Spannend: Participatieprocessen in de Bijzondere Jeugdzorg.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Spannend: Participatieprocessen in de Bijzondere Jeugdzorg."

Transcriptie

1 Vzw Ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdzorg - Spannend: Participatieprocessen in de Bijzondere Jeugdzorg. Deel 2: aandachtspunten voor organisaties Naar aanleiding van het Djinn- project dat door OSBJ werd uitgevoerd in de loop van de voorbije twee jaar kan je in dit en de volgende nummers een reeks artikels verwachten over verschillende aspecten van participatie in de bijzondere jeugdzorg. De inzichten zijn de resultaten van een intensieve toetsing van theoretische uitgangspunten aan de praktijk van de hulpverlening of begeleiding. Hoewel het gebruik van sommige termen gevoelig kan liggen, bedoelen we met hulpverlening alle interventies in de bijzondere jeugdzorg over de categorieën heen, in het verlengde daarvan spreken we ook van hulpverleners als omvattende term voor alle opvoeders, begeleiders, professionals. Tenslotte gaat het steeds over kinderen en jongeren, hoewel snel duidelijk zal worden dat we meestal toch + 12 jarigen voor oog hadden bij het schrijven van deze reeks. Het geheel krijgt als titel spannend omdat we gemerkt hebben dat het steeds om spanningsvelden gaat, om de zoektocht naar evenwicht tussen de verschillende elementen. Het is met deze artikels niet de bedoeling om organisaties met de vinger te wijzen, maar eerder om mensen aan het denken te zetten over hun eigen praktijk. Na het eerste deel met aandachtspunten voor hulpverleners geven we in dit artikel belangrijke aandachtspunten voor organisaties bij het optimaliseren van hun participatieve hulpverlening mee. Een participatief klimaat. In het vorige artikel hadden we het al over de hulpverlener. Deze werken allemaal voor een organisatie. De mate waarin hulpverleners participatief kunnen werken hangt in grote mate af van de organisatie waarin hij/zij werkt. Participatieve hulpverlening kan enkel ten volle in een participatief klimaat. Dat weerspiegelt in de manier waarop beslissingen worden genomen en dat op elk echelon. Zo zal een organisatie waar alles gedicteerd wordt door staf en directie het moeilijker hebben om participatief te werken met jongeren dan een organisatie waar een cultuur bestaat van dialoog en gedeelde beslissingen. Organisaties willen nagaan in welke mate ze participatief kunnen werken. Het werken aan participatie is echter een leerproces, dat betekent dat er tijd zal moeten gemaakt worden om over opgedane ervaringen te reflecteren en dingen anders te proberen, waardoor er weer nieuwe ervaringen ontstaan enz. Het is de organisatie die deze leerruimte, deze leeromgeving voor haar personeel creëert. Reflectie op het eigen handelen kan door hulpverleners individueel en informeel gebeuren, als een organisatie er werk van maakt wordt dit leerproces gestructureerd en ondersteund. In een volgend artikel presenteren we een instrument dat ondersteunt bij de analyse van participatie in de voorziening. Het team beslist De bijzondere jeugdzorg heeft een grote verscheidenheid aan organisaties. De sector draait op relatief kleine teams of entiteiten die veel beslissingen nemen over de hulpverlening van individuele jongeren, de gang van zaken in hun leefgroep. In de meeste organisaties bepaalt het team de pedagogische aanpak, de eigen leefregels en beslist het over de evolutie van kinderen en jongeren. Dat maakt dat participatieprocessen op deze plaats vaak beginnen en 1

