit dat minder mensen op het aanbod ingaan dan bij een meer pro-actieve (en tijdsintensieve) methodiek. - Interessant om te vermelden is het nieuwe project van de Leuvense bemiddelingsdienst waarbij ze vrijwilligers wil inschakelen als bemiddelaars. Dit idee wordt in de eerste plaats ingegeven vanuit het streven naar een grotere participatie van de samenleving in de reactie op delicten 9. Daarnaast kan dit tegemoet komen aan de nood aan een veralgemeend en tegelijk kwalitatief hoogstaand bemiddelingsaanbod. - Verder blijft de interferentie van verzekeringen in de bemiddeling een moeilijk punt. De bemiddeling wordt hierdoor vaak aanzienlijk vertraagd of geraakt geblokkeerd. Het plaatst de bemiddelaars voor een dilemma. Enerzijds worden ze uitgedaagd om een meer actieve rol op te nemen en desnoods vanuit hun opgebouwde deskundigheid zelf met verzekeringsmaatschappijen te onderhandelen. Anderzijds staat een dergelijke handelswijze haaks op het principe van neutraliteit. Bovendien is het de eerste taak van de bemiddelaar om de partijen (en hun advocaten) aan te moedigen hierin zelf stappen te ondernemen. Het resultaat van deze evenwichtsoefening maakt dat er m.b.t. verzekeringskwesties weinig eenvormigheid is. 7 Gemeentelijke Administratieve Sancties 8 Bureau Alternatieve Afhandelingen Brugge 9 Meer informatie rond de achterliggende visie en de operationalisering van het concept is te vinden in het jaarverslag 2004 van BAL op WERKINGSVERSLAG Deel I 16 OSBJ

17 1.2. Aanbod van Hergo - Het Hergoproject loopt door in de arrondissementen Antwerpen en Brussel. In Limburg blijft BAAL tevergeefs wachten op verwijzingen vanuit de jeugdrechtbank. Gehoopt wordt dat het samenwerkingsverband de jeugdrechters kan overtuigen van de meerwaarde van Hergo. In Leuven werd het project tijdelijk opgeschort wegens een te hoge caseload. Inmiddels werd in een overleg met de magistraten afgesproken dat bij een te hoge werklast er minder lichtere dossiers zouden worden doorverwezen zodat de Hergo s niet langer in het gedrang komen. Dit alles maakt dat BAL vanaf juni 2005 opnieuw met Hergo start. - Zolang de bemiddelingsdiensten geen personeelsuitbreiding krijgen, kan het aanbod van Hergo niet geïmplementeerd worden in andere arrondissementen. In het kader hiervan participeerden we aan een overleg, samen met Lode Walgrave en jeugdrechter Van de Wynckel, op het kabinet van Minister Vervotte. Het hoofdthema van dit gesprek was het kabinet overtuigen van de meerwaarde van deze afhandeling en in het verlengde hiervan bijkomende middelen vragen. - Op conceptueel vlak is er dit jaar weinig evolutie. We beschouwen het als een taak van de OSBJ om verdere stimulansen te geven. Vooral de rol van de politie blijft een heikel punt. Het ontbreken van een wettelijk kader is hierbij een belangrijk gegeven. Dit maakt het moeilijk om in de verschillende arrondissementen politiemensen te vinden die willen deelnemen aan de Hergo. Interesse is er zeker wel. Ook de hoge werklast van de politie belemmert hun aanwezigheid. Daarom plannen we de oprichting van een werkgroep die het Hergo-concept vooral betreffende de rol van de politie verder verduidelijkt. - Bij Hergo wordt het onderscheid tussen het delict en de persoon achter het delict zeer scherp gesteld. Je kan geen effectieve reactie op het delict uitwerken zonder de problematiek(en) en de context van de dader te betrekken. Het onderscheid tussen MOF en POS is niet altijd even makkelijk te maken. Vanuit een respect voor het slachtoffer blijft tijdens de Hergo het herstel van de schade centraal staan. Er mag dus niet téveel nadruk worden gelegd op de achterliggende problematiek(en) van de jongere. Dit is uiteraard niet makkelijk want er kan geen constructief en haalbaar herstelplan worden uitgewerkt, zonder de POS mee in rekening te brengen. Tevens is de ervaring van moderatoren dat bij jongeren, die zich in een ernstige POS bevinden, er meer nodig is dan een éénmalige