Handboek Kwaliteitsbeleid. VVE Arnhem. Jong Geleerd Goed Gedaan

Transcriptie

1 Handboek Kwaliteitsbeleid VVE Arnhem Jong Geleerd Goed Gedaan

2 Colofon Handboek Kwaliteitsbeleid VVE Arnhem (oktober 2011) Tekst en redatie: Annette Mullink (st. PAS) Marlies Gommers (Bureau Marlies Gommers) Ellen Gerritsen (st. PAS) Lay out Marel van Wilsem Vos (st. PAS) Projetgroep Kwaliteitsimpuls VVE Annette Mullink, st. Pas Pieter Gorter, basisshool Mozaiek Mihel Kuenen, basisshool Pastoor van Ars Frans Huisman, basisshool OLV v. Lourdes Ans Lips, Rijnstad, peuterspeelzalen Corinne Hennekes, St. Peuterspeelzalen Arnhem Jonathan Simonis, SKAR kinderopvang Annemarieke Moes, gemeente Arnhem Adviseur: Ton van Wanroy, interstudie NDO

3 Handboek Kwaliteitsbeleid VVE Arnhem 1. Beleidskader 2. Handleiding 3. Bijlagen Oktober

4 Voorwoord Voor u ligt het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem. Het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem is tot stand gekomen naar aanleiding van het eerste kwaliteitsonderzoek VVE door de onderwijsinspetie in Op initiatief van stihting PAS is in oktober 2010 een projetgroep kwaliteitsimpuls VVE Arnhem ingeriht. De projetgroep Kwaliteitsimpuls VVE is breed samengesteld en bestaat uit een vertegenwoordiging namens de besturen vanuit de voorshoolse voorzieningen, het basisonderwijs en de gemeente Arnhem. De opdraht aan de projetgroep luidde: de uitvoering van VVE kwalitatief ondersteunen door het bieden van inhoudelijke kwaliteitskaders. Deze kwaliteitskaders worden ontwikkeld door deze VVEkwaliteitsgroep onder leiding van de VVE-oördinator. De kwaliteitskaders zijn ontleend aan de ontwikkelpunten uit het VVE-inspetie onderzoek (2010). De hoofdthema s zijn: < Opbrengstgeriht werken < Samenwerken aan de doorgaande lijn < Ouderbetrokkenheid Vanuit het VVE-Kwaliteitsoverleg wordt tevens een plan van aanpak opgesteld om, parallel aan de beleidsperiode onderwijsahterstandenbeleid , kwaliteitsverbeteringen op wijk- q loatieniveau tot stand te brengen. Met dit Kwaliteitshandboek hopen we een impuls te geven aan de kwaliteit van de voor- en vroeg- shoolse eduatie in Arnhem. Doel is een bijdrage te leveren aan de verbetering van de onderwijskansen van de kinderen uit de doelgroep voor VVE. Annette Mullink Coördinator voor- en vroegshoolse eduatie Arnhem oktober

5 Inleiding De ontwikkelingen VVE van de afgelopen jaren, zowel op landelijk als gemeentelijk niveau, op inhoudelijk en organisatorish terrein hebben invloed op de VVE in Arnhem. In dit Kwaliteitshandboek VVE Arnhem worden de resultaten van deze ontwikkelingen overzihtelijk in beeld gebraht. Het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem bestaat uit drie delen: 1. Het Beleidskader Kwaliteit VVE Arnhem beshrijft de pijlers voor het VVE-beleid en de afspraken op bestuurlijk niveau over: < Kaleidosoop < De speerpunten taal, rekenen en soiaal-emotionele ontwikkeling < Het Ontwikkelingsvolgmodel (Zeer) Jonge Kind (OVM) < Het monitoren van de resultaten 2. De Handleiding Kwaliteit VVE Arnhem geeft handvatten voor de uitvoering van deze afspraken. 3. De Bijlagen bevatten heklists en vragenlijsten ter ondersteuning van de borging van het VVEbeleid. Het Beleidskader VVE Arnhem vormt de basis voor het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem. Dit Beleidskader beshrijft de organisatie van het VVE-beleid in Arnhem en de definities van een aantal kernbegrippen. Daarnaast geeft het een beshrijving van: < De pijlers voor het VVE-beleid in Arnhem < De afspraken tussen de besturen voor peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en basisonderwijs over de uitwerking van deze pijlers < De proedures voor het opstellen van een werkplan, pedagogish beleidsplan en ouderbeleidsplan < De proedures voor overdraht van voorshool naar vroegshool De Handleiding is een praktishe uitwerking van het Beleidskader. Aan de hand van vier thema s worden de te volgen stappen en proedures beshreven. De thema s zijn: < Doelen en aanbod VVE < Zorg en begeleiding < Ouders < Kwaliteitsbeleid Het waarderingskader van de inspetie, gekoppeld aan elk thema, geeft houvast bij de implementatie. Vragenlijsten en heklists bieden ondersteuning bij de uitvoering. Implementatie De implementatie van het Kwaliteitshandboek VVE Arnhem vindt plaats in voortdurend overleg met de betrokkenen in de periode Al doende wordt ervaring opgedaan met de praktishe uitwerking van de afgesproken doelen en proedures. Op basis van periodieke evaluatie wordt het Kwaliteitshandboek bijgesteld en geatualiseerd. Oktober

6 BELEIDSKADER VVE ARNHEM 6

7 Inhoud Beleidskader VVE Arnhem 1. VVE Algemeen Voor en vroegshoolse eduatie Verantwoordelijkheden Finaniële middelen Wet OKE VVE-beleid Arnhem Partners VVE-beleid Arnhem Stihting PAS Stedelijke VVE oördinatie Gedifferentieerd VVE-beleid VVE loaties VVE-peuterspeelzalen VVE-Volg peuterspeelzalen VVE-kinderdagverblijven VVE-basissholen VVE-volgsholen Definitie doelgroep VVE Bereik doelgroepkinderen in Arnhem Toeleiding Monitoring Monitoring ontwikkeling kinderen Monitoren resultaten taal en rekenen VVE-programma s Kaleidosoop Taal Aanvullende taalprogramma s Rekenen/wiskunde voor jonge kinderen Soiaal emotionele ontwikkeling en pedagogish beleid Overdraht

8 4. Opbrengstgeriht werken Ontwikkeling volgen Periodieke bespreking uitkomsten OVM Resultaten taal en rekenen Periodieke bespreking uitkomsten Cito toetsen Referentieniveaus taal en rekenen Kwaliteitsbeleid Ouders VVE-oördinatie op wijkniveau Managementteam VVE Werkoverleg VVE Brede Shool