2 eindigen. Het is het team dat de grenzen van de participatie op voorhand bepaalt. Maar het is ook het team dat de uiteindelijke beslissing neemt. Dit is een decentralisatie van beslissingen (vanuit de organisatie naar het teamniveau), wat een positieve evolutie kan zijn. Een mogelijk gevolg is echter ook dat de dialoog met jongeren zelden een beslissing krijgt die samen met de minderjarige wordt genomen. Vaak is het zo dat beslissingen die een individuele begeleider niet kan/mag of wil nemen door het team worden besproken. De jongere wacht dan een paar dagen op het antwoord. Na de teamvergadering is er dan een soort deliberatiegevoel bij de jongere: in spanning wordt op de uitslag gewacht. Dit is een veel voorkomende manier van werken in de Bijzondere Jeugdbijstand. Je kan je echter vragen stellen bij de dialoog die hier gevoerd wordt: jongeren worden naar hun mening en visie gevraagd maar het is het team dat uiteindelijk beslist In een participatieve hulpverlening worden veel beslissingen in dialoog met de jongeren en onmiddellijk genomen, ook over het eigen handelingsplan. Een team heeft dan vooral de taak om reflectie over het handelen van de begeleider mogelijk te maken. Die vereist een teamvergadering die meer op intervisie en ondersteuning is gericht dan nu vaak het geval is. Op zijn minst moet er sprake zijn van een evenwicht tussen gevalsbespreking en ondersteuning van het leerproces van de hulpverleners. Die moeten immers zelf ad hoc de meeste beslissingen kunnen nemen. Uiteraard kunnen ze daarover achteraf altijd verantwoording afleggen aan het team. Dit is een belangrijk element in het eigen leerproces, door zich open te stellen voor feedback, zet men de deur open voor reflectie over het eigen hulpverleningshandelen. Dat dergelijke visie ook gevolgen heeft voor het personeelsbeleid van de organisatie is voor de hand liggend. Het zo groot mogelijk houden van de handelingsbevoegdheid (discretioniare ruimtes) van de individuele hulpverlener en van de teams stelt organisaties voor uitdagingen. Deze hebben te maken met identiteit en controle. Identiteit Beslissingen overlaten aan individuen en teams stelt de organisatie voor de vraag wat de verbindende elementen dan nog zijn? Dat er in grotere voorzieningen niet altijd overleg is tussen de verschillende entiteiten vergroot deze uitdaging: voor de directie en de staf is het zaak om een identiteit te creëren voor heel de voorziening met respect voor de autonomie van de teams. We hebben gezien dat organisaties deze gemeenschappelijkheid trachten te vormen door het pedagogisch project neer te schrijven in een visie. Werken aan een visie is dan ook een mogelijke invalshoek om het leerproces over participatieve hulpverlening te starten. Er wordt dan een proces opgezet over de vraag: wat is participatie in onze organisatie? Hoe moeten we ermee omgaan? Dat zorgt ervoor dat op zijn minst een paar neuzen in dezelfde richting staat, vooraleer men aan de kinderen en jongeren gaat vragen wat er nog kan verbeteren. Andere organisaties zetten eerst deze laatste stap en starten zo met concrete antwoorden op vragen van kinderen en jongeren. De input van de jongeren zorgt ervoor dat organisaties hun manier van werken bevragen; zo wordt erg concreet aan een visie gewerkt. Moeten we nu starten met jongeren te bevragen of moeten we eerst samen met de begeleiders een visie ontwikkelen? Het antwoord ligt waarschijnlijk in de combinatie van beide. In sommige organisaties werd eerst aan visie gewerkt. Dat kan goed aflopen maar vaak stopt het proces omdat men niet uit de discussies over termen en aanpak raakt. Organisaties die niet expliciet aan een visie werken 2

3 maar kiezen voor een bevraging van jongeren ervaren vooral problemen bij het overzetten van de resultaten naar geledingen van de organisatie waar geen bevraging is gebeurd. De resultaten blijven dan vaak beperkt tot één leefgroep. De combinatie van werken aan een visie en deze verder ontwikkelen door er met jongeren over te praten en erg concreet aan de slag te gaan, lijkt het meeste kans van slagen te hebben. Op die manier wordt de discussie over de visie in de praktijk gebracht en is dit een middel om als organisatie te leren en te groeien. Controle Het inbrengen van participatieve hulpverlening deed verantwoordelijken af en toe vragen stellen bij de beheersbaarheid van de verandering die teweeg zou worden gebracht. Zullen we het wel allemaal in de hand hebben? En kunnen we het in de hand houden éénmaal de jongeren mee beslissen? In alle organisaties bleek dit een zoekproces. Wie echter vertrekt van een participatieve procesbenadering zal er zich moeten bij neerleggen dat hij mee kan beslissen tijdens het proces, maar dat hij niet op voorhand weet wat het eindresultaat is. Dit gaat over het delen van de beslissingsmacht en hangt af van de mate van vertrouwen dat men in de medewerkers heeft, de transparantie van de organisatie en van de lerende instelling van de organisatie. De identiteit van de organisatie is op deze manier minder te realiseren als een vaststaand, onbeweeglijk en vrij definitief iets, maar meer een identiteit in ontwikkeling. Die ontwikkeling en de leerprocessen zijn meer de rode draad dan de uitkomst ervan. Wanneer we aan voorzieiningen vragen hoe aan participatie vorm wordt gegeven, komen twee instrumentenin beeld: tevredenheidsmetingen en bewonersvergaderingen? Tevredenheidsmetingen Door de aandacht die er de laatste jaren in de sector is geweest voor het kwaliteitsdenken komen ook de tevredenheidsmetingen in beeld. Sommigen zien dit als een participatieinstrument. Anderen benadrukten dat tevredenheidsmetingen eerder beleidsinstrumenten zijn die in de agenda van de organisatie passen en niet in de agenda van de betrokken cliënten. Zelf hangen we deze tweede visie aan. Tevredenheidsmetingen hebben een beperkte participatieve waarde. Net omwille van de gerichtheid op de agenda van het management zijn het geen participatie-instrumenten. Toch geven ze een beeld van de mate waarin jongeren al dan niet tevreden zijn over de organisatie en kunnen ze aangeven waar verbeteringen kunnen worden aangebracht. Zo kunnen ze als basis voor een gesprek met de jongeren dienen. Tevredenheidsmetingen zijn wel geschikte instrumenten om een analyse van de situatie te maken, ze kunnen gebruikt worden als aanzet om te reflecteren en om zo het leerproces te starten. Een voorbeeld: een tevredenheidsmeting kan kindvriendelijk worden gemaakt door te werken met figuren, in te kleuren, streepjes te zetten. Maar is wat men meet ook belangrijk voor kinderen? Is het voor hen belangrijk dat het eten alle dagen lekker is? Vraagt men ook of ze voldoende contact hebben met mama en papa? Wie bepaalt de vragen? Bewonersvergaderingen Een mogelijke manier om kinderen en jongeren te laten participeren is de bewonersvergadering of groepsvergadering. Het is een moment waarop de kinderen en jongeren hun eigen mening, beleving ideeën geven over gebeurtenissen, activiteiten of het 3

