HANDBOEK BURGERLIJK RECHT

Transcriptie

1 HANDBOEK BURGERLIJK RECHT

2

3 RENÉ DEKKERS HANDBOEK BURGERLIJK RECHT DEEL III Verbintenissen Bewijsleer Gebruikelijke contracten DERDE UITGAVE BEWERKT DOOR ALAIN VERBEKE Gewoon Hoogleraar K.U.Leuven & Tilburg Visiting Professor of Law Harvard Advocaat aan de balie te Brussel NICOLAS CARETTE KRISTOF VANHOVE Antwerpen

4 De eerste druk van het Handboek Burgerlijk Recht van R. Dekkers verscheen in In 1971 en 1972 volgde een tweede uitgave. Een redactie onder leiding van Prof.em. G. Baeteman vatte het plan op om dit standaardwerk bij de tijd te brengen. Deze nieuwe editie omvat vier boekdelen, waarin achtereenvolgens worden behandeld: Personenrecht (deel I), Zakenrecht, Zekerheden en Verjaring (deel II), Verbintenissen, Contracten en Bewijsleer (deel III) en Huwelijksgoederenrecht, Erfrecht en Schenkingen (deel IV). Deel II werd bewerkt door prof. E. Dirix. Dit deel III werd bewerkt door prof. A. Verbeke, N. Carette en K. Vanhove. Aanbevolen citeertitel: DEKKERS-VERBEKE, Handboek Burgerlijk Recht, III 2007 Antwerpen ISBN D/2007/7849/84 NUR 822 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgevers.

5 BIJ DE HERUITGAVE VAN R. DEKKERS HANDBOEK BURGERLIJK RECHT Bij de heruitgave in 2005 van deel II van R. DEKKERS Handboek Zakenrecht, zekerheden, verjaring door E. DIRIX, dat een onverdeeld en ruim succes kende en kent, mocht ik een voorstelling en verantwoording schrijven voor de ganse reeks. Bij deel III, dat nu twee jaar later verschijnt, wordt daarnaar terug verwezen. Coördinatoren en uitgevers kunnen mooie streefdata bepalen en een hoopvolle planning uitwerken, de omstandigheden en de wetgever zeker die van de laatste twee jaren houden daar geen rekening mee. Het deel III de verbintenissen, de bewijsleer, de contracten werd niet zozeer door wetten gewijzigd, behoudens dan bijzondere domeinen zoals daar zijn de huur-verhuur, de consumentenkoop en enkele andere, maar wel door een boeiende rechtsleer en een omvangrijke rechtspraak, die tracht de gewijzigde maatschappelijke en economische omstandigheden en noden te ondervangen, mede in de Europese context van nu. De synthese daarvan hebben Prof. A. VERBEKE, N. CARETTE en K. VANHOVE met succes geschreven. Zij zijn verbonden aan het Instituut Contractenrecht van de K.U.Leuven, resp. als gewoon hoogleraar, aspirant FWO en assistent. De lezer zal deze herschrijving van Dekkers Handboek deel III naar waarde weten te schatten. Ik had het voorrecht deel uit te maken van de jury die de doctoraatsthesis van A. VERBEKE onderzocht. Die thesis droeg de sprekende titel Redelijkheid en billijkheid in het huwelijksgoederenrecht. Een rechtsvergelijkend onderzoek, verschenen in Inmiddels was hij reeds op 26-jarige leeftijd tot hoofddocent aan de K.U.Leuven benoemd. En sindsdien zijn er zovele noten, artikels en boeken, steeds nog met beschouwingen en opmerkingen die blijven inspireren, bijgekomen. v

6 Ten geleide De lezer zal aldus de herlezing van René DEKKERS beleven. Dat is toch wat hij wenst en verwacht. Oktober 2007 Prof. Em. G. BAETEMAN Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie vi

7 INHOUD BOEK V. VERBINTENISSEN... 1 Inleiding... 3 TITEL I BRONNEN VAN VERBINTENISSEN Hoofdstuk I. Overeenkomsten Afdeling I. Begrip en indelingen Afdeling II. Beginselen van contractenleer Afdeling III. Bestanddelen van het contract De toestemming A. In het algemeen B. Gebreken in de toestemming Bekwaamheid Voorwerp De oorzaak Afdeling IV. Vorming van contracten Vóórbesprekingen Aanbod Bijzondere gevallen Aanvaarding Aansprakelijkheid bij het sluiten van een contract Afdeling V. Interpretatie van contracten Afdeling VI. Uitvoering van het contract Afdeling VII. Toepassingsgebied van contracten Beginsel Uitzonderingen A. Derdenbegunstiging B. Derdenbinding Afdeling VIII. Tegenwerpbaarheid van contracten Afdeling IX. Veinzing in contracten vii