9 Beleidskader BELEIDSKADER VVE ARNHEM 1. VVE Algemeen Voor- en Vroegshoolse Eduatie Het doel van voor- en vroegshoolse eduatie (VVE) is het voorkomen, vroegtijdig opsporen en aanpakken van taal- en onderwijsahterstanden bij jonge kinderen met als resultaat een aanzienlijke vergroting van kansen aan het begin van de shoolloopbaan. Verantwoordelijkheden Het VVE-beleid maakt deel uit van het landelijk beleid voor onderwijsahterstandbestrijding. De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van het VVE-beleid ligt bij drie partijen: 1. De gemeente De gemeente ontvangt en beheert de middelen voor het VVE-beleid in de voorshoolse voorzieningen. De gemeente legt verantwoording af aan het Ministerie van OC&W over: < Het bereik van het aantal doelgroepkinderen < Een sluitend systeem voor toeleiding < Afspraken met de uitvoerende partners over een doorgaande lijn < Afspraken met de shoolbesturen over de resultaten in groep 1 en 2 2. Voorshoolse voorzieningen Besturen van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang met (een onentratie van) doelgroepkinderen 3. Shoolbesturen voor basisonderwijs met (een onentratie van) doelgroepkinderen. Finaniële middelen De voorshoolse voorzieningen ontvangen de VVE-middelen rehtstreeks van de gemeente als onderdeel van het onderwijsahterstandenbeleid. De shoolbesturen ontvangen de VVE-middelen sinds 2006 rehtstreeks via het ministerie van OC&W. De gemeente draagt finanieel bij aan de shoolbesturen t.b.v. uitvoering vroegshoolse eduatie (dubbele bezetting) en kwaliteitsbewaking en verbetering en professionalisering via stihting PAS. Wet OKE De Wet OKE (Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Eduatie) verpliht de houders van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen om met ingang van augustus 2010 gegevens over de doorstroom van VVE-peuters aan de shoolbesturen door te geven. Daarnaast stelt de Wet OKE eisen aan de afstemming en samenwerking tussen de kinderopvang en peuterspeelzalen en worden de eisen ten aanzien van de kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk aangesherpt. De Wet OKE verpliht de gemeente afspraken te maken met de shoolbesturen over de resultaten van VVE. Oktober

10 Beleidskader 2. VVE-beleid Arnhem Partners VVE-beleid Arnhem De Gemeente Arnhem heeft een belangrijke rol en bevoegdheden in het lokale VVE-beleid: < Ontvangt de VVE-middelen voor de voorshoolse voorzieningen < Bepaalt de doelgroep voor het VVE-beleid < Bepaalt welke loaties als VVE-loatie worden aangemerkt op basis van het aantal doelgroepkinderen en de uitstroom naar een OAB/VVE-basisshool. < Maakt resultaatafspraken met shoolbesturen < Bepaalt de subsidievoorwaarden voor voorshoolse instellingen < Maakt afspraken met jeugdgezondheidszorg over de toeleiding naar VVE Het Arnhemse VVE-beleid is vastgesteld in de nota Onderwijsahterstanden Een andere belangrijke nota is Visie op het jonge kind (vastgesteld d.d. maart 2010). Het VVE-beleid is gestoeld op een geformaliseerde samenwerking met de volgende uitvoerende partners : < Kinderopvang Skar < Stihting Rijnstad peuterspeelzalen < Stihting Peuterspeelzalen Arnhem (SPA) En de shoolbesturen voor primair onderwijs: < Fluvius < Delta < De Basis < Simon ( Ibn-i Sinashool Arnhem) Stihting PAS Stihting PAS werkt in opdraht van de gemeente Arnhem en de drie shoolbesturen voor basisonderwijs samen met de partners aan de realisatie van het onderwijsahterstandenbeleid waaronder VVE, en het beleid brede sholen Arnhem. De uitvoering is vastgelegd voor de beleidsperiode in de nota Pas-poort naar de toekomst. De stedelijke oördinatie van het VVE-beleid is belegd bij Stihting PAS. Stedelijke VVE Coördinatie De VVE-oördinator heeft tot taak uitvoering te geven aan het VVE-beleid door: < Advisering aan gemeente, shoolbesturen en instellingen < Beleidsvoorbereiding en ontwikkeling < Implementatie VVE-beleid < Monitoring van de uitvoering en resultaten VVE-beleid < Organiseren van deskundigheidsbevordering VVE < Ondersteuning van VVE-loaties Gedifferentieerd VVE-beleid VVE-loaties De Wet OKE vereist een 100% VVE-aanbod voor doelgroepkinderen. De gemeente Arnhem ondershrijft deze doelstelling in haar nota Visie op het jonge kind. Om alle doelgroepkinderen te kunnen bereiken is er een gedifferentieerd VVE-aanbod ontwikkeld dat gerelateerd is aan het aantal doelgroepkinderen dat bereikt wordt. 10

11 Beleidskader VVE-peuterspeelzalen Dit zijn peuterspeelzalen met merendeels doelgroepkinderen. Alle kinderen komen vier keer per week een dagdeel naar de peuterspeelzaal en de leidster-kind ratio is 2 : 16 / 1 : 8. Daarnaast is er meestal een assistent-peuterleidster. Beide professionals zijn getraind in Kaleidosoop en aanvullende VVE-programma s. Een variant op de VVE-speelzalen zijn de VVE-seletzalen: op deze peuterspeelzalen komen alle kinderen twee dagdelen per week en de doelgroepkinderen vier dagdelen. De overige voorwaarden zijn verder gelijk. VVE-Volg peuterspeelzalen Dit zijn reguliere peuterspeelzalen waar met enige regelmaat doelgroepkinderen worden opgevangen. Alle kinderen komen twee keer per week en de doelgroepkinderen komen vier keer per week. De leidster kind ratio is 1: 13 plus een assistent-peuterleidster. Leidsters kunnen gebruik maken van deskundigheidsbevordering en ondersteuning via Stihting PAS. VVE-kinderdagverblijf Dit zijn dagverblijven vastgesteld door de gemeente Arnhem die doelgroepkinderen opvangen en samenwerken aan de doorgaande lijn VVE met de nabijgelegen basisshool. Het VVEkinderdagverblijf voldoet aan de vereisten voor VVE. VVE-basissholen Dit zijn basissholen met > 20% gewihtenkinderen (4- en 5 jarigen) in groep 1 en 2. Op VVEbasissholen is een dubbele bezetting gerealiseerd in groep 1 en 2 waarbij beide professionals getraind zijn in Kaleidsooop en aanvullende VVE-programma s. Streven is een dubbele bezetting op minimaal vier dagdelen, vereist is een dubbele bezetting van minimaal twee dagdelen. VVE-volgsholen Dit zijn basissholen met 10-20% gewihtenleerlingen (4- en 5 jarigen in groep 1 en 2). Voor deskundigheidsbevordering kunnen deze sholen gebruik maken van medefinaniering door Stihting PAS (50%) mits de sholing/begeleiding voldoet aan de vereisten voor VVE. Definitie doelgroep VVE In Arnhem wordt de volgende definitie voor de doelgroep van VVE-beleid gehanteerd: Dit zijn kinderen van ouders die laagopgeleid zijn volgens de gewihtenregeling primair onderwijs en/of kinderen met een risio op taal- of onderwijsahterstand. Zie nota Visie op het jonge kind en Protool vroegsignalering en toeleiding risio-kinderen naar VVE. Bereik doelgroepkinderen in Arnhem Het aantal kinderen in Arnhem dat in aanmerking komt voor VVE bedraagt 397 peuters en 484 kleuters (15%, teldatum 2010, aantal kinderen met een leerlinggewiht). Het werkelijk bereik wordt gemonitord via de VVE-monitor. Dit geldt zowel voor het aantal bereikte peuters als voor het aantal bereikte kleuters. Oktober