bespreking tijdens een privé-overleg van een Hergo opdat de intentieverklaring zou worden nageleefd. Ook hier stoot men vaak op een gebrek aan mogelijkheden om de jongere bij de uitvoering van intentieverklaring meer intensief te begeleiden. Dit wordt momenteel gezien als een taak van de sociale dienst, maar zij heeft hier de personele middelen niet voor. Misschien moet eerder in de richting van andere voorzieningen van de BJB worden gezocht om dit aspect mee op te nemen? + * Methodiekontwikkeling en bewaking van kwaliteit Dit gebeurt door een vormingsaanbod en door het organiseren van mogelijkheden tot ervaringsuitwisseling. Voor de vorming werken we samen met de vzw Suggnomè (zie verder onder werkgroep vorming) Vorming Introductiecursus beginnende bemiddelaars In de maanden maart en april ging een vijfdaagse cursus door voor tien beginners. Hierin werd aandacht besteed aan visieontwikkeling, informatieoverdracht en het aanleren en inoefenen van methodische vaardigheden. 10 De cursus werd positief geëvalueerd, vooral met betrekking tot de door Mia Claes gegeven methodiektraining. Zij stond destijds in voor de implementatie van herstelbemiddeling en is nu werkzaam als praktijkbegeleider in de Sociale Hogeschool van Heverlee Cursus voor gevorderde bemiddelaars Deze achtdaagse cursus werd georganiseerd vanuit de werkgroep vorming van de vzw Suggnomè. De cursus is bedoeld voor alle herstelbemiddelaars in Vlaanderen. Er namen 4 bemiddelaars voor 10 Meer details zijn te vinden in het jaarverslag OSBJ 17 WERKINGSVERSLAG Deel I

18 minderjarigen deel. Deze vormingsreeks komt tegemoet aan de vraag vanuit de bemiddelaars naar een voortgezette opleiding. De cursus bevat een meer diepgaande verkenning van enkele basisvaardigheden en dit vanuit de visie en de uitgangsprincipes van waaruit de bemiddelingsprojecten werken. Het programma zag er als volgt uit: - Oktober 2004: onderhandelen (o.l.v. Lucas De Vocht, trainer en veranderingsmanager KBC) - Oktober 2004: een tweedaagse rond veranderingsprocessen en de rol van de bemiddelaar (o.l.v. Steven Lecompte en Bram Van Droogenbroeck, bemiddelaars minderjarigen) - November 2004: contextueel werken (o.l.v. Marleen Heylen, docent Sociale Hogeschool Leuven) - Februari 2005: schrijven van overeenkomsten (o.l.v. Eric Van Hee, vzw creatief schrijven) - Januari 2005: werken met kansarmen (o.l.v. Lieve Polfliet, CAW-Leuven en Kristel Driessens, UIA (doctoraat over hulpverlening en armoede) Deze cursus werd globaal genomen positief geëvalueerd en met een bijzondere waardering voor het deel schrijven van overeenkomsten. Ook de gemengde samenstelling van de groep werd als een grote verrijking ervaren Themadagen (vanuit werkgroep Suggnomè vzw) - September 2004: Allochtonen en bemiddeling. Deze driedaagse cursus werd gegeven door Ann Huybrechs van OTA 11 -Antwerpen. De inhoud bestond vooral uit achtergrondinformatie m.b.t. allochtonen en met telkens ook methodische tips voor bemiddelaars. Er was ook ruimte voor casusbesprekingen. De evaluatie was zeer positief. Hieraan nam een vijftigtal bemiddelaars deel. - April 2005: Positie van het slachtoffer tijdens de gerechtelijke procedure door parketmagistraat Guido Vermeiren en professor Frank Hutsebaut. De cursus werd positief geëvalueerd. Hij was gericht naar alle herstelbemiddelaars. Twaalf bemiddelaars minderjarigen namen hieraan deel Ervaringsuitwisseling Intervisie voor herstelbemiddelaars De oorspronkelijke bedoeling van intervisie was ervaringsuitwisseling betreffende knelpunten in concrete casussen. Dit lijkt echter hoe langer hoe minder aan een behoefte te voldoen. De diensten beschikken over eigen overlegorganen waar ze terechtkunnen voor deze concrete vragen. De intervisie wordt eerder aangewend om elkaar op de hoogte te houden betreffende recente ontwikkelingen binnen de diensten en om een aantal overkoepelende thema s te bespreken. Er ging dit jaar één intervisie door met drie thema s: rapportage aan