8 Afdeling X. Schorsing en tenietgaan van contracten Schorsing Tenietgaan Tenietgaan voor de toekomst alleen A. Wederzijdse opzegging B. Eenzijdige opzegging C. Dood van één van de partijen D. Risico E. Verval Tenietgaan ook voor het verleden A. Ontbinding B. Verbreking C. Nietigheid D. Verzaking Herroeping Gevolgen van het tenietgaan van contracten Hoofdstuk II. Onrechtmatige daad Afdeling I. Inleiding Afdeling II. Aansprakelijkheid voor eigen daad Afdeling III. Aansprakelijkheid voor andermans daad Aansprakelijkheid van vader en moeder Onderwijzers en ambachtslieden Meesters en aanstellers Afdeling IV. Aansprakelijkheid voor zaken en dieren Algemene aansprakelijkheid voor zaken onder zijn bewaring Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door dieren Aansprakelijkheid voor schade door instorting van gebouwen Afdeling V. De schadeloosstelling Afdeling VI. Bevrijding van aansprakelijkheid Afdeling VII. Burgerlijke aansprakelijkheid van de staat Hoofdstuk III. Oneigenlijke contracten Afdeling I. Zaakwaarneming Afdeling II. Niet-verschuldigde betaling Afdeling III. Ongegronde vermogensverschuiving Afdeling IV. Eenzijdige wilsverklaring viii

9 Hoofdstuk IV. De wet TITEL II GEVOLGEN VAN VERBINTENISSEN Hoofdstuk I. Algemene gevolgen Afdeling I. Dwanguitvoering Ingebrekestelling Uitvoerbare titel De uitvoering A. Rechtstreekse uitvoering B. Gelijkwaardige uitvoering Dwangmiddelen A. Dwangmiddelen op de goederen B. Dwangmiddelen tegen de persoon Afdeling II. Behoud van het vermogen van de schuldenaar Zijdelingse vordering Pauliaanse vordering Vordering tot geveinsdverklaring Hoofdstuk II. Bijzondere gevolgen van bepaalde verbintenissen Afdeling I. Verscheidene voorwerpen Afdeling II. Verbintenissen met meerdere voorwerpen Afdeling III. Verbintenissen met meerdere subjecten Samengevoegde verbintenissen Hoofdelijke verbintenissen A. Bronnen van de hoofdelijkheid B. Gevolgen van de hoofdelijkheid C. Verbintenissen in solidum Ondeelbare verbintenissen Afdeling IV. Verbintenissen met modaliteiten Tijdsbepaling A. Contractuele tijdsbepaling B. Termijn van respijt C. Bijzondere wetgeving Voorwaarde Afdeling V. Natuurlijke verbintenissen ix

10 TITEL III OVERDRACHT VAN VERBINTENISSEN TITEL IV HOE VERBINTENISSEN TENIETGAAN Hoofdstuk I. Betaling Afdeling I. Betaling in het algemeen Wie betalen mag Aan wie men betalen mag Wat moet worden betaald? Modaliteiten van de betaling Bewijs van de betaling Afdeling II. Bijzondere regels Aanrekening van betalingen Aanbod van betaling en consignatie Inbetalinggeving Betaling met subrogatie A. Betalingen die subrogatie meebrengen B. Gevolgen van de betaling met subrogatie Hoofdstuk II. Schuldvernieuwing Hoofdstuk III. Schuldvergelijking Afdeling I. Wettelijke compensatie Werking van de wettelijke compensatie Vereisten Toepassingsgebied Afdeling II. Contractuele schuldvergelijking Afdeling III. Gerechtelijke schuldvergelijking Hoofdstuk IV. Kwijtschelding van schuld Hoofdstuk V. Schuldvermenging Hoofdstuk VI. Tenietgaan van de verschuldigde zaak Hoofdstuk VII. Rechtsverwerking, afstand en verval x

11 BOEK VI. BEWIJSLEER Inleiding Hoofdstuk I. De authentieke akte Hoofdstuk II. De onderhandse akte Hoofdstuk III Andere geschriften Hoofdstuk IV. Getuigen Afdeling I. Art B.W Eerste regel van art B.W Tweede regel van art B.W Afdeling II. Uitzonderingen op art B.W Hoofdstuk V. Vermoedens Hoofdstuk VI. Bekentenis Hoofdstuk VII. Eed BOEK VII. GEBRUIKELIJKE CONTRACTEN TITEL I KOOP Hoofdstuk I. Algemeen Afdeling I. Wezenlijke bestanddelen Overdracht van eigendom De prijs Afdeling II. Geldigheidsvereisten Toestemming Bekwaamheid Voorwerp Afdeling III. Vorm, kosten, interpretatie van het koopcontract xi

