De verhouding van jeugddelinquentie met jeugdhulp. Jan Bosmans Sectorcoördinator Jeugdhulp, Gezinsondersteuning, Kinderopvang Vlaams Welzijnsverbond

Transcriptie

1 De verhouding van jeugddelinquentie met jeugdhulp Jan Bosmans Sectorcoördinator Jeugdhulp, Gezinsondersteuning, Kinderopvang Vlaams Welzijnsverbond 1

2 Reactie op (vermoedelijk) delict scheiden van hulp Intense verbondenheid Jeugdrecht Jeugdhulp Jeugddelinquentie Rechtspositie minderjarigen in JH en JD Tot op casusniveau Perspectieven verduidelijken Afstemmen en samenwerken 2

3 Jeugdbescherming ontrafeld Beschermen= helpen + straffen Rolverwarring Geleidelijk Naar meer (emanciperende) jeugdhulp Toegankelijkheid en noodzakelijkheid van hulp Alternatief : herstel constructief sanctioneren Beleving jongeren Diverse kaders bij delict : herstel, sanctie, zorg, beveiliging 3

4 Perspectieven scheiden, dan verbinden Preventief sociaal beleid Complexe meervoudige problematieken Jeugdpsychiatrische problematieken Jeugdhulp breed ondersteunend recht VOS detectie maatschappelijke noodzaak gerechtelijke interventie Ondersteunen, helpen, verzorgen, interveniëren, herstellen, (constructief)sanctioneren 4

5 Drie decreten, één geheel Jeugd(delinquentie)rechtssysteem : doel herintegratie Preventie Vrijwillige hulp Bestuurlijke interventies ( ITP MANO ) Buitengerechtelijke delictafhandeling (parket) Gerechtelijke maatregelen (maatregel-sanctie) Link : Armoedebestrijding, welzijn, humane justitie Delict doet niets af van recht op jeugdhulp, DRM Triade 5

6 Verhouding jeugddelinquentie - jeugdhulp 3 stevige dwarsverbindingen: Toegang tot de jeugdhulp bij jeugddelinquentie Dezelfde rechtspositieregeling Geïntegreerd voorzieningenaanbod/beleid 6

7 1-Toegang tot de jeugdhulp bij jeugddelinquentie Verwijzing naar recht op jeugdhulp DIJH Vrijwillige jeugdhulp blijft mogelijk Art. 4 Jeugddelinquentiedecreet De daden, handelingen of nalatigheid waarvan de persoon wordt verdacht, of zijn leefsituatie, kunnen aanleiding geven tot doorverwijzing naar de jeugdhulpverlening overeenkomstig art. 47 DIJH Art. 81 Jeugddelinquentiedecreet ( niet DIJH) Aan art. 47 wordt 3 toegevoegd 7

8 Art. 47( ) De jeugdrechter neemt kennis van verontrustende situaties op vordering van het openbaar ministerie om gerechtelijke maatregelen op te leggen aan de betrokken minderjarigen en, eventueel, aan hun ouders en, in voorkomend geval, aan hun opvoedingsverantwoordelijken : 1 als het openbaar ministerie aantoont dat cumulatief de volgende voorwaarden zijn vervuld : a) het verlenen van vrijwillige jeugdhulpverlening is niet mogelijk; b) alles is in het werk gesteld om vrijwillige jeugdhulpverlening te realiseren in die zin dat het ondersteuningscentrum of het vertrouwenscentrum kindermishandeling is ingeschakeld en dat centrum de minderjarige heeft doorverwezen naar het openbaar ministerie met toepassing van artikel 39 of 42, 3 2 als het openbaar ministerie aantoont dat cumulatief de volgende voorwaarden zijn vervuld : a) een gerechtelijke maatregel is dringend noodzakelijk; b) er zijn voldoende aanwijzingen dat de minderjarige onmiddellijk beschermd moet worden tegen een vorm van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijke of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik; c) het verlenen van vrijwillige jeugdhulpverlening is niet meteen mogelijk. 3 als het openbaar ministerie aantoont dat cumulatief de volgende voorwaarden zijn vervuld: a)er loopt voor de minderjarige een procedure bij de jeugdrechter of jeugdrechtbank op grond van artikel 14 van het decreet betreffende het jeugddelinquentierecht; ( vervolging wegens plegen jeugddelict) b) Er zijn voldoende aanwijzingen dat de minderjarige, vermeld in a), zich in een verontrustende situatie bevindt. 8

9 Aanwijsbare VOS Bij aanvang of op eender welk tijdstip Voorlopig en ten gronde Niet eerst vrijwillige kader, wel terugkoppeling Combineerbare sporen Geen automatische prioriteit ( kwalificatieswitch-shortcut) Wie heeft hulp meest nodig als criterium 9

10 2- Dezelfde rechtspositie Decreet betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp en binnen het kader van het decreet betreffende het jeugddelinquentierecht - Belang van de minderjarige? - Participatie? - Ook voor meerderjarigen - Zelfde rechtspositie in gans traject 10

11 3- Geïntegreerd voorzieningenbeleid Agentschap Opgroeien (regie) Inbedding van voorzieningen ( erkenning, kwaliteit, samenwerking ) Jeugddelinquentie blijft in ruim welzijnsbeleid -> 7 aandachtspunten 11