de gerechtelijke instanties, hoe omgaan met hoge caseload en hoe omgaan met verzekeringen. We merken de nood bij beginnende bemiddelaars aan extra ondersteuning en bij de gevorderde bemiddelaars om dieper in te gaan op methodiektraining. We zullen hier tijdens het volgende werkjaar aandacht aan besteden Methodiekgroep Hergo Het doel van dit overleg was, bij de opzet van dit experiment in 2002, de methodische ondersteuning en het verder ontwikkelen van een methodiek aangepast aan de Belgische situatie. Deze methodiek werd inmiddels uitgeschreven in het onderzoeksrapport van Inge Vanfraechem 12 en blijkt erg werkbaar te zijn. De huidige werking beoogt vooral het bewaken van de eenvormigheid van de toepassing van de Hergo-methode en de vorming van beginnende Hergo-moderatoren. De methodiekgroep kwam drie keer samen. De volgende thema s kwamen aan bod: - Uitwisseling van stand van zaken en knelpunten - Werken aan meer gelijkvormigheid m.b.t. de intentieverklaring (zowel inhoudelijk als vormelijk) - Methodiektraining door rollenspel, vooral voor de nieuwe moderatoren 11 OndersteuningsTeam Allochtonen 12 Vanfraechem, I., Herstelgericht groepsoverleg in Vlaanderen. Verslag van een wetenschappelijk begeleid pilootproject, Onderzoeksgroep Jeugdcriminologie, KULeuven, in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap, 2003, 390 p. WERKINGSVERSLAG Deel I 18 OSBJ

19 2.2. Werkgroepen Werkgroep vorming De werkgroep vorming van de vzw Suggnomè bestaat uit vertegenwoordigers van strafbemiddeling, herstelbemiddeling meerderjarigen, herstelbemiddeling minderjarigen, herstelbemiddeling op politieniveau, Suggnomè en OSBJ. Ze organiseerde bovengenoemde vormingen voor gevorderde bemiddelaars en 4 themadagen. De OSBJ werkt via deze werkgroep mee aan een degelijk vormingsaanbod. De voortdurende uitwisseling die hierdoor tot stand komt tussen de verschillende sectoren werkt zeer inspirerend Werkgroep organisatie BAL De bemiddelingsdienst van Leuven riep deze werkgroep in het leven om uit te zoeken welke vorm een bemiddelingsdienst moet aannemen. Uitgaande van de overtuiging dat het een meerwaarde betekent wanneer de herstelbemiddelaars uit de verschillende sectoren in één dienst samen zitten, wordt gezocht naar de (rechts)vorm die een dergelijke organisatie, gesubsidieerd vanuit verschillende overheden, kan aannemen. Aan de basis van dit streven ligt ook de overtuiging dat er een gemeenschappelijke basis is van waaruit bemiddeld wordt met de verschillende doelgroepen en dat de leeftijd van de dader op zich geen fundamenteel verschil uitmaakt. Van daaruit werd ook gekozen voor 1 stuurgroep die deze dienst ondersteunt. Door de installatie van het samenwerkingsverband minderjarigen, is deze werkgroep overgegaan in de werkgroep herstel en pedagogie (zie verder) Werkgroep GAS in Leuven Vanuit BAL werd een werkgroep opgericht betreffende de gemeentelijke administratieve sancties (GAS). Er werd uitgezocht hoe de toepassing van deze wet in Leuven kon geoperationaliseerd worden met maximale vrijwaring van de bemiddelingsprincipes. Deze werkgroep kwam twee keer samen Provinciaal vereffeningsfonds De provinciale fondsen - Met uitzondering van Oost-Vlaanderen zijn alle provinciale fondsen operationeel. In Oost-Vlaanderen verwacht men de inwerkingtreding voor het najaar Het aantal aanvragen tot tussenkomst van het fonds ligt niet hoog, maar gaat in stijgende lijn. Toch zeggen deze cijfers niet alles over de relevantie van het fonds. Het bestaan op zich zet jongeren ertoe aan om te zoeken naar (eventueel andere) manieren om geld te verdienen. Vooral voor insolvabele gezinnen creëert het fonds mogelijkheden Interprovinciaal overleg (Ipro) Dit overleg vloeide voort uit een seminariereeks van okt/nov 2002 en een vormingsmoment van oktober 2002 waar men een groeiende diversiteit vaststelde in de werking van de fondsen. Hoewel deze verschillen ongetwijfeld ook de rijkdom van de fondsen uitmaken, was er een