12 Beleidskader Toeleiding Een toeleidingsprogramma heeft tot doel kinderen te laten deelnemen aan een voorshoolse instelling voor VVE. In het protool Vroegsignalering en toeleiding VVE is vastgelegd wat de riteria zijn voor doelgroepkinderen en de proedure van toeleiding door het onsultatiebureau naar VVE peuterspeelzaal of VVE-kinderdagverblijf, ( Monitoring De besturen van de voorshoolse voorzieningen en de shoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het registreren van de in- door- en uitstroom van het aantal bereikte doelgroepkinderen. Met de besturen van de voorshoolse voorzieningen en de shoolbesturen is overeengekomen dat de in-, door- en uitstroomgegevens van doelgroepkinderen VVE jaarlijks op de daarvoor overeengekomen wijze worden aangeleverd bij stihting PAS (kwartaalrapportages en shoolevaluaties). Monitoren ontwikkeling kinderen De ontwikkeling van de kinderen wordt vanaf de instroom in de voorshoolse voorziening gevolgd met het Ontwikkelingsvolgmodel en wordt vervolgd in de basisshool, tenminste tot groep 3. Zie het protool Ontwikkelingsvolgmodel Arnhem. Monitoren resultaten taal en rekenen De resultaten van de doelgroepkinderen op het gebied van taal en rekenen in de onderbouw (1-4) worden gevolgd in jaarlijkse shoolevaluaties met de methodeonafhankelijke Cito toetsen. De shoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de jaarlijkse aanlevering van de toetsgegevens aan Stihting PAS. 12

13 Beleidskader 3. VVE Programma s Kaleidosoop Het VVE-programma Kaleidosoop vormt de kern van het VVE-beleid. Kaleidosoop is een ontwikkelingsgerihte methodiek geriht op de brede ontwikkeling van kinderen. Basis van Kaleidosoop is Atief Leren. Zie hiervoor het programma Kaleidosoop: dagshema, leeromgeving, observatie, interatie. Sholing en ertifiering van de VVE-professionals loopt via Stihting PAS. Borging vindt plaats aan de hand van het kwaliteitsinstrument Zelfevaluatie, oahing en beoordeling (versie kinderdagverblijven en versie peuterspeelzalen en basisonderwijs, (Nederlands jeugdinstituut 2010). Taal Aanvullende taalprogramma s Ter versterking van de taalomponent wordt gewerkt met aanvullende programma s voor woordenshatontwikkeling en taalstimulering. Om een doorgaande lijn van voorshool naar vroegshool te realiseren is het voorwaardelijk dat de voorshoolse voorziening en de nabijgelegen basisshool in overleg met elkaar een beredeneerde keuze maken voor de aanvullende programma s. De Taaldoelen VVE van de SLO (2010) zijn leidend. De volgende programma s/methoden worden in Arnhem vooral gebruikt: < Met Woorden in de Weer Met Woorden in de Weer is een aanpak om woordenshatonderwijs meer handen en voeten te geven. Er zijn trainingen voor leerkrahten geriht op het (verder) ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van woordenshatonderwijs. De trainingen en materialen beperken zih niet tot het basisonderwijs, maar zijn ook geriht op de professionals in de voorshoolse voorzieningen. < Interatief taalonderwijs De Taallijn VVE (Expertise Centrum Nederlands) biedt een kader voor interatieve taalontwikkeling in de voor- en vroegshoolse voorzieningen in Arnhem. Ten behoeve van taalstimulering zijn er vijf speerpunten: 1. Mondelinge ommuniatie 2. Woordenshatontwikkeling 3. Ontluikende en beginnende geletterdheid 4. ICT inzet multimedia 5. Ouderbetrokkenheid De taallijn biedt handvatten voor VVE-professionals in het dagelijks handelen met jonge kinderen. < Ko Totaal Uk & Ko, Puk & Ko, Ik & Ko en Puk & Ko Thuis vormen een totaalprogramma voor VVE, respetievelijk voor de voorshoolse periode (Puk & Ko, reentelijk aangevuld met Uk & Puk voor 0-4 jarigen in de kinderopvang) en groep 1 en 2 (Ik & Ko). Er wordt aandaht besteed aan de taalontwikkeling, geijferdheid en soiaal emotionele ontwikkeling. Ko Totaal is met name geriht op anderstalige peuters en kleuters. Oktober

14 Beleidskader Rekenen/wiskunde voor jonge kinderen Het ontwikkelen van rekenvaardigheden en abstrat denken begint bij de peuters met het stimuleren van beginnende geijferdheid en logish redeneren. Dit ontwikkelingsgebied heeft tot nog toe -in vergelijking met de taalontwikkeling- minder aandaht gekregen. Het is wel opgenomen in de sleutelervaringen van Kaleidosoop. De VVE-doelen voor Rekenen van de SLO (2011) zijn leidraad voor het realiseren van het VVE-aanbod in de voor- en vroegshoolse VVE-loaties. Soiaal-emotionele ontwikkeling en pedagogish beleid Elke VVE-loatie beshikt over een pedagogish beleidsplan. In het pedagogish beleidsplan beshrijft de VVE-loatie op welke wijze wordt gewerkt aan de vier pedagogishe basisdoelen: 1. Soiale/emotionele veiligheid (hehting, soiaal-emotionele ontwikkeling) 2. Persoonlijke ompetentie ( jezelf ) 3. Soiale ompetentie ( jezelf en de ander ) 4. Overdraht normen en waarden ( jezelf en de groep ) Dit pedagogish beleidsplan is bepalend voor het pedagogish klimaat en het pedagogish handelen van de VVE-professional. Elke VVE-professional is op de hoogte van dit pedagogish beleidsplan. De SLO-doelen voor de soiaal-emotionele ontwikkeling (2011) zijn leidraad bij het stimuleren van de soiaal-emotionele ontwikkeling. Overdraht Er zijn op bestuurlijk niveau afspraken over de wijze waarop kinderen vanuit de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf aangemeld worden bij de basisshool. De overdraht van kinderen van voorshoolse VVE-loaties naar VVE-basissholen gebeurt middels het Ontwikkelingsvolgmodel. De afspraken hierover zijn vastgelegd in het protool Ontwikkelingsvolgmodel VVE Arnhem. (zie De overige peuterspeelzalen en kinderdagverblijven maken gebruik van het Arnhemse overdrahtsformulier. Deze afspraken zijn beshreven in het protool Arnhems overdrahtsformulier. (zie Als er sprake is van een kind dat extra zorg behoeft vindt er een warme overdraht plaats. Warme overdraht betekent het met zorg en aandaht geriht en persoonlijk overdragen van kennis over het kind en de begeleiding daarvan van de ene professional (leidster peuterspeelzaal/ pedagogish medewerker kinderdagverblijf) naar de andere professional (leerkraht groep 1). Bij de warme overdraht staan de onderwijsbehoeften en begeleidingsvragen van het kind entraal. Doel is om de beginsituatie van het kind zo goed mogelijk in beeld te krijgen zodat het onderwijsaanbod optimaal kan worden afgestemd op de onderwijsbehoeften van het kind. Bij een warme overdraht zijn altijd drie partijen betrokken: ouder(s)/verzorger(s), leidster/pedagogish medewerker en leerkraht groep 1. Een warme overdraht is een aanvulling op de basisoverdraht, (de overdraht van gegevens via het overdrahtsformulier/overdraht OVM). 14