4 leven in de leefgroep. Soms komt ook het beleid van de organisatie aan bod. Vaak is een groepsvergadering een manier om participatie te realiseren. Toch is het starten en op gang houden van een bewonersvergadering niet zo makkelijk. Vaak vallen bewonersvergaderingen na een paar keer stil bij gebrek aan agendapunten of deelnemers. De moeilijkheid situeert zich vaak bij de agenda of in termen van de jongere bij de uitdaging: Waarom is een bewonersvergadering er? Vaak starten organisaties hiermee om jongeren te laten participeren in de leefgroep of de organisatie. Het is echter telkens weer de vraag of deze doelstelling ook in de agenda van de jongeren past? Zijn de jongeren bezig met de organisatie? Willen ze daar iets over te zeggen hebben? Vaak hebben jongeren in de hulpverlening andere prioriteiten (Tv, lief, schoolwerk, een crisissituatie.) Op die momenten is er geen evenwicht in de persoonlijke driehoek van de jongere (zie vorig artikel.) Dat evenwicht wordt wel verondersteld door de begeleiding, dus rijst er een probleem. De agenda van de begeleiders is dikwijls ook overheersend. De jongeren zitten eens samen. Dat is altijd goed om nieuwe regels mee te geven of om gemaakte afspraken in de verf te zetten. Er kan ook gepraat worden over fouten die de jongeren maken. Tijdens het gesprek kunnen ze tot de orde worden geroepen, er is controle door de begeleider over waar het gesprek naartoe gaat en de ideeën van de jongeren worden meegenomen naar het team en daar wordt dan bekeken wat kan en niet kan. We zien dat bij vele bewonersvergaderingen leefregels een belangrijk onderdeel van de vergaderingen zijn. In dat geval is de vraag hoeveel openheid de jongeren ervaren om deze regels aan te passen en te bediscussiëren. De houding van de begeleiders blijkt dan ook cruciaal. Begeleiders die de regels blijven verdedigen worden al gauw als niet open gezien en het nut van de bewonersvergadering zal dan worden in vraag gesteld. Een bewonersvergadering stelt ook eisen aan de capaciteiten van jongeren. Zo merkten we zelf dat vijftig minuten rond de tafel zitten al een maximale inspanning vergt, ongeacht welke methodiek er gebruikt wordt. Veel methoden om met jongeren over thema s te praten gaan uit van een langere aandachtsboog. Die methoden en vergadertechnieken zullen dus moeten aangepast worden aan de doelgroep. Dit mag geen pleidooi zijn tegen het inrichten van bewonersvergaderingen. Als participatieinstrument stellen ze echter hoge eisen aan de vaardigheden van de begeleiders en aan de openheid van de organisatie. Al te vaak worden bewonersvergaderingen ingericht zonder op voorhand na te denken over wat dit allemaal vraagt. Een stevige voorbereiding zowel van de doelstelling bij de invoering van deze (nieuwe) methodiek, als van elke concrete groepsvergadering is noodzakelijk. Op voorhand over een aantal aspecten nadenken kan helpen. Op de OSBJ-site vind je een tekst die dit denken kan ondersteunen. Een participatieve hulpverlening kan enkel in een participatieve organisatie. Deze organisatie kenmerkt zich door de gerichtheid op het leren van de begeleiders en de eigen inhoudelijke en pedagogische groei. Gekende participatie-instrumenten zoals tevredenheidsmetingen en bewonersvergaderingen kunnen een participatieve waarde hebben voor de organisatie maar zijn niet zo evident als participatie-instrument te gebruiken als vaak wordt gedacht. 4

5 Kurt De Backer 5

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008 1. Leerlingen- en ouderparticipatie is 2. Waarom? 3. Hoe? 4. Instrument voor analyse beginsituatie

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

Hallo en welkom in De Steiger

Hallo en welkom in De Steiger Hallo en welkom in De Steiger Hier komen kindjes voor kort of wat langer wonen. Sommige gaan in de weekends en vakanties naar huis, anderen blijven ook die dagen in De Steiger. Dit hangt van kind tot kind

Nadere informatie

pedagogie van het jonge kind PJK: Opvoeding en Coaching

pedagogie van het jonge kind PJK: Opvoeding en Coaching BACHELOR pedagogie van het jonge kind PJK: Opvoeding en Coaching DE BEOORDELINGSCRITERIA VOOR STAGE 2 (WIE DOET WAT? WELKE CRITERIA? WELKE VERWACHTINGEN?) DEEL 1: WIE DOET WAT? ROL VAN DE STUDENT: WETEN,

Nadere informatie

Samen een plan maken... Samen beslissen...over de toekomst!

Samen een plan maken... Samen beslissen...over de toekomst! Eigen Kracht-conferentie voor individuen en families Samen een plan maken... Samen beslissen......over de toekomst! Dat ik zelf kan kiezen wat er gaat gebeuren en zoveel mensen me daarbij steunen, dat

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Aandacht, affectie, waardering, respect en ondersteuning.