bezorgdheid betreffende de rechtsgelijkheid van de jongeren in Vlaanderen. Verder vond men dat het toetsen van werkingsprincipes en van gehanteerde toekenningscriteria bij andere provincies meer waarborgen biedt tegen arbitraire beslissingen. Er is met name geen beroepsmogelijkheid tegen beslissingen van het fonds. Het Ipro wordt tweemaal per jaar georganiseerd. Er werd verder nagedacht over de structurele organisatie van het fonds en enkele prangende ongelijkheden werden weggewerkt zoals bijv. het uurloon van de jongere. Ook andere verschilpunten kwamen aan bod zoals de maximale tewerkstellingstermijn en subsidiariteit van de verzekeringen. Daarnaast werden enkele knelpunten voorgelegd naar aanleiding van concrete aanvragen. Het Ipro botste hierbij echter op de limieten van zijn beslissingsbevoegdheid. Deze uitwisseling van ideeën en praktijken kan inspirerend werken, maar kan niet resulteren in dwingende afspraken of richtlijnen naar de comités of begeleidingsgroepen toe. Vandaar dat we in het najaar 2005 een themadag voorzien voor alle comitéleden en leden van de begeleidingsgroepen om hen te betrekken bij het zoeken naar meer eenvormigheid in hun werkingen. OSBJ 19 WERKINGSVERSLAG Deel I

20 / ( Hiervoor werken we nauw samen met de vzw Suggnomè door actieve participatie aan de werkgroep internationale uitwisseling. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende sectoren van dader-slachtofferbemiddeling, een vertegenwoordiger van het European forum for vicimoffender mediation and Restorative Justice, KULeuven, OSBJ vzw en Suggnomè vzw. In 2004 organiseerde deze werkgroep tweemaal een programma voor buitenlandse bezoekers: - Drie bemiddelaars van de Oostenrijkse organisatie NEUSTART (bemiddeling) brachten in oktober 2004 een bezoek aan België. Ze kregen onder meer een toelichting over het Hergo-project door de onderzoekers van de KULeuven, een jeugdrechter, de politie van Tienen, een consulent van de sociale dienst en enkele Hergo-moderatoren. - In mei 2005 werd de Tour de Belgique opnieuw georganiseerd. Dit is een rondleiding waarbij de verschillende bemiddelingsprojecten worden bezocht. Deze rondleiding duurde 4 dagen waarvan de OSBJ één dag begeleidde. We namen tot slot deel aan een congres van het European network for family group conferences dat doorging in Bierbeek op 19 en 20 november )0) - Het belangrijkste knelpunt voor de bemiddelingsdiensten is de verzwaring van de caseload. Werken met vrijwilligers is één manier om hieraan (ten dele) tegemoet te komen. Daarom wil de OSBJ aan de Leuvense werkgroep actief participeren. - Een ander blijvend pijnpunt is de interferentie van verzekeringen. Tijdens het komende werkjaar willen we aan de hand van ons registratiesysteem deze problematiek verder in kaart brengen. We hopen op voldoende tijd en interesse van de bemiddelaars om hier samen met ons over na te denken zodat we eventueel in samenspraak met de verzekeringssector aan een praktijkgerichte oplossing kunnen werken. - Om een duidelijk beeld te krijgen van de vormingsbehoeften van de praktijkwerkers stelden we een vragenlijst op. Aan de hand van de resultaten zullen we ons vormingsaanbod verder uitwerken. Daarnaast planden met de werkgroep vorming alvast drie sessies voor verdere methodiektraining. - Tot slot voorzien we de oprichting van een werkgroep Hergo en rol van de politie. & '1 )% + * Team Gemeenschapsdiensten BAAL Op 22 juni 2004 namen we deel aan de evaluatie van de teams gemeenschapsdienst op BAAL. Het team Gemeenschapsdienst (GD) Minderjarigen Limburg nam een aantal items binnen de procedure van gemeenschapsdienst onder de loep zoals de overeenkomst, de gehanteerde sanctielijn en het eindverslag. Dit had als opzet te komen tot een meer uniforme Limburgse procedure. De werkgroep kwam tot een modelovereenkomst waarin de afspraken tussen de jongere, de verantwoordelijke van de prestatieplaats en de begeleidende dienst zijn opgenomen. Omwille van tijdsgebrek werd beslist dit team niet meer systematisch op te volgen. WERKINGSVERSLAG Deel I 20 OSBJ