15 Beleidskader 4. Opbrengstgeriht werken Ontwikkeling volgen De ontwikkeling van de kinderen wordt vanaf de instroom in de voorshoolse voorziening gevolgd met het Ontwikkelingsvolgmodel (Zeer) Jonge Kind (OVM) en vervolgd op de basisshool, tenminste tot groep 3. Daarmee wordt een doorgaande lijn in de zorg en begeleiding van kinderen gerealiseerd. Periodieke bespreking uitkomsten OVM De uitkomsten van de observaties op individueel en groepsniveau op de VVE-loaties worden periodiek in het VVE-wijkoverleg besproken. De analyses vormen het uitgangspunt voor het programma-aanbod voor de volgende periode. Dit noemen we: beredeneerd aanbod. Resultaten taal en rekenen De resultaten van de doelgroepkinderen op het gebied van taal en rekenen in groep 1 en 2 worden gevolgd met methode onafhankelijke Cito toetsen zoals vermeld in de toetskalender basisonderwijs Arnhem. De sholen zijn verantwoordelijk voor de jaarlijkse aanlevering van de toetsgegevens aan Stihting PAS. Periodieke bespreking uitkomsten Cito toetsen De uitkomsten van de Cito toetsen op individueel en groepsniveau worden in het VVE-werkoverleg periodiek besproken. De analyses vormen het uitgangspunt voor het programma-aanbod voor de volgende periode (beredeneerd aanbod). Referentieniveaus taal en rekenen Sinds augustus 2010 zijn de basissholen wettelijk verpliht de referentieniveaus voor taal en rekenen als uitgangspunt te nemen voor het onderwijsaanbod. In de toekomst zal de inspetie bij de beoordeling van het resultaat van het onderwijs de referentieniveaus als maatstaf nemen. Voor de voorshoolse voorzieningen en de vroegshool (groep 1 en groep 2) betekent dit: meer aandaht voor het afstemmen van doelen in relatie tot de referentieniveaus. De VVE-doelen voor taal, rekenen en soiaal emotionele ontwikkeling (SLO) zijn opgesteld in lijn met de referentieniveaus taal en rekenen. Kwaliteitsbeleid VVE is onderdeel van het kwaliteitszorgsysteem van de instelling. De VVE-loaties partiiperen in het stedelijk Kwaliteitsbeleid VVE. Dit is er op geriht de kwaliteit van VVE in brede zin te onderhouden en verbeteren. Monitoring van de uitvoering en de resultaten vindt plaats via de jaarlijkse VVEmonitor. Speerpunten in het kwaliteitsbeleid VVE Arnhem zijn ontleend aan de onlusies van het Inspetieonderzoek VVE in : < Opbrengstgeriht werken: aandaht voor doelen en resultaten VVE < Samenwerken aan de doorgaande lijn in aanbod, zorg en begeleiding, waarbij aandaht voor de overdraht van voor- naar vroegshools, en de oördinatie van de doorgaande lijn op wijkniveau < Ouderbetrokkenheid: ouderbeleid en stimuleren van VVE-ativiteiten thuis Oktober

16 Beleidskader 5. Ouders Het werken met ouders is een integraal onderdeel van het VVE-beleid. Elke VVE-loatie heeft een ouderbeleidsplan met een geriht ouderbeleid en een ouderprogramma, geriht op: < Ouders informeren over de instelling/beleid en de werkwijze < Ouders informeren over de ontwikkeling van hun kind < Ouders betrekken bij de ativiteiten en beleid < Ouders stimuleren/ondersteunen in thuisativiteiten tbv ontwikkeling en resultaten van hun kind. In het nog op te stellen stedelijk beleidsplan Ouderbetrokkenheid en VVE (in ontwikkeling) staan de eisen en randvoorwaarden voor uitvoering van de ouderprogramma s VVE. 16

17 Beleidskader 6. VVE-oördinatie op wijkniveau Managementteam VVE Voor- en vroegshoolse eduatie betekent voor de voor- en vroegshoolse voorzieningen: samenwerken op vershillende niveaus, zowel op het niveau van de organisatie als op uitvoerend niveau. Op bestuurlijk niveau is overeengekomen dat in elke wijk met VVE-loaties een managementteam VVE wordt gevormd. Op elke uitvoeringsloatie, bestaande uit tenminste twee partijen (voorshool en basisshool), maar in veel gevallen bestaande uit meer dan twee partijen (peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, meerdere basissholen) is sprake van een MT VVE, waarin de managers vertegenwoordigd zijn vanuit de kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en onderbouw basisonderwijs. Waar aanwezig maakt de brede shool oördinator deel uit van het managementteam VVE. Het MT VVE fungeert als een zelfverantwoordelijk en zelfsturend team met als algemene opdraht om VVE op de eigen loatie te versterken door inhoudelijk en proedureel -in samenspraak en in samenhang met elkaar- te sturen en te failiteren Het managementteam VVE heeft tot taak: < Zorg dragen voor de uitvoering van het stedelijk beleid VVE in de doorgaande lijn < Zo nodig speifieke kaders vaststellen binnen de stedelijke kaders. Aangezien de speifieke kaders m.n. betrekking hebben op de inhoud, zullen deze loatiespeifieke kaders m.n. betrekking hebben op de werkproedures (hoe doen we dat dan met elkaar) < Monitoren van de samenwerking < Shakelen met de stedelijke VVE-oördinator in een tweerihtingsverkeer. < Aansturen van het VVE-werkoverleg (team van VVE-professionals voor- en vroegshools). Werkoverleg VVE Naast het MT VVE is er een VVE-werkoverleg. In dit overleg wordt de feitelijke samenwerking gestalte gegeven, in opdraht van het MT VVE. Dit overleg bestaat uit alle VVE-professionals van de samenwerkende VVE-partners. Het MT VVE ziet er op toe dat dit overleg ook daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Oktober