Aandacht, affectie, waardering, respect en ondersteuning. Het Pedagogisch Klimaat Schooljaar 2007 / 2008 Wat is een pedagogisch klimaat? Als we praten over een pedagogisch klimaat binnen Breedwijs Zuid Berghuizen gaat het over de sfeer die de partners willen

Nadere informatie

Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers

Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers 245 Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers Datum van het interview : Vensterschool: Introductie: Het GION doet onderzoek naar de ontwikkeling van vier Vensterscholen: Vinkhuizen,

Nadere informatie

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie

Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008, secundair onderwijs 1. Theoretische kader: Wat? Waarom? Hoe? 2. Instrument voor analyse van

Nadere informatie

Intervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken?

Intervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken? Intervisie Wat is het? Intervisie is een manier om met collega's of vakgenoten te leren van vragen en problemen uit de dagelijkse werkpraktijk. Tijdens de bijeenkomst brengen deelnemers vraagstukken in,

Nadere informatie

G.V.Basisschool Hamont-Lo

G.V.Basisschool Hamont-Lo G.V.Basisschool Hamont-Lo Zorg onze schooleigen visie op BREDE zorg Als school hebben we de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van iedere leerling. Dat is één van de pijlers van het

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Visie en Methoden Mondiaal Burgerschap

Visie en Methoden Mondiaal Burgerschap Visie en Methoden Mondiaal Burgerschap De KNVB gelooft in de maatschappelijke meerwaarde van voetbal. Voetbal brengt de samenleving in beweging. Zo n 300.000 vrijwilligers zijn in Nederland actief bij

Nadere informatie

Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken?

Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken? Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken? Tijs Van Steenberghe, vakgroep sociaal werk, expertisecentrum Quality of Life Jessica De Maeyer, vakgroep orthopedagogiek,

Nadere informatie

Elementen van een professionele leergemeenschap

Elementen van een professionele leergemeenschap Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.

Nadere informatie

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om

Nadere informatie

De focusgroepen gaven ons in het verleden al een antwoord op volgende kernvragen:

De focusgroepen gaven ons in het verleden al een antwoord op volgende kernvragen: Focusgroepen basisonderwijs: Wat denken ouders uit verschillende doelgroepen over wat de school of het schoolteam kan doen om ouders meer te betrekken bij de school (geïnspireerd op de draaiboeken van

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

HRwijs de HRscan. Kirsten D Hooghe HR-adviseur

HRwijs de HRscan. Kirsten D Hooghe HR-adviseur HRwijs de HRscan Kirsten D Hooghe HR-adviseur Kennismaking op een rij naam organisatie functie heb je kennis of ervaring met HR? verwachtingen van deze sessie? De HRscan! Wat is het? Waarom de HRscan?

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Leren hoe je leren kunt

Leren hoe je leren kunt Leren hoe je leren kunt Als manager stimuleer je de ontwikkeling van medewerkers en draag je zorg voor een goede onderlinge communicatie. Managers en medewerkers wisselen ervaringen uit en leren van elkaar.

Nadere informatie

Hallo en welkom in De Steiger

Hallo en welkom in De Steiger Hallo en welkom in De Steiger Hier komen kindjes voor kort of wat langer wonen. Sommige gaan in de weekends en vakanties naar huis, anderen blijven ook die dagen in De Steiger. Dit hangt van kind tot kind

Nadere informatie

Anders kijken, anders leren

Anders kijken, anders leren Anders kijken, anders leren Inleiding De transformatie van het sociaal domein stelt andere eisen aan de competenties van de professionals. Multidisciplinair, met oog voor participatie en eigen regie van

Nadere informatie

BASECAMPvzw 2011. De missie van Basecamp vzw

BASECAMPvzw 2011. De missie van Basecamp vzw BASECAMPvzw 2011 De missie van Basecamp vzw 1 Doel Basecamp vzw groeide vanuit een kerngroep van begeleiders met elk een eigen theoretische, technische en sociale achtergrond. Omwille van deze achtergronden

Nadere informatie

BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL

BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een reflectie-instrument voor beleidsmakers Sara Lembrechts Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) KeKi s dubbele opdracht - Brugfunctie: bijdragen tot een

Nadere informatie

Om te beginnen. Waarom dit boek?

Om te beginnen. Waarom dit boek? Om te beginnen Waarom dit boek? Leraren in alle onderwijssectoren zijn continu bezig om hun werk onderwijs verzorgen op de best mogelijke manier te doen. Ze hebben hart voor hun leerlingen, hun vak, hun

Nadere informatie

OPEN SPACE TECHNIEK: 6 WERKGROEPEN. WEERGAVE VAN DE FLAPPEN

OPEN SPACE TECHNIEK: 6 WERKGROEPEN. WEERGAVE VAN DE FLAPPEN OPEN SPACE TECHNIEK: 6 WERKGROEPEN. WEERGAVE VAN DE FLAPPEN Hoe wordt de participatie, de inbreng van leerlingen zelf vorm gegeven? Vraag van het Stimuleringsfonds Brede School Antwerpen Basis: - Verkiezing

Nadere informatie

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren Bouwen aan zelfvertrouwen Jeugd 1. Weerbaarheidstrainingen voor kinderen Heeft uw kind moeite met voor zichzelf op te komen? Of is uw kind wellicht te weerbaar?

Nadere informatie

Mirjams mama en moekie

Mirjams mama en moekie Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor

Nadere informatie

1 Leren op de werkplek

1 Leren op de werkplek 1 Leren op de werkplek Wat is leren op de werkplek? Om dit te verduidelijken onderscheiden we in dit hoofdstuk twee vormen van leren: formeel en informeel leren. Ook laten we zien welke vormen van leren

Nadere informatie

De PLG-bril. De drie capaciteiten

De PLG-bril. De drie capaciteiten De PLG-bril De PLG-bril (Verbiest, 2008) kan als hulpmiddel gebruikt worden om na te gaan in hoeverre de leerprocessen op verschillende niveaus met elkaar verbonden zijn en verbonden zijn aan de koers.