21 1.2. Vorming Op basis van de wensen vanuit de begeleiders en de geformuleerde knelpunten in ons vorig jaarverslag beslisten we rond de volgende thema s vorming te geven: - Begeleiden en verzorgen van de prestatieplaatsen - De overeenkomst afgesloten tussen begeleidende dienst en werkplaats - De begeleiding van de jongere tijdens de uitvoering - De evaluatie van de gemeenschapsdienst Themadag op 14 juni 2004 Er waren zestien mensen aanwezig. Twee thema s stonden op het programma: 1. Het begeleiden en verzorgen van de prestatieplaatsen. Op de themadag van 4 mei 2004 hadden de begeleiders van ADAM te kennen gegeven dat zij jaarlijks een vorming en receptie voor de toezichters van hun prestatieplaatsen organiseren. Dit wekte de nieuwsgierigheid van andere begeleiders. Dirk Neirynck van ADAM kwam dit toelichten. Daarnaast werden er ervaringen uitgewisseld tussen de diensten over het verzorgen van de prestatieplaatsen. 2. Opstellen van een overeenkomst. De meeste diensten laten de jongere een overeenkomst ondertekenen, alvorens met de uitvoering van de gemeenschapsdienst van start te gaan. In deze overeenkomst worden belangrijke afspraken en verplichtingen geformaliseerd. De overeenkomsten van de verschillende diensten werden naast elkaar gelegd en vervolgens werden verschillen en overeenkomsten besproken Intervisie op 23 november 2004 Aangezien er tussen de diensten nog heel wat verschillen bestaan in de begeleiding en in het evalueren van de jongere, werden deze twee thema s gekozen. 1. Begeleiding Acht vragen werden vooraf op papier gezet, waarvan er vijf effectief werden besproken: 1. Ga ik in op problemen die de jongere signaleert tijdens zijn gemeenschapsdienst? 2. Ga ik in op de feiten? Op het thema herstel? 3. Is het aan de begeleider om de jongere te motiveren? Zo ja, hoe doe je dit? Hoe ver ga je hierin? 4. Hoe betrek/responsabiliseer je de ouders bij een gemeenschapsdienst? 5. Vind je het interessant om samen met de jongere te gaan werken? Op een aantal vlakken zien we een redelijk grote éénvormigheid. Alle diensten betrekken de ouders bij de intake en evaluatiegesprek. Alle diensten vinden het interessant om tijdelijk mee te gaan werken (bijv. om vertrouwensband op te bouwen met de jongere, om nieuwe werkplaatsen te leren kennen ), maar omwille van tijdsgebrek is dit doorgaans niet mogelijk. Op andere vlakken worden grote verschillen vastgesteld. Bijvoorbeeld sommige diensten gaan in op problemen die jongeren signaleren. Zij trachten in eerste instantie zelf een antwoord te zoeken en indien dit niet lukt, verwijzen ze actief door. Andere diensten beschouwen dit niet als hun taak en verwijzen onmiddellijk door naar de sociale dienst bij de Jeugdrechtbank. Bepaalde diensten gaan actief in op de feiten, de gevolgen ervan en het herstel. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het invullen van een inzichtenquête, door het schrijven van een opstel of door een vaste vorming die gekoppeld wordt aan de gemeenschapsdienst. Andere begeleiders stellen dat het ingaan op de feiten moeilijk is, bijvoorbeeld omdat men niet normerend wenst over te komen of men wenst dat de aandacht ten volle naar de uitvoering gaat. Ook werden grote verschillen vastgesteld in het sanctiesysteem : hoeveel kansen krijgen jongeren alvorens de dienst het dossier terugzendt? In een vorige themadag werd dit thema reeds aangekaart en werden pogingen ondernomen om dit meer op elkaar af te stemmen. 2. Evaluatie van de gemeenschapsdienst Er werd gewerkt met post-its. Iedere deelnemer moest de volgens hem/haar 5 belangrijkste thema s opschrijven die tijdens een evaluatie minstens aan bod moeten komen. De belangrijkste thema s waren: - M.b.t. herstel: is er een gevoel van herstel naar slachtoffer? Empathie voor slachtoffer? Hoe slachtoffer betrekken bij deze afhandeling? OSBJ 21 WERKINGSVERSLAG Deel I