12 1 het begrip jeugddelinquentie Geen criminalisering van statusdelicten (handelingen eigen aan jong zijn -> ondersteuning) Minstens 12 jaar tot 18 jaar Onweerlegbaar < 12 j. : vrijheidsberoving? Sancties tot 23 j. maar VOS tot 25 jaar op vrijwillige basis kan( AWW JWLZ) Niet door jeugdrechter opgelegd 12

13 2 jeugdhulp in relatie tot delinquentie instroom cijfers parket POS MOF Jeugdcriminaliteit een complex fenomeen in een complexe realiteit Relatie stijging jeugdhulp, daling jeugdcriminaliteit? Ontegensprekelijk belang herstelrechtelijke afhandeling 13

14 3 rol van hulpverlening? Vrijwillige hulp staat open + 12j. : zelf aanvraag NRTH OM kan laten toezien op voorwaarden sepot GGZ-begeleiding, alcohol-drugspreventie vw de : hulpverlening, bemiddeling, pos.project Jeugdrechtbank legt sancties of maatregelen op die nauw verweven zijn met hulpverlening Ambulant Bijzondere voorwaarden Zich aanmelden bij hulpverlening 14

15 4 maatregelen op basis van 3 e vorderingsgrond ( art. 48 DIJH) 1 de ouders van de minderjarige of, in voorkomend geval, zijn opvoedingsverantwoordelijken een pedagogische richtlijn verstrekken; 2 voor ten hoogste één jaar de minderjarige onder toezicht stellen van de sociale dienst; 3 voor ten hoogste zes maanden de minderjarige een opvoedend project opleggen of de minderjarige, eventueel samen met zijn ouders of, in voorkomend geval, zijn opvoedingsverantwoordelijken toevertrouwen aan een project; 4 voor ten hoogste één jaar de functie begeleiding opleggen; 5 voor ten hoogste één jaar de functie dagopvang opleggen; 6 voor ten hoogste één jaar de functie diagnostiek opleggen; 7 voor ten hoogste één jaar de functie behandeling opleggen; 8 voor ten hoogste één jaar de functie training opleggen; 9 voor ten hoogste één jaar de functie verblijf opleggen; 10 voor ten hoogste één jaar de functie beveiligend verblijf opleggen; 11 uitzonderlijk en voor ten hoogste één jaar de minderjarige toevertrouwen aan een geschikte open inrichting die niet behoort tot het toepassingsgebied zoals vermeld in artikel 3; 12 voor ten hoogste één jaar de minderjarige toevertrouwen aan een psychiatrische inrichting, als dat na een psychiatrische expertise noodzakelijk blijkt; 13 uitzonderlijk en voor ten hoogste één jaar de minderjarige toevertrouwen aan een afdeling van een gemeenschapsinstelling; 14 uitzonderlijk en voor ten hoogste drie maanden de minderjarige die de leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, toevertrouwen aan een geschikte gesloten inrichting, als wordt aangetoond dat de minderjarige zich aan de maatregelen, vermeld in punt 9 tot en met 13, tweemaal of meer heeft onttrokken en dat die maatregel noodzakelijk is voor het behoud van de integriteit van de persoon van de minderjarige. 15

16 5 erkende voorzieningen Erkenningsplicht ( art. 78 DIJH) Praktische modaliteiten ( spaarboekje, vaccinaties ) Typengemoduleerde gerechtelijke maatregelen Specifiek: Delictgerichtecontextbegeleiding - ambulante ( oproep 6 mei 2019 ) bvb. ook in combinatie met GI in een traject Methodisch werken exclusief voor (verdachte)delictplegers Gespreid, 50 TM kortdurend intensief 16

17 Beveiligende opvang ( oproep 13 mei 2019) Jongere en context begeleidbaar maken in veilige situatie Individuele gestructureerde aanpak Meervoudig, complex Aparte instroom met Nauw overleg met Jrtr en consulent Risicotaxatie Ondersteuning personeel Kleine leefgroepen (6), 1 op 1 Specifieke programma s Samenwerkingsafspraken Groeipad ( plaatsen) Infrastructuur ( art. 89 JDD) 17

18 6 gesloten opvang versus beveiligend verblijf Enkel gesloten plaatsingsmogelijkheid in de GI Opnameplicht Twee weken time out voor VOS blijft nog mogelijk Finaliteit is een constructieve reactie, geen hulpverlening What works Gemoduleerd Tegen 1 september 2022 Gefaseerde en zorgzame transitie 18

19 7 complexe jongeren Activatie van maatregelen die in JBWet voorzien waren Ambulante begeleiding of behandeling Overleg met federale Volksgezondheid Zorg en beveiliging van betrokkene en samenleving Open en gesloten jeugdpsychiatrie Verslag onafhankelijke jeugdpsychiater Open/gesloten; VOS/MOF? Ruimere samenwerking, zorgnetwerken Gespecialiseerde GGZ-programma s combineerbaarheid 19

20 conclusies Comprehensief jeugdrecht(systeem) Drie basisdecreten Kaders verbinden Het werk is begonnen Tegen 2022 klaar? Dank voor uw aandacht 20