Nadere informatie

Gaan we vergaderen? Of zullen we eens wat anders doen. Werkvormen die helpen bij nieuw veranderen juni 2015 Yvette Paludanus

Gaan we vergaderen? Of zullen we eens wat anders doen. Werkvormen die helpen bij nieuw veranderen juni 2015 Yvette Paludanus Gaan we vergaderen? Of zullen we eens wat anders doen Werkvormen die helpen bij nieuw veranderen juni 2015 Yvette Paludanus Hoe werkt het en waarom: theorie Theoretische achtergronden Zelforganisatie Systeemdenken

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Vzw apart Functieomschrijving Contextbegeleid(st)er

Vzw apart Functieomschrijving Contextbegeleid(st)er Vzw apart Functieomschrijving Contextbegeleid(st)er We maken hierbij gebruik van de logische niveau s van R. Dilts. Daarbij komen achtereenvolgens aan bod : 1. Omgevingsniveau (waar, wanneer, met wie?)

Nadere informatie

Ben Ik Tevreden? Meetinstrument cliënttevredenheid

Ben Ik Tevreden? Meetinstrument cliënttevredenheid Ben Ik Tevreden? Meetinstrument cliënttevredenheid De kracht van Ben ik tevreden? ligt in het hier en nu. Wensen van cliënten zetten direct aan tot actie. Meten is dus niet alleen weten, maar de start

Nadere informatie

KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken

KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken We geloven dat een gezin het eerste en belangrijkste leefmilieu van een kind/jongere is. We willen vanuit onze specifieke deskundigheid het gezin

Nadere informatie

Persoonlijk Ontwikkelingsplan

Persoonlijk Ontwikkelingsplan Persoonlijk Ontwikkelingsplan De leerdoelen Leerdoel 1 Producer Tijdens het project van de verdieping wil ik graag meer kennis opdoen over de productie van een film. Tijdens mijn stage heb ik al verschillende

Nadere informatie

Transformatie leer je niet in een cursus

Transformatie leer je niet in een cursus NIEUW VAKMANSCHAP Transformatie leer je niet in een cursus Door: Rieke Veurink Fotografie: Kees Winkelman Aansluiten bij de vraag uit de samenleving, regie voeren, werken in steeds veranderende omstandigheden:

Nadere informatie

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder?

Klas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder? Klas-in-zicht Wat? Een negatieve groepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar overeenkomen, een vertroebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, moeilijk les kunnen geven door storend gedrag zijn

Nadere informatie

Ouderen en seksualiteit:

Ouderen en seksualiteit: Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in

Nadere informatie

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren

Nadere informatie

Beroepsgeheim in de drughulpverlening

Beroepsgeheim in de drughulpverlening Beroepsgeheim in de drughulpverlening KU Leuven Broeders van Liefde Studiedag De8 Antwerps Integratiecentrum Antwerpen, 15 januari 2013 Inleiding Specifieke invalshoek Vanuit West-Europese en Vlaamse cultuur

Nadere informatie

Dit is een verhaal in woord en beeld om uit te leggen hoe de Pas met jou en jouw gezin wil samenwerken

Dit is een verhaal in woord en beeld om uit te leggen hoe de Pas met jou en jouw gezin wil samenwerken Dit is een verhaal in woord en beeld om uit te leggen hoe de Pas met jou en jouw gezin wil samenwerken Een jeugdrechter is iemand die, wanneer hij/zij zich zorgen maakt over een minderjarige, deze minderjarige

Nadere informatie

Flyer Intervisie. Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag.

Flyer Intervisie. Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag. Flyer - Intervisie Wat is intervisie? Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag. De volgende omschrijving van intervisie

Nadere informatie

Reflectie op besluitvorming en handelen

Reflectie op besluitvorming en handelen Reflectie op besluitvorming en handelen Methodiek Omschrijving: De kwaliteit van besluitvorming heeft een invloed op de kwaliteit van de hulpverlening en het gevoel van effectiviteit. Dit is een belangrijk

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

S TA G E S L I J N 5

S TA G E S L I J N 5 STAGES LIJN5 Wil jij stage lopen bij Lijn5? In de provincie Utrecht biedt Lijn5 behandeling en begeleiding aan kinderen en jongeren met én zonder licht verstandelijke beperking en hun gezin. Lijn5 beschikt

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Kenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie

Kenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Kenniskring leiderschap in onderwijs Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Onderzoek doen Wie aanwezig? Wat wilt u weten? Beeld / gedachte / ervaring Praktijkonderzoek in de school = Onderzoek dat wordt

Nadere informatie

Probleemanalyse Time-

Probleemanalyse Time- School:... Naam jongere:... Naam leerkracht:... Probleemanalyse Time- T.a.v. medeleerlingen Plaats in de klasgroep Anderen aanvaarden Aanvaard worden Conflicthantering Vriendschappen Individueel Zelfbeeld,

Nadere informatie

Kindvriendelijke verhoorstudio

Kindvriendelijke verhoorstudio Het horen van kinderen door de politie HET HOREN VAN KINDEREN DOOR DE POLITIE Jannie van der Sleen Binnen een strafrechtelijk onderzoek: Doel van het verhoor is waarheidsvinding/feiten: Is er al dan niet

Nadere informatie

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Inhoudsopgave»» Jeugdbescherming»» Wat is een ondertoezichtstelling (OTS)?»» Wat is uw rol bij een OTS?»» Wat gaat er gebeuren?»» Wat zijn uw rechten?»»