18 Beleidskader 7. Brede shool Het doel van het Arnhemse brede shoolbeleid is om voor ieder kind (en zijn ouders) een passend aanbod te doen van onderwijs (eduatie), opvoeding, opvang, ontspanning en ontmoeting in een samenhangend geheel. In de meeste brede sholen is naast de basisshool ook een voorshoolse voorziening (een kinderdagverblijf en/of een peuterspeelzaal) gevestigd. Dat vergemakkelijkt het proes van samenwerking VVE aanzienlijk. Elke brede shool kiest eigen speerpunten. Vaak behoort het werken aan de voor- en vroegshoolse eduatie tot een van die speerpunten. De brede shool oördinator is een verbindende shakel tussen de deelnemende partijen en heeft een failiterende rol in het MT VVE. De oördinator voor de brede sholen bevordert het proes van samenwerken, bijvoorbeeld door : < Ondersteuning te bieden bij het leggen van ontat en overleg < Bij te dragen aan een op elkaar afgestemd ouderbeleid < Bij te dragen aan een op elkaar afgestemd beleid voor soiale ompetenties 18

19 HANDLEIDING VVE ARNHEM 2

20 Inleiding VVE Arnhem Het ontwikkelen en versterken van de kwaliteit van de doorgaande lijn in de Voor- en Vroegshoolse Eduatie is het speerpunt voorde beleidsperiode Proedures ondersteunen de uitvoering van VVE en de realisatie van de doorgaande lijn. De Handleiding voor Kwaliteitbeleid VVE Arnhem is bedoeld ter ondersteuning van de uitvoering van een doel- en opbrengstgerihte aanpak van het voor-en vroegshools beleid in Arnhem. De handleiding biedt handvatten voor managers in de voorshoolse voorzieningen en het basisonderwijs om de VVE-professionals te failiteren bij het realiseren van een doorgaande lijn. Het Beleidskader Kwaliteit VVE Arnhem vormt de basis voor deze handleiding. Deze Handleiding bestaat vier hoofdstukken: 1. Doorgaande lijn in doelen en aanbod 2. Doorgaande lijn in begeleiding en zorg 3. Ouders 4. Kwaliteitsbeleid Elk hoofdstuk geeft een korte beshrijving van de afspraken over de gestelde doelen voor VVE Arnhem. Bij elk hoofdstuk horen vragenlijsten waarmee het VVE-wijkteam de stand van zaken kan beoordelen. Deze vragenlijsten geven rihting aan de inhoudelijke invulling en uitvoering van het VVE-beleid. Verder wordt elk hoofdstuk afgesloten met een samenvatting van het VVE Waarderingskader van de Onderwijs Inspetie. Bij elk hoofdstuk horen bijlagen en worden bruikbare bronnen en instrumenten vermeld. Op deze manier kan de manager nagaan of de betreffende VVEloatie of het VVE-wijkteam voldoet aan de landelijke normering voor VVE. Het laatste hoofdstuk bevat een jaarkalender met een overziht van alle aties op basis van een shooljaar. Oktober

21 Inhoud Handleiding VVE Arnhem 1. Doorgaande lijn in doelen en aanbod Gezamenlijke visie Doelen De Taaldoelen Doelen rekenen/wiskunde Soiaal emotionele ontwikkeling Pedagogish beleidsplan/shoolwerkplan 8 Toezihtskader VVE 9 2. Doorgaande lijn in begeleiden en zorg Doorgaande lijn in het volgen van kinderen Het ontwikkelingsvolgmodel Cito toetsen Cylus van evaluatie en analyse Beredeneerd aanbod Overdraht van voorshool naar vroegshool 11 Toezihtskader VVE Ouders Visie Ouderbeleidsplan Ouderprogramma 14 Toezihtskader VVE Kwaliteitsbeleid en Opbrengstgeriht werken Inleiding Kwaliteitsbeleid VVE Arnhem Kwaliteitsbeleid en Opbrengstgeriht werken Opbrengstgeriht werken: een planmatig en ylish proes De plaats van observaties en toetsresultaten binnen opbrengstgeriht werken Personeel Gekwalifieerd personeel Professionals Borging Voldoende personeel 20 Toezihtskader VVE VVE jaarkalender voor managers 22

22 Handleiding Handleiding VVE Arnhem 1 Doorgaande lijn in Doelen en aanbod VVE Arnhem Er zijn afspraken tussen alle betrokken VVE-partners in Arnhem over afstemming en samenwerking met het doel een doorgaande lijn in aanbod en doelen te realiseren tussen de voor- en vroegshoolse voorzieningen Gezamenlijke visie Een gezamenlijke visie op de voor en vroegshoolse eduatie en over de wijze waarop het programma wordt vorm gegeven is de basis voor het realiseren van een doorgaande lijn van voor- naar vroegshoolse eduatie. VVE-professionals ontwikkelen een gezamenlijke visie en informeren elkaar over de uitwerking daarvan. De VVE-professionals werken hierbij vanuit eenzelfde referentiekader. Dit referentiekader wordt in Arnhem gevormd door: < Het programma Kaleidosoop < De speerpunten voor het VVE-beleid: de VVE-doelen taal, rekenen en soiaal-emotionele ontwikkeling < Het ontwikkelingsvolgmodel OVM Kaleidosoop is een ontwikkelingsgerihte methodiek en biedt het didatish kader voor alle VVEloaties. Voor de speerpunten Taal, Rekenen en Soiaal emotionele ontwikkeling zijn er aanvullende programma s en methodieken. Het is belangrijk dat deze aansluiten op de programma s in de vroegshool. De VVE-loaties bepalen daarom hun keuze voor aanvullende programma s altijd in overleg met hun VVE-partners. Bijlagen B Vragenlijst Stand van zaken doorgaande lijn B Vragenlijst Visie op ontwikkelen en leren B Vragenlijst eduatief aanbod: afstemming doelen B Vragenlijst afstemming en samenhang Instrumenten en bronnen < Atief Leren met baby s, dreumesen en peuters (M. Julien en J. Shonewille) < Zelfevaluatie, oahing en beoordeling. Instrument ter bevordering van kwaliteit in peuterspeelzalen en onderbouw basisonderwijs (NJI, 2010) < Onderdelen uit het toezihtkader VVE van de onderwijsinspetie < Kwaliteitskaarten Shool aan Zet < Fous op vroegshool ( Oktober