12 Afdeling IV. Verbintenissen van de verkoper Levering Vrijwaring tegen uitwinning Vrijwaring wegens verborgen gebreken Afdeling V. Verbintenissen van de koper In ontvangst nemen De prijs betalen Zekerheden voor de verkoper Hoofdstuk II. Bijzondere regelingen Afdeling I. Gebruikelijke modaliteiten Verkoopbelofte Proefkoop Koop naar gewicht, getal of maat Koop op monster Koop met voorschot Kredietkoop Koop met commandverklaring Enkele handelskopen Wederinkoop Afdeling II. Bijzondere voorwerpen Koop van onroerend goed Veiling Overdracht van schuldvordering Erfoverdracht Overdracht van betwist recht Afdeling III. Bijzondere aansprakelijkheidsregimes Consumentenkoop Productaansprakelijkheid TITEL II RUIL TITEL III HUUR Inleiding xii

13 Hoofdstuk I. Gemene huur Afdeling I. Beginselen Afdeling II. Bewijs Afdeling III. Duur van het contract Afdeling IV. Plichten van de verhuurder Levering Onderhoud Vrijwaring A. Eigen daad van de verhuurder B. Daden van derden C. Gebreken in de zaak Afdeling V. Plichten van de huurder Stofferen De huurprijs betalen Als goed huisvader gebruiken Teruggeven Afdeling VI. Huuroverdracht. Onderhuur Afdeling VII Einde van de huur Hoofdstuk II. Woninghuur Afdeling I. Beginselen Afdeling II. Staat van het goed Afdeling III. Duur van het contract Afdeling IV. Prijs Afdeling V. Huuroverdracht. onderhuur Afdeling VI. Overdracht van het verhuurde goed Afdeling VII. Procesrecht Hoofdstuk III. Handelshuur Afdeling VII. Beginselen Afdeling II. Duur van het contract Afdeling III. Prijs Afdeling IV. Verbouwingswerken Afdeling V. Huuroverdracht. Onderhuur Afdeling VI. Overdracht van het verhuurde goed Afdeling VII. Huurhernieuwing Afdeling VIII. Uitzettingsvergoeding Afdeling IX. Procesrecht xiii

14 Hoofdstuk IV. Bijzondere huurcontracten Afdeling I. Pacht Afdeling II. Bijzondere gevallen Afdeling III. Huur van roerend goed TITEL IV HUUR VAN DIENSTEN TITEL V AANNEMING Hoofdstuk I. Algemeen Hoofdstuk II. Bestek en aanneming Afdeling I. Algemeen Afdeling II. Architecten en aannemers Afdeling III. Onderaanneming Hoofdstuk III. Woningbouwwet TITEL VI LENING Hoofdstuk I. Algemeen Hoofdstuk II. Bruiklening Hoofdstuk III. Verbruiklening Hoofdstuk IV. Rentelening Hoofdstuk V. Hypothecaire lening, hypothecair krediet, consumentenkrediet Hoofdstuk VI. Rentevestiging xiv

15 TITEL VII BEWAARGEVING Hoofdstuk I. Algemeen Hoofdstuk II. Vrijwillige bewaargeving Hoofdstuk III. Noodbewaargeving Afdeling I. Algemeen Afdeling II. Hotelbewaargeving Hoofdstuk IV. Oneigenlijke bewaargeving Hoofdstuk V. Sekwester TITEL VIII KANSCONTRACTEN Hoofdstuk I. Algemeen Hoofdstuk II. Spel en weddenschap Hoofdstuk III. Termijnzaken Hoofdstuk IV. Lijfrente TITEL IX LASTGEVING Hoofdstuk I. Algemeen Hoofdstuk II. Plichten van de lasthebber Afdeling I. Het mandaat uitvoeren Afdeling II. Rekening afleggen Hoofdstuk III. Plichten van de lastgever Hoofdstuk IV. Werking van mandaat jegens derden xv

16 Hoofdstuk V. Einde van het mandaat Afdeling I. Gronden Afdeling II. Gevolgen van de ontbinding TITEL X DADING TREFWOORDENREGISTER xvi