Nadere informatie

Samenwerking. Betrokkenheid

Samenwerking. Betrokkenheid De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school

Nadere informatie

Professional Coach Week

Professional Coach Week Professional Coach Week Een week intensief werken aan de coach in jezelf. 2-6 september 2013 27-31 januari 2014 associatie voor coaching DORPSSTRAAT 1 5735 EA AARLE-RIXTEL TEL. 0492-385544 WWW.ASSOCIATIEVOORCOACHING.COM

Nadere informatie

Competentie 7: Reflectie en ontwikkeling

Competentie 7: Reflectie en ontwikkeling Competentie 7: Reflectie en ontwikkeling Vaardigheden: Reflecteren op persoon, proces en product Eigen portfolio beheren Kennis: Reflectie Zelfsturing CAO-VO-2011-2012: Scholingsrecht PO (H9) Scholingsrecht

Nadere informatie

Soms loopt het in gezinnen, ook als ouders en kinderen heel erg hun best doen, niet makkelijk.

Soms loopt het in gezinnen, ook als ouders en kinderen heel erg hun best doen, niet makkelijk. Dit is een verhaal voor iedereen (ouders, kinderen, jongeren, familie, ) die begeleid zal worden door vzw Sporen, gemaakt door de begeleiders van Sporen Soms loopt het in gezinnen, ook als ouders en kinderen

Nadere informatie

Kinderen met een handicap op de schoolbanken

Kinderen met een handicap op de schoolbanken Kinderen met een handicap op de schoolbanken Ouders van een kind met een handicap moeten vaak een moeilijke weg bewandelen met veel hindernissen en omwegen om voor hun kind de geschikte onderwijsvorm of

Nadere informatie

Beleid Pedagogisch Coach

Beleid Pedagogisch Coach Beleid Pedagogisch Coach Versie: Januari 2019 1 Werken in de kinderopvang is een vak. Er worden hogere eisen gesteld aan de professionaliteit van onze medewerkers. Om de kwaliteit binnen Kinderparadijs

Nadere informatie

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur op scholen is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver

Nadere informatie

INFOBROCHURE MFC TRAJECT

INFOBROCHURE MFC TRAJECT INFOBROCHURE MFC TRAJECT NOVEMBER 2010 Infobrochure TRAJECT - Multi Functioneel Centrum Sporen Traject, afdeling van MFC Sporen Groot Park 7 3360 Lovenjoel 016/46.39.16 Gsm 0497/571663 traject@sporen.be

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 1. Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 2. De overheid moet niet achter de voordeur van mensen willen treden. Dat is privégebied en de eigen

Nadere informatie

Aan de ouders, Vriendelijke groet, team prinses Beatrixschool. Verbeterpunten en acties

Aan de ouders, Vriendelijke groet, team prinses Beatrixschool. Verbeterpunten en acties Aan de ouders, Voor u ligt het verbeterplan wat is opgesteld door het team naar aanleiding van de resultaten van de oudervragenlijst afgelopen november. Per onderdeel geven we aan welke items minder scoorden

Nadere informatie

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het Ons huiswerkbeleid De leerlingen zijn een groot deel van de dag actief op school; met huiswerk willen we de ouders op de hoogte houden van datgene waarmee de kinderen in de klas bezig zijn. Huiswerk vormt

Nadere informatie

Reflectie-opdrachten

Reflectie-opdrachten Reflectie-opdrachten In deze bundel vinden jullie een reeks fiches met reflectie-opdrachten. De bedoeling is om iedere week één fiche te overlopen tijdens het wekelijks gesprek met je mentor. Deze vragen

Nadere informatie

In hoeverre kunnen personen met een verstandelijke handicap daadwerkelijk participeren via de gebruikersraad (GBR) van die voorziening?

In hoeverre kunnen personen met een verstandelijke handicap daadwerkelijk participeren via de gebruikersraad (GBR) van die voorziening? 'Op zoek naar de grenzen van participatie. Een kwalitatief onderzoek naar de gebruikersraad in voorzieningen voor volwassenen met een verstandelijke beperking.' Lien Van de Wiel 1. SITUERING VAN HET ONDERZOEK

Nadere informatie

Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek

Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek Don Boscocollege Hechtel Hieronder vind je een tekst en bijbehorende vragen waarmee de gangmakers in Hechtel een gesprek op gang willen brengen in verschillende

Nadere informatie

Op de agenda. VIVO vzw. Het persoonlijk ontwikkelingsplan: een instrument binnen een kwalitatief VTO -beleid

Op de agenda. VIVO vzw. Het persoonlijk ontwikkelingsplan: een instrument binnen een kwalitatief VTO -beleid Het persoonlijk ontwikkelingsplan: een instrument binnen een kwalitatief VTO -beleid Aline Schelfaut Miranda Vermeiren 22 mei 2013 Op de agenda Intro Kwalitatief leer- en opleidingsbeleid Het persoonlijk