23 Handleiding 1.2. Doelen De professional moet weten wat zij doet, waarom zij dat doet en hoe zij dat doet. In de komende periode staan de volgende drie speerpunten entraal: < Taal < Rekenen/wiskunde < Soiaal emotionele ontwikkeling Op termijn wordt ook de reatieve en motorishe ontwikkeling van kinderen verder uitgewerkt. Bij de onrete vertaling van de te behalen doelen vormen de VVE-doelen voor taal, rekenen en soiaal emotionele ontwikkeling de leidraad. Deze VVE doelen zijn opgesteld door de Stihting voor leerplanontwikkeling SLO. De doelen zijn afgeleid van de referentieniveaus die sinds augustus 2010 van kraht zijn. Voor elk speerpunt worden de doelen uitgewerkt. De (beheersings)doelen zijn beshreven in termen van gedrag of prestaties van kinderen. De VVE-professionals in de voorshoolse voorzieningen oriënteren zih op de doelen voor kinderen bij de aanvang van groep 1 en stemmen hun aanbod daar op af. De VVE-professionals in de vroegshoolse voorziening oriënteren zih op de doelen voor kinderen bij de aanvang van groep 1 en op de minimumdoelen en basisdoelen voor kinderen eind groep 2 en stemmen hun aanbod daar op af. De wijze waarop wordt beoordeeld of de doelen behaald zijn is vershillend. Sommige resultaten zijn meetbaar met een toets, andere zaken moet je observeren. Dus behalve het stellen van doelen wordt bepaald hoe deze doelen worden behaald en van welke meetinstrumenten gebruik wordt gemaakt. Elke VVE-loatie bepaalt -in overleg met de VVE-partners- aan welke doelen wordt gewerkt. De doorgaande lijn komt tot uitdrukking in de afspraken hierover tussen de VVE-professionals in de voorshoolse en vroegshoolse voorzieningen De taaldoelen De SLO-doelen voor taalontwikkeling zijn onderverdeeld in de volgende domeinen: Mondelinge taalvaardigheid - Woordenshat en woordgebruik - Vloeiend en verstaanbaar praten - Luisteren - Gesprekjes voeren - Mening uiten en vragen stellen Ontluikende en beginnende geletterdheid - Leesplezier - Oriëntatie op boek en verhaal - Oriëntatie op geshreven taal - Fonemish bewustzijn en alfabetish prinipe Taalbeshouwing Deze items zijn in de beshrijving door SLO onreet uitgewerkt voor de aanvang van groep 1, het minimumniveau voor eind groep 2 en het basisniveau voor eind groep 2. 6

24 Handleiding Bijlagen B.1.5. Taaldoelen VVE (SLO 2010) B.1.6. Analyseshema taaldoelen Instrumenten en bronnen < Sleutelervaringen Kaleidosoop < Mijlpalen OVM < Taalkijkwijzer < De Taallijn VVE, diverse publiaties, Expertiseentrum Nederlands Doelen rekenen/wiskunde De SLO-doelen voor rekenen vormen de leidraad voor het formuleren van de doelen voor het speerpunt rekenen/wiskunde. Bij de uitwerking van de doelen voor rekenen komen de volgende aspeten aan de orde: Getallen < Omgaan met de telrij < Omgaan met hoeveelheden < Omgaan met getallen Meten/meetkunde < Algemene ervaringen met lengte, gewiht, tijd, inhoud, geld en eigenshappen (lassifieren) < Lengte, omtrek en oppervlakte < Inhoud < Gewiht < Geld < Tijd Deze items zijn in de beshrijving door SLO onreet uitgewerkt voor de aanvang van groep 1, het minimumniveau voor eind groep 2 en het basisniveau voor eind groep 2. Bijlagen B.1.7. Doelen rekenen/wiskunde VVE (SLO 2011) B.1.8. Analyseshema doelen voor rekenen / wiskunde Instrumenten en bronnen < Sleutelervaringen Kaleidosoop < Mijlpalen OVM < Voorlopers van de methoden rekenen/wiskunde primair onderwijs < Talentenkraht ( Oktober

25 Handleiding Soiaal emotionele ontwikkeling De SLO-doelen voor soiaal emotionele ontwikkeling vormen de leidraad voor het formuleren van de doelen voor dit speerpunt. In de uitwerking van de doelen voor soiaal emotionele ontwikkeling komen de volgende aspeten aan de orde: < Zelfbeeld/identiteit < Ontwikkeling van zelfstandigheid < Soiaal gedrag/ontwikkeling van soiale vaardigheid < Werkhouding en onentratie Deze items zijn in de beshrijving door SLO onreet uitgewerkt voor de aanvang van groep 1, het minimumniveau voor eind groep 2 en het basisniveau voor eind groep Pedagogish beleidsplan/shoolwerkplan Het pedagogish beleidsplan is bepalend voor het pedagogish klimaat en pedagogish handelen van de VVE-professionals. Elke VVE-professional is op de hoogte van het pedagogish beleidsplan. In het pedagogish beleidsplan beshrijft de VVE-loatie op welke wijze wordt gewerkt aan de vier pedagogishe basisdoelen: 1. Soiale/emotionele veiligheid(hehting, soiaal-emotionele ontwikkeling) 2. Persoonlijke ompetentie ( jezelf ) 3. Soiale ompetentie ( jezelf en de ander ) 4. Overdraht normen en waarden ( jezelf en de groep ) Er is aandaht voor: < Vaste (ontinuïteit) en sensitieve verzorgers/begeleiders < Aanwezigheid van bekende leeftijdsgenoten < Geborgenheid in de inrihting van de omgeving Bijlagen B.1.9. VVE doelen soiaal-emotionele ontwikkeling ( SLO 2011) B Analyse shema soiaal-emotionele ontwikkeling Instrumenten en bronnen < Sleutelervaringen Kaleidosoop < Mijlpalen OVM < Soiale ompetenties in beeld, een beleidsinstrument (Oberon 2008 po; 2009 voorshoolse voorzieningen) < Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) < Kaleidosoop, stappen voor onflithantering < Programma Kids Skills < Pedagogish kader kinderentra 0-4 jaar (Elly Singer en Loes Kleerekoper) < Pedagogish beleidsplan VVE-loaties 8

