Inhoud. Hoofdstuk 1. De institutionalisering van het ingrijpen in opvoeding in de. Hoofdstuk 2. Sociale opvoeding in het regime van de Wet op de

Transcriptie

1 5 Inhoud Inleiding 11 Hoofdstuk 1. De institutionalisering van het ingrijpen in opvoeding in de jonge natie-staat België 15 Van 1830 tot aan de vooravond van de Wet op de Kinderbescherming van vijftien mei Het institutionaliseringsproces van het ingrijpen in opvoeding: van 1830 tot Gevangeniswezen en filantropie, onder de radar van de politieke openbaarheid De samenleving verbeteren door het kind te verbeteren De mislukking van Ducpétiaux benadering van het probleemkind Het institutionaliseringsproces van het ingrijpen in opvoeding van 1880 tot Het ingrijpen in opvoeding wordt wetenschappelijk onderbouwd en treedt uit de schaduw, in het licht van de openbaarheid De sociale kwestie als politiek probleem: het risico voor de maatschappelijke orde komt in de openbaarheid Kritiek op het strafrecht: het Sociaal Verweer Het Sociaal Verweer en de prille sociale politiek: sociale controle gedacht en voorgesteld als persoonlijke ondersteuning De uitdeinende pedagogische ruimte Samenvatting 41 Het sociale als uitvinding en de pedagogische paradox van 1830 tot aan de vooravond van de Wet op de Kinderbescherming van 7 mei Hoofdstuk 2. Sociale opvoeding in het regime van de Wet op de Kinderbescherming van 15 mei De Wet op de Kinderbescherming wijzigt de rechtsorde Overzicht van de wet 47

2 6 Inhoud Wijzigingen in de rechtsorde: de fundamentele discussies in en uit de openbaarheid Het ouderlijk gezag wordt onder voogdij geplaatst Het oordeel des onderscheids wordt als criterium voor interventies ten aanzien van minderjarigen volledig verlaten Er wordt een nieuwe rechtsmacht ingesteld: de kinderrechter Consolidering en verdere wettelijke verankering van de publiek-private samenwerking bij het ontwikkelen van op het individu gerichte sociale politiek als strategie om greep te krijgen op een gevaarlijke sociale klasse De premie voor het delict, het opvoedingstekort en opvoeding als socialisering Toepassing van de Wet op de Kinderbescherming De rol van het parket Ontzetting uit de ouderlijke macht en opvoedingsbijstand Kwalificatie van jonge slachtoffers als plegers van misdrijven met het oogmerk hen te beschermen De ouderlijke klacht vervangt de vordering wegens delict van de pluszestienjarigen Het einde van de rit: de plaatsing Samenvatting 71 De pedagogische paradox wordt verder uitgediept onder het regime van de Wet op de Kinderbescherming 71 Hoofdstuk 3. Sociale opvoeding in het regime van De Wet op de Jeugdbescherming van acht april De weg naar de Wet op de Jeugdbescherming 77 bezaaid met twijfels over het begrippenapparaat van de Wet op de Kinderbescherming, maar niet over het pedagogisch opzet van de kinderbescherming De Wet op de Jeugdbescherming van acht april 1965: overzicht Sociale bescherming Gerechtelijke bescherming Vernieuwing en continuïteit Sociale bescherming: vrijwilligheid versus dwang Van kinderrechter tot jeugdrechter 95

3 Inhoud Uitbreiding van de actieradius van de jeugdrechter tot alle materies die minderjarigen aanbelangen Interventionisme en selectiviteit De discrepantie tussen ambitie en realiteit: de experimenten te Dendermonde en Mons Maatschappelijke, culturele en institutionele context waarin het op rehabilitatie gerichte project van de Wet op de Jeugdbescherming afbrokkelt Crisis van de welvaartsstaat: emancipatie, de burger als ondernemer van zichzelf, waardenrelativiteit, performantie Voltooiing van de democratische welvaartsstaat in een periode van economische stagnatie In discussie met het hervormingsdebat Het pleidooi voor de oprichting van een gezins- of familierechtbank, en de opwaardering van rehabilitatie De ontdekking van de maatschappelijk kwetsbare jeugddelinquent Het kind als rechtssubject: kinderrechten tussen legalisme en sociaal-pedagogisch project Ontevreden praktijkwerkers en de ontwikkeling van andere praktijken Samenvatting 128 Sociale opvoeding en de pedagogische paradox in het regime van de Wet op de Jeugdbescherming 128 Hoofdstuk 4. Het regime onder De Vlaamse decreten inzake de Bijzondere Jeugdbijstand van 1985 tot Van verzelfstandiging van de sociale bescherming tot responsabilisering van minderjarigen, ouders en opvoedingsverantwoordelijken 4.1. Staatshervorming en Jeugdbescherming Bevoegdheidconflicten Omvattende beleidsambitie van de Vlaamse Gemeenschap in een veranderend klimaat van burgerschap Overzicht van de Gecoördineerde decreten Continuïteit en discontinuïteit van het regime onder de decreten ten aanzien van het regime onder de Wet op de Jeugdbescherming De dragende beginselen van de Bijzondere Jeugdbijstand Van bescherming naar bijstand 147

4 8 Inhoud De Problematische Opvoedingssituatie: van subjectiverende naar objectiverende benadering De verzelfstandiging van het sociale luik van de Bijzondere Jeugdbijstand Subsidiariteit Verschuivingen onder het regime van de decreten, evoluties naar het regime onder Integrale Jeugdhulp: van bijstand naar responsabilisering Problematische opvoedingssituatie en als misdrijf omschreven feit: de reconstructie van de schuldige jeugddelinquent Diversifiëring van het aanbod Rechtspositie Kritieken en zelfkritieken Samenvatting 183 Voorstructurering van sociale opvoeding en de institutionalisering van de pedagogische paradox in het regime van de Bijzondere Jeugdbijstand 183 Hoofdstuk 5. Integrale Jeugdhulp De reorganisatie van de jeugdhulp met het Kinderrechtenverdrag als referentiekader Op weg naar Integrale Jeugdhulp Andermaal de Maatschappelijke beleidsnota van De lange weg van vormgeving: bakens, thematische werkgroepen en experimentele regio s Sociaal-pedagogisch onderzoek Het decreet van zeven mei 2004 over de Integrale Jeugdhulp Integrale Jeugdhulp met welke finaliteit? Overzicht van het decreet van zeven mei 2004 betreffende de Integrale Jeugdhulp Stagnatie in de lange mars van vormgeving aan de Integrale Jeugdhulp Het decreet van twaalf juli 2013 over de Integrale Jeugdhulp Situering: de verandering van de zaak Overzicht van het decreet van twaalf juli Bouwstenen en doelstellingen van Integrale Jeugdhulp van naderbij bekeken: de module, vermaatschappelijking, participatie De module als bouwsteen van het jeugdhulpaanbod, gericht op risico-beheersing De gewichtigheid van diagnostiek 214

5 Inhoud Het recht op jeugdhulp Participatie Vermaatschappelijking van de zorg als eerste doelstelling van Integrale Jeugdhulp Samenvatting: Sociale opvoeding en de pedagogische paradox in de Integrale Jeugdhulp 219 Hoofdstuk 6. Krachtlijnen uit dit historisch onderzoek naar de ontwikkeling van de pedagogie van de jeugdzorg 223 Bibliografie 231