Nadere informatie

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Samen leren en verbeteren met mijnkwaliteitvanleven.nl

Samen leren en verbeteren met mijnkwaliteitvanleven.nl Samen leren en verbeteren met mijnkwaliteitvanleven.nl De vragenlijst van Mijnkwaliteitvanleven.nl maakt kwaliteit van leven bespreekbaar en meetbaar. Het is een praktische werkvorm om op een gestructureerde

Nadere informatie

MISSIE EN VISIE ZORG Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen

MISSIE EN VISIE ZORG Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen De manier om succes te bereiken is op de eerste plaats een definitief, duidelijk, praktisch ideaal te hebben een doel, een doelstelling. Ten tweede moet men over de noodzakelijke middelen beschikken om

Nadere informatie

DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE 9.2.3.5

DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE 9.2.3.5 DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE 9.2.3.5 Zorgleefplan brochure bronnen www.loc.nl, (LOC, zeggenschap in de zorg is de koepelorganisatie van de cliëntenraden van de sectoren verpleging en verzorging,

Nadere informatie

10/05/2012. Project evalueren studenten in het UZA. Hoe is dit gegroeid?? Wat is de achtergrond en het doel van evalueren

10/05/2012. Project evalueren studenten in het UZA. Hoe is dit gegroeid?? Wat is de achtergrond en het doel van evalueren Project evalueren studenten in het UZA Nancy Van Genechten Katrien Van den Sande Yvonne Gilissen Werkgroep mentoren en Hogescholen Hoe is dit gegroeid?? Mentorendag 2010 Hoe verder na vraag Mentoren hadden

Nadere informatie

Competenties De Fontein

Competenties De Fontein Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende

Nadere informatie

INLEIDING / VERANTWOORDING. 3 DE METHODE 9 HET PERSOONLIJKE IN HET DOCENTSCHAP EN DE ROL VAN BEGELEIDER...

INLEIDING / VERANTWOORDING. 3 DE METHODE 9 HET PERSOONLIJKE IN HET DOCENTSCHAP EN DE ROL VAN BEGELEIDER... DE KLAS ALS TEAM (DOCENTENBOEK) INHOUDSOPGAVE INLEIDING / VERANTWOORDING. 3 DE METHODE 9 HET PERSOONLIJKE IN HET DOCENTSCHAP EN DE ROL VAN BEGELEIDER... RICHTLIJNEN EN HULPMIDDELEN VOOR DE DOCENT ALS BEGELEIDER...

Nadere informatie

SCHATTEN VAN ADVOCATEN

SCHATTEN VAN ADVOCATEN SCHATTEN VAN ADVOCATEN PRAKTIJKOPLEIDINGEN VOOR DE ADVOCATUUR Vaardigheden in de praktijk Coachen in de praktijk Leidinggeven in de praktijk Teamwork in de praktijk SCHATTEN VAN ADVOCATEN Wij zijn er van

Nadere informatie

Van activerend ondersteunen naar gedeelde verantwoordelijke

Van activerend ondersteunen naar gedeelde verantwoordelijke Van activerend ondersteunen naar gedeelde verantwoordelijke Achtergrond (Toekomstige) leraren voelen zich niet voorbereid (o.a. Cook 2001, Loreman e.a., 2005) Handelingsverlegenheid Consequenties naar

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Graduaat Maatschappelijk werk Module Geïntegreerde competentieverwerving 3. Lestijden 40

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Graduaat Maatschappelijk werk Module Geïntegreerde competentieverwerving 3. Lestijden 40 ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Graduaat Maatschappelijk werk Module Geïntegreerde competentieverwerving 3 Code Ad3 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte totale 120 studiebelasting (in uren)

Nadere informatie

HEB JE HUISWERK VANDAAG?

HEB JE HUISWERK VANDAAG? BLAD 1 HEB JE HUISWERK VANDAAG? Je kind moet thuis werken voor school. In de agenda kan je kijken wat je kind moet doen. Wat moet je doen? 1 Maak oefening 1 op blad 2: Wat doet je kind na de school? 2

Nadere informatie

Maak je eigen professionaliseringsplan!

Maak je eigen professionaliseringsplan! DAG VAN DE LERAAR 5 OKTOBER 2013 Maak je eigen professionaliseringsplan! Een minicursus Sectorraad Hoger Onderwijs CNV Onderwijs Academie Maak je eigen professionaliseringsplan! 1. Inleiding In de CAO

Nadere informatie

Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen. Marinka Kuijpers & Frans Meijers

Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen. Marinka Kuijpers & Frans Meijers Studieloopbaanbegeleiding in het hbo: mogelijkheden en grenzen Marinka Kuijpers & Frans Meijers De Haagse Hogeschool Januari 2009 Management Samenvatting Studieloopbaanbegeleiding is hot in het hoger beroepsonderwijs.