26 Handleiding Toezihtkader VVE van de Inspetie voor het onderwijs Het Waarderingskader van de inspetie biedt inziht of de geplande aties tot de gewenste resultaten leiden. Kwaliteit van de eduatie Er wordt beredeneerd aandaht besteed aan het ontwikkelen van soiale ompetenties De sensomotorishe ontwikkeling van de peuters en kleuters is in een aanbod van ativiteiten uitgewerkt en is o.a. geriht op het stimuleren van de grove en fijne motorishe ativiteiten en de reatieve uitingen in muziek, spel en beweging, shilderen en tekenen en handvaardigheid De reatieve ontwikkeling van de peuters en kleuters is in een aanbod van ativiteiten uitgewerkt en is geriht op de reatieve uitingen in muziek, spel en beweging, shilderen, tekenen en handvaardigheid De ognitieve ontwikkeling (exl. de taalontwikkeling) van de peuters en kleuters is in een aanbod van ativiteiten in een betekenisvolle ontext uitgewerkt en is o.a. geriht op het stimuleren van de vershillende aspeten van de ognitieve ontwikkeling zoals taal- denkrelaties (oorzaak-gevolg, middel-doel, onlusies trekken) en beginnende geijferdheid (waaronder meetkunde, ruimte en tijd) De taalontwikkeling van de peuters en kleuters is in een aanbod van ativiteiten in een betekenisvolle ontext uitgewerkt en is o.a. geriht op het stimuleren van de beginnende geletterdheid. Zie o.a. de Taallijn VVE (interatief voorlezen, mondelinge ommuniatie en woordenshat) Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad De inrihting van de ruimte is aantrekkelijk, uitnodigend en spel- en taal- uitlokkend en sluit aan bij de rihtlijnen van het gebruikte VVE-programma Het pedagogish klimaat Het pedagogish handelen van de beide leidsters is goed op elkaar afgestemd De leidsters hanteren duidelijke pedagogishe gedragsgrenzen De leidsters stimuleren de soiale vaardigheden van de kinderen De leidsters stimuleren de zelfstandigheid van de kinderen Eduatief handelen Het eduatief handelen van de beide leidsters is goed op elkaar afgestemd Er wordt voldoende tijd besteed aan een programmatishe aanpak van de taalontwikkeling De leidster bevordert de interatie tussen de kinderen De leidster stimuleert atieve betrokkenheid van de kinderen en verbetert het spelen en het werken De leidster bevordert de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen Het (taal)gedrag van de leidster met de peuters en kleuters is responsief De leidster stemt de ativiteiten af op vershillen in de persoonlijke, soiale en de taalontwikkeling van de individuele peuters/kleuters Oktober

27 Handleiding 2 Doorgaande lijn in begeleiding en zorg VVE Arnhem VVE Arnhem wordt gekenmerkt door opbrengstgeriht werken. De ontwikkeling van kinderen wordt gevolgd met behulp van het Ontwikkelingsvolgmodel (OVM), observaties/anekdotes en Cito toetsen. Kennis vergaren en kennis delen verrijkt de begeleiding en is voorwaardelijk voor opbrengstgeriht werken. Er zijn afspraken op stedelijk niveau tussen de shoolbesturen, stihting SPA, SKAR en Rijnstad over de registratie en het gebruik van gegevens over de ontwikkeling van kinderen, zodat de VVE-professionals makkelijk met elkaar kunnen ommunieren over de ontwikkeling van de kinderen. (Zie hiervoor het protool OVM (www. stihting PAS/ VVE ) 2.1 Doorgaande lijn in het volgen van kinderen De doorgaande lijn van voor naar vroegshoolse instellingen is erg belangrijk om de kwaliteit van VVE (Voor en Vroegshoolse Eduatie) te verbeteren. Een goede overdraht van kindgegevens is daarbij een vanzelfsprekend onderdeel om de effetiviteit te vergroten. Ook is een goed observatie en registratiesysteem een onontbeerlijk hulpmiddel voor leidsters en leerkrahten om de kwaliteit van hun handelen te verbeteren. In Arnhem is daarom gekozen voor de invoering van het OVM op alle VVE loaties, zowel voor als vroegshools. De ontwikkeling van de kinderen wordt vanaf de entree in de peuterspeelzaal/ kinderdagverblijf systematish gevolgd. Elke VVE-loatie heeft afspraken over het gebruik van de dagelijkse observaties (anekdotes, kenmerkend voor Kaleidosoop), gegevens uit het ontwikkelingsvolgmodel en de toetsgegevens. Dit geldt zowel voor het intern gebruik binnen de VVE-loatie als voor VVE-partners van de voor- of vroegshool. De VVE-professional brengt de beginsituatie bij de entree op de peuterspeelzaal/kinderdagverblijf en groep 1 in beeld. De VVE-professionals gebruiken de informatie uit het OVM om speifieke begeleidingsbehoeften of zorgvragen te signaleren Het Ontwikkelingsvolgmodel Wat betreft het invullen van de lijnen uit het OVM zijn bij de implementatie de volgende afspraken gemaakt: In de voorshoolse periode worden minimaal de volgende ontwikkelingslijnen uit het OVM ingevuld: Taalontwikkeling: < Taalvorm < Taalinhoud < Taalgebruik Spraakontwikkeling (op advies van de logopediste) Basale ontwikkeling: < Zelfbeleving < Zelfstandigheid < Relatie met volwassenen < Relatie met kinderen Spelontwikkeling Motoriek: < Grove motoriek < Fijne motoriek 10

28 Handleiding De basissholen vullen voor de kinderen die instromen in groep 1 in elk geval de lijnen in, die in de voorshoolse periode door de voorshoolse voorziening zijn ingevuld. De basisshool maakt intern afspraken welke lijnen verder worden ingevuld en in welke periode. In de periode worden de minimaal in te vullen lijnen uitgebreid naar geijferdheid in verband met de nieuwe VVE-doelen voor rekenen/wiskunde. Daarnaast kunnen andere lijnen worden ingevuld als dat nodig is, bijvoorbeeld zorg over een ahterblijvende ontwikkeling. Bij zorg wordt door de voorshoolse voorzieningen gehandeld volgens het protool Alle kinderen zijn welkom Cito toetsen Naast de observaties wordt de ontwikkeling van de kinderen in beeld gebraht met behulp van methode onafhankelijke toetsen. In groep 1 en groep 2 wordt gebruik gemaakt van de volgende Cito-toetsen volgens de Toetskalender van Stihting PAS: < Taal voor kleuters < Rekenen voor kleuters De toetsresultaten worden jaarlijks verzameld door stihting PAS. Stihting PAS brengt jaarlijks een monitor uit van de resultaten van het shooljaar. In het shooljaar wordt in een aantal voorshoolse VVE-loaties en in de voorshoolgroep ervaring opgedaan met de Cito toets Taal voor Peuters en Rekenen voor Peuters. Op basis van de evaluatie van deze proef wordt bekeken hoe deze toetsen passen in het VVE-beleid Cylus van evaluatie en analyse Elk VVE-team beshikt over een jaarplanning voor evaluatie en analyse van de beshikbare gegevens over de ontwikkeling van de kinderen (Bijlage nr. B.3.2. model jaarkalender) Beredeneerd aanbod VVE professionals werken volgens het prinipe van atieve aeptatie van elk kind: elk kind wordt gezien en geaepteerd zoals die is en de begeleiding wordt daar op afgestemd. Interventies zijn er op geriht ieder kind de best mogelijke begeleiding te bieden, afgestemd op zijn/haar begeleidings- en onderwijsbehoeften. De groepsoverzihten en individuele overzihten uit het OVM en de Cito-toets gegevens worden gebruikt voor de analyse van het ontwikkelingsniveau van de kinderen. Op basis hiervan wordt het programma samengesteld Soms hebben kinderen extra zorg nodig. De VVE-professional is verantwoordelijk voor goede observaties op basis waarvan een begeleidingsprogramma op maat kan worden opgesteld. Informatie uit het OVM dient hiervoor als basis. De zorgoördinator in de voorshoolse voorzieningen en de intern begeleider van de basisshool ondersteunen de leerkraht bij de aanpak van zorgkinderen. Indien nodig wordt externe hulp ingeshakeld en/of wordt aansluiting gezoht bij het zorgteam 0-4 jaar resp. zorgteam 4-12 jaar. 2.2 Overdraht van voorshool naar vroegshool Een regelmatig ontat tussen de VVE-professionals in de voor- en vroegshool vormt de basis voor een soepele overstap van voor- naar vroegshool. Oktober

29 Handleiding De leidster is op de hoogte van wat de leerkraht in groep 1 verwaht van een kleuter. De leerkraht is op de hoogte van de voorgeshiedenis van de kinderen in de peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. De leidster van de voorshoolse voorziening is verantwoordelijk voor het overdragen van de ontwikkelingsgegevens aan de leerkraht van groep 1. Elke VVE-loatie maakt jaarlijks afspraken met de VVE-partners hierover. De leidster kijkt met de ouders vooruit naar de start in groep 1. De voorshoolse voorziening draagt de gegevens uit het Ontwikkelingsvolgmodel over naar de basisshool. Voor basissholen die met het OVM werken, gebeurt dit digitaal. Aan ouders wordt tijdens dit gesprek toestemming gevraagd de gegevens over te dragen. Ouders tekenen hiervoor. (NB: bij aanmelding geven voorshoolse voorzieningen al bij ouders aan dat er sprake is van overdraht aan de basisshool). Bij de intake op shool wordt de ouder gevraagd naar de overdraht van de peuterspeelzaal. Is die er niet dan gaat de shool hierover in gesprek met ouder. De basisshool zorgt voor terugkoppeling naar de peuterspeelzaal. Als er sprake is van extra zorg vindt er een zogenaamde warme overdraht van gegevens plaats. De leidster overlegt dan met de leerkraht van groep 1. Bij een warme overdraht zijn altijd drie partners betrokken: peuterspeelzaal/kinderdagverblijf -basisonderwijs -ouder. Bijlagen B. 2.1.Vragenlijst Doorgaande lijn in begeleiding en zorg B. 2.2.Vragenlijst Monitoren toetsresultaten B Protool OVM Arnhem B Protool Arnhems Overdrahtsformulier ( Instrumenten en bronnen < Ontwikkelingsvolgmodel (Zeer) Jonge Kind (inlusief Planningsmodule) < Alle kinderen zijn welkom, Stappenplan bij het signaleren en onderkennen van vragen, twijfels en zorgen bij kinderen (voorshools), (Stihting PAS 2010). < Stimuleringsplan Kaleidosoop < Groepsplanning 1-zorgroute < Kwaliteitskaart heklist leerkrahtvaardigheden, PO-raad ( < Pedagogish kader kinderentra 0-4 jaar (Elly Singer en Loes Kleerekoper) 12

30 Handleiding Toezihtkader VVE van de Inspetie voor het onderwijs Het VVE-Waarderingskader van de inspetie biedt inziht of de geplande aties op de langere termijn tot de gewenste resultaten leiden. Opbrengsten De opbrengsten eind groep 2 zijn voldoende Verlengde kleuterperiode De opbrengsten van groep 3 zijn voldoende De opbrengsten van groep 4 zijn voldoende Ontwikkeling,begeleiding, zorg binnen de groep De leidster volgt regelmatig en systematish de ontwikkeling van alle kinderen De leidster volgt systematish en regelmatig de taalontwikkeling van alle kinderen Bij de begeleiding van kinderen wordt gebruik gemaakt van de informatie over de ontwikkeling van kinderen Er wordt doelgerihte en planmatige zorg op maat verleend aan kinderen die dat nodig hebben De zorg wordt geëvalueerd waarna vervolgstappen worden bepaald Inbedding in een zorgketen Kinderen die zorg nodig hebben die de voor- en vroegshool niet kan leveren, zijn bij de leidster bekend De leidsters stimuleren dat kinderen die zorg nodig hebben die de voor- en vroegshool niet kan leveren, gebruik maken van die externe zorg De externe zorg voor de kinderen die deze zorg nodig hebben, is goed georganiseerd Bron: Aangepast VVE-waarderingskader (inspetie) Oktober

31 Handleiding 3. Ouders VVE Arnhem Ouders kunnen het shoolsues van hun kind versterken. Een intensieve samenwerking tussen ouders en VVE-professionals is daarbij een voorwaarde. Elke VVE-loatie heeft daarom een ouderbeleidsplan op basis van een analyse van de situatie en behoeften van ouders. Er is sprake van een doorlopende lijn in het ouderbeleid van voor- naar vroegshool. Ouders en de VVE- professionals zijn eduatieve partners. Beiden zijn, vanuit vershillende posities betrokken bij en verantwoordelijk voor de ondersteuning en begeleiding van jonge kinderen. De VVE-professional investeert in een goede verhouding en samenwerking met de ouders. Daarbij is altijd sprake van wederkerigheid: < De VVE-professional laat zih door de ouders informeren over hun kind, hun ervaringen en hun wensen met betrekking tot de begeleiding en opvoeding. < De VVE-professional informeert de ouders regelmatig over het reilen en zeilen op de VVEloatie, over de ahtergrond van het pedagogish handelen en over het VVE-programma. 3.1 Visie Om een geriht ouderbeleid te realiseren is een gezamenlijke visie op ouderbetrokkenheid noodzakelijk. Een gezamenlijke visie heeft tot doel: < Een gedragen ouderbeleid < Een basisagenda voor oudergesprekken < Afspraken over regels en proedures 3.2 Ouderbeleidsplan Elke VVE-loatie voert een geriht ouderbeleid dat tot uitdrukking komt in een beleidsplan voor ouders waarin de volgende doelen zijn uitgewerkt: < Een uitnodigend klimaat voor ouders: de VVE-loatie is laagdrempelig en toegankelijk voor ouders. Ouders zijn welkom. De VVE-loatie biedt geregeld de mogelijkheid tot informele inloop. < Intake-beleid: ouders worden voorafgaand aan de plaatsing strutureel geïnformeerd over VVE. < Haal- en brengbeleid: de momenten rondom het halen en brengen van kinderen worden geriht benut voor uitwisseling van informatie. < Ontwikkeling kind: ouders worden strutureel periodiek geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind (Ontwikkelingsvolgmodel, observaties, toetsgegevens). 1 < Er is een VVE-thuis-programma voor ouders 3.3 Ouderprogramma Een ouderprogramma is voorwaarde voor een effetief VVE-beleid. Het VVE-ouderprogramma voldoet aan de volgende riteria: < Geriht op taalstimulering < Zo uniform mogelijk, maar niet statish < Inhoudelijk aansluitend bij de gebruikte methoden < Aenten naar keuze < Groot bereik < Laagdrempelig en toegankelijk voor laag opgeleide ouders 1 Het stedelijk beleidsplan Ouderbetrokkenheid VVE Arnhem is in ontwikkeling 14