Nadere informatie

Gerechtelijke jeugdhulp, ervaringen en vragen van ouders. oudergroep Gent maart 2007

Gerechtelijke jeugdhulp, ervaringen en vragen van ouders. oudergroep Gent maart 2007 1 Vzw Roppov Martelaarslaan 212 9000 Gent tel 09/224.09.15 fax 09/233.35.89 e-mail info@roppov.be web www.roppov.be Gerechtelijke jeugdhulp, ervaringen en vragen van ouders. oudergroep Gent maart 2007

Nadere informatie

Handleiding Veiligheidsrondes

Handleiding Veiligheidsrondes Utrecht, maart 2006 Handleiding Veiligheidsrondes Project Veiligheidsmanagement Bouwen aan Veiligheid in de Zorg Auteurs: drs. I. van der Veeken, drs B. Heemskerk, E. Nap Inleiding Niet alleen de Raad

Nadere informatie

Dagbegeleiding. Het Klavier. kennismakingsbrochure

Dagbegeleiding. Het Klavier. kennismakingsbrochure Dagbegeleiding Het Klavier kennismakingsbrochure April 2015 Voor wie? De dagbegeleiding is er voor kinderen/jongeren tussen 6 en 18 jaar en hun gezinnen. Wanneer het dagelijks leven in jullie gezin op

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week

Nadere informatie

hr Duurzaam succesvol

hr Duurzaam succesvol hr Duurzaam succesvol Duurzaamheid is een thema binnen veel organisaties. Logisch, iedere organisatie wil graag goed gekwalificeerde, gemotiveerde en gezonde medewerkers. In steeds meer Cao s worden dan

Nadere informatie

Dialoog, de weg naar goede zorg

Dialoog, de weg naar goede zorg Dialoog, de weg naar goede zorg Inhoud 1. Macro / meso / micro 2. Zorg met aandacht 3. Ethiek ook iets voor ons? 4. Conclusies 2 Macro, meso, micro Macro meso micro Macrosysteem: Wereld Europa Mesosysteem

Nadere informatie

Jeugdzorg en sport. Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut & Wageningen Universiteit) nhermens@verwey-jonker.nl

Jeugdzorg en sport. Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut & Wageningen Universiteit) nhermens@verwey-jonker.nl Jeugdzorg en sport Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut & Wageningen Universiteit) nhermens@verwey-jonker.nl Agenda Samenwerking jeugdzorg en sport: achtergrond en ervaringen Sport in de interventiepiramide

Nadere informatie

2. VORMING MANAGEMENTTEAM

2. VORMING MANAGEMENTTEAM 2. VORMING MANAGEMENTTEAM (VM) 2. VORMING MANAGEMENTTEAM (VM) Deze vorming is opgesteld voor het managementteam van een organisatie. Ze volgt op de eerste infosessie en heeft als doel het ontwikkelen van

Nadere informatie

Ervaringen vanuit de Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent. Pedagogisch coachen

Ervaringen vanuit de Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent. Pedagogisch coachen Ervaringen vanuit de Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent Pedagogisch coachen Een lange weg 1975 : werken in kinderopvang 1979: project pedagogisch werken in kinderopvang (1990 : interactie-academie

Nadere informatie

Methodiek 20150819. Inhoud: Inleiding. Hoe verloopt een overleg/bewonersvergadering? Richtlijnen voor de coach. Hulpmiddelen.

Methodiek 20150819. Inhoud: Inleiding. Hoe verloopt een overleg/bewonersvergadering? Richtlijnen voor de coach. Hulpmiddelen. Methodiek 20150819 Een geëmancipeerd mens is een mondig mens. Mondig zijn houdt in dat je zelfstandig kunt beslissen, handelen en oordelen, dat je keuzes kunt en mag maken en dat je keuzevrijheid hebt.

Nadere informatie

Digitaal Veiligheidsplan

Digitaal Veiligheidsplan Digitaal Veiligheidsplan Overzicht aandachtspunten sociale veiligheid 2015-12-01 16:53 Een veilige school is een school waar leerlingen en personeel met plezier leren en werken en waar zij zich zo goed

Nadere informatie

BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven. Coachend Leidinggeven. Sales Force Consulting

BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven. Coachend Leidinggeven. Sales Force Consulting BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven Coachend Leidinggeven Sales Force Consulting inleiding Leidinggeven aan de alledaagse uitvoering van het werk, is één van de belangrijkste kerntaken van elke manager.

Nadere informatie

WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT?

WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT? WAT ALS EEN HULPVERLENER CLIËNT WORDT? Kwartiermaken voor herstelgerichte zorg, door middel van een getuigenis! Week van de verpleegkundigen 22 maart 2017 Verpleegkundigen geestelijke gezondheidszorg Luk

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Hoofdstuk 1 Wat is intervisie 5

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Hoofdstuk 1 Wat is intervisie 5 Naam: Peter de Graaf Opleiding: Coaching & Counseling Europees Instituut Periode: Januari 2006 September 2011 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Wat is intervisie 5 1.1 Het begrip intervisie 5 1.2 Toelichting

Nadere informatie

CVA-nazorg poli. Poli Neurologie

CVA-nazorg poli. Poli Neurologie 00 CVA-nazorg poli Poli Neurologie Inleiding U heeft onlangs een beroerte (CVA) gehad en was hiervoor opgenomen op de afdeling Neurologie van SJG Weert. Door de beroerte kunnen u en uw naasten te maken

Nadere informatie

Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving

Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Jouw ervaring Neem iets in gedachten dat je nu goed kunt en waarvan je veel plezier hebt in je werk: Vertel waartoe je in staat bent. Beschrijf

Nadere informatie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie Ilse Weeghmans Vlaams Patiëntenplatform vzw B.A.A.S. Congres 27 februari 2015 Neder-over-Heembeek Inhoud 1. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw 2. Wat is een

